اهمیت سیستم حقوق و دستمزد در حسابداری

از سال 1937 میلادی که نظریه عمومی سیستم های لودویک فون برتالانفی دانشمند برجسته اتریشی مطرح گردید واژه سیستم درصدر همه مفاهیم جاری و تکیه کلام های متداول قرار دارد .

این مفهوم در همه زمینه های علوم رواج یافته  و رفته رفته در اصطلاحات فنی و حرفه ای در رسانه های همگانی غیر نفوذ کرده است . از اواخر دهه 1960 میلادی تغییرات و تحولات عمده ای در دانش حسابداری پدید آمده که مهمترین آنها نگرش به حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی است .

در پی این تحولات  یکی از رشته های تخصصی ایجاد شده در حسابداری ، طرح واجرای سیستم های حسابداری می باشد . سیستم مجموعه ای از اجزای بهم پیوسته است که در جهت نیل به یک یا چند هدف به هم وابسته اند به طوری که یک یا چند داده وارد نشود یک یا چند ستاده از آن خارج شود .

سیستم از اجزای کوچکتری تشکیل شده است که به آن خرده سیستم می گویند . انواع سیستم در حسابداری عبارتند از : سیستم حسابداری دستی : به یک سیستم حسابداری که رویدادهای مالی به کمک قلم ، کاغذ وتوسط نیروی انسانی پردازش می گردد .

سیستم حسابداری مکانیکی : در این سیستم برای پردازش داده ها ( رویدادهای مالی)از وسایل مکانیکی مانند ماشین های اداری صندوق دار و از این قبیل استفاده می شود .

سیستم حسابداری کامپیوتری : در این سیستم پردازش داده ها ( رویدادهای مالی ) به کمک کامپیوتر در اندازه های مختلف بر اساس برنامه ای که مبتنی بر اصول متداول حسابداری است با سرعت و دقت صورت می گیرد . سیستم حقوق و دستمزد یکی از سیستمهای مهم موجود در داخل سیستم کلی موسسات است که نقش با اهمیتی در ایجاد رابطه مناسب بین کارکنان ، کارفرما و ادارات دولتی ایفا می کند .

 اهمیت سیستم حقوق و دستمزد

هزینه حقوق و دستمزد نشان دهنده سهم نیروی کاری در تولید ، محصولات و ارائه خدمات بوده و یکی از مهمترین هزینه های عملیاتی اغلب موسسات است وظایف حسابداران در مورد هزینه حقوق و دستمزد از ساده ترین و در عین حال با اهمیت ترین آنها است . محاسبه و پرداخت درست و مناسب حقوق و دستمزد یکی از عوامل موثر در ایجاد روابط مطلوب بین کارکنان ( کارگران ) و کارفرما می باشد .

 تعریف دستمزد

دستمزد تولیدی عبارت است از وجوهی که برای کار انجام شده تولیدی در یک مدت معین پرداخت و یا تعهد می گردد . بنابراین کمیت و کیفیت نیروی کار و هزینه های مربوط به آن از موضوعاتی است که همواره باید کنترل و بررسی شود تا با پرداخت حقوق و دستمزد مناسب کیفیت نیروی کار حفظ شود . کنترل حقوق ودستمزد به لحاظ ارتباط و تأثیری است که این هزینه ها با تولید و بهای تمام شده هر واحد محصول دارند .

• دستمزد مستقیم :

عبارت است از هزینه‌کار انجام شده ای که مستقیماً به جهت ساخت محصول پرداخت و یا تعهد شود به عبارت دیگر دستمزد کارگرانی را که مستقیماً به ساخت محصول اشتغال دارند .

• دستمزد غیر مستقیم :

عبارت است از هزینه نیروی کار انجام شده ای که مستقیماً به جهت ساخت محصول صرف نشده باشد به عبارت دیگر دستمزد کارگران ، سرپرستاران و کسانی که به تغییر و نگهداری ماشین آلات اشتغال دارند و مستقیماً تاثیری در تولید ندارند دستمزد غیر مستقیم می گویند .

زمان استاندارد برای انجام کار

عبارت است از میزان کار مورد انتظار از هر کارگر در زمان معین ، زمان استاندارد از طریق زمان سنجی حرکات لازم برای تولید و با در نظر گرفتن اوقات استراحت ؛ توقف و تاخیرات احتمالی بدست می آید .

 دایره‌ حسابداری حقوق و دستمزد

وظیفه این دایره تنظیم لیست حقوق و دستمزد و تعیین مبلغ ناخالص و خالص حقوق و دستمزد است همچنین این دایره بر مبنای اطلاعاتی که از دوایر دیگر دریافت داشته است ، وظایف طبقه بندی لیست و دستمزد را بر حسب نوع کار ،دوایر و مراحل تولید بر عهده دارد .مشارکت حقوق و دستمزد هر یک از کارکنان در این دایره نگهداری می شود که مدارک حقوق و دستمزد شامل :

حقوق پایه ، اضافه کاری ، حق نوبت کاری ، پاداش ، مرخصی استحقاقی ، هزینه اوقات تلف شده ، طرح های تشویقی ، حقوق و دستمزد ، حق بیمه  و هزینه های رفاهی کارگران می باشد .

ثبت های حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد

برای ثبت لیست دستمزد ابتدا معادل جمع کل حقوق و مزایا،‌حساب کنترل هزینه دستمزد بدهکار می شود سپس اقلامی که باید از دستمزد کارگران کسر شود (مانند حق بیمه اجتماعی سهم کار، مالیات حقوق و دستمزد، صندوق اجرا، وام مسکن، شرکت تعاونی و پیش پرداخت دستمزد و همچنین ذخیره حقوق و دستمزد ایام مرخصی) به حسابهای مربوط بستانکار می گردد مابه التفاوت حساب بدهکار و حساب بستانکار در این لیست نشان دهنده حقوق و دستمزد قابل پرداخت به کارگران می باشد که به حساب حقوق و دستمزد پرداختی بستانکار می شود.

• – حساب کنترل حقوق و دستمزد
• – حساب ذخیره دستمزد ایام مرخصی
• – ذخیره پاداش کارکنان
• – حق بیمه اجتماعی(سهم کارگر)
• – حساب مالیات حقوق و دستمزد
• – حساب صندوق اجرا
• – حساب وام مسکن
• – حساب شرکت تعاونی
• – حساب پیش پرداخت حقوق و دستمزد
• – حساب حقوق و دستمزد پرداختی

تسهیم هزینه حقوق و دستمزد

حقوق و دستمزد و هزینه های وابسته به آن مربوط به پرسنلی است که در قسمت هایی نظیر کارخانه، اداری و توزیع و فروش به کار اشتغال دارند.

بنابراین به منظور کنترل بیشتر باید سهم هر قسمت از طریق سهم هزینه دستمزد و عوامل وابسته به آن به مراکز هزینه مشخص می گردد نحوه تقسیم هزینه حقوق و دستمزد که طی یک آرتیکل به ثبت می رسد چنین است:

در این آرتیکل جمع حقوق و دستمزد مستقیم به حساب کنترل کالای در جریان ساخت و هزینه حقوق و دستمزد مستقیم و غیرمستقیم کارخانه مانند حق بیمه های اجتماعی سهم کارفرما، حق بیمه بیکاری، 2 در هزار سهم صندوق کارآموزی مزایای پایان خدمت کارکنان، هزینه دستمزد و اوقات تلف شده، فوق العاده پرداختی به کارگران شاغل در کارخانه، حقوق و دستمزد ایام مرخصی به اقلام دیگر مربوط به حقوق و دستمزد مستقیم و غیرمستقیم کارخانه به حساب کنترل سربار ساخت بدهکار می گردد. در آرتیکل مورد بحث کلیه اقلام هزینه مربوط به حقوق و دستمزد کارکنان توزیع و فروش به حساب کنترل سربار توزیع و فروش بدهکار می گردد.

مالیات چیست؟

مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیتهای اقتصادی است که نصیب دولت می گردد زیرا ابزار و امکانات دستیابی به این درآمدها و سوده را فراهم ساخته است. در واقع اجرای عادلانه قانون مالیاتها دولت آمار مردم را یک نوع پس انداز اجباری سوق می دهد. امروزه در کل ترین تعریف مالیات یک نوع هزینه اجتماعی باید تقبل پرداخت آن را نماید.

مالیات های تکلیفی

مالیاتهای تکلیفی مالیات هایی هستند که پرداخت کننده های وجوه طبق قانون مالیاتهای مستقیم مملکت به کسر و پرداخت آن مالیاتها در مواعد قانونی تعیین شده می باشند.

مالیاتهای تکلیفی طبق قانون مالیاتهای مستقیم 3/12/1366 و اصلاحیه مورخه 7/2/1371 عبارتند از:

• الف) مالیات بر درآمد اجرای املاک (مستغلات)
• ب) مالیات بر درآمد حقوق
• ج) مالیات علی الحساب حق الزحمه موضوع ماده 104 قانون مالیاتهای مستقیم
• د) مالیات علی الحساب حق الوکاله وکلا ماده 103 قانون مالیاتهای مستقیم
• ر) مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایران موضوع ماده 107 قانون مالیاتها
• ز) مالیات علی الحساب پیمانکاری و مهندسی مشاور موضوع ماده 111 قانون مالیاتهای مستقیم

فصل اول

• تعریف دستمزد
• دوایر کنترل حقوق و دستمزد
• بررسی های دستمزد
• اطلاعات لازم برای محاسبه حقوق و دستمزد
• حداقل دستمزد
• ساعات کار عادی
• ساعات کار اضافه کاری
• نوبت کاری و فوق العاده نوبت کاری
• شب کاری
• حقوق و مزایای مستمر نقدی
• حقوق و مزایای مستمر غیر نقدی
• بازنشستگی
• قانون کار و امور اجتماعی
• ثبتهای حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد
• پرداخت بر اساس زمان های مبتنی بر زمان
• حسابرسی حقوق و دستمزد
• طرحهای تشویقی دستمزد
• طرحهای اضافه پرداختی تشویقی مدیران
• نمونه های عمده طرحهای تشویقی مدیران
• فرمولهای محاسبه پرداختهای تشویقی
• حق بیمه اجتماعی
• انواع بیمه
• ثبت های حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد
• تسهیم هزینه حقوق و دستمزد

فصل دوم

• مالیات چیست ؟
• مالیاتهای تکلیفی
• سایر معافیتهای مالیاتی درآمد حقوق
• نحوه محاسبات مالیات حقوق
• مجازاتهای قانونی متخلفان