سیستم های مبتنی بر دانش و تصمیم گیری شاخه های هوش مصنوعی محسوب می شوند که بر مبنای تقلید از رفتار انسان در یافتن الگوی راه حلی برای مشکلات استوار می باشند. در دنیای واقعی، چنانچه راه حل قطعی و آسانی را نتوان یافت، به تخصص انسانی نیاز خواهد بود. کارشناسان اغلب به دنبال رویکرد آزمون و خطا برای حل و فصل مسائل و مشکلات هستند. از آنجایی که هیچ گونه راه حل خاصی برای این نوع از مسائل و مشکلات وجود ندارد، تعریف یک روش کامپیوتری خاص برای نیل به راه حل دشوار می باشد. بنابراین، سیستم های خبره به منظور دستیابی به این هدف مورد استفاده قرار می گیرند. در این سیستم ها، برنامه متشکل از مجموعه ای از قوانین می باشد. هم چنین دانش در مغز انسان متخصص نیز مجموعه ای از قوانین به شمار می رود. ام. اچ. گودرزی [1،2،3] برنامه کاربردی فازی را در سیستم ارزیابی دانشجویان، سیستم مشاور پرتفوی و سیستم مشاور آموزشی ارائه نموده است. مفاهیم فازی می توانند ورودی های متعدد قطعی را به متغیرهای زبان شناختی خاصی تبدیل نموده و از قوانین فازی برای تفسیر آن استفاده نمایند. در [4] مشاور مبتنی بر فازی برای انتخابات و ایجاد جوامع سیاسی ارائه شده است.در [5]، یک سیستم خبره فازی مبتنی بر وب برای کمک به کشاورزان بی تجربه هندی در استفاده از آفت کش ها برای مزارع خود به کار گرفته شده است. نسخه اولیه این نرم افزار در سال 1995 میلادی به شکل تک کاربر معرفی گردیده است. در انجمن ها، معمولاً یک کاربر شروع به بحث نموده و نظرات و رویکردهای خود را برای یک مساله خاص بیان می نماید.نویسنده [6] مدلی را برای ایجاد یک انجمن خبره مبتنی بر فازی پیشنهاد نموده که هوشمندانه به سوالات پرسیده شده توسط کاربران پاسخ می دهد. پیدا کردن کارگزار یا بروکر [broker] مناسب در زمان مناسب موضوع دیگری است که به تخصص نیاز دارد. این امر ممکن است دلیلی برای این نکته باشد که سرمایه گذاران بی تجربه در بازارهای سهام ضرر می نمایند.در [7] یک مدل سیستم خبره سهام ارائه شده است. هدف از این سیستم ارائه یک پیشنهاد خوب بر اساس اطلاعات مربوط به کالاها و بازار به منظور کاهش زیان و افزایش سود می باشد. سیستم مشاوره آموزشی نیز تلاش می کند تا به تقلید از رفتار کارکنانی بپردازد که با موضوعات مشاوره آموزشی سر و کار دارند. در [8] یک سیستم خبره فازی برای سیستم های آموزشی هوشمند با نگاشت شناختی ارائه گردیده است.
شناخت انسان به یکی از جذاب ترین حوزه های تحقیق و برنامه های کاربردی در زمینه هوش مصنوعی تبدیل شده که در آن استعداد یا قابلیت پذیرش [susceptibility] انسان شبیه سازی گشته است. در [9] یک روش فازی جدید برای انتخاب هتل به عنوان یک سیستم مشاوره هتل معرفی گردیده است. در [10] دستاوردهای دانشجویان و عملکرد نظام آموزش و پرورش در یک کشور در حال توسعه ارائه شده است.
مقاله حاضر، شامل پنج بخش عمده می گردد: در بخش بعدی برخی از آثار مرتبط مورد بررسی قرار گرفته اند. بخش سوم به توصیف سیستم های مبتنی بر قوانین فازی و سیستم های تصمیم گیری پرداخته و مدل پیشنهادی را معرفی می کند. در بخش 4 سیستم پیشنهادی به صورت مفصل مورد بحث قرار گرفته است. بخش 5 شامل نمونه ای از سیستم مشاور پیاده شده در یک دانشگاه می باشد. در نهایت نیز نتیجه گیری پایانی کار ارائه شده است.