عدالت ترمیمی، پاسخی مثبت به جرم

اداره ولز جنوبی در مورد خدمات تادیبی، واحد عدالت ترمیمی را به منظور تسهیل برگزاری کنفرانس های (هم اندیشی های) بزهکار- بزه دیده تاسیس نموده است. برگزاری کنفرانس های مذکور به منظور مورد توجه قرار دادن صدمات و آثار ناشی از جرم بر روی بزه دیدگان و وابستگان آنها می باشد. از سوی دیگر چنین کنفرانس های فرصتی را در اختیار بزهکار قرار می دهند تا از طریق توافق نمودن جهت انجام برخی اقدامات خاص، وجهه بهتری پیدا کند. چنین اقداماتی می تواند شامل عذرخواهی، خدمات اجتماعی و یا آمادگی جهت پاسخگوئی به مسائل مرتبط با جرم باشد.

اتخاذ چنین تدابیری توسط اداره تادیبی تصمیمی اساسی و مهم برای عدالت کیفری و نیز بزهکاران و بزه دیدگان در ولز جنوبی تلقی می گردد. این اولین برنامه در خصوص اقدامات پس از محکومیت است که توسط اداره تادیبی در استرالیا صورت گرفته بود. چنین برنامه ای این امکان را به بزه دیدگان و وابستگان آنها می دهد تا همراه با بزهکار گرد هم آیند (گردهمایی بزهکار و بزه دیده) تا در مورد واقعه ای که رخ داده و اینکه چگونه هر یک از آنها از آن متاثر گردیده اند، گفتگو کنند. مضافاً اینکه بزهکار و بزه دیده همراه با وابستگانشان در مورد اینکه چگونه صدمه ناشی از جرم می تواند ترمیم گردد، به توافق می رسند.

چگونه عدالت ترمیمی متفاوت از نظام کیفری سنتی است؟

نظام سنتی رسیدگی به جرم، به سمت منحرف نمودن بزه دیده از جایگاه واقعی او گرایش دارد و غالباً منتهی به این امر می شود که بزهکار احساس بزه دیدگی نماید. چنین مسئله ای منجربه به حداقل رسیدن اقدامات بزهکار (جهت ترمیم)، فقدان آگاهی نسبت به تاثیری که جرم بر روی بزه دیده داشته است و بنابراین عدم پذیرش مسئولیت از سوی بزهکار می شود. در چنین نظامی بزه دیده غالباً با نارضایتی رها می‌گردد چون بنظر می رسد این نظام نسبت به نیازهای بزه دیده حساسیت نشان نمی‌دهد. بزه دیده ممکن است سوالاتی داشته باشد و مایل باشد که نظام به آنها پاسخ دهد. وی همچنین تمایل دارد که نسبت به آنچه در نتیجه جرم برای وی رخ داده حساسیت نشان داده شود. برگزاری کنفرانس امکان اعمال چنین فرآیندی را فراهم می‌نماید. برخی از بزهکاران همراه با مجرمیت و احساس شرمندگی از اعمالشان به حال خود رها می شوند و برگزاری جلسات هم اندیشی به آنها این امکان را می دهد که در مورد رفتار خود عذرخواهی نمایند و در اعاده روابط به حالت سابق مشارکت کنند.

فرآیند عدالت ترمیمی چیست؟

فرآیند عدالت ترمیمی روندی است که در آن طرفین جرم که در معرض وقوع جرمی خاص قرار گرفته اند (بزه دیده، بزهکار و اعضای جامعه محلی) مورد حمایت قرار می گیرند و با مساعدت منصفانه و بی طرفانه میانجیگر (که در جوامع بومی معمولاً ریش سفید آن جامعه می باشد) در گفتگو در مورد اوضاع و احوال مرتبط با جرم بطور ارادی مشارکت می نمایند. هدف از این مشارکت درک علل مبنائی ارتکاب جرم و تاثیراتی است که جرم بر روی افراد صدمه دیده داشته است و همچنین معطوف نمودن توجه به نیازهای طرفین جرم جهت اصلاح و ترمیم روابط آنها می باشد. هرچند فرآیندهای عدالت ترمیمی اشکال متنوعی دارد، الگوهایی که غالباً در کشور کانادا مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: برگزاری کنفرانس یا جلسات هم اندیشی، تشکیل حلقه های درمان و مجازات و میانجیگری بین بزهکار و بزه دیده.

اصول مبنایی و تضمینات شکلی در مورد استفاده از عدالت ترمیمی

مشارکت بزهکار و بزه دیده در فرایند عدالت ترمیمی باید آزادانه، ارادی و همراه با آگاهی و رضایت باشد. هر یک از طرفین جرم باید کاملاً توجیه گردد که در این فرآیند با وی چگونه برخورد می شود و نیز از نتایج احتمالی تصمیم خود مبنی بر مشارکت در این فرآیند آگاه شود. هر یک از طرفین در هر مرحله از این فرآیند می‌تواند از رضایت داده شده مبنی بر مشارکت خود، صرفنظر کند.
بزهکار و بزه دیده باید صادقانه وقایع اساسی ناشی از جرم را بپذیرند و بزهکار باید مسئولیت خود را در قبال جرم قبول کند.
وقایع جرم بایستی دلایل کافی را جهت رسیدگی به اتهام فراهم نماید و در قانون نباید درخواست جهت تعقیب جرم، رد شود.
حق هر یک از طرفین جرم مبنی بر امکان استفاده از مشاوره حقوقی قبل و یا در حین تمامی مراحل این فرآیند باید به رسمیت شناخته شود.
رجوع به فرآیند عدالت ترمیمی می تواند در کلیه مراحل نظام عدالت کیفری صورت گیرد که شامل قضازدایی در مرحله قبل از اتهام تا مرحله پس از محکومیت و نیز پس از آزادی از زندان در موارد مقتضی می باشد. در کلیه مراحل مذکور سیاستهای مربوط به تعقیب جرم لحاظ می گردد.
در رجوع به فرآیند عدالت ترمیمی و اعمال آن بایستی امنیت و آرامش طرفین جرم و نیز هرگونه توانائی که موجب عدم تعادل بین بزهکار و بزه دیده می شود، مورد توجه قرار گیرد. چنین امری با در نظر گرفتن سن، بلوغ، نژاد، جنس، هوش، اهلیت، موقعیت شخص در جامعه و سایر عوامل صورت می گیرد. خصوصاً تهدیدهای صریح یا ضمنی نسبت به امنیت هر یک از طرفین جرم و اینکه آیا روابط مستمر بین طرفین وجود دارد یا خیر، باید دارای اهمیت زیادی باشند.
آنچه که مورد نظر می‌باشد این است که مباحثات صورت گرفته در فرآیند عدالت ترمیمی جز آنهایی که بطور علنی انجام می گیرد باید غیر علنی باشد مگر اینکه:

الف- طرفین جرم برخلاف آن توافق نمایند. (توافق به علنی بودن گفتگوها در فرآیند عدالت ترمیمی نمایند)
ب- افشای گفتگوهای طرفین برای مقامات رسیدگی کننده مقرر شده باشد.
ج- گفتگوهای صورت گرفته، امکان تهدید بالقوه یا با الفعلی را نسبت به حیات یا امنیت هر یک از طرفین آشکار نماید.

اصول عدالت ترمیمی در رابطه با منافع همه مشارکت کنندگان در فرآیند ترمیمی

الف) مشارکت بطور ارادی بوده و مبتنی بر انتخابی آگاهانه باشد.
ب) اجتناب از تبعیض، صرف نظر از ماهیت پرونده.
ج) دسترسی به نهادهای مساعدت و مشاوره حقوقی.
د) دسترسی به روشهای متنوع حل و فصل اختلاف.
هـ) توسل به روشهایی که منجر به تراضی و سازش بین مشارکت کنندگان در فرآیند ترمیمی شود.

اصول عدالت ترمیمی در مورد نهادهای معین نظام قضائی

(منظور از نهادهای معین نظام قضائی، نهادهای پیرا قضائی از قبیل کارشناسی، پزشکی قانونی، مشاوره حقوقی و… می باشد)

الف) اختلافات در خارج از نظام قضایی حل و فصل شوند مگر در مواردی که این امر با امعان نظر به میزان صدمات وارده غیر عملی بوده، خطر ورود صدمه دیگری را به دنبال داشته باشد، موضوع در رابطه با نظم عمومی باشد و یا نسبت به اختلاف، امکان حصول توافق وجود نداشته باشد.
ب) اجتناب از تبعیض غیر عادلانه از طریق تضمین این امر که حقوق قانونی طرفین اختلاف مورد مطالعه قرار نگیرد.
ج) فراهم نمودن فرصت های زیاد و متنوع برای بزهکارانی که در صدد ترمیم و جبران خسارات و صدمات وارده می باشند.

اهداف عدالت ترمیمی

عدالت ترمیمی در رابطه با این موارد می باشد: ترمیم صدمات وارده به بزه دیدگان، اعاده بزهکاران به زندگی همراه با رعایت قانون و ترمیم صدمات وارده به روابط بین اشخاص و جامعه محلی. عدالت ترمیمی در صدد مشارکت دادن همه طرفین جرم و فراهم نمودن فرصت هایی برای کسانی است که از جرم متاثر گردیده اند و نیز مشارکت دادن کسانی که در فرآیند پاسخگویی به صدمه وارده مداخله دارند.

نتیجه گیری

این مقاله تلاشی مختصر جهت معرفی مفهوم عدالت ترمیمی، جلسات کنفرانس (هم اندیشی بزهکاران و بزه دیدگان)، مزایای فرآیند ترمیمی برای آنها و نحوه حصول توافق در پرونده با مدیریت بزهکاران جهت دادن پاسخی مثبت به جرم می باشد. فرآیند ترمیمی به وابستگان بزهکار مساعدت می نماید تا مسائل مرتبط به ارتکاب جرم را مورد توجه قرار دهند. به علاوه چنین فرآیندی قادر است به بزه دیدگان کمک نماید تا بتوانند در آنچه که علیه آنها اتفاق افتاده مشارکت فعال داشته باشند.

اصول و اهداف عدالت ترمیمی

کلیات

فهرست مطالب

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “اصول و اهداف عدالت ترمیمی” لغو پاسخ