بررسی گیاهان در طراحی فضای سبز و مبارزه با آفات آنها

در میان کرات منظومه شمسی کره ای وجود دارد که قدرت خداوند در قالب حیات آشکار نموده است یک کره ای خاکی بستر حیات را برای فراهم آورد و گیاهان سبز را برای ادامه زندگی در قلب خود رویانید . به انسان به عنوان موجودی متفکر ماوی بخشید پس از آغاز حیات از زمین شکل گرفت انسان‌های غارنشین بفکر ساختن خانه افتادند. آنان بار دیگر نیاز به سوی زمین دراز کردند و زمین نیز، به محبت آنها پاسخ داد و این چنین تمدن از دل زمین آغاز شد.

دیوارهای بلند و قطور «منع» و «مانع» شهرهای قدیم که کوچکتر از روستاهای امروز بودند فروریخت و درهای بزرگ و کوچک که باز شد و باز ماند و از اندیشه پدرانمان گذشت که:

به دنیایی بی در و دیوار و خانه های یکی شده و آدمهای بیگانه با مرز و در و دیوار می توان رسید.

اندیشه بی‌راهی نداشتند. پرچین های ساده و کوتاه و سبز و پرگل و گیاه و میوه، با مهربانی هرچه بیشتر و درست تر بگویم با شرمی لطیف و انسانی میان املاکشان خط انداخته بود تا اختلافی هرچند کوچک هم پیش نیاید.

سال و سالیانی گذشت، اما آن دیوار بزرگ گرد شهر را که تکه تکه کرده بودند تا مرزها از میان برود، به میان شهر کشیدند و به تدریج پرچین های پرگل و گیاه به دیوار، و باغهای پر درخت به خانه های چند طبقه بدل شد.

هنوز مادربزرگها و پدربزرگها داشتند از درختهای سیب و انار و گردو و گلدانهای شمعدانی کنار حوض های بزرگ می گفتند که نه از درخت نشانی ماند و نه از حوض ها و شمعدانی ها.

با پیشرفت علوم پزشکی و آموزش بهداشت و نطفه کشتن بسیاری از بیماریها و به واپس راندن مرگ و افزودن بر فرصت های زندگی و رشد جمعیت نیازهای جدیدی پدید آمد و زمینها از گل و گیاه خالی شد.

و همه ماتم گرفتیم که پس از این باید در دنیایی سنگی و سیمانی و بیگانه با گل و گیاه زندگی کنیم.

اگر ماشین‌ها به جنگلها هجوم برده و طبیعت را با جاده و آسمان خراشهایش ویران کرده است و استخراج نفت و ساختن پالایشگاهها و ایجاد کارخانه ها بسیار و بارها کردن مقدار فراوانی سرب و سم و دودهای خفه کننده در فضای شهرها باید راهی برای آشتی کردن با طبیعت – طبیعتی که انسان بخش بزرگی از آنست و هرچه کرده به امید آسان کردن زندگی بوده نه ویران کردنش – یافت. ناچار است که از طبیعت استفاده کند اما تا نهایت ویرانیش نرود، چون دیگر چیزی برای سودآوری و سودبخشی نمی ماند.

این است که مهندسین طبیعت به یاری زمین آمدند و به جای گردو و بن های چنان عظیم که فرو افتاده است و آسمان خراش های عظیم تری که به آسمان سرکشیده، گل و گیاه را و فضای سبز را جانشین بخشهای ویران شده جنگلها و باغها کردند و به یاری آنان گلستانهای تکه تکه شده جمع آوری شد و هر تکه در گلدان و گلدانهایی جای گرفت و به آپارتمانها برده شد تا چون همیشه گل و گیاه و انسان به هم برسند و در برابر سنگ و سیمان و آهن تنها نمانند و این نیاز انسان شهرنشین برای بازگرداندن طبیعت سبز به محیط زندگی است، آن طبیعت سبزی که بر اثر گسترش سطوح سخت و خشک شهرها و بزرگراهها و نفوذ تمدن در مناظر آن از میان رفته است.

من در پارک جمشیدیه از 28 تیرماه مشغول کار شدم و به دلیل علاقه زیاد تا 28 شهریور ماه مشغول به کار بودم. در واقع بیشتر کار ما متمرکز به گلهای آپارتمانی، تکثیر گلها، مبارزه با آفات و بیماریهای آنها بود. و همچنین در پشت گلخانه زمین چمن و مبارزه با آفات آن و نحوه انتقال گلهای آپارتمانی را به سطح پارک و سرگل زنی – جعبه سازی – مبارزه با آفات و بیماریهای درختان گلابی – سیب را مورد بررسی قرار دادیم. امید است که با کمک شما استاد عزیز بتوانم مدارک خوبی ارائه دهم.

تاریخچه پارک:

احداث پارک جمشیدیه به همت سازمان و با کوشش مسئولین امر در سال 1356 انجام شد و در سال 1359 به علت نظامی شدن منطقه درب این پارک بسته شد.

این پارک باغی متعلق به جمشیدیه دولو بوده است که تصمیم بر آن داشت که در این باغ خانه سالمندان احداث نماید ولیکن توسط دفتر شهربانو (فرح پهلوی سابق) این باغ مصادره شد و دستور ساختن پارک صادر شد و طراحی این پارک نیز توسط مهندسین، حضرتی و برقه ای و عراقی انجام شد.

این پارک تحت پوشش شهرداری منطقه 1 و ناحیه 4 است و مساحت ²m69000 نوع خندق استفاده شده از اراضی پارک (خالصه خریداری، واگذاری، تفرج) که تصرفی است.

محل کارآموزی: پارک جمشیدیه تحت پوشش ناحیه 4 زمان بهره برداری 1359

• نحوه آبیاری پارک: به صورت بارانی – نهری
• وضعیت کفپوش خیابان های پارک به صورت سنگفرش
• وضعیت روشنایی پارک: پروژکتور – پایه چراغ n150 – تعداد شعله 120
• مساحت پارک 6900 ²m – چمن کاری 200 ²m
• گلکاری 2500 ²m – معابر 2300 ²m
• زمین بازی کودکان 70 ²m – درختکاری 66200 ²m
• مساحت استخر 650 ²m – ساختمانهای‌اداری250 ²m
• رستوران 7 ²m – بوفه 9 ²m
• نوع حفاظ: نرده ای فلزی – آبخوری 5 عدد سنگی
• سطل زباله 60 عدد سنگی – قفس پرنده دارد
• تلفن عمومی: یک ععدد جلوی درب شرق – تعداد درب: سه درب ماشین رو به شرق

(م- آزاده- 1370 اطلاعات چارت پارک)        یک عدد درب کوچک

سرویس بهداشتی: سه دستگاه                    شیوه طراحی پارک: سنگی

مرکز ورزشی دارد                                  نیمکت 20 عدد چوبی – 8 عدد آلاچیق

مراکز فروش فرهنگی شامل نگارستان، آمفی تاتر

نمایشگاه یا پارکینگ ندارد

گلخانه و تولیدات گیاهی دارد

سیستم پخش صوت دارد (م- آزاده- 1370 اطلاعات چارت پارک)

پارک جمشیدیه در محدوده شمال تهران واقع در خیابان شهید باهنر اتست مساحت آن حدود ²m6900 است و در سال 1356 احداث شد و در سال 1359 مورد بهره برداری قرار گرفت. قفس پرندگان و برکه و آلاچیق و خلوتگاه و دریاچه و بازی شطرنج قرار دارد. در غرب پارک رستوران و استخر و دفتر پارک و سرویس های عمومی قرار دارد. در شرق پارک آب نما، زمین بازی قائم کودکان – گلخانه – آبخوری سنگی می باشد – در جنوب پارک موتور برق، آب نما شوفاژخانه (3 دستگاه یکی مربوط به دفتر پارک و یکی مال رستوران و دیگری برای گلخانه است.

این پارک وسیع و زیبا از شمال به کوه ختم می شود و دارای آب و هوای بسیار خنک و تمیزی است مورد توجه عموم مردم خصوصاً ورزشکاران و هنردوستان می باشد.

مشکلات:

• یکی از مشکلات عمده پارک کمبود آب می باشد که فاقد لوله کشی است (لوله کشی آب شهر) آب آن از چاه تامین شده است. و در آبیاری درختان و درختچه ها مشکلاتی ایجاد می شود و با وجود داشتن آب نماها زیبا را به سبک خوبی طراحی شده اند و به علت کمبود آب و آب نما خالی و بدون آب باقی می گذارند.
• در مورد پرسنل و نیروهای انسانی، باغبانهای متخصص کم هستند و جوابگوی پارک نمی باشند و این مسئله از وضعیت پارک کاملاً مشخص است.
• نحوه خروج زباله نیز با مشکلات زیادی همراه است و با تلفن های مکرر (زباله هایی که با فرقون از سطح پارک خارج می شود توسط ماشین شهرداری جمع می شود.
• پارکها برای استفاده عموم مردم می باشند و پارک جمشیدیه با توجه به وسعت و آب و هوای بسیار مناسب و فضای سبز و گونه های گیاهی موجود در آن و نظر به اینکه در مجاورت کوه کلک چال می باشد مورد توجه هنرمندان، ورزشکاران و کلیه اقشار از کودکان و جوانان و افراد مسن می باشد ولی درب این پارک از سال 1359 بسته شده است و بلا استفاده می باشد. و خوب است اقدامات لازم از جانب مسئولین برای باز شدن پارک به عمل آید. (م- آزاده- 1370 اطلاعات چارت زمانی پارک)

«پیشنهادات»

1. نظارت دقیق مسئولین پارکها بر بازسازی پارک و طرح پیمانکاران، به نحوی که سریعاً انجام گیرد و پارک برای استفاده عموم باز شود.
2. ایجاد و افزایش وسایل سرگرمی کودکان و اختصاص دادن زمین برای فعالیتهای ورزشی
3. ایجاد پارکینگ
4. علائم راهنمایی برای قسمتهای مختلف پارک
5. چمنکاری کردن قسمتهایی از پارک همراه با توسعه گلکاری
6. با توجه به موقعیت پارک از نظر منطقه و آب و هوا وسعت آن، ایجاد باغ وحش و افزایش و تنوع پرندگان.
7. نگهداری گونه های متنوع به تعداد بیشتر در گلخانه که از وسعت نسبتاً خوبی برخوردار است
8. احداث بوفه پارک
9. نگهداری از گیاهان آبزی و جانوران آبزی (با توجه به داشتن برکه و … دریاچه)
10. حفظ و نگهداری و مراقبت پارکها توسط مردم که یکی از مهمترین مسائل می باشد (و تبلیغات در این زمینه از طریق رسانه هیا گروهی و جزوه و کاتالوگ به صورت ساده.

موارد مختلف استفاده از چمن

چمن از گیاهانی است که از دیرباز شناخته شده است و در تزئین گیاهی فضای باز، از آن سوی سده ها تا امروز مورد استفاده قرار می گرفته است. هم اکنون نیز یکی از عناصر لازم و جزء لاینفک تزئینات گیاهی به شمار رفته.

از چمن امروزه برای پوشش دادن زمین قلعه های تاریخی، زمینهای بازی گلف، فوتبال، باغها و پارکها بصورت وسیع بهره گرفته. در حال حاضر شرکت هایی حرفه ای بزرگ موجود هستند که تنها مشغله آنها اصلاح بند و بهبود بخشیدن به کشت چمن در صنعت فضای سبز است و در این زمینه توانائی های کسب کرده اند که در مجمع زیباسازی محیط از طریق کشت چمن و مراقبت های اصولی آن. بهترین دستاورد آن است. (1998, Jake.E.ingueis)

موارد استفاده از چمن:

• در محل های مسکونی، در خانه های شخصی، حیاط و محوطه بیرون آپارتمان ها همراه با انواعی از گیاهان دیگر که در مجموعه ترکیبی زیبا پدید می آید.
• در محوطه های وسیع، مانند دانشگاه ها، پادگانهای نظامی.
• استفاده تجاری استفاده توسط شهرداریها
• در تزئینات مکان هایی چون پارکها و زمین ورزشی خصوصی و عمومی مانند استادیوم های ورزشی و غیره.

موارد استفاده از چمن بسیار گسترده و متنوع است. و در زیباسازی محیط نقش اساسی دارد. و بعنوان صنعتی مستقل مورد توجه است.

نگهداری چمن:

پس از اولین آبیاری بایستی به شرایط اقلیمی توجه خاص داشت. اگر هوا نسبتاً گرم باشد می توان حتی المقدور دوبار آبیاری را در هر روز تکرار نمود.

بطور کلی چمن به آبیاری منظم نیاز دارد. پس از چند روز که چمن ها سبز شدند و ارتفاع آن ها به 3 الی 4 Cm رسید بار دیگر غلطک سبکی روی آن می زنند تا ریشه جوان گیاه با خاک تماس پیدا کند و تولید ریشه های بیشتر نماید. پس از آنکه چمن به ارتفاع 5 تا 6 Cm رسید بایستی چمن را کوتاه نمود توصیه می شود در مرحله اول چمن را با دست قیچی نمائید، زیرا ماشین چمن‌زن در این مرحله موجب کنده شدن ریشه ها تلف شدن مقدار زیادی از گیاه جوان می شود. اگر هوای ناحیه گرم باشد بایستی چمن های چیده شده را روی خود چمن باقی گذاشت تا گیاه جوان از تشعشع سوزان آفتاب حفظ شود.

در سال های اول باید حتماً گیاهان هرز را با دست کوتاه کنده و بیرون ریخت اگر در این مورد غفلت شود گیاهان وحشی خانواده گندمیان و سایر گیاهان هرز، بر چمن تسلط یافته و بکلی چمن از بین می رود. (1998 Jack.E.INGELS)

زیاد کوتاه کردن چمن موجب ضعف چمن خواهد شد همچنین توصیه می شود از آبیاری در ساعات گرم روز خودداری و هر بار به اندازه کافی به زمین آب داده شود.

غالباً به علل مختلف از قبیل: بد کاشتن بذر، هجوم پرندگان چمن مورچه و حیوانات در بعضی از قسمت های چمن کاری شده تنک سبز شده لازم است مجدداً عمل بذرکاری انجام گیرد که اصطلاحاً این عمل را لکه گیری می گویند معمولاً این کار پس از سبز شدن کامل چمن صورت می گیرد. و طرز عمل بدین صورت است که نقاطی که بذر خوب سبز نشده آن را کمی با شکستن و میخک و چنگال باغبانی خراش داده و بذر را به مقدار معین می باشند و روی آن پهن اسبی پوسیده پخش می کنند.

بررسی گیاهان در طراحی فضای سبز و مبارزه با آفات آنها

کسانیکه شیفته طبیعت و گیاه هستند سعی بر آن دارند تا آنجا که امکانات فضای شان اجازه می دهند همسایه و همجوار گیاهان مورد پسند خود باشند شاید از همین جا گل بازی و پرورش گیاهان در آغوش مشتاقان آغاز شد تا آنجا که تمامی زندگی برخی از انسان ها منحصر به رویش و خلق نمونه های زیبا و متنوع گیاهان گردید. برخی از متخصصین و هنرمندان هر یک از این گیاهان را مانند کلامی گریزان و فرار در ذهن شاعر و فراخوانده و از ترکیب رنگ ها و فرارداد نشان نزدیک یکدیگر طرح های تبلیغ و شاهکارهائی که ناشی از طبع روان هنرمند است بوجود آورده اند. (گلکاری و پرورش گیاهان زینتی تالیف دکتر احمد خلیقی انتشارات روزبهان – سال 1374)

چنار: Platanus Orientalis

چنار از خانواده Platanaceae و بومی اروپایی می باشد. در ارتفاعات مختلف تا 2300 متر ار سطح دریا انتشار دارد. این گونه دارای واریته های متعدد همراه با تنوع شکلی در برگها می باشد. این جنس در تزئینات کاربرد زیادی دارد.

نارون: Ulmus SP

از جنس خانواده اولاسه است. سه گونه آن در ایران موجود است. برخی از گونه های آن در شمال ایران و در جلگه های ساحلی دریای خزر انتشار دارد چوب آن از نظر صنعتی کاربرد بسیاری دارد. گونه معروف آن درختی است که به فارسی به آن را اوجا می نامند و دارای ارقام و واریته های متفاوت می باشد که واریته جنگلی آن فرق دارد. واریته های مختلف این جنس و گونه بطور تزئینی در باغ ها – پارک ها – و خیابان ها مورد استفاده قرار می گیرند. بعنوان مثال نارون چتری که در باغ ها بعنوان درخت سایه اندازه و در باند وسط خیابان ها حاشیه های پیاده روها همراه با سوزنی برگان کاشته می شود.

نگهداری فضای سبز

نگهداری گیاهان:

برای اینکه یک طرح فضای سبز به اوج زیبائی خود برسد. لازم است گیاهان این فضا به بلوغ نهایی خود برسند و همچنان سالم و شاداب بمانند.

بنابراین برای رسیدن به این هدف مراقبت از گیاهان همچنان طراحی و کاشت صحیح از اهمیت بسیار برخوردار است. و مسئولان این کار افزون بر داشتن معلومات در نگهداری گیاهان ضرورت دارد در زمینه های ایجاد و نگهداری و پرچین گیاهان پوششی و بالارونده هم اطلاعاتی داشته باشند و بار برنامه منظم که شامل مواردی مانند آبیاری، کوددهی، مالچ پاشی، هرس در زمستانگذرانی است به این مهم بپردازند.

آبیاری watering

برای انتخاب طریقه آبیاری و تناوب صحیح آن معمولاً باید به عوامل اقلیمی و خاکی آن منطقه نیز توجه داشت. نخستین و اصلی ترین هدف از آبیاری یاری رساندن به گیاه است.

در گسترانیدن ریشه به منظور استقرار در خاک و بعد تامین آب مورد نیاز گیاه در رشد فعال و کسب سلامت و طراوت آن با یک برنامه صحیح آبیاری در فصل رشد می توان به گیاه یاری داد تا خسارت زمستانی آن تقلیل یابد، آبیاری با عمق نفوذ زیاد و نامنظم بر آبیاری سطحی منظم رجحان دارد بهترین روش آبیاری این است که بتواند خاک را دست کم تا عمق 3-40Cm مرطوب نگه دارد. بنابراین عوامل اقلیمی تناوب آبیاری از روی یک باره تا هفته ای یک بار تغییر باشد.

کوددهی

بیشتر گیاهان بطور طبیعی پس از استقرار در خاک می توانند به حیات و رشد خود ادامه دهند لیکن کوددهی سالانه رشد بهتر و جسم سالمتر برای گیاه به ارمغان می آورد.

چنانچه در زمین شخم زده و درختچه کاشته شده باشد بهترین موقع کوددهی آن در اواخر زمستان یا اوایل بهار است. مقدار این کود باید در هر 20 تا 30 متر مربع حدود 5/0 تا 5/1 کیلوگرم کود کامل دیرتجزیه شوند باشد در هنگام کوددهی باید دقت شوند تا کود با قسمت هوائی درخت یعنی شاخ و برگ تماس نیابد چرا که در صورت تماس کود باعث سوختگی در برگ می شود. به هنگام کوددهی چنانچه سطح خاک کاملاً خشک باشد بهتر است پس از پراکندن کود با چنگک باغبانی سطح خاکرا تراشیده شود تا خاک با کود مخلوط گردد. آبیاری پس از کوددهی نیز امری است لازم. کود را معمولاً در اواخر فصل رشد به گیاه می دهند چنانچه باغبان زودتر از این هنگام به این کار اقدام کند درخت یا درختچه بر اثر جذب نیتروژن شاخ و برگ بیشتری می گستراند و این شاخ و برگ های تازه بعلت فقر بنیه لازم با ریختن سرمای شدید زمستانی خسارت زیادی خواهند دید.

آرالیا:

نام علمی: Aralia japonica

برگها در بعضی از واریته های آرالیا ابلق و دارای لکه های سفید کرمی در متن سبز است، واریته های ابلق نسبت به برگ سبزها رشد کمتری دارند.

ساقه دراز وضعیت و فلاصله بین دو برگ زیاد است: هوا خیلی گرم است گیاه را به محل خنک تر و مملو از اکسیژن منتقل نمایید، غبارپاشی با آب ولرم و سبک فراموش نفرمایید.

گیاه خود را انداخته است: آبیاری زیاد از اندازه و خاک گلدان باتلاقی شده است، اجازه دهید سطح خاک بین دو آبیاری خشک شود سپس آبیاری کنید، ته گلدان با آب زیرگلدانی در تماس نباشد، زهکش را بازدید نمایید.

فارسی رایج: ارکیده

نام انگلیسی: Slipper orchid

برخلاف تصور عموم ارکیده به آسانی در منازل و آپارتمانها قابل نگهداری و به شرایط مختلف سازگاری نشان می دهند و تکثیر آن نسبتاً آسان است، بعلت وضع خاص گل و نامنظم بودن و پراکندگی رنگهای مختلف در قسمتهای متفاوت گلبرگ تشریح شکل گل و توضیح رنگ آن کمی مشکل است، شرایط نگهداری این ارکیده از بقیه ارکیده ها ساده تر است ولی در وضع خاک از نظر زهکش به خاطر حساسیت شدید ریشه ها به باتلاقی شدن لازم و ضروری است، اواخر تابستان گل می دهد، (برای اطلاعات بیشتر به منابع مراجعه فرمایید).

برگ انجیری

نام علمی: Monstera deliciosa

فارسی اصیل: اژبن (اژ=مار + بن=ریشه) (اشاره به ریشه های مار مانند آن است)

فارسی رایج: برگ انجیری

نام انگلیسی: Swiss cheese plant

چند گونه از فیلودندرون با برگهای پهن و بریدگی های عمیق در گلفروشی ها موجود است که همه آنها تحت نام برگ انجیری به فروش می رسند ولی در گیاه شناسی که اساس طبقه بندی روی گل و دستگاه زایشی است ممکن است دو گیاه ظاهراً مشابه دو نام مختلف را به خود اختصاص دهند، بر هر صورت آن گیاهان با هر نامی که عرضه گردند. در این نیازها مشترکند. هوای گرم و مرطوب ایده آل آنهاست، تغییرات درجه حرارت را به راحتی می پذیرند، ریشه های هوایی آنها احتیاج به تغذیه و تکیه گاه خزه دارند، برای افراد مبتدی گیاهانی مناسب هستند.

فصل اول 1

• مقدمه 1
• تاریخچه محل کارآموزی 5
• موقعیت جغرافیایی 7
• طرح و توسعه 7
• مشکلات 9
• پیشنهادات 10
• مراکز فرهنگی 11
• منابع درآمد پارک 11
• وضعیت روشنایی 11
• منابع آب 12
• سرویس و تجهیزات بهداشتی 14
• سرویس خدماتی 14
• امکانات تفریحی کودکان 14
• امکان خدمات شهری همجوار 15
• نقشه و مشخصات پارک 16
• گلکاری و چمن کاری پارک 17
• وضعیت پرسنلی و نیروی انسانی 17
• کارهایی که قرار است در پارک انجام شود 18
• چارت زمانی پارک 19

فصل دوم 20

• موارد مختلف استفاده از چمن 20
• خاک 21
• تهیه زمین چمن 22
• کاشت بذر 23
• مقدار بذر در واحد سطح 24
• نگهداری چمن 24
• تهیه و تازه کردن چمن 26
• کودپاشی 26
• آبیاری چمن 27
• علفهای هرز چمن 28
• علف کش 2-4D 29
• علفهای هرز چمن و مبارزه با آنها 29
• کاربرد تزئیناتی چمن 21
• بررسی گیاهان در طراحی فضای سبز و مبارزه با آفات آنها 33
• چنار 33
• نارون 34

فصل سوم 35

• نگهداری گیاهان 35
• آبیاری 35
• کوددهی 36
• مالچ پاشی 37
• هرس درختان و درختچه ها 38
• زمان مناسب هرس 38
• هرس زمستانه 38
• هرس تابستانه 38
• هرس پاییزه 39
• هرس بهاره 39
• روش های هرس 40
• هرس تنک 41
• هرس سرشاخه 41
• زمستانگذرانی فضای سبز 42
• روش کاهش خسارت زمستانی 42
• باد سوختگی 43
• کاهش شدید دما 43
• آفتاب سوختگی 44
• برآمدن یا آماس کردن خاک 45
• آسیب ناشی از برف و یخ 45
• خسارت ناشی از نمک 46
• خسارت ناشی از برف روبی 46
• پوسیدگی چمن 47

فصل چهار 48

• آرالیا 48
• ارکیده 52
• برگ انجیری 55
• بگونیا ببری 60
• پاپیتال 63
• پاپیتال 66
• یاس آبی 68
• داوودی 72
• دیفن باخیا 75
• عشقه 78
• فیکوس 81
• فیکوس بنجامین 85
• لیندا 89
• موز 95
• نخل مرداب 97
• یوکا خنجری 99
• بیماری لکه سیاه گلابی 102
• بیماری سرطان تنه و شاخه سیب 107
• منابع و مآخذ 109

منابع

1. باغبانی تزئینی جلد (2و1) مولف: E.inGEIS مترجمین: مهندس منوچهر پرکان – خیام نولاری تالاری
2. طراحی باغ و پارک: تالیف مهندس جمشید حکمتی ناشر: انتشارات فرهنگ جامع
3. طراحی باغ و احداث فضای سبز: تالیف مهندس غزاله روحانی انتشارات فرهنگ جامع
4. گلکاری و پرورش گیاهان زینتی تالیف دکتر احمد خلیقی انتشارات روزبهان 1374
5. گلکاری عملی-غلامرضا وزیری الهی انتشارات ابن سینا 1327
6. بیماری سیب و گلابی: ال. جونز هـ.س. آلدونیکل – ترجمه دکتر سید محمد اشکان
7. بیماری تاک – راجر پیرسون – آوتیسن ترجمه دکتر سید محمد اشکان
8. بیماری درختان میوه در ایران – تالیف دکتر ابراهیم بهرا – محقق موسسه بررسی آفات و بیماری گیاهی
9. گلکاری آپارتمانی و مشاور گیاه چند شکلی – نوشته مهندس اسماعیل پیش بین عضو هیات علمی دانشگاه تهران مجتمع آموزش عالی ابوریحان
10. ثابتی حبیب الله 1348 – درختان و درختچه های ایران – چاپ دوم – انتشارات دانشگاه تهران.
11. حسنی زاده – حسن 1370- پرورش گل در باغ، خانه، آپارتمان جلد 1 و 2 ناشر مولف
12. خلیفی، احمد. 1368- گلکاری (پرورش گیاهان زینتی ایران) چاپ سوم – انتشارات روزبهان – تهران
13. خرسندی – مرتضی 1370 – روش های تکثیر گیاهان زینتی جلد 1 و 2 نشر دانشگاه شیراز
14. شیبانی – حسن 1348 – باغبانی عمومی انتشارات دانشگاه تهران
15. مفیدی – علی، 1356 گیاهان خارجی انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی