نحوه گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه

امروزه در سراسر جهان مسئله فراغت از جایگاه خاص برخوردار است ،‌پیشرفت صنعتی و اقتصادی در سال های اخیر که رفاه و آسایش بیشتری را به ارمغان آورده است و به شمار بیشتری از مردم این امکان را بخشیده است که نسبت به گذشته بخش بیشتری از اوقات خود را به امور معنوی – فرهنگی بپردازند.

در واقع نوع گذراندن اوقات فراغت با زندگی معنوی و فرهنگی هر جامعه بسیار نزدیک است همین امر ارتباط تنگاتنگ جوامع آگاه را برآن داشته تا با اجرای سیاستهای مناسب فرهنگی ،‌ورزشی ،‌اتخاذ روش تشویق آمیز و مانند اینها از هدر رفتن آن جلوگیری کند .

این تحقیق با طرح این سوال که در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر یزد اوقات فراغت خود را به انجام چه کارهایی می پردازند ؟ آغاز می شود و با هدف بررسی چگونگی نحوه ی گذراندن اوقات فراغت و نوع فعالیتهای فراغت و کم و کیف پرداختن به هر کدام از فعالیت های فراغت و تعیین علایق دانش آموزان و نیز بررسی میزان دخالت امکانات در نحوه ی گذران اوقات فراغت می باشد.

این تحقیق شامل 7 سوال پژوهشی که میزان اوقات فراغت ،‌سهم والدین و همسالان‌، تلویزیون ، ‌اینترنت ‌،موسیقی ‌،… ،‌مطالعه ی علمی و غیر علمی و نیز رضایت دانش آموزان از نحوه ی گذران اوقات فراغتشان ،‌خواست و انتظاراتشان از مسئولان را می سنجد که نتایج بطور کامل در فصل پنجم آمده است .

اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری گردیده است و در قالب جداول فراوانی ،‌درصدها ،‌نمودارها تجزیه و تحلیل شده است .

جامعه آماری نیز 120 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر یزد هستند که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و پایایی تحقیق هم از طریق آلفای کرونباخ (69%)‌سنجیده شد.

مقدمه

در سایه ی تحولات عظیم علمی و فناوری های جدید در جهان امروز پدیده ای بنام اوقات فراغت شکل گرفته است پدیده ای که از یک سو زمینه ای مناسب برای رشد ابعاد مختلف وجود آدمی و رسیدن به کمال و سعادت است و بستری مطلوب برای رشد و شکوفایی استعدادهای نهفته در درون و از سوی دیگر آبستن مشکلات جدی و جدیدی برای نسل امروز و نسل های آینده است که اگر با علم و آگاهی با آن روبرو نشویم و برنامه ای مدون و منظم برای برخورد با آن نداشته باشیم ‌،دچار صدمات و لطمات جبران ناپذیری خواهیم شد .

توجه به این نکته بسیار مهم است که اوقات فراغت بخش جدایی ناپذیر زندگی امروزی است که نحوه ی گذراندن آن هم ممکن است باعث سلامت ،‌رشد و کمال فرد شود و هم موجب کندی ،‌انحراف و انحطاط آدمی گردد بخصوص در دوره ی نوجوانی ،‌اوقات فراغت اهمیت زیادی دارد زیرا نوجوان از یک سو مایل به برقراری ارتباط با دیگران ‌،به ویژه همسالان است ،‌از یکنواختی گریزان است و در کارها و امور زندگی خود تنوع می خواهد و از سوی دیگر هنوز به پختگی کامل نرسیده است اگر نوجوان برای گذراندن اوقات فراغت ،‌درست راهنمایی نشود ممکن است به انجام اموری گرایش پیدا کند که آثار نامطلوبی برای او خواهد داشت .

والدین باید در داخل منزل فضایی بوجود بیاورند که نوجوان بخشی از اوقات خود را در کنار پدر و مادر بگذراند درست است که او به همسالان و دوستان گرایش بیشتری دارد ولی اگر والدین با وی ارتباط عاطفی و اجتماعی مناسب داشته باشند نوجوان با آنان هم صحبت می شود ،‌از گفتگو با آنان لذت می برد و در برقراری ارتباط با دیگران نیز افراط یا تفریط نمی کند از طرف دیگر چون نوجوان در طول روز در مدرسه به سر می برد و در بیرون از مدرسه نیز عمدتا‌ً‌ با دوستان خود ارتباط دارد ،‌نقش مدرسه در راهنمایی او برای گذراندن اوقات فراغت بسیار موثر است مدرسه می تواند فعالیت های فرهنگی و تفریحی سالم پیش بینی کند و بطور غیر مستقیم رفتارهای دینی ،‌اجتماعی و فرهنگی مورد انتظار را در دانش آموزان تقویت نماید به ویژه در ایام تابستان که دانش آموزان از درس و بحث و تکلیف رسمی فارغ شده اند تنظیم برنامه ی مناسب برای اوقات فراغت آنان لازمه ی رشد و کمال ایشان است والدین و مربیان نباید بطور افراطی در کارهای نوجوان دقیق شوند ،‌ ولی بررسی  ،‌قضاوت و داوری درباره ی رفتار او و نحوه ی سپری نمودن اوقات فراغت را همیشه در نظر داشته باشند.

موضوع تحقیق و تبیین آن

موضوع تحقیق :‌”بررسی میزان و نحوه ی گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر یزد”

تبیین موضوع تحقیق

فراغت در لغت آسودگی و آسایش معمولاً در مقابل اشتغالات و درگیری های روزمره که نوعاً‌موجب خستگی می گردد بکار می رود اما فراغت از دیدگاه جامعه شناسی به این استنباط عام محدود نمی شود و تعریف و تبیین آن عملاً‌به گشایش باب وی‍ژه ای در حوزه ی این علم تحت عنوان جامعه شناسی فراغت انجامیده است اوقات فراغت را می توان مهم ترین و دلپذیرترین اوقات آحاد بشر دانست این اوقات مستعد است که برای مومنان لحظه های نیایش با معبود ،‌برای عالمان دقائق تفکر و تعمق و برای هنرمندان زمان ابداع و ساختن باشد .

در عین حال برای عده ای نیز اوقات فراغت ملال آورترین لحظه هاست اوقات فراغت از دیدگاه های متفاوت تعاریف متمایزی می یابد اما اغلب در این مورد اتفاق نظر دارند که این اوقات عبارتست از ساعاتی که باید بدون اجبار صرف اموری شود که شخص به آن تمایل دارد تا حد ممکن نباید باشد یا منبع درآمدی برای شخص محسوب گردد بلکه به سبک تنوع ،‌ایجاد سرگرمی و فراهم آوردن امکانات رشد فکری و جسمی در راستای تعادل و رسیدن به ارزشهای معنوی منجر گردد حال این سوال پیش می آید که نوجوانان و جوانان اوقات فراغت خود را صرف چه کاری می کنند؟‌آیا به دنبال بدست آوردن نشاط و تجدید قوای جسمی و روحی خود می کنند یا فراغت آنان صرف از خود بیگانگی و مترادف بیکاری قرار می گیرد؟

این مهم است که این اوقات اگر بصورت صحیح و اصولی مورد بهره برداری قرار گیرد می تواند بخشی از مشکلات اجتماعی و فرهنگی و آموزشی ها را پاسخ دهد و نیز می تواند مانعی برای بروز رفتارهای نابهنجار در نوجوانان و جوانان ،‌این آینده سازان واقعی جامعه قرار گیرد برنامه ریزی های علمی و سازنده برای گذراندن اوقات فراغت می تواند جوانان و نوجوانان یک جامعه را اعم از دختر و پسر در جهت رشد شخصیت و نیروی خلاق از پیش برد و در عین حال بی توجهی نیز ممکن است سبب تزلزل شخصیت ،‌انحراف‌ ،‌کجروی و در نتیجه به هدر رفتن نیروی فعال او شود.

بنابراین سوال اساسی که در این تحقیق مطرح می شود این است که :

دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر یزد اوقات فراغت خود را صرف چه اموری می کنند ؟ چرا؟

بیان مسئله مورد پژوهش (مشکل چیست؟)

اوقات فراغت را می توان مهم ترین و دلپذیرترین اوقات آحاد بشر دانست این اوقات مستعد است برای مومنان لحظه های نیایش با معبود برای عالمان دقائق تعمق و تفکر و برای هنرمندان زمان ساختن و ابداع باشد در عین حال برای عده ای نیز این اوقات ‌،به جای “فراغت”‌ملال آورترین لحظه هاست.

واقعیت های تاریخی حاکی از آن است که تا مدت ها بعد از انقلاب صنعتی کار همراه با استثمار شدید ،‌مجالی برای فراغت باقی نمی گذاشت اما به تدریج ساعات کار محدود شد و اوقات فراغت با ابعاد و معانی تازه خود در جامعه شکل گرفت از این جهت باید فراغت را پدیده ای متعلق به عصر جدید دانست چنانکه کارکردهای فراغت را “رفع خستگی و استراحت ” ،‌تفریح و سرگرمی و بالاخره “رشد شخصیت و شکستگی آن “‌بدانیم طبیعی است نیاز به اوقات فراغت مربوط به قشر خاصی نیست ولی از آن جا که کشور ما در ردیف جوان ترین کشورهای دنیا به اوقات فراغت (با میانگین سنی 16 سال)‌می باشد هدایت و ایجاد امکانات برای گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان می تواند در شکل گیری شخصیت آنان و سازندگی جامعه نقش بسزایی داشته باشد گفتنی است که یکی از مشکلات پایدار جوامع فعلی فراهم آوردن وسایلی است که نیاز به فعالیت های تفریحی سالم و کافی را تامین نماید با این که فقدان وسایل تفریحی به هیچ وجه علت منحصر به فرد کجروی نیست غالباً یکی از موجبات آن محسوب می شود تحقیقات متعدد نشان داده است که رواج انواع تفریحات انحرافی در بسیاری از کشورهای غربی و در برخی از کشورهای در حال توسعه ناشی از نداشتن امکانات مناسب تفریحی ‌،عدم آگاهی ‌،نداشتن برنامه ی صحیح و نیز اجرای سیاستهای اجتماعی و اقتصادی نادرست در این زمینه است که موجب شده است بسیاری از نوجوانان و جوانان به سوی فعالیت ها و تفریحات ناسالم کشیده شوند پژوهشهای انجام شده در ایران حاکی از این مطلب است که بسیاری از موارد شدید انحرافات در میان نوجوانان و جوانان نتیجه فقدان برنامه ریزی صحیح جهت گذران اوقات فراغت بوده است استکبار جهانی تمام تلاش خود را معطوف کرده تا جامعه ی اسلامی را از داشتن نیروی انسانی مطلوب محروم سازد بنابراین جا دارد به منظور تحقق اهداف انقلاب اسلامی با سیاستگذاری و برنامه ریزی مناسب و وضع قوانین لازم توجه بیشتری به اوقات فراغت نوجوانان و جوانان شود عدم ارائه برنامه لازم و مناسب در این زمنیه موجب خواهد شد مروجین فرهنگ غرب با برنامه ریزی های جامع و منحرف کننده‌ی خود باعث رواج فساد و ابتذال میان قشر جوان و نوجوان شده ‌،اهداف شوم خود را تحقق بخشد.

انگیزه محقق در انتخاب موضوع

نوجوانی و جوانی فصل شورانگیز زندگی و مظهر نشاط و سازندگی اند روح لطیف و قلب ظریف نوجوانان و جوانان جلوه آفرینش و صحیفه مصفای هستی است جوانی تبلور شور و هیجان ،‌ گذشت و ایثار ،‌قدرت و توان ،‌صداقت و صراحت،‌شجاعت و قاطعیت ،‌امید و آرزو ‌،عشق و محبت و خلوص و پاکی است .

در نگاه جوان شور زندگی و آهنگ سازندگی متجلی است پس با توجه به اهمیت و نقش نوجوانان و جوانان بعنوان نیروهای فعال و با توجه به خطراتی که بر سر راه این قشر وجود دارد چگونگی گذران اوقات فراغت اهمیت دارد که ما سعی کردیم ضمن این تحقیق یک نظر اجمالی از نحوه ی گذران اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر یزد “ناحیه ی دو”‌داشته باشیم .

وجود ضرب المثل هایی چون شیطان همیشه برای دست های خالی کار بدی می یابد. و نیز بیکاری مادر همه بیماری ها است ضرورت توجه به اوقات فراغت و چگونگی گذران آن را یادآوری می کند ] در از دست دادن وقت و صرف بدان ماند که کسی را گویند که “این درخت را بر کن”‌هر چه او اندیشه کند که بر کند نتواند ‌،گوید صبر کنم تا قوت یابم ،‌پس هر قدر صبر کند درخت قوی تر گردد و او ضعیف تر و کندن آن درخت دشوارتر گردد[

در تعریف اوقات فراغت آمده که فراغت دانش آموزان بخشی از مدت زمان روزانه هفتگی ماهانه یا سالانه است که در طی آن فرد می تواند به فعالیت های دلخواه بپردازد بنابراین اوقات فراغت زمان آزادی است که آنان فارغ از تحصیل با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی به دنبال خواسته ها و علائق خویش می روند و یا آن را هدر می دهد.

هدف تحقیق

الف- هدف کلی

• بررسی میزان و نحوه ی گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر یزد

ب- اهداف جزئی

1. بررسی میزان اوقات فراغت دانش آموزان
2. بررسی سهم والدین و همسالان (دوستان )‌ در گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان
3. بررسی سهم تلویزیون ،‌اینترنت ،‌موسیقی و … در گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان
4. بررسی سهم مطالعه ی علمی و غیر علمی در گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان
5. نقش ورزش و فعالیت های ورزشی در اوقات فراغت دانش آموزان
6. میزان رضایت دانش آموزان از نحوه ی گذران اوقات فراغتشان
7. خواست و انتظارات دانش آموزان از مسئولان در زمینه اوقات فراغت

ضرورت تحقیق (اهمیت مسئله مورد پژوهش)

بهره گیری مناسب از اوقات فراغت یکی از مشکلات اساسی و پایه ای جوانان است و این امر خود موجب تنش های فراوانی در زمینه انتخاب شیوه ی پر کردن اوقات فراغت می گردد که غالباً آنان را به اضطراب و نگرانی های بسیار دچار می کند و به از بین رفتن تعادل روحی آن ها منجر می شود جامعه شناسان فراغت معتقدند که در صورت فقدان برنامه و آماده سازی برای بهره برداری از اوقات فراغت ،‌فضای وسیع فراغت دشمن شماره یک انسان های جامعه خواهد بود این امر در مورد نوجوانان و جوانان ابعادی دهشناک خواهد داشت جوانان با نیرو و انرژی و امر و تمایل به فعالیت ،‌نمی توانند خلا زمانی را تحمل می کنند و آسیب ها و ناهنجاری های رفتاری و اجتماعی نیز از همین خلا نشات می گیرد.

نقش و اهمیت اوقات فراغت در زندگی جوانان ضرورت یک برنامه ریزی دقیق را پیش از پیش جلوه گر می سازد و ما را ملزم به تدوین طرحی جامع می کند به گفته ی دینس گیور یکی از محققانی که در زمینه اوقات فراغت دانش آموزان ،‌نوجوانان و جوانان مطالعات فراوانی انجام داده است:

« انسان آنقدر که قادر است با سختی ها و مشکلات کنار بیاید و شرایط را بپذیرد نمی تواند با اوقات فراغت وسیع و بی برنامه مواجه شود » اوقات فراغت فرصتی به نوجوان می دهد تا انرژی هایش را آزاد کند و به خلاقیت و خودشکوفایی نایل شود ولیکن در صورتی که این فرصتها به هرز رود و نتواند نوجوان را به مشغولیت برانگیزد زمینه ساز انحرافات و کجروی های او خواهد بود آنچه امروز بعنوان یکی از مشکلات اصلی در جامعه ما مطرح است عدم انضباط و بی برنامه گی اوقات فراغت می باشد.

واژه ها و اصطلاحات این تحقیق

فراغت :‌در لغت به معنای آسایش ‌،استراحت ‌،  آسودگی و آرامش است همچنین آن را در معنای فرصت ،‌مجال و آسوده شدن نیز به کار گرفته اند .

فراغت در برابر کار قرار می گیرد لیکن تعریف آن بدون توجه به مجموعه های اجتماعی ، ‌سطح فنون ،‌شیوه زندگی ‌،مدلهای اجتماعی ‌،فرهنگی مسلط ممکن نیست .

اوقات فراغت :‌از دیدگاه های مختلف دارای تعاریف متفاوتی است اما اغلب در این مورد اتفاق نظر دارند که این اوقات عبارتست از :‌

ساعاتی که باید بدون اجبار صرف اموری شود که فرد به آن تمایل دارد و تا حد ممکن نباید با نفع اقتصادی همراه باشد یا منبع درآمدی برای شخص محسوب گردد‌،بلکه باید به کسب تنوع ،‌ایجاد سرگرمی و فراهم آوردن امکانات ،‌رشد فکری و جسمی در راستای تعالی و رسیدن به ارزشهای معنوی منجر گردد و نیز می توان آن را چنین تعریف کرد :

« اوقات فراغت »:ساعات یا روزهایی که فرد آن را به میل خودش به منظور استراحت ،‌تفریح ،‌سرگرمی و افزایش معنویات و توسعه مهارتها یا شرکت داوطلبانه در امور اجتماعی پس از انجام وظایف شغلی ‌، خانوادگی ‌، اجتماعی ‌، ضروری برای پرداختن به فعالیتها و اشتغالات معین که در این تحقیق ‌«‌فعالیتهای فراغت »‌ نامیده شده است صرف می کند .

سابقه نظری تحقیق (‌بررسی نظریه ها و فنون مربوط به پژوهش )‌

اوقات فراغت از دیدگاه جامعه شناسان و دانشمندان

فاطمه کباری جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی اوقات فراغت را لحظه هایی می داند که فرد فارغ از کار مسئولیت آن را براساس تمایل شخصی خود تنظیم می کند و برنامه آن در مورد هر کس متفاوت است و به سلیقه نیازهای روحی ‌،سن و توان مالی فرد بستگی دارد او می گوید :‌لحظه لحظه اوقات فراغت امروزه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی از آن به مثابه آینه فرهنگ جامعه یاد می کنند به این معنی که چگونگی گذراندن اوقات فراغت افراد یک جامعه تا حد بسیاری معرف ویژگی های فرهنگی و میزان توسعه یافتگی آن جامعه است بنابراین اگر طرح و نقشه زندگی و کار جوانان با برنامه هایی که برای اوقات فراغت خود تنظیم می کند مغایرت داشته باشد و یا تفریحات و فعالیتهای فراغتی آنها با هنجارهای فرهنگی در تضاد می باشد اوقات فراغت به یک مشکل اجتماعی مبدل خواهد شد .

امان الله قرائی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز در این زمینه معتقد است که هر کاری که غیر از کار و حرفه روزانه خود ‌،به اختیار فرد و هر ساعتی از فراغت که مایل است انجام شود اعم از تفریح یا انجام کاری سخت و عقب افتاده باز هم جزئی از گذراندن اوقات فراغت محسوب می شود زیرا بر خلاف کار روزانه هیچ اجباری برای انجام آن ندارد و می تواند زمان آن را تغییر دهد.

دکتر علی سعیدی کارشناس برنامه ریزی و رفاه با اشاره به اوقات فراغت در سالهای اخیر می گوید در سالهای اخیر اوقات فراغت ،‌تفریح محسوب شده است در صورتی که هم فرصت است و هم تهدید

در گذشته به هر نحوی تلاش می کردیم تعطیلات سپری شود در صورتی که اوقات فراغت در تمام سال وجود دارد و متاسفانه سازمانهای دولتی فعالیت هایشان را معطوف به پر کردن این اوقات می کنند .

مکان فراغت محلهای تفریح نیست و اتفاقاً‌ می بینیم که بیشتر اوقات فراغت در خانه می گذرد و کمتر می توان رفتار افراد را در خانه کنترل کرد ‌، انواع بازیهای الکتریکی بچه ها را منزوی کرده و حتی شاهدیم که در کشورهای غربی در مورد چاقی ناشی از این بازیها هشدار می دهند .

اوقات فراغت در حال حاضر بعد رسانه ای یافته و بیشترین اوقات فراغت افراد را رسانه‌ها به خود اختصاص می دهند در این میان رسانه های مکتوب کمترین زمان و رسانه‌های صوتی و تصویری بیشترین زمان را به خود اختصاص می دهند .

دکتر سعید معید فرد ،‌استاد دانشگاه تهران در این باره می گوید :‌ علیرغم اینکه میزان تحصیلات وسواد در کشورها به سرعت در حال افزایش است و انتظار می رود که سهم رسانه های مکتوب بیشتر شود اما هنوز در سبد کالای مصرف فرهنگی خانوارها رسانه مکتوب نقش مهمی ندارد.

فرضیات

ابتدا قبل از تعریف این مفهوم باید گفت فرضیه ها یکی از مراحل حساس تحقیق هستند که نقش راهنما دارند و به فعالیت های تحقیقاتی جهت می دهند و نیز به محقق کمک می کنند آسان ترین راه ها و محتمل ترین آن ها را برای رسیدن به هدف تحقیق خود انتخاب نمایند.

تعریف فرضیه

فرضیه عبارتست از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ی ماهیت ، چگونگی و روابط بین پدیده ها ، اشیاء و متغیرها که محقق را در تشخیص بهترین ، آسانترین و نزدیک ترین راه کشف مجهول کمک می کند بنابراین فرضیه گمانی است که صحت آن باید مورد آزمایش قرار گیرد فرضیات براساس تجارب قبلی و معلومات کلی محقق بدست می آیند در واقع نوعی پیش بینی است که باید صحت  سقم آن معلوم گردد.

انواع فرضیه

الف) فرضیه ی تحقیق : از وجود رابطه یا اثر و یا تفاوت میان متغیرها خبر می دهد که خود این فرضیه به 2 نوع تقسیم می گردد:

1. فرضیه جهت دار
2. فرضیه بدون جهت

ب) فرضیه ی صفر: فرضیه ای است که وجود رابطه یا تفاوت بین متغیرها را رد کرده و این حالت را ناشی از تصادف و اشتباهات آماری بویژه در اشتباهات نمونه گیری می داند.

فرضیات این تحقیق (سوالات پژوهشی)

چون این پژوهش تحقیقی است پیمایشی و نظرسنجی معمولاً باید سوال پژوهشی داشته باشد بنابراین دارای 7 سوال اساسی و اصلی پژوهشی است که بر مبنای سوالات 17 سوال تستی یا چهار گزینه ای و 3 سوال تشریحی تهیه گردیده است.

سوالات پژوهشی

1. میزان اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر یزد چقدر است؟
2. میزان سهم والدین و همسالان(دوستان) در گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان چقدر است؟
3. سهم تلویزیون ، اینترنت ، موسیقی و … در گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان چقدر است؟
4. چه مقدار از اوقات فراغت دانش آموزان صرف مطالعه ی علمی و غیرعلمی می شود؟
5. چه نسبتی از دانش آموزان از نحوه ی گذران اوقات فراغتشان رضایت دارند؟
6. خواست و انتظارات دانش آموزان از مسئولان در فراهم آوردن امکانات اوقات فراغت چیست؟
7. چه مقدار از اوقات فراغت دانش آموزان صرف فعالیتهای ورزشی ، تفریح و تفرج می گردد؟

پیشنهادات محقق

1. افزایش اعتبارات مربوط به ایجاد امکانات لازم از طرف مسوولان برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان
2. ایجاد اردوگاه ها در مناطق خوش آب و هوای شهرستان و ترتیب دادن اردوهای تفریحی – علمی برای دانش آموزان
3. گسترش امکانات مختلف ورزشی ، باشگاه ها ، سالن های ورزشی در نقاط مختلف شهرستان یزد تا برای همه در دسترس باشد.
4. گسترش امکانات تفریحی ، پارک ها ، سینماها ، … نقاط مختلف شهر
5. تدارک مسابقات هنری ، علمی ، ورزشی ، فرهنگی به منظور تقویت روحیه ی رقابت سالم و ایجاد روحیه ی سرزندگی و شادابی در جوانان
6. مجهز ساختن کتابخانه های عمومی به کتب جدید ، روزنامه ، مجلات و انواع نشریات داخلی و خارجی
7. تشکیل کلاس های هنری مانند شعر ، موسیقی ، نقاشی ، خطاطی و … و تشویق دانش آموزان به شرکت در این زمینه ها
8. تولید برنامه های خاص جوانان در جهت پر کردن هر چه بهتر اوقات فراغت
9. برنامه ریزی های مناسب جهت گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان از سوی مسئولان شهر و مدرسه
10. نظرخواهی از دانش آموزان در مورد چگونه گذراندن مطلوب اوقات فراغتشان
11. ایجاد مراکز آموزش رایانه و در دسترس قرار دادن نوارهای آموزشی دروس مختلف

استنتاج کلی از پیشنهادات پاسخ دهندگان

در پاسخ به مطلوب ترین شیوه ی گذران اوقات فراغت و نیز نتایج بدست آمده از سوالات تشریحی نکات زیر به ترتیب اولویت استخراج و نتیجه گیری شده است:

1. تماشای تلویزیون در اوقات فراغت (برنامه های مفرح و شاد)
2. رفتن به پارک و تفریح و بازی
3. ورزش کردن (در صورت وجود امکانات ورزشی و فضاهای تفریحی سالم و در حد نیاز)
4. گذران اوقات فراغت با خانواده (درک خانواده و جامعه از علائق و ارزشهای جوانان)
5. گوش دادن به موسیقی
6. خوابیدن
7. رفتن به سینما
8. قدم زدن
9. مسافرت کردن
10. درس خواندن
11. خواندن مجلات و کتب غیر درسی

مقایسه نتایج این تحقیق با پژوهش های مشابه این موضوع

در مقایسه نتایج این تحقیق با پژوهشهای مشابه این موضوع نتایج زیر بدست آمده است:

الف- از پژوهش هایی که در خارج از ایران در زمینه اوقات فراغت انجام گرفته نتایج زیر بدست آمده :

• برای سنین 17 سال تلویزیون یک ارتباط منفی با عملکرد خواندن داشته است.
• اکثر دانش آموزان به ندرت در اوقات فراغت به مطالعه کتاب می پردازند.

* این پژوهشها اوقات فراغت را کلی بررسی کرده و شیوه ی گذران اوقات فراغت دانش آموزان دبیرستانی و مشکلات در این زمینه را بررسی نکرده اند.

ب- پژوهش هایی که قبلاً در ایران صورت گرفته به موارد زیر اشاره دارد:

• اکثر جوانان فعالیت فراغتشان بیشتر تماشای تلویزیون می باشد البته در سال های اخیر تمایل به تماشای تلویزیون افزایش یافته است.
• رفتن به اردو و مسافرت
• دید و بازدید

نتایج همین تحقیق

یافته های این تحقیق نشان می دهد علائق دانش آموزان به تماشای تلویزیون ، رفتن به پارک و تفریح و بازی ، ورزش کردن ، گذران اوقات فراغت با خانواده و … در اولویت می باشد.

• دانش آموزان اوقات فراغت کمی دارند.
• گروه همسالان و خانواده نقش زیادی در گذران اوقات فراغت دانش آموزان دارند.
• سهم تلویزیون ، اینترنت ، موسیقی بر خلاف علاقه ی زیاد دانش آموزان در گذران اوقات فراغت شان کم است.
• مطالعه علمی و غیرعلمی نیز به نسبت جایی در گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان ندارد.
• دانش آموزان از نحوه ی گذران اوقات فراغت خود رضایت کافی ندارد.
• مسئولان مدرسه و شهرستان اقدامات لازم و کافی را جهت فراهم آوردن امکانات برای گذران اوقات فراغت انجام نداده اند.
• فعالیت های ورزشی و تفریح و تفرج بر خلاف علاقه ی زیاد دانش آموزان در گذران اوقات فراغتشان از نقشی کمرنگ برخوردار است.

محدودیت ها و مشکلات این تحقیق

• گسترده بودن پژوهش با توجه به ابعاد مختلف آن
• عدم دسترسی به پیشینه ی بیشتر در مورد موضوع مورد پژوهش
• عدم همکاری لازم از سوی دانش آموزان و بی توجهی به پر کردن پرسشنامه و عدم دقت لازم از سوی آنان

فصل اول : مبادی تحقیق

• مقدمه     1
• موضوع تحقیق و تبیین آن   3
• بیان مسئله مورد پژوهش (مشکل چیست؟)        5
• انگیزه محقق در انتخاب موضوع      7
• هدف تحقیق         8
• ضرورت تحقیق (اهمیت مسئله مورد پژوهش)  9
• واژه ها و اصطلاحات این تحقیق       11

فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش

• الف- سابقه نظری تحقیق     12
• تاریخچه 21
• ب- سابقه عملی تحقیق        24
• 1- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در جهان    24
• 2- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در ایران    29
• 3- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در محل تحقیق        34
• ج- نقد و بررسی پ‍ژوهشهای انجام شده مشابه موضوع تحقیق       36

فصل سوم: روش تحقیق (متدولوژی)

• الف- فرضیات      37
• تعریف فرضیه      37
• انواع فرضیه        37
• فرضیات این تحقیق            38
• سوالات پژوهشی   38
• ب- جامعه آماری و نمونه گیری        39
• 1- تعریف جامعه آماری      39
• 2- جامعه آماری این تحقیق 39
• 3- تعریف نمونه گیری       39
• 4- انواع نمونه گیری         40
• 5- نمونه گیری در این تحقیق           40
• ج- جمع آوری اطلاعات      43
• 1- تعریف روش جمع آوری اطلاعات            43
• 2- انواع روشهای جمع آوری اطلاعات          43
• 3- روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق    47
• 4- تعیین روایی روش جمع آوری اطلاعات     47
• 5- تعیین پایایی روش جمع آوری اطلاعات      48
• د- روش تحقیق     48
• 1- تعریف روش تحقیق       48
• 2- انواع و روش های تحقیق            49
• 3- نوع و روش این تحقیق   50

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

• الف- تجزیه و تحلیل سوالات چند جوابی پرسشنامه (با جدول فراوانی و درصدی و رسم نمودار ستونی)  51
• ب- تجزیه و تحلیل سوالات تشریحی پرسشنامه (با جدول فراوانی و درصدی)           68
• ج- تجزیه و تحلیل فرضیات (با جدول فراوانی و درصدی و رسم نمودار دایره ای )   71

فصل پنجم: تفسیر نتایج پژوهش

• 1- نتیجه تحقیق     78
• الف- نتایج کلی و فرضیات  78
• ب- نتایج کلی سوالات تشریحی         80
• 2- پیشنهادات و نظرات اصلاحی       82
• الف- پیشنهادات محقق         82
• ب- استنتاج کلی از پیشنهادات پاسخ دهندگان     83
• 3- مقایسه نتایج این تحقیق با پژوهش های مشابه این موضوع         84
• 4- محدودیت ها و مشکلات این تحقیق 86
• 5- فهرست منابع(کتابنامه)   87
• 6- پیوست(ضمائم)
• نمونه پرسشنامه

منابع

1. دبیرخانه شورای عالی جوانان ، چگونگی پرداختن به فعالیت های فراغت بین نوجوانان و جوانان
2. با تقوا ، مهدیه ، 1383، بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت دانشجویان مجتمع علوم انسانی دانشگاه یزد.
3. مکی ، محمد ، 1381، بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه ناحیه 2 شهر یزد.
4. دلاور ، علی ، 1373، روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی ، انتشارات پیام نور
5. حافظ نیا ، محمد ، 1384، روش تحقیق در علوم انسانی ، انتشارات سمت
6. بهارستان ، جلیل ، بررسی هندسه جوانی و سیاق جوانی کردن
7. سازمان ملی جوانان ، اوقات فراغت و سبک های زندگی جوانان
8. مجلات پیوند ، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان ایران