زندگی و سیره پیامبر

مکه و قریش :

در وصف شهر مکه قبل از ظهور اسلام نقل آن است که آن شهر در دره ای تنگ و هلالی شکل و میان دو کوه قرار داشت هوای این دره بسیار گرم و خشک و آب آن از چاههایی است که از بارانهای زمستان و بهار مایه می گرفت . ته دره که بطحاء نامیده می شد خانه کعبه قرار داشت و پیرامون کعبه مسجدالحرام واقع بود و خانه اهالی تا دامنه کوهها قرار گرفته بود . اهمیت این شهر در قدیم به واسطه آن بوده که بر سر راه بازرگانی قرار داشته که از یمن به شام و فلسطین و مصر می رفته است . وجود خانه کعبه هم که در زمان جاهلیت مطاف و مزار مردم بوده براهمیت آن شهرافزوده بود به همین خاطرطوائف مختلف عرب بر سر تصرف آن با هم کشاکش داشته اند قبیله قریش از جمله این قبایل بود که در عصر ظهور اسلام متصرف خانه کعبه بود . سلطه قریش از زماان قصی بن کلاب آغاز می شود قصی با کمک قریش ها امیر و متولی کعبه شد . قصی طایفه خود ، قریش را که تا آن زمان اکثر در دره ها و کوههای اطراف شهر می نشستند در محله مرغوب شهر یعنی پیرامون کعبه جا داد و برای آنها دارالندوه را ساخت و مناصب کلید داری و پرچمداری و سقایت و رفادت را به دست گرفت .

نظام سیاسی و اجتماعی قریش :

قریش در سایه کعبه دارای موقعیتی ممتاز و بی مانند بود که همه ساله شمار زیادی از قوم عرب بویژه شهرهای حجاز به زیارت کعبه می آمدند و موسم حج زمینه ساز معارفه هایی بود که در رونق اقتصادی بازار مکه نقش ارزشمند داشت . شش ماه از سال را قریش در دو کوچ تابستانی و زمستانی به سفرهای تجارتی می گذراندند ، به همین جهت قبیله های عرب می کوشیدند روابط خوبی با قریش داشته باشند . موقعیت کعبه و جاذبه های زیارتی آن زمینه ساز تمدنی برجسته در مکه بود که باعث شد نظام پدید آمده در آن سرزمین در مقایسه با شهرهایی چون یثرب و طائف امتیاز بیشتری داشته باشد به طور کلی پنج مسئولیت محوری در پیوند با کعبه موجب مشارکت تیره های قریش در اداره مکه بود که شامل :

• پرده داری حرم ( الحجابه )
• آب نوشانیدن به زائران ( القایه )
• پذیرایی مهمانان ( الرفاده )
• رایزنی ( دارالندوه )
• امور نظامی و دفاعی ( اللواء )

رقابت در میان فرزندان قصًی :

قصی دو پسر به نامهای عبدالدار و عبد مناف داشت که به هنگام پیری مناصب را به پسر بزرگ خود عبدالدار داد اما بعدها بین پسران عبد مناف و پسران عبدالدار اختلاف افتاد و آماده برای جنگ شدند ولی جنگ واقع نشد و طرفین بر آنکه مناصب تقسیم شود صلح کردند و قرار شد کلید و پرچم و ریاست دارالندوه مال عبدالداریها و سقایت و رفادت از آن عبد منافی ها بشود . در دسته اخیر هاشم که جد سلسله بنی هاشم است متصدی مناصب شد او در عصر خود رجل قریش و مردی توانگر بود که رسم سفر زمستانی و تابستانی را برای قریش معین کرد . سفر زمستانی ، سفر کاروان تجارت به یمن و سفر تابستانی تجارت به شام و فلسطین بود بدین طریق تجارت قریش به دست پسران عبد مناف منظم و بزرگ شد . هاشم در طی سفری در شهر یثرب (مدینه ) ازدواج کرد و صاحب فرزندی به نام شیبه شد . پس از مرگ هاشم ، برادرش مطلب بعد از عمویش مطلب ، مناصب موروث را به دست گرفت .