ورشکستگی و اثرات آن

اشخاص در طول زندگی خود ممکن است دچار مشکلات اقتصادی گردند، به‌طوری که قادر به پرداخت دیونی که برعهده دارند نباشند و دارایی آنها کفاف پرداخت بدهی آنها را ندهد، پیش آمدن این حالت برای تجار بیشتر محتمل است، زیرا لازمه عمل آنها قبول مخاطرات اقتصادی است و آنها همچنانکه ممکن است سود ببرند احتمال دارد به عللی سرمایه خود را از دست برهند و دیون زیادی پیدا کنند و در این صورت است که مساله ورشکستگی بروز می‌کند، از آنجائیکه آثار ورشکستگی نه تنها شامل تاجر می‌شود، بلکه اغلب وضعیت اقتصادی دیگران را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و به منافع جامعه ارتباط پیدا می‌کند، دولتها به منظور حمایت از اشخاص ثالث علی‌الخصوص طلبکاران فعلی ورشکسته در مساله بدهکاری و طلبکاری تجاری دخالت کرده و با وضع مقررات قانونی آنها را از مداخله در اموال خود ممنوع نموده و از شبکه اقتصادی کشور خارج سازند. عده‌ای از تجار و شرکتهای تجارتی با علم به‌اینکه در وضعیت توقف و ورشکستگی قرار داشته و قادر به تادیه دیون خود نیستند و یا بدون آگاهی از چنین وضعیتی اقدام به معاملاتی می‌نمایند. بررسی آثار اعمال حقوقی آنها بسیار مهم می‌باشد. بنده در این تحقیق، ابتدا: تحت عنوان “کلیات“ به تاریخچه ورشکستگی و تعریف آن می‌پردازم. سپس اعمال حقوقی تاجر ورشکسته را در سه فصل با عناوین “اعمال حقوقی تاجر ورشکسته قبل از توقف“ ، “اعمال حقوقی تاجر ورشکسته در دوره توقف“ و “اعمال حقوقی تاجر ورشکسته بعد از صدور حکم ورشکستگی“ مورد رسیدگی قرار می‌دهیم.

• مقدمه
• کلیات
• بخش اول: تاریخچه ورشکستگی
• الف: تاریخچه ورشکستگی به طور کلی
• ب- تاریخچه ورشکستگی در ایران
• بخش دوم: تعریف ورشکستگی و شرایط اساسی برای اعلام آن
• الف: تعریف ورشکستگی
• ب- شرایط اساسی برای اعلام ورشکستگی
• مبحث اول: تاجر بودن
• مبحث دوم: توقف از تادیه دیون
• بنداول: صدور حکم ورشکستگی تاجر به صرف عدم پرداخت دین
• بند دوم: صدور حکم ورشکستگی با درنظرگرفتن مجموع اوضاع و احوال تاجر متوقف

فصل اول

• اعمال حقوقی تاجر ورشکسته قبل از تاریخ توقف
• الف-معامله به قصد فرار از دین
• مقررات عام حقوق مدنی
• مقررات خاص حقوق تجارت
• شمول یا عدم شمول منع مرور زمان به دعاوی فسخ
• ب-معامله برای اضرار طلبکاران (بحث در قاعده لاضرر)
• بخش دوم: معاملات صوری یا مسبوق به تبانی

فصل دوم

• اعمال حقوقی تاجر ورشکسته در دوره توقف
• بخش اول: اعمال حقوقی تاجر ورشکسته در دوره توقف در حقوق ایران
• مبحث اول: معاملات باطل
• حل تعارض ماده ۴۲۳ و ۵۵۷ قانون تجارت
• ۱-صلح محاباتی
• ۲-هبه
• ۳-نقل و انتقال بلاعوض
• ۴-تادیه دیون
• ۵- مقید ساختن اموال
• مبنای حقوقی بطلان معاملات احصاءشده در ماده ۴۲۳ ق.ت
• عدم شرطیت سوءنیت طرف معامله برای بطلان معاملات
• اول : بیمه عمر و ورشکستگی
• دوم: معاملات قابل فسخ
• سوم: معاملات صحیح

فصل سوم

• اعمال حقوقی تاجر ورشکسته بعد از صدور حکم ورشکستگی
• مبحث اول: تاریخ شروع سلب مداخله
• مبحث دوم: ماهیت حقوقی سلب مداخله
• مبحث سوم: وسعت و حدود سلب مداخله
• تحصیل اموال جدید توسط ورشکسته
• مبحث چهارم: ضمانت اجرای منع مداخله
• مبحث پنجم: صدور اسناد تجاری توسط تاجر ورشکسته
• مبحث ششم: کیفیت جبران ضرر طرف معامله با تاجر ورشکسته
• احتمال اول: داخل شدن در سایر غرماء
• احتمال دوم: داخل نشدن در سایر غرماء
• احتمال سوم: تفصیل بین معاملات واقع شده قبل از اعلان حکم ورشکستگی و بعد از آن
• بخش سوم: اثر حکم ورشکستگی شخصی شرکاء نسبت به شرکت و بالعکس
• مبحث اول: اثر ورشکستگی شخصی شریک در شرکتهای شخص و بالعکس
• مبحث دوم: اثر ورشکستگی شریک در شرکتهای سرمایه و بالعکس
• نتیجه
• منابع

منابع

فارسی

1. کاتبی حسینقلی ، حقوق تجارت ، چاپ پنجم ، انتشارات گنج دانش ، تهران ، 1368.
2. اعظمی زنگنه ، عبدالحمید ، حقوق تجارت ، چاپ چهارم ،‌تهران ،‌1353
3. عرفانی محمود ، حقوق تجارت ، ج 3 ، چاپ اول ، دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی تهران.
4. قائم مقام فراهانی . محمد حسن ، حقوق تجارت (ورشکستگی و تصفیه ).
5. صفری ، حقوق تجارت 4 نیمه اول سال تحصیلی 73-72 دانشکده علوم فضائی و خدمات اداری .
6. ستوده تهرانی حسن ، حقوق تجارت ، ج 4 ، چاپ مرد مبارز ، 1350.
7. کیوان آذری آذر، توقف در پرداخت دیون ، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، ش 19 سال 1355.
8. انوری پور سید محسن ، ورشکستگی در حقوق ایران ، 1345، ص 23.
9. کاتوزیان ناصر ، قواعد عمومی قراردادها ج 2 چاپ دوم ، بهشر ، تهران ، 1369.
10. امکینی ربیعا، جزوه درس حقوق تجارت (ورشکستگی ) نیمه دوم سال تحصیلی 71-70 ، دانشگاه تربیت مدرس.
11. محقق داماد سید مصطفی ،‌قواعد فقه (بخش مدنی ) چاپ سوم ، اندیشه های نو در علوم اسلامی.
12. جعفری لنگرودی محمدجعفر ، ترمینولوژی حقوق ، چاپ دوم ،‌کتابخانه گنج دانش ،‌تهران ، 1367.
13. شهیدی مهدی ، سقوط تعهدات ، چاپ اول ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ، تهران ،‌1368.
14. فخاری ، جزوه حقوق تجارت (3) ،‌دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.

عربی

1. محقق حلی ،‌شرایع الاسلام ، مکتبه العلمیه الاسلامیه ، تهران 1337 هـ.ق.