زلزله، علت بروز آن و برنامه ریزی برای کاستن خسارات زمین لرزه

ما در کشوری زندگی می­کنیم که به صورت سنتی از زلزله به عنوان بلا یاد می­ شود. از نظر متخصصان، زمین لرزه پدیده ای کاملا طبیعی است که در راستای تکامل کره­ زمین اتفاق می افتد. حال باید دید که چرا زمین­ لرزه می ­تواند چنین خسارت بار و مصیبت آفرین باشد؟ شاید کلید آن در عدم درس گرفتن از اتفاقات گذشته و فراموشی است. زلزله همانند باران، که بصورت متناوب اتفاق می افتد، یک پدیده تکرار پذیر است. تنها تفاوت آن در مقایسه با باران این است که زمان تکرار آن بسیار طولانی است و گاهی به صدها سال می­رسد. در نتیجه عمر بشر آنچنان کوتاه است که نمی­تواند وقوع زمینلرزه ها را بصورت تکرار پذیر و متناوب ببیند. تاریخ کهن ایران زمین علاوه بر مکتوب نمودن حوادث بشری، حوادث طبیعی را نیز ثبت نموده است. گاهی چنین به نظر می­رسد که در کوچکترین فعالیت های روزمره از وجود چنین گنجینه کهنی غافل می­شویم و همان اشتباهی را که نیاکان ما مرتکب شده­ اند را دوباره تکرار می­کنیم. بحث زمین لرزه نیز از چنین مقوله ای مستثنا نیست و تاریخ ما گزارش هایی از زمین لرزه های مخرب در گوشه و کنار این مرز و بوم ارائه می­نماید. در این بین تاریخ نویسان گزارش های متعددی را از زمین لرزه های ویرانگری در شهر تبریز ارائه نموده ­اند. در مقاله حاضر پس از مرور اجمالی تاریخ زمین لرزه های شهر تبریز، به بررسی گسل مسبب این زلزله ­ها خواهیم پرداخت و در نهایت خواهیم دید که در حال حاضر شرایط ساخت و ساز در این شهر چگونه است و طرح جامع کشوری این کشور را به کدامین سو کشانده است.

• چکیده 1
• مقدمه 2
• یک قرن همراه با بلایای طبیعی 4
• صد سال آخر 5
• سنگ های متحرک 7
• لایه های سنگ 7
• چین ها و گسل ها 8
• گسل های متحرک 10
• حرکت در امتداد گسل 11
• حرکت در تمام جهت ها 12
• صفحات پوسته زمین 14
• لایه های زمین 14
• چرا صفحات حرکت می کنند؟ 16
• مناطق زلزله خیز 17

• کمربندهای زمین لرزه 18
• مرز صفحات 19
• مرکز زمین لرزه 20
• در اعماق زمین 21
• امواج زمین لرزه 22
• مطالعه امواج ضربه ای 24
• انواع امواج 24
• یافتن کانون زمین لرزه 26
• اندازه گیری شدت زمین لرزه 28
• اندازه گیری میزان ویرانی 28
• مقیاس ریشتر 30
• پس از زمین لرزه 31
• کمک رسانی و امداد 31
• بازسازی 33
• تسونامی 34
• امواج قاتل 35
• خطر سونامی 36

• ساختن برای زنده ماندن 38
• پی ریزی صحیح 38
• طراحی ساختمان ها 40
• برنامه ریزی و آمادگی برای کاستن از خسارات زمین لرزه 42
• تجربه کایرو 42
• طرح های اجرا شده در ژاپن 43
• مطالعه زمین لرزه 45
• مطالعه گذشته 45
• نظریه های مربوط به زمین لرزه 47
• اندازه گیری حرکت ها 48
• دستگاه های اندازه گیری 48
• گرانش، لیزرها و جانوران 50
• مناطق کم خطر 51
• اولین کشته ها 52
• گسل های دشت راین 53
• نقش انسان در ایجاد زمین لرزه 55
• معدنکاری و انفجار 55

• سدسازی 56
• زمین لرزه و آینده 58
• حقایق علمی و تخیلات علمی 58
• زندگی با زمین لرزه 60
• علت بروز زلزله چیست 61
• ارتباط زلزله با عوامل دیگر 75
• چرا کشور ما ایران زلزله‌خیز است 76
• آیا خطر زلزله تهران را تهدید می‌کند 78
• راستی راه نجات تهران بزرگ چیست 80
• خسارت زلزله‌ها و راه‌های جلوگیری از آن     82
• آیا زلزله را می توان پیش بینی و یا پیشگیری نمود 92
• راه های ایمنی و حفظ آرامش 98
• تاریخ زلزله های شهر تبریز 105
• لرزه خیزی شهر تبریز 105
• گسترش شهر 106
• خسارتهای ناشی از زمین لرزه در تبریز 107
• مسئول کیست؟ 108

• آزمایش 109
• آمادگی قبل از وقوع زلزله 110
• کاهش خطرات ناشی از تخریب تاسیسات، تجهیزات و وسایل خانه 111
• آشنایی با علائم زلزله 113
• آغاز زلزله 113
• قبل از زلزله 114
• آشنایی با جعبه امداد ونجات زلزله 115
• موارد ایمنی در حال زمین لرزه 116
• پس از پایان زلزله 117
• شرح خلاصه کلمه های علمی 123
• نتیجه گیری 131
• پیشنهاد 132
• منابع و مآخذ 134
• حسن ختام 135

منابع

1. دانشنامه کودکان و نوجوانان آکسفورد
2. دایره المعارف کودکان و نوجوانان ، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
3. پدیده های طبیعی، ناشر : پیدایش
4. زمین لرزه، ترجمه محمود سالک
5. یک دقیقه تا بحران، زلزله خبر نمی کند؛ نوشته سعید عزیزیان، گیتی صلاحی اصفهانی
6. زلزله در آلبوم تجربه، مولفین : پروفسور موتوهیکوهاکانو، دکتر نعمت حسنی، مهندس محمدرضا اسلامی