سوق جهان به سوی جنگ و تسلیحات نظامی

روسیه و ایالات متحده بزرگترین تامین‌کنندگان  تسلیحات برای مشتریان خریدهای تسلیحاتی در دوره پنج ساله 2002 تا 2006 بودند .فروش این‌گونه تسلیحات برخلاف سال‌های پس از 1997 میلادی که در مقیاس با دوره جنگ سرد رو به افول گذاشته بود در این پنج سال شاهد رشدی 50 درصدی بود .براساس آخرین گزارش سالانه موسسه تحقیقاتی Siparis دو کشور ایالات متحده و روسیه در سال‌های اخیر هر یک تامین‌کننده حدود 03 درصد خرید‌های تسلیحاتی بوده‌اند درحالی‌که صادرات تسلیحات از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به کشورهای غیرعضو در این دوره متضمن حدود 30 درصد از تمام معاملات تسلیحاتی جهان بود .صنایع تسلیحات‌سازی روسیه به‌دلیل بازار محدود داخلی تا حدود زیادی متکی به صادرات است.

همین مسئله موجب شده حتی جدیدترین دستاوردهای این صنایع به خارج صادر شوند تا امکان ادامه حیات واحدهای مختلف دست‌اندرکار تولید سلاح و بودجه مورد نیاز برای تولید سلاح‌های جدید و اکتساب تولید‌های نوین فراهم آید .این محدودیت‌ها موجب شده انعطاف‌پذیری روس‌ها در زمینه صادرات تسلیحات به‌شدت کاهش پیدا کند درحالی‌که صنایع مشابه در ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا اتکای به مراتب کمتری بر صادرات دارند.

در سال 2004 میلادی چین و هند جایگاه خود را به‌عنوان بزرگترین خریداران سلاح جهان حفظ کردند.

در بین ده واردکننده بزرگ سلاح نام پنج کشور خاورمیانه به چشم می‌خورد و درحالی‌که رسانه‌ها  توجه زیادی به معاملات تسلیحاتی روسیه با ایران و خریدهای تسلیحاتی اسرائیل از ایالات‌متحده و اتحادیه‌اروپا نشان دادند عربستان‌سعودی و امارات عربی متحده با وجود خریدهای بزرگی که انجام دادند از نگاه رسانه‌ها دور ماندند. تحویل سیستم‌های تهاجمی متعارف دوربرد به این دو کشور و تاثیری که این مساله می‌تواند بر نظم و امنیت منطقه داشته باشد به غایت نگران‌کننده است .

از آنجا که تولید سیستم‌های تسلیحاتی پیچیده و بزرگ روز به روز پرهزینه ‌تر می‌شود تقریبا همه کشورها برای کسب  تسلیحاتی جدید به چند کشور معدود متکی شده‌اند یا در آینده ناچار به درپیش گرفتن چنین سیاستی خواهند شد .این شرایط می‌تواند به شکل‌گیری نیازها و وابستگی‌های دوجانبه یا چندجانبه به سان آنچه در روابط اتحادیه اروپا و ایالات متحده وجود دارد، منجر شود یا می‌تواند اتکایی یک‌جانبه به‌سان وضعیت اکثر کشورهای در حال توسعه را به دنبال داشته باشد .

افزایش تقاضا برای تجهیزات جدید ناشی از عملیات نظامی در عراق و افغانستان در این تحولات تاثیری عمیق داشته است. این سیاست‌ها همچنین محرکی برای رشد قابل توجه هزینه‌های دولت در بخش امنیت داخلی داشته که افزایش تقاضا در طیف گسترده ‌تری از صنایع امنیتی از نتایج آن بوده است.

همچنان مشاور نظامی هوگو چاوز اعلام کرد، کاراکاس در حال بررسی خرید پنج زیردریایی از روسیه است که این امر می‌تواند ونزوئلا را به برجسته ‌ترین نیروی دریایی در آمریکای لاتین تبدیل کند.

جنرال آلبرتو مولر، مشاور نظامی هوگو چاوز، رییس جمهور ونزوئلا در پاسخ به سوال یک روزنامه‌ی روسیه مبنی بر اینکه آیا هوگو چاوز قصد دارد معاهده‌ای را برای خرید پنج زیردریایی دیزلی با روسیه منعقد کند، گفت: دولت کاراکاس در حال بررسی امکان انعقاد این قرارداد است اما بودجه‌ی آن هنوز اختصاص نیافته است. ونزوئلا حدود سه میلیارد دالر سلاح نظامی از روسیه خریداری کرده است که شامل 53 فروند هلی‌کوپتر، 100 هزار قبضه تفنگ کلاشینکف و 24 فروند جت جنگنده‌ی سوخو است.

از سوی دیگر روزنامه‌ی کراسنایا زوزدا اعلام کرد، راکت‌های جدید RS-24 به همراه  راکت های متحرک Topol-M و مجموعه  راکت های ثابت، امنیت ملی روسیه را برای 20 الی 30 سال آینده تضمین می‌کند.

جنگ های نابرابر

« تولیدات تجهیزات نظامی » (RMA) که از زمان جنگ نخست خلیج فارس (١٩٩١) به کار گرفته شد، میزان فایده علم نوآوری را به حد اعلای خود رساند. آیا سلاح های پیروز و موفق به کار گرفته شده درعراق طی عملیات « طوفان صحرا » همان هواپیماهای مخفی، راکت های سریع السیر، بمب های دقیق نبودند و آیا سایرتجهیزات تشکیل دهنده این ائتلاف بین المللی تحت رهبری آمریکا نقشی فرعی نداشت؟ هماهنگی واقعی بسیاری از سلاح های دوربرد، قابلیت نبردی بی سابقه را به دست داد؛ رویدادی که پیش از ظهورانفورماتیک غیرقابل تصور بود. از این پس همه نوع مدرن ترین تکنیک های ارتباطی وارد تقسیم بندی های قدرتمندتر، فعال تر و تجدید سازماندهی شده تر قرن ٢١ می شوند. « دنیس ریمر» ، رئیس ستاد ارتش آمریکا، این گونه پیش بینی می کند : « هنگامی که دشمن درمیدان نبرد انگشت کوچکش را حرکت دهد، تمامی نیروهایمان از آن مطلع خواهند شد و قادرخواهند بود سریعا وی را کیش و مات کنند ».

سرباز تبدیل به انجینر می شود که نابود سازی را با وجدانی آسوده فراهم می آورد « اینترنت تاکتیکی »، تجهیزات دقیق چند برابرکننده قدرت آتش هواپیماهای بمباران کننده شکاری، افزایش تعداد هواپیماهای بی سرنشین  که در ابتدا برای شناسائی و سپس برای جنگ درنظر گرفته شده اند : هیچ گاه تاریخ شاهد چنین تفاوت عظیمی میان ارتش اول دنیا و رقبا و یا متحدانش نبوده است.

« گاستون بوتول » ، بنیانگذار« پولمولوژی »  درسال ١٩٤٥، همه این ها را در سال ١٩٦٢ پیش بینی کرده بود، هنگامی که گفت : « سرباز تبدیل به انجینر می شود که نابودی نسلی را با ماشین حساب، صفحه رادار و دکمه ها فراهم می آورد. این امر به وی امکان خواهد داد به طرز هولناکی وجدانی آسوده داشته و یا حتی بی اطلاع باشد. وی قادر خواهد بود به تمامی کسانی که به وی خرده می گیرند پاسخ دهد : من سلاح نیستم، من یک انجنیرم. ».

انقلاب تجهیزات نظامی مانند هرانقلاب دیگری از توافق نظر واحد برخوردار نیست. حتی در ایالات متحده نیز برخی افسران خرده می گیرند که تجهیزات پیشرفته پیاده نظام بسیار زاید و دست و پا گیر است. برخی دیگر ابراز نگرانی کرده و می گویند : « وابستگی بیش از حد به شبکه های کامپیوتری، با وارد کردن لطمه شدید به روحیه جنگجوئی ارتش، به جای تحکیم، خطرتضعیف آن را درپی دارد (چراکه سربازان بیشتر به کمپیوترچی تبدیل می شوند تا سرباز).» درسال ١٩٥٨ درچین، دو دگروال نیروی هوائی به نامهای « کیائو لیانگ »  و « وانگ زیانگسوئی »  در کتاب خود  نیز با این پدیده مخالفت کرده و اظهار داشتند : « تحقیقات انجام شده توسط آمریکائی ها به گونه ای اجتناب ناپذیر حاوی نکات تئوریک کور و خطاهای استدلالی است ».

دستاورد « حمله از راه دور» که از کشته شدن افراد درجبهه خودی ممانعت به عمل می آورد، همان حس برتری تکنولوژیکی است که باعث پیدایش مفهومی جدید شده و آن « کشته ندادن » است.

رد تکرار قتل عام های گذشته، پیری جمعیت، تسلط فردباوری، قدرت نیروهای فرهنگی و اجتماعی ، گسترش حقوق بشر، این تحول در هماهنگی با همه این ها در مسیر موردنظر دموکراسی های غربی پیش می رود. زمینه دیگری که به دنبال این بحث مطرح می شود، آنست که دولت ها و سوق و اداره های ارتش در نظر دارند تا ارتش های تخصصی با هزینه های هنگفت تشکیل دهند؛ ارتش هائی که از این پس دربطنشان کیفیت بر کمیت فائق آید. جنگ به پدیده ای « انسانی » تبدیل می شود که به تصور دخالت نظامی برای درهم شکستن موقعیت های غیرقابل تحمل (ازجمله قحطی، نسل کشی، پاکسازی قومی، جنگ های داخلی بی وقفه و غیره) باز می گردد. پدیده ای که در آن ارزشهای دوران باستان با همان داستانهای معروف که در آن آدم خوب ها نهایتا به پیروزی می رسند، تجلی می یابد.