سرای دوستی (مرکز کودکان خیابانی)

در انتخاب موضوع طراحی برای سایت موردنظر مطالعات کاملی صورت گرفته است که نشاندهنده تناسب موضع با سایت است.

با مطالعات اجتماعی و مصاحبه‌هائی که از اساتید و افراد فعال در این زمینه در سازمان بهزیستی و غیره توسط اینجانب و مطالعه مفصل در مورد خود سایت و فصل 6 رساله انجام گردید. این نکته مهم کاملاً اشاره شده است.

لذا در این فصل به مطالعات مربوط به موضوع پروژه پرداخته خواهد شد تا با الهام از این مطالعات در مورد وضعیت کلی کودکان خیابانی) به نتیجه‌گیری اصلی در مورد علت انتخاب پروژه دست یابیم.

در ساده‌ترین تعریف می‌توان گفت: کودکان خیابانی، کودکانی هستند که از طبیعی‌ترین حقوق خود بی بهره‌اند. راب بلسیلی (1999) می نویسد: کودکان خیابانی بخشی از جمعیت عظیم کودکان هستند که در فقر شدیدی بسر می‌برند، آنها در تمام دنیا در معرض آسیب قرار دارند و حقوقشان تضییع می‌گردد دپارتمان رفاه و توسعه اجتماعی دولت فیلیپین، تعریف زیر را برای کودک خیابانی استفاده می‌کنند.

آنها کسانی هستند که در خیابان زندگی می‌کنند، یا بخش عمده‌ای از وقت خود را در خیابانها سپری می‌نمایند تا خود و خانواده‌شان زنده بمانند،‌ آنها توسط فرد بزرگسالی مراقبت و سرپرستی نمی‌شوند. (همینویی 1996)

یا در تعریف دیگری آمده است: مجموع کودکانی که به دلیل کمبود یا فقدان نظارت والدین علاقمندی به تحصیل و گذراندن اوقات در منزل ندارند ولاجرم در خیابانها کار و یا زندگی می‌کنند. (اسفنجاری 1381)

تاثیر جهات وزش باد در ساختمان

دومین عامل مهم در تعیین جهت مناسب ساختمان، وزش باد می‌باشد. با توجه به مطالعه آمار مربوطه، در فصول بهار، پاییز و زمستان بادهای نسبتاً شدید از سمت غرب می‌وزد و در فصل تابستان علاوه بر سمت غرب، بادهای جنوب‌شرقی که از جریانات هوای نواحی مرکزی ایران بوده، به عنوان باد غالب تابستان، گرد و غبار و شن به همراه می‌آورند. بنابراین می‌توان باد غرب را به عنوان باد غالب و مزاحم در نظر گرفت و تمهیدات لازم را جهت تعدیل آن اتخاذ کرد. با توجه به این نکته که زاویه 25 درجه، زاویه حد پذیرش باد و یا رد باد می‌باشد و با توجه به جهت باد مزاحم که از سمت جنوب غربی می‌وزد، مناسب‌ترین جهت استقرار بنا در رابطه با وزش باد، محور 45 درجه جنوب‌شرقی است و با توجه به زاویه حد پذیرش و یا رد باد. جهات 20 درجه از جنوب به شرق تا 20 درجه از شرق به جنوب جهات قابل قبول در رابطه با رد باد مزاحم می‌باشد. ضمناً بهتر است که از امتدادهای طولانی و ایجاد کانال در جهات شرقی- غربی اجتناب کرد و با توجه به جهت‌های اصلی استقرار واحدهای ساختمانی در حوزه‌ای که توضیح داده شد، به کمک ایجاد شکستگیهای در راستای شرقی- غربی، باعث جلوگیری از کانالیزه شدن باد غالب غربی شده و برای استفاده از بادهای محلی که باد مطبوع می‌باشد و از سمت شمال به جنوب و بالعکس می‌وزد، بهتر است. کانال‌های تهویه‌ای بین ساختمانها در جهت شمالی- جنوبی در نظر گرفته شود.

تاثیر جهات تابش خورشید در استقرار ساختمان

اگر به نمودار وضعیت تابش خورشید در عرض جغرافیایی مربوط به تهران توجه شود (نمودار موقعیت و زوایای تابش آفتاب در طول سال) مشاهده خواهد شد، زاویه تابش آفتاب در اول دی ماه به حداقل (30 درجه) و در اول تیرماه به حداکثر (78 درجه) می‌رسد. بدین ترتیب در اول دی ماه که کوتاه‌ترین و معمولاً یکی از سردترین روزهای سال است، یک دیوار جنوبی به ارتفاع یک متر، سایه‌ای به طول 73/1 متر، در پشت خود ایجاد می‌نماید. همین دیوار در اول تیرماه سایه‌ای به طول 21 سانتیمتر، در پشت خود ایجاد می‌نماید.

بررسی و نتیجه‌گیری از آمارهای موجود جغرافیایی و اقلیمی منطقه

با توجه به شناخت تحولات و تغییرات شرایط آب و هوایی در عرض سال، جهت استقرار، فرم و امکانات ساختمانی برای مقابله با شرایط نامساعد آب و هوایی باید طوری طراحی گردند، که ضمن دوری از جریان بادهای غیر مفید در مواقع سرد، از حریم آفتاب استفاده گردد و ضمن بهره‌برداری از بادهای مفید در مواقع گرم، از حریم آفتاب پرهیز شود تا شرایط راحت حرارتی فراهم شود. معماری همساز با اقلیم چیزی جز رعایت دستورالعمل‌های بالا در تمام مراحل ساخت و طراحی نیست.

احکام و ضوابط طراحی معماری

با استفاده از نقشه‌بندی اقلیمی ایران، نتایج زیر دست می‌آید:

• الف- افزایش رطوبت هوا، با استفاده از آب نماهای واقع در سایه، باغچه، حیاط داخلی، پرده‌های مطلوب و کولر آبی.
• ب- محافظت بنا در برابر هوای گرم خارج، با احداث بنا در داخل زمین، مصالح سنگین، پلان فشرده و متراکم، جدا کردن فضاهای حرارت زا، از سایر فضاها، عایق‌حرارتی، پنجره‌های کوچک و کم و شیشه‌های دو جداره.
• ج- محافظت بنا در مقابل تابش آفتاب، با اجتناب از شیب رو به شرق یا غرب، جهت استقرار مناسب، مصالح مناسب، درختان خزان‌دار، گسترش پلان در جهت شرق و غرب، با ایجاد بافتی فشرده در پلان، پارکینگ سرپوشیده در سمت غرب، گشودن فضاهای اصلی به حیاط‌ها یا تراس‌های سایه‌دار داخلی، رنگ روشن سطوح اجتناب از پنجره سقفی و پنجره در نماهای شرقی و غربی، مگر این که کاملاً در سایه باشد و جلو آمدگی بام وایوان‌های سرپوشیده و سایبانهای مشبک.
• د- کاهش تاثیر باد در اتلاف حرارت بنا، با عدم احداث بنا در قسمت فوقانی تپه‌ها، احداث بنا در دامنه‌های پشت به باد، پلان‌های فشرده با بافت متراکم، بام شیب‌دار در جهت باد، بادشکن‌های مختلف مثل دیوار، درخت، حصار و نرده‌های مشبک جهت جلوگیری از نفوذ برف به بازشوها، حداقل تعداد بازشوها و احداث آنها در جهت پشت به باد و محافظت آنها، درزبندی آنها و بالا بردن کف ورودی نسبت به کف خارجی و پرده‌های داخلی.

تعریف کودک

بر اساس ماده 1 پیمان جهانی کودک (فصل 3 رساله) هر انسان زیر 18 سال کودک تلقی می‌شود.

هدف از این ماده: حمایت حداقل تا سن 18 سالگی و در عین حال امکان برخورداری آنان از استقلال به عنوان اشخاص تابع قانون شود خویش است. در تعیین حداقل حدود سنی هیچگونه تبعیض نباید صورت گیرد.

مصالح کودک به عنوان اصلی‌ترین نکته منظور شده و حداکثر بقاء و رشد کودک تضمین گردد.

در ایران براساس قانون مدنی،‌ پسربچه 14 ساله و 7 ماهه و دختر بچه 8 ساله و 9 ماهه بالغ و در نتیجه کبیر است، در نتیجه با رسیدن به این سنین افراد فوق با همان مجازاتهای قانون بزرگسالان مواجه هستند، هر چند تاکنون چیزی در عمل اجرا نشده است.

از دلایل اهمیت و رسیدگی کودک می‌توان به :

• بهره‌وری افزوده‌ اقتصادی
• صرفه‌جوئی در مخارج
• نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی
• تقویت ارزشها

اشاره کرد.

تعریف کودکان خیابانی

یونیسف (1381) بر اساس تعریف دیگری این کودکان را به دو گروه اصلی زیر تقسیم می‌کند:

کودکان خیابانی (Children “on” the street)

این کودکان در واقع کودکان شاغل در خیابان هستند که برای کسب درآمد برای خانواده در خیابان کار می‌کنند. میزان ارتباط این کودکان با خانواده متفاوت است و ممکن است این ارتباط روزانه یا در حد چند بار در سال باشد. اما به هر حال احساس تعلق به خانواده در این کودکان وجود دارد.

کودکان خیابانی (children “of” the street)

این کودکان گروه کوچکتری از کودکان خیابانی را تشکیل می‌دهند اما مشکلات پیچیده‌تری دارند. برای این کودکان خیابان به منزله خانه است و آنها در پی سرپناه و غذا هستند و دیگر افراد خیابانی برای آنها حکم خانواده را پیدا کرده‌اند. این کودکان یا سرپرستی ندارند و یا در صورت داشتن خانواده به دلیل مسائل مختلف زندگی در خیابان برایشان امن‌تر از زندگی در خانه است. کودکان رها یا طرد شده و کودکان فراری نیز گاه به عنوان گروهی مجزا مطرح می‌شوند اما نظر به اینکه در خیلی از موارد راه بازگشتی ندارند و در مدت کوتاهی به کودکان خیابان مبدل می‌شوند،‌ در بعضی تقسیم‌بندی‌ها جزو گروه کودکان خیابان محسوب و منظور می‌شوند.

تاریخچه کودکان خیابانی

جنگ جهانی دوم علاوه بر ویرانی‌ها و صدمات روانی بسیار، اثرات مخربی نیز بر وضعیت کودکان گذاشت. به همین دلیل در سال 1949 در کنفرانس بین‌المللی کارشناسان و مدیران جوامع اطفال در بلژیک به موضوع در تعلیم و تربیت و بازگشت دادن اطفال به راه راست در اجتماع پرداخته شد. در این کنفرانس دکتر «ژان شازان» قاضی دادگاه اطفال فرانسه در سخنرانی خود تحت عنوان دسته‌های ضد اجمالی اطفال و بازگشت دادن آنها به محیط و جامعه، از اصطلاح «کودک کوچه» استفاده کرد. وی بر این باور بود که کودک، کوچه را به جهت مشکلات خانوادگی و وضعیت نامطلوب اقتصادی انتخاب می‌کند. همچنین دکتر «ماریا ونتورینی» ایتالیایی- در این کنفرانس سخنرانی خود را با عنوان «اطفال کوچه» ارائه نمود و در آن به ذکر عواملی که موجب رها شدن کودکان در خیابان و ولگردی آنان می‌شود، پرداخت. در سال 1950 یونسکو مباحث ارائه شده در این کنفرانس را در نشریه‌ای تحت عنوان «کودک ولگرد» به چاپ رساند. (اسفنجاری ص 50 و 51)

عوامل موثر بر خیابانی شدن کودکان

این عوامل را بدو دسته بیرونی و درونی تقسیم می‌کنند:

عوامل بیرونی (اجتماعی)

کاشفی (1380) در توضیح عوامل اجتماعی موثر بر خیابانی شدن کودکان به موارد زیر اشاره می‌کند:

• فقر وعدم توزیع عادلانه ثروت در جامعه و وجود اختلاف شدید طبقاتی
• عدم سیاست‌گذاری دولتها در زمینه کنترل جمعیت :

می‌توان گفت با رشد بیش از حد جمعیت هر 10 سال 200 میلیون کودک به جمعیت کودکان خیابانی اضافه می‌شود.

• سیاست‌گذاری نادرست دولتها بویژه در رسیدن به تکنولوژی اتمی یا نظامی:

هدایت سرمایه‌های جامعه بسوی طرحهای نظامی و اتمی مخصوص در کشورهای در حال توسعه بی تردید با کاهش خدمات رفاهی در جامعه همراه خواهد بود.

• بی‌تفاوتی نسبت به اشتغال کودکان و عادی شدن کار کودکان در جامعه.
• فاجعه اینجاست که این خیانت را به عنوان واقعیت زندگی بپذیریم.
• بحرانهای اقتصادی اجتماعی مثل فروپاشی بلوک شرق
• جنگ یا اغتشاشات داخلی
• مهاجرتهای ملی (درون مرزی)
• مهاجرتهای بین المللی

عوامل درونی (خانوادگی)

یافته‌های پژوهش اسفنجاری 1380 بیش از هر چیز بر تاثیر عوامل اقتصادی و فقر خانواده بر بروز پدیده‌ کودکان خیابانی تاکید می‌کند.

عمده عوامل خانوادگی دیگر در بروز این پدیده عبارتند از:

1. جمعیت زیاد خانواده
2. بی‌سوادی یا کم سوادی والدین
3. کهولت،‌ بیماری یا معلولیت والدین
4. فوت یا جدائی والدین، ازدواج مجدد آنان و روابط نامشروع این مورد در آفریقا بسیار شایع است.
5. اعتیاد والدین (بویژه تاثیر عمده در کارتن خواب شدن کودکان دارد.)
6. بزهکار بودن یکی از اعضای خانواده
7. خیابانی بودن والدین (منظور زندگی یکی یا هر دوی والدین در خیابان است.)
8. درگیری و جر و بحث‌های مداوم والدین با یکدیگر
9. کودک آزادی (آزار جنسی، هیجانی،‌ عاطفی، غفلت و عدم مراقبت)
10. سخت‌گیری نسبت به کودکان و رها کردن ایشان در خیابان
11. نفوذ رسانه‌های صوتی و تصویری و حتی گیرنده‌های ماهواره به دورافتاده‌ترین روستاها و بالا رفتن جذابیت های شهری و فرار کودکان پرشور به مراکز شهری
12. افزایش بی رویه مشاغل کاذب و سودآور

کودک،‌ معماری و فضا

سرنوشت انسان از کودکی با محیط و فضای اطراف ما عجین گشته است. انسان به واسطه یک دوران یادگیری طولانی که تمام دوران کودکی را در بر می‌گیرد، یاد می‌گیرد که بر فضا تسلط پیدا کند. نحوه به وقوع پیوستن این یادگیری بر پایه تعادل درونی او استوار است. به همین دلیل اولین تجربیات کودک در این رابطه بسیار مهم هستند. تربیت موفق و صحیح باید بدون ایجاد برخوردهای جدی، او را در پیدا کردن موقعیت اش در فضا یاری دهد تا بتواند مرتبه وجود و هستی و مرکزیت خویش را بشناسد. منظور از این فشار، تنها یک محدوده هندسی نیست. بلکه منظور فضایی فعال و تاثیرگذار است که در شکل‌‌گیری شخصیت فرد شرکت می‌کند و خلوت و امنیت و آزادی او را تضمین محافظت می‌نماید. این فضا بر حسب سن فرد با اعمال او کوچک و بزرگ می‌‌شود و فرد در این فضا به راحتی خود را می‌یابد. باید گفت که فضا یک محیط عادی نیست، بلکه یک واقعیت روان‌شناختی زنده و پویاست. این فضا نباید خود را بر انسان تحمیل کند. بلکه باید متناسب با شخصیت او شکل گیرد. دوران صنعتی ابعاد مساله را پیچیده‌تر کرده است،‌ پدران ما در فضایی با مقیاس انسانی زندگی می‌کردند، حال آن که، آن فضا امروزه تغییر کرده و تکه تکه شده و هویت صنعتی یافته است و هماهنگی چندانی بین انسان و فضای اطرافش به چشم نمی خورد، معماری ،‌هنر ایجاد فضای ساخته شده است و در این زمینه مسئولیت و عملکرد سنگینی را به عهده دارد.

دریافت حسی و هوشی فضای معماری

ادراک فضا کار بسیار دشواری است. کودک باید در عین حال هم خود را از دنیای اطرافش تمیز دهد و هم این دنیا را تجزیه و تحلیل کند. این عمل را به وسیله شناختن اشیاء اطرافش انجام می‌دهد و برای موفقیت در این تجربه او به همه احساس و هوشش نیاز دارد. فرایند تطابق در طی چند سال سعی و کوشش به ثمر می‌رسد اما تملک ذهنی در آستانه بلوغ میسر می‌شود.

معماری برای کودکان

در کتاب معماری برای کودکان، والتر کرونر،‌ معماری 37 کودکستان،‌ مهد کودک و مدرسه را تحلیل کرده است و او پس از توضیح خلاقیت معماران مربوطه، وآوردن نقشه و اشکال مختلف در مورد طراحی آن بنا، نظر کودکان را (که با تحقیقهای مختلف از طرف کارشناسان مربوطه از کودکان استفاده کننده از آن مرکز بخصوص تهیه شده است) نیز ضمیمه آن کرده است که نظر خوانندگان محترم را در زیر به چند تحقیق مختلف در این زمینه جلب می نمائیم:‌

در طراحی کودکستان توبین گن که توسط آرنولیدور و جورون رگناک دو تیر به طرح و اجرا رسیده است،‌ کودکان خواسته‌های زیر را از معمار مربوطه داشته‌اند:

جاهای جالب برای ما گوشه‌ها برای شادی کردن،‌ محل دنج طراحی شده زیر پلکان با چند تشک رنگی نیز که بتوانیم  از میان آنها چهار دست و پا برویم و مخفیگاه خود را بسازیم، خوب است. فضاهائی که جا برای جست و خیز کردن داشته باشد. پلکان را دوست داریم که از روی نرده آنها تا روی تشکها سرخورده و سر به سر معلمان مرکز بگذاریم.

اگر سالنها خلوت و بی‌جهت بزرگ باشد، تا کسی را نبینیم، احساس تنهائی کرده و عصبی و ناراحت می‌شویم.

طراحی فضا با توجه به مشکلات رفتاری و روانی کودکان و نوجوانان

هنگامی که کودک دچار اختلال رفتاری است، در ارتباط برقرار کردن با فضای اطرافش نیز دچار مشکل می‌شود. کودک سالم و سرحال به راحتی فضا را اشغال می کند و آن را به مالکیت خود در می آورد.وسایل لازم را بر روی میز کارش می گذاردو بدون هیچ مشکلی پشت آن مستقر می شود. او هیچ مشکلی در درک مجموعه های پیچیده ندارد. کودکانی که بیش از حد درون گرا هستند، بر عکس تمام توجه خود را معطوف جزئیات کوچک می کنند، به سختی می توانند فضا را اشغال کنند، بر روی لبه صندلی می نشینند و در گوشه کاغذ نقاشی می کنند. کودکانی که دچار کمبود امنیت هستند نمی توانند درهای باز را تحمل کنند و از فضاهای بزرگ می ترسند. گاهی اوقات پیش می آید که کودک به عنوان یک فرد مستقل نمی تواند منظور خود را به خوبی بیان کند و به سختی می تواند از محیط مناسبی که حضور مادر برایش فراهم می کند،‌دور شود. به همین دلیل، او به دنبال امنیت یک فضای محصور شده می گردد. این اصل انتقال در مورد کودکانی که در ارتباط برقرار کردن دچار مشکل اند بسیار مهم است. گذر ناگهانی از یک محیط به محیط دیگر می تواند برای این کودکان ناراحت کننده باشد. همین طور عبور از داخل ساختمان به خارج آن ، ورود یا خروج، ماندن یا رفتن، انتخاب های سختی هستند که یک معماری خوب می تواند اثرات ناراحت کننده آن را تخفیف دهد و تغییری تدریجی از داخل به خارج فراهم آورد (مثل استفاده از دیوار شیشه ای بین راه روها و کلاس ها یا راه روها با فضای بیرون).

بررسی ابعاد، استانداردها و چگونگی تعیین برنامه ریزی فیزیکی

تعیین برنامه ریزی کالبدی و سایت

برنامه ریزی کالبدی مرکز مورد نظر مبتنی بر جهات سه گانه زیر است:

الف- استانداردها و معیارهای مربوطه

تازه بودن زاویه نگرش طرح هایی از قبیل پروژه کنونی از یک سو و ویژگی ترکیبی این گونه پروژه ها (که در دل خود، طیفی از عناصر و کارکردهای مختلف از قبیل اداری، آموزشی، مسکونی و… را دارند) از سوی دیگر، باعث گردیده تا در دل مراجع مطرح ساختمان سازی موجود، استانداردها و ضوابطی که دقیقاً مجموعه هایی این چنین را مد نظر قرار داده باشند، وجود نداشته باشد.

بنابراین، کوشش شده است، از این رهگذر، استانداردها و یا معیارهایی را که در قالب هر یک از اجزاء طرح، مقرر و یا توصیه شده، مورد توجه قرار گیرد. هر فضا استانداردهای خاص خود را دارا می باشند که ضمن انطباق با ویژگی های پروژه حاضر مورد استفاده قرار می گیرند.

ب- زوایای خاص و نوین مورد توجه پروژه:

پیش بینی مجتمع بزرگ شبانه روزی برای بچه های خیابان و ادغام آن با سایر عناصر آموزشی، اداری، فرهنگی، ویژگی منحصر به فرد پروژه حاضر است که قبلاً در ایران مورد تجربه قرار نگرفته غیر از دو یا سه نمونه تز در دانشگاههای کشور و این رساله می‌کوشد تا آن را به صورت یک «تز» و نظریه ارائه دهد. نظریه ای که ما به ازاء کالبدی و معمارانه یک دیدگاه جدید روان شناسی و جامعه‌شناسی می باشد.

• مقدمه

فصل اول :

• مطالعات اقلیمی و جغرافیایی منطقه:
  • خلاصه روند دویست ساله توسعه و گسترش شهر تهران:
    • تاریخچه هسته تاریخی شهر تهران و مراحل توسعه فیزیکی شهر تهران
  • 2-1-1- ساختار جمعیتی شهر تهران
  • 2-1- موقعیت جغرافیائی
  • 3-1- موقعیت طبیعی
  • 4-1- پهنه بندی خطر زمین‌لرزه در تهران
  • 5-1- ویژگیهای اقلیمی:
  • 1-5-1- دما
  • 2-5-1- میزان بارش
  • 3-5-1- رطوبت نسبی
  • 4-5-1- روزهای یخبندان
  • 5-5-1- روزهای بارانی
  • 6-5-1- باد
  • 7-5-1- تاثیر جهات وزش باد در ساختمان
  • 8-5-1- تاثیر جهات تابش خورشید در استقرار ساختمان
  • 9-5-1- ارتفاع بناها
  • 10-6-1- بررسی و نتیجه‌گیری از آمارهای موجود جغرافیائی و اقلیمی منطقه
  • 7-1- احکام و ضوابط طراحی معماری
  • منابع و ماخذ فصل اول

فصل دوم:

• • تعریف و تبیین موضوع پروژه و نتیجه‌گیری برای انتخاب موضوع:
    • تعریف و تبیین موضوع
  • 2-2- تعریف کودک
  • 1-2-2- تعریف کودکان خیابانی
  • 3-2- تاریخچه کودکان خیابانی
  • 4-2- وضعیت کودکان خیابانی در جهان
  • 1-4-2- وضعیت کودکان خیابانی در ایران
  • 5-2- «کودک در خیابان» و «کودک خیابان»
  • 6-2- عوامل موثر بر خیابانی شدن کودکان
  • 7-2- بزهکاری و بزهدیدگی کودکان خیابانی
  • 8-2- وضعیت بهداشتی کودکان خیابانی
  • 9-2- وضعیت روانی- اجتماعی کودکان خیابانی
  • 1-9-2- مدرسه (اجتماع)
  • 2-9-2- وضعیت روانی
  • 3-9-2- مشکلات رفتاری
  • 10-2- اقدامات ملی انجام شده در مورد این کودکان
  • 1-10-2- سازمان بهزیستی
  • 2-10-2- شهرداری
  • 3-10-2- سازمان بین‌المللی
  • 11-2- آمار کودکان خیابانی
  • 12-2- نتایج بدست آمده از تحقیق دکتر رسول روشن در رابطه با وضعیت زیستی، روانی و اجتماعی کودکان خیابانی ایران
  • 13-2- مقالات برخی از جرائد در مورد وضعیت نابسامان کودکان خیابانی
  • 14-2- نتیجه‌گیری برای انتخاب موضوع فوق
  • 15-2- پیوست مقالات جرائد در مورد وضعیت نابسامان کودکان خیابانی
  • منابع و ماخذ فصل دوم

فصل سوم:

• • مباحث عمومی مرتبط با پروژه:
    • مصاحبه با آقای دکتر اقلیما (عضو هیئت علمی دانشکده بهزیستی و توانبخشی کشور)
  • 2-3- مصاحبه با خانم کاووسی (کارشناس قسمت آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی استان تهران)
  • 3-3- مصاحبه با خانم قلی‌زاده و آقای نریمانی (افراد فعال در رابطه با کمک به این کودکان
  • 4-3- مفاد پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک
  • 5-3- راهکارهایی برای جلوگیری از بوجود آمدن یا کاهش کودکان
    خیابانی
  • 6-3- روانشناسی دوران نوجوانی
  • 1-6-3- حالات روانی و عاطفی در نوجوانان
  • 2-6-3- شناخت خصوصیات فیزیکی کودکان و نوجوانان
  • 7-3- کودک، معماری و فضا
  • 1-7-3- دریافت حسی و هوشی فضای معماری
  • 8-3- معماری برای کودکان
  • 9-3- طراحی فضا با توجه به مشکلات رفتاری و روانی کودکان و
    نوجوانان
  • منابع و ماخذ فصل سوم

فصل چهارم:

• • بررسی مراکز کودکان خیابانی متناظر با طرح مجموعه مورد نظر خارجی و نقد و بررسی بازدیدهای انجام شده از مراکز داخلی:
    • مراکز خارجی:
  • 1-1-4- مراکز کودکان خیابانی ترکیه
  • 2-1-4- مراکز کودکان خیابانی کنیا
  • 3-1-4- مراکز کودکان خیابانی برزیل (شهر مارینگا)
  • 4-1-4- پروژه ملی کودکان خیابانی فیلیپین (از سال 1986 تا کنون)
  • 5-1-4- مراکز کودکان خیابانی هندوستان
  • 6-1-4- مراکز کودکان خیابانی آفریقای جنوبی
  • 7-1-4- مراکز کودکان خیابانی کانادا
  • 2-4- مراکز داخلی:
  • 1-2-4- مجتمع خدمات رفاهی- بهزیستی سبزوار
  • 1-1-2-4- موقعیت
  • 2-1-2-4- اجزاء طرح
  • 3-1-2-4- معرفی کم و کیف معماری طرح
  • 2-2-4- بازدید و تحلیل مرکز کودکان خیابانی قرنطینه یاسر
  • 3-2-4- بازدید از مراکز بعثت و شبانه‌روزی عاصف
  • 4-2-4- بازدید از مراکز کودکان خیابانی اسماعیل محمدی
  • منابع و ماخذ فصل چهارم

فصل پنجم:

• • معرفی سایت پروژه:
    • موقعیت شهری منطقه 15 تهران
  • 1-1-5- تراکم جمعیت و کمبود امکانات رفاهی
  • 2-1-5- بررسی وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده‌های ساکن منطقه 15 تهران
  • 2-5- کاربری پیشنهادی در طرح تفضیلی
  • 3-5- زمین پروژه و قابلیتهای آن
  • 1-3-5- جنسیت خاک سایت
  • 2-3-5- آب در منطقه طرح
  • 3-3-5- کوههای متصرف در منطقه طرح
  • 4-3-5- موقعیت گسل زلزله نسبت به منطقه طرح
  • 5-3-5- بررسی معیارهای مربوط به محیط طبیعی و جغرافیا
  • 6-3-5- دسترسیهای سایت
  • 10-5- چکیده
  • منابع و ماخذ فصل پنجم

فصل ششم:

• • بررسی ابعاد، استانداردها و چگونگی تعیین برنامه‌ریزی فیزیکی:
    • تعیین برنامه‌ریزی کالبدی سایت
  • 1-1-6- ساختمان اداری
  • 2-1-6- ساختمان خوابگاه
  • 1-2-1-6- قسمت خوابگاه‌ها
  • 2-2-1-6- آشپزخانه
  • 3-2-1-6- محل ذخیره مواد و سردخانه
  • 4-2-1-6- محل تهیه غذا
  • 5-2-1-6- محل طبخ
  • 6-2-1-6- محل غذاخوری
  • 1-6-2-1-6- سرو غذا
  • 2-6-2-1-6- سرویسها
  • 7-2-1-6- رختکن و سرویسها
  • 8-2-1-6- محل پارک ماشین و بار انداز
  • 9-2-1-6- رختشویخانه
  • 1-9-2-1-6- منطقه یا آماده‌سازی
  • 2-9-2-1-6- قسمت شستشو
  • 3-9-2-1-6- قسمت خشک کن
  • 4-9-2-1-6- محل اتوکشی
  • 3-1-6- ساختمان اجتماعات
  • 1-3-1-6- سالن اجتماعات چند منظوره (آمفی تئاتر سرپوشیده)
  • 2-3-1-6- نمازخانه
  • 3-3-1-6- کتابخانه
  • 1-3-3-1-6- جا برای گذاشتن وسائل
  • 2-3-3-1-6- مخزن کتاب
  • 3-3-3-1-6- سالن مطالعه
  • 4-1-6- ساختمان آموزشی
  • 1-4-1-6- گالری
  • 2-4-1-6- کلاسهای آموزشی
  • 3-4-1-6- آتلیه‌ها (کلاسهای هنری)
  • 4-4-1-6- سمعی و بصری
  • 5-1-6- کارگاههای تخصصی
  • 1-5-1-6- نکاتی در زمینه طراحی و برنامه‌ریزی کارگاهها
  • 1-1-5-1-6- محوطه انبار و نگهداری
  • 2-1-5-1-6- محوطه تدریس
  • 3-1-5-1-6- ماشین‌آلات
  • 6-1-6- غرفه‌های فروش و تریا
  • 7-1-6- فضاهای سبز و ورزشی
  • 8-1-6- نگهبانی
  • 2-6- سازه
  • 3-6- تاسیسات
  • 1-3-6- گرمایش
  • 2-3-6- حرارت مرکزی
  • 3-3-6- تهویه
  • 4-3-6- خنک‌سازی مکانیکی
  • 5-3-6- تهویه مطبوع
  • 4-6- نتیجه‌گیری جهت ریختن برنامه فیزیکی طرح
  • منابع و ماخذ فصل ششم

فصل هفتم:

• • توضیح روند طراحی و شکل‌گیری احجام در سایت

منابع

1. شهرزاد خادم‌حسینی- مریم کلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد- دانشگاه علم و صنعت ایران، 1379.
2. حسین کریمان، تهران در گذشته و حال، برگرفته از صفحات 2، 3، 15 تا 20.
3. ماندانا مهرافشان، موزه فرش، پایان‌نامه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه علم و صنعت، 1374، ص 82.
4. نازلی طاهریان، مجتمع نگهداری کودکان بی سرپرست، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه تهران، 1376، ص 21.
5. مرتضی کسمائی، اقلیم معماری، 1372.
6. مرتضی کسمائی، پهنه بندی اقلیمی.
7. مرتضی کسمائی، راهنمای طراحی اقلیمی، 1368.
8. چکیده تحقیق دکتر رسول روشن برای سازمان بهزیستی کشور
9. چکیده تحقیقات دکتر اقلیما عضور هیئت علمی دانشکده بهزیستی و توانبخشی کشور در مورد وضعیت این کودکان
10. بریده جرائد در مورد کودکان خیابانی از روزنامه همشهری سال 1382
11. آمار کودکان خیابانی گرفته شده از سازمان بهزیستی کل کشور.

1. پروژه معماری خانه‌ امید (مرکز نگهداری کودکان خیابانی) توسط دانشجویان شهرزاد خادم حسینی و مریم کلامی –خرداد 1379 (دانشگاه علم و صنعت ایران)
2. پروژه طراحی کانون. بچه‌های خیابان توسط مژگان شبیری،‌ سال 79-1378 (دانشگاه شهید بهشتی)
3. مصاحبه با آقای دکتر اقلیما، خانم کاووسی- خانم قلی‌زاد و آقای نریمانی و استفاده از نظرات ایشان
4. کتاب معماری برای کودکان،‌ نوشته والتر کرونر، ترجمه دکتر احمد خوشنویس و مهندس المیرا میررحیمی- سال 1382 چاپ اول

1. تحقیق خصوصیات زیستی، روانی و اجتماعی کودکان خیابانی (دکتر رسول روشن)
2. مصاحبه‌های انجام شده از مراکز مختلف بهزیستی و تهیه عکس‌ از این مراکز: (مرکز بعثت و یاسر آقای آبنیکی، مرکز اسماعیل محمدی، آقای موسوی و … )

1. پایان نامه کارشناسی ارشد خانه امید- خانمها حسینی و کلامی – خرداد 1379 – دانشگاه علم و صنعت ایران.
2. پایان نامه کارشناسی،‌ مرکز فرهنگی و تفریحی- خانم مهناز وزیری – 1381 دانشگاه شهید رجائی.
3. پایان نامه کارشناسی ارشد، مرکز فرهنگی،‌ تفریحی- آقای مجیر جلیلیان- 1383 – دانشگاه علم و صنعت ایران.
4. آرشیتکت داتا: اطلاعات معماری، ارنست نویفرت، ترجمه روبن ملامه، جعفری، تهران.
5. کتاب راهنمای طراحی اقلیمی، کونیز برگر هربرت 1368، ترجمه مرتضی کسمائی، مرکز، تهران.
6. کتاب تجهیزات و تاسیسات ساختمان، فردریک هال، ترجمه اردشیر اطیابی، اتحاد تهران.
7.  پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت ایران، بهار 1379.
8. پایان نامه کارشناسی ارشد، مجیر جلیلیان، دانشگاه علم و صنعت ایران، بهار 1383.