تاثیر تماشای تلویزیون بر کیفیت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی

در عصر حاضر هر روز ما شاهد تغییر و تحولاتی در سطح جهان هستیم که این تغییرات بر روی افراد آن جامعه اثر می گذارد.

افراد می خواهند به نوعی، از تغییر و تحول جهان خود آگاه شوند که در این راستا رسانه‌های گروهی می توانند به ما کمک بنمایند و از طریق این رسانه ها بسیاری از اطلاعات را بدست آوریم یکی از این دسته رسانه ها تلویزیون می باشد که هر روز بیشتر و بیشتر جای خود را در میان باز کرده است. کمتر خانه ای را شاهد هستیم که در آن تلویزیون نباشد و افراد خانواده از برنامه های آن استفاده نکنند.

در میان بییندگان و تماشا کنندگان تلویزیون فرزندان خانواده بیننده پر و پا قرص تلویزیون هستند تلویزیون می تواند اثرات بسیاری را بر روی دانش آموزان بگذارد که در بین دختران و پسران و همچنین سنین مختلف متفاوت است. اما چگونگی استفاده از این رسانه و کیفیت برنامه های تلویزیون می تواند موضوع مهمی باشد مسئولین سینما نیز در نظر دارند با بالا بردن کیفیت برنامه های خود اطلاعات مفید و مناسبی در گروههای سنی مختلف بر جای بگذارند، اما گاه با زیاده روی در تماشای این وسیله و استفاده نامطلوب، آثار منفی را بر جای می‌گذارد این آثار میتواند دانش آموزان را از انجام تکلیف و یا به موقع خوابیدن باز دارد و بچه ها نتوانند در دروس خود موفقیت حاصل کنند.

در این تحقیق که کنکاشی است پیرامون «تاثیر تماشای تلویزیون بر کیفیت تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی سعی شده است واقعیات موجود، بدون تعصب و اظهارنظر شخصی مورد مداقه قرار گیرد.

باید اذعان نمود که کار مذکور خالی از اشکال نخواهد بود ولی حداقل توجهی است به این موضوع که میتوان مسائل را با برخورد علمی و پژوهشی مورد بررسی قرار داد.

تعریف مسئله مورد پژوهش

تلویزیون به عنوان یکی از وسایلی است که تا به حال توانسته تعداد زیادی از افراد را به خود جلب نماید و اثرات مثبتی بر جای بگذارد اما به نظر می رسد در کنار آن مشکلاتی را هم ایجاد نموده است از قبیل (انجام دادن تکالیف در حین تماشای تلویزیون – تماشای مداوم تلویزیون – کم تحرکی – دیر خوابیدن) پس برآنیم تا این مسئله بررسی شود.

1. برنامه زمانی دانش آموزان را به گونه ای تنظیم نمود که حتی المقدور ساعات اختصاص یافته مثل برنامه کودکان را تماشا کنند و بقیه ساعات را به کارهای دیگر خود بپردازند.
2. این تحقیق می تواند موجب کنجکاوی و روحیه جستجوگری و اجتماعی دانش آموزان را تقویت کند.
3. از طریق این تحقیق می توان به آنها فهماند که بسیاری از اطلاعات را میتوان از طریق تلویزیون کسب کرد.

هدف تحقیق

1. عادت دادن و ملزم کردن دانش آموزان به دیدن برنامه های مخصوص خود
2. بررسی و اثر برنامه های تلویزیون در بالا بردن سطح آموزش دانش آموزان
3. بررسی و اثر برنامه های تلویزیون در پایین آوردن سطح آموزش دانش آموزان
4. پرورش روحیه کنجکاوی و اجتماعی در دانش آموزان.
5. بررسی مسائل و مشکلات دانش آموزان که در اثر تماشای مداوم تلویزیون ایجاد شده است از قبیل (کم تحرکی – دیر خوابیدن – بی دقتی در تکالیف)

فرضیه ها

• الف – تماشای تلویزیون باعث افزایش معلومات دانش آموزان میشود.
• ب – تماشای تلویزیون باعث حس کنجکاوی می‌شود.
• ج – تماشای تلویزیون باعث پیشرفت در زبان آموزی و گنجینه لغات دانش آموزان می‌شود.
• د- در صورتیکه دانش آموزان مدت زمان خاصی را به تماشای تلویزیون بگذرانند می تواند اثر مثبت داشته باشد.
• هـ – اگر دانش آموزان برنامه خاصی را انتخاب کنند می تواند مثمر ثمر باشد.
• و- تنوع و جذابیت برنامه های تلویزیون باعث می گردد تا دانش آموزان درس را در درجه دوم اهمیت قرار دهند.
• ز – تماشای مداوم تلویزیون باعث کم توجهی و کم دقتی در تکالیف دانش آموزان می‌شود.
• ح – تماشای مداوم تلویزیون باعث خستگی و کم  تحرکی و در نتیجه تاثیرات منفی در یادگیری می‌شود.
• ط – با تماشای مداوم تلویزیون بهترین موقعیت های یادگیری از دست می‌رود.
• 7- محدودیتها و مشکلات تحقیق
• الف – نداشتن اطلاعات کافی از مسائل آماری
• ب- مشکلات مالی
• ج – در بعضی از مدارس مدیران آن همکاری لازم را نداشته‌اند.
• د- بعلت برخورد با انتخاب ثلث دوم مدیران و معلمین رضایت چندانی به اینکه دانش آموز وقت صرف پر کردن به سوالات پاسخنامه کنند نداشتند و دانش آموزان در تکمیل پرسشنامه صداقت .

بیان روش تحقیق

در این پروژه از روش توصیفی استفاده خواهد شد. هدف محققین از این پژوهش بیان چه هست و چه خواهد بود و به منظور توصیف عینی و تحلیل شرایط موجود و  ترسیم دقیق خصوصیات و صفات یک موقعیت با یک موضوع است به عبارتی دیگر پژوهشگران در این تحقیق سعی دارند تا آنچه هست را بدون هیچگونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهند و نتایج عینی از موقعیت بگیرند.

نتیجه گیری

از دیدگاه علمی نمی توان تلویزیون را برای کودکان و نوجوانان به طور کلی یک پدیده اجتماعی خوب یا بد دانست هر گاه قرار باشد تاثیر تلویزیون را بر روی کودکان و نوجوانان (و حتی سایر طبقات اجتماعی) مورد بحث و بررسی قرار گیرد سه عامل جداگانه بطور معین و مشخص باید در نظر گرفته شود.

این سه عامل عبارتند از:

• نوع برنامه تلویزیونی
• کودک یا نوجوان مورد نظر (گیرنده پیام )‌
• موقعیت بخصوصی که کودک یا نوجوان تحت شرایط آن تماشاگر برنامه تلویزیونی بوده است.

کودک وجود غیر فعال نیست که تلویزیون به تنهایی بتواند روی او عمل کند او بر عکس عامل فعالی است که از میان برنامه های تلویزیونی آنچه را که مناسب با علائق و احتیاجات اوست انتخاب می کند بنابراین می تاون اینطور بیان کرد که :

•  الف – یک برنامه معین تلویزیونی نمی تواند بر روی تمام اطفال که آن را مشاهده می کنند به یک صورت تاثیر گذارد.
• ب – یک کودک معین از تمام برنامه های تلویزیونی که مشاهده می کند به یک صورت و اندازه متاثر نمی شود

حال این مسئله که تلویزیون در یادگیری تحصیلی دانش آموزان چه نقشی می تواند داشته باشد.

1. اگر دانش آموزان در هنگامی که می خواهند به تکالیف درسی خود برسند اتاقی جدا از محل اجتماع افراد خانواده داشته باشند می توان آنها را وادار ساخت بدون توجه به روشن بودن تلویزیون به کارهای درسی خود بپردازند در غیر اینصورت اگر اتاق یا محل کار طفل و نوجوان به اتاق نشیمن نزدیک است و در نتیجه صدای تلویزیون ایجاد مزاحمت می کند مشکل اصلی به جای خود باقی است.
2. تماشای مداوم تلویزیون تا حدی وقت خواب و ساعت به رختخواب رفتن آنها را تغییر داده و می تواند موجب خستگی های بعدی در کلاس و در نتیجه یادگیری دانش آموزان شود.
3. دانش آموزان که به دلایل مختلف شوق و رغبت کافی برای پیگیری درس در منزل ندارند و نمی خواهند یا نمی توانند تکالیف خود را با علاقه انجام دهند به دنبال فرصت‌ها و بهانه های مناسبی هستند تا خود را مشغول دارند آنها از هر وسیله ای که بتوانند برای سرگرمی و گریز از انجام تکالیف استفاده می کنند وقتی تلویزیون در اختیار آنها نیست، به بازی های مختلف می پردازند. البته تلویزیون به دلیل کشش و جذابیت بیشتر، سرگرمی آنها را فراهم می نماید و در نتیجه وقتی کودک یا نوجوان آماده درس خواندن نیست و شور و شوق این کار را ندارد زودتر به دام تلویزیون می افتد.
4. دانش آموزان چه دختر و چه پسر دوست ندارند فقط برنامه مخصوص به خود را تماشا کنند و همینطور که بیان شده بود فقط دیدن برنامه خودشان اطلاعات کافی را به آنها نمی دهد و یا سوال برانگیز نیست و می خواهند تمام برنامه های تلویزیونی به صورت کامل یا نیمه کامل تماشا کنند که این در صورتی می تواند موثر و مفید باشد که دانش آموزان ساعت به خصوصی را به تماشای تلویزیون بپردازند و برنامه زمانی خاص را برای خود بعد از مدرسه داشته باشند.
5. دانش آموزان در سنین چهارم و پنجم دبستان (دختر- پسر) تشنه فراگیری مطالب جدید هستند همچنین گنجینه لغات آنها در این سنین به سرعت گسترده می شود آنها نه تنها از تلویزیون بلکه از والدین- معلمین و حتی با خواندن کتاب های مختلف اطلاعات را به دست می آورند اگرچه تلویزیون می تواند در کسب اطلاعات کمک مهمی به آنها کرده اما آنها دوست دارند اطلاعاتی را که به دست می آورند و یا سوالی که به ذهنشان می رسد بلافاصله به جواب آن برسند پس معلمین- والدین و اشخاصی که دانش آموز سریع تر می تواند به آن دسترسی داشته باشد منبع بهتری می باشد.

پیشنهادات

• الف- پیشنهادات عملی:

1. پدران و مادران در مورد جلوگیری از اثرات نامناسب برنامه های تلویزیونی باید سعی کنند از طرق مختلف احساس محبت و اطمینان خاطر را در فرزندان خود به وجود بیاورند و در ضمن به ایشان کمک کنند تا با همسالان خود رابطه صمیمانه برقرار سازند.
2. اطفال بیشتر به منظور سرگرم شدن و از سنین ده، یازده سالگی به بعد، به خاطر اینکه کنجکاوی های خود را در مورد دنیای غریب و ناآشنای بزرگسالان ارضا کنند، تماشای برنامه هایی را که در اصل برای آنها  نشده دنبال می کنند، پس باید به کنجکاوی های آنها توجه و در جهت صحیح ارضا شود.
3. برای اینکه بتوان از برنامه های تلویزیونی برای فعالیت های ابتکاری و فکری استفاده کرد لازم است به عنوان جزئی از یک تشکیلات صحیح و منظم مورد بهره برداری قرار گیرند.
4. استفاده از تلویزیون در تمام ساعات شب و روز بی تردید افراد را از مطالعه، نوشتن و سایر امور لازم باز می دارد. در حالی که انتخاب یکی دو برنامه مناسب در روز به سایر فعالیت های ثمربخش زندگی نیز تنوع و تازگی می بخشد پس چه بهتر که از همان اوایل کنترل و نظمی در کار باشد و از همان ابتدا مورد توجه قرار گیرد، در صورتی که پدر و مادر و بچه ها بی جهت تلویزیون را جانشین سایر فعالیت های زندگی خود سازند جبران آن در آینده مشکل و غیر ممکن خواهد بود.
5. چه خوب است که انجام پروژه و تکالیف منظور گردد، بعد از اینکه تماشاگران خردسال متوجه شدند برنامه ها چیست و با چه هدف هایی از تلویزیون اجرا می شود باید از آنها خواست در طول هفته اسامی و مشخصات کلیه برنامه هایی را که با این خصوصیات از کانال ها پخش می شود بر روی کاغذ بیاورند و در حقیقت لیست جامعی از آنها تهیه کنند و می توان روش نمایش و ایفای نقش را که دارای منافع مهم روانی و تربیتی است به کار گرفت، سعی شود موضوع از میان برنامه های مورد علاقه اطفال انتخاب شده و به پیشنهاد اکثریت شرکت کنندگان باشد.
6. برنامه های تلویزیونی آنچه را که به کودکان عرضه می کنند، ممکن است با الگوهایی که از پدر و مادر و اطرافیان خود به دست می آورند تفاوت داشته باشد تاثیر تلویزیون بیشتر در موارد و موقعیت هایی می باشد که والدین، اطفال خود را نسبت به محتوای برنامه ها روشن و آگاه نکرده و تماشاگران خردسال دارای تجربیات کمی هستند، باید کوشش کرد به جای استفاده از طریق منع و مجازات، در مورد تماشای تلویزیون از راه‌های مثبت و اثربخشی وارد شد و بهره برداری کرد.

• ب- پیشنهاد به محققان بعدی

1. دانش آموزان گاه به علت ترس از معلمین ممکن است به جواب ها بهتر از آنچه هست و یا بدتر از آن جواب دهند و برای اینکه این مسئله به وجود نیاید می توان در مقطع ابتدایی مخصوصاً اگر در کلاس های پایین تر می خواهیم این تحقیق انجام گیرد دو پرسشنامه تهیه شود، که هم به والدین و هم به دانش آموزان داد تا با مقایسه آنها به جواب صحیح تری دست یافت.
2. محققین بعدی می توانند این تحقیق را در بین دانش آموزانی که تلویزیون را تماشا می کنند و آنهایی که تلویزیون را تماشا نمی کنند انجام دهند تا فواید و مضرات آن روشن تر شود اگرچه دانش آموزانی که تلویزیون تماشا نمی کنند به ندرت در دسترس قرار می گیرند و همه از این رسانه استفاده می کنند.

• مقدمه    ۳
• ۱- عنوان تحقیق    ۵
• ۲- تعریف و تحدید موضوع تحقیق    ۵
• ۳- تعریف مسئله مورد پژوهش    ۵
• ۵- هدف تحقیق    ۶
• ۶- فرضیه ها    ۶
• ۷- محدودیتها و مشکلات تحقیق    ۷
• ۸- تعریف واژه ها و اصطلاحات    ۸
• فرضیه    ۹
• ۱- بیان روش تحقیق    ۱۰
• ۲- تعیین جامعه آماری و روش نمونه گیری    ۱۰
• ۳- توصیف ابزارها و وسایل جمع آوری داده ها    ۱۲
• ۴- روش آماری    ۱۳
• بررسی و ارزیابی فرضیه «الف»    ۱۳
• بررسی و ارزیابی فرضیه «ب»    ۱۵
• یافته های اصلی و نتیجه گیری ها    ۱۷
• پیشنهادات    ۲۰
• الف- پیشنهادات عملی    ۲۰
• ب- پیشنهاد به محققان بعدی    ۲۲
• خلاصه تحقیق    ۲۳
• فهرست منابع    ۲۵

منابع

1. رشید پور- ابراهیم «تلوزیون و اطفال، دفتر انتشارات رادیو تلویزیون ملی ایران، چاپ دوم، سال 1354».
2. درخشان – مجید «تلوزیون و کودک، ناشر واحد انتشارات مطبوعات روابط عمومی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، چاپ و نشر سال 1372، جلد دوم».