مواد غذائی

مواد غذایی انرژی زا

کربوهیدرات ها ترکیبات آلی هستند که جزو فراوان ترین و ارزانترین منبع انرژی می باشند هر گرم آنها 4 کیلو کالری انرژی تولید می کنند واحد سازنده کربوهیدرات ها ساکارید است و بر همین اساس به 2 گروه کربوهیدرات های ساده (مونوساکاریدها و دی ساکاریدها ) و کربوهیدارت های مرکب ( پلی ساکاریدها)تقسیم بندی می شوند .

گلوکز که یک مونوساکارید است که پرمصرف ترین کربوهیدرات است .

پروتئین ها

پروتئین ها جزء حیاتی هر سلول می باشند و هر گرم آنها نیز 4 کیلو کالری انرژی تولید می کند .همه پروتئین ها از 22 واحد سازنده به نام آمینو اسید ساخته شده اند که 9تای آنها ضروری هستند یعنی بدن قادر به ساخت آنها نیست .پروتئین ها به 2 دسته کامل ( کیفیت بالا ) و ناقص ( کیفیت پایین ) تقسیم می شوند .

معمولاً پروتئین های حیوانی کامل و پروتین های گیاهی ناقصند ، پروتئین ها تنها منبع نیتروژن بدن هستند و تعادل نیتروژنی هنگامی برقرار است که نیتروژن وارد شده به بدن و نیتروژن دفع شده از بدن برابر باشند . این تعادل هنگام مقایسه بین کاتابولیسم ( تخریب بافت ) و آنابولیسم ( ساخت بافت ) بکار می رود .

چربی ها

چربی ها انرژی زا ترین عنصر غذایی هستند و هر گرم آنها 9 کیلو کالری انرژی تولید می کنند این مواد از اسیدهای چرب و تری گلیسریدها ساخته شده اند اسیدهای چرب خود شامل دو دسته اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب غیر اشباع هستند همچنین آنها را ، به دو دسته اسیدهای چرب ضروری و غیر ضروری طبقه بندی می نمایند تنها اسید چرب ضروری برای انسان ها اسید لینولئیک است که بدن قادر به ساخت آن نمی باشد .

کلسترول نیز یک چربی اشباع شده است و مهمترین ترکیب غشاء سلولی می باشد

آب

آب حیاتی تری و ضروری تر از غذاست . حدود 50 تا 70 درصد از وزن کل بدن را آب تشکیل می دهد آب در داخل سلول وجود دارد و مایع داخل سلولی (ICF) نام دارد .

باقیمانده مایع خارج سلول (‌ECF) خوانده می شود . روزانه حدود 3000 تا 5000 میلی لیتر آب وارد بدن می شود و تقریباً به همین میزان آب از بدن خارج می گردد آب جهت تولید ترشحات انجام واکنش های شیمیایی و … کارکرد دارد .

ویتامین ها

ویتامین ها ترکیبات آلی که بیشتر به شکل کوآنزیم فعال هستند وبرای متابولیسم بدن وجود آنها ضروری است ویتامین ها به 2 دسته محلول در آب (B.C) و محلول در چربی ( K.E.D.A) طبقه بندی می شوند . این مواد در اثر نور ، گرما و نیز در طی فرآوری مواد غذایی ممکن است از بین بروند اگر ویتامین ها بیش از نیاز مصرف شوند حالتی به نام هیپرویتامینوز ایجاد می نمایند که به صورت اختلال در کارکرد بدن ظاهر می شوند .

مواد معدنی (‌مینرال )

مواد معدنی عناصر آلی ( مانند آهن ) یا غیر آلی ( کلرور سدیم ) هستند که در ساختار یا عملکرد بدن دخالت دارند این مواد به 2 دسته مواد معدنی بزرگ ( روزانه مصرف بیشتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر آنها ضروری است ) و کوچک ( کمتر از 10 میلی گرم در دسی لیتر نیاز روزانه به مصرف آنها وجود دارد ) تقسیم می شوند .

رژیم غذایی صحیح

در یک رژیم غذایی مناسب و صحیح تعادل و تنوع برقرار بوده و کلیه مواد مغذی ضروری در اندازه مناسب دریافت می شود که با پیروی از دستورات هرم غذایی توصیه شده توسط متخصصین تغذیه این امر میسر می شود . در این هرم غلات و حبوبات در پایه هرم، میوه و سبزیجات بالای این پایه ، گوشت و لبنیات در سطح بالاتر و چربی ها و شیرینی ها در قله هرم قرار دارند و در قرآن به اهمیت تغذیه با مواد غذائی گوناگون مانند :‌شیر ، خرما ، زیتون ، در آیات 24-23 سوره مریم ، 66-78 سوره نحل … اشاره گردیده است .

عوامل موثر بر تغذیه

عوامل موثر بر تغذیه عبارتند از : سن ، جنس ، وضعیت سلامتی ، مسائل اقتصادی ، عوامل فرهنگی ، روانی ، اجتماعی و …

تغذیه و روش های مناسب برای غذا دادن به بیماران

مسئولیتهای پرستاری در خصوص توزیع غذا در موسسات بهداشتی متفاوت است بسیاری از بیمارستانها دارای متخصص تغذیه در مرکز توزیع غذا هستند ولی به طور کلی دستور غذائی و حذف آن کمک در توزیع غذا وهمچنین کمک به بیماران هنگام مصرف غذا و ثبت اطلاعات مربوط به اشتهای بیمار و مقدار غذایی که می خورد از وظایف پرستار محسوب می شود اغلب بیماران غذا را در اتاق خود مصرف می کنند . بیماری اثر زیادی بر تحمل شخص در قبول غذاها داردو افراد مبتلا به تهوع سوء هضم و یا درد یا کسانی که تب دارند نسبت به افراد سالم تمایل کمتری به غذا ابراز می کنند پرستار مسئول تعدیل این عوامل می باشد تا اینکه بیمار تا حد کامل غذا را قبول نماید . مقدار کم غذا در دفعات مکرر برای بیمار قابل قبول تر از غذای زیاد در اوقات منظم غذا می باشد . چنانچه بیمار قادر به انجام برخی از فعالیتها می باشد باید تشویق به انجام آن گردد تا اشتهایش تحریک شود به هر حال مهم است که این تمرینات قبل از غذا انجام شود نه بلافاصله بعد از آن و در ضمن نباید خسته کننده و نفس گیر باشد . برای تشویق بیمار به خوردن مقادیر کافی از مواد غذائی لازم است طبق سلیقه مخصوص شخص رفتار شود و این نکته تعیین نمود که وی چه غذاهایی را دوست دارد و چه چیزهایی را نمی پسندد در صورتی که لازم باشد تا پایان خوردن غذا با بیمار بمانید .

در کنار تخت او راحت بنشینید و خود را شتابزده نشان ندهید زیرا فرصت مناسبی است که پرستار روابطی با بیمار برقرار کند و آموزش های لازم را به او بدهد واو را بهتر بشناسد .

قدرت هضم غذا و همچنین اضطراب می تواند نسبت به تمایل شخص به غذا موثر باشد . مقدار مایعات و غذایی که بیمار مصرف می کند گاهی از نظر درمانی بسیار مهم است این پرستار است که مشاهده می کند بیمار چه مقدار غذا می خورد و مایعات می نوشد و اوست که مسئولیت رساندن این دانسته ها را بر سایر تیم بهداشتی به عهده دارد . و در فرمهای مخصوص جذب و دفع مایعات ثبت می نماید در اغلب بیماران اندازه گیری و ثبت مایعاتی که از بدن خارج می شوند و مایعاتی که به بدن وارد می شوند هر دو لازم می باشند مایعات دریافتی با حرف I و مایعات بازدهی با حرف O نشان داده می شود برای بهتر مصرف کردن و کمک کردن به بیمار نکات زیر را باید توجه نمود :

از انجام داد کارهای درمانی مانند تنقیه یا عوض کردن پانسمان بلافاصله قبل یا بعد از مصرف غذا خودداری کنید در صورتی که بیمار نتواند از تخت پایین بیاید لگن یا لوله ادرار را قبل از غذا در اختیار او قرار دهید . شستشوی دهان را نیز طبق معمول انجام دهید دقت کنید که بیمار تمیز باشد و برای غذا خوردن در وضعیت راحتی قرار گرفته باشد برای مثال لباس یا ملافه های کثیف را عوض کنید پس توجه کنید که اتاق مرتب باشد اشیائی مانند لگن ، کیسه مخصوص ، ملحفه های کثیف وسائل تعویض پانسمان و .. را از معرض دید بیمار دور کنید در صورتی که چند بیمار در یک اتاق باشند بهتر است بیمار بدحال را مخصوصاً در وقت صرف غذای دیگر بیماران با پرده مجزا کرد . بیماری که خسته و هیجان زده است اشتهای خوبی ندارد بنابراین بهتر است کارهای درمانی بیمار طوری تنظیم شوند که فرصت کافی برای استراحت قبل از غذا را داشته باشد.

گاواژ Gavage یا تغذیه از طریق لوله بینی معده ای

گاواژ عبارتست از وارد کردن مواد غذایی مورد احتیاج روزانه بصورت مایع به داخل معده بیمار ازطریق یک لوله که در بیماران زیر بیشتر استفاده می شود در انسداد مری مثلاً بعلت سرطان ، فیستول مری ، از دست رفت رفلکس بلع ، آماده سازی قبل از عمل ، در بیماری که دچار سوء تغذیه در دوره از عمل ، ودر بیمارانی که عمل جراحی روی دهان یا مری داشته اند ، در طی رادیوتراپی ، بعضی از بیماران غیر هوشیار، بیمارانی که دچار سوختگی شده اند .

گاواژ را میتوان از راههای مختلف انجام داد میتوان این کار را با استفاده از لوله نازوگاستریک انجام داد و یا از ست مخصوص که دارای محفظه مخصوص غذا و لوله ای ظریف می باشد استفاده نمود و با استفاده از این ست می توان سرعت وارد شدن غذا را تنظیم نمود یا بطور معمول می توان غذا دادن را به دو روش انجام شود بطور متناوب مثلاً‌هر چهار ساعت یا بطور مداوم در طول 24 ساعت پرستار غذاها را به درجه حرارت اتاق و محیط بیمار می رساند غذایی که از را لوله داده می شود شامل : شیر ، کرم ، غلات ، سبزیجات ، گوشت له شده و آب میوه ، روغن ذرت ، نمک ید دار ،قند و ترکیبات ویتامینی که بفرم مایع است که این غذاها در بسته های مختلف مواد غذایی بر حسب نیاز بیمار تنظیم می شود .

تغذیه پارنترال parenteral nutrition یا تغذیه وریدی

که این تغذیه عبارت است از انفوزیون داخل وریدی مواد غذایی لازم برای بیمارانی که نمی توانند از طریق خوراکی یا از راه لوله نازوگاستریک در حد کافی غذا دریافت کنند که این کار در شرایط زیر انجام می شود .

بیمارانی که در طی عمل جراحی قسمت وسیعی از روده‌آنها برداشته شده است
بیمارانی که دچار بیماری التهابی وسیع دستگاه گوارشی می باشند .
بیمارانی که دچار سوء تغذیه هستند .
بیمارانی که تهوع و استفراغ شدید دارند مثلاً به دنبال شیمی درمانی برای یک بیماری بدخیم .

تغذیه پارنترال کامل Total parental به این معنی است که تمامی احتیاجات غذایی بیمار را از طریق انفوزیون داخل وریدی تامین شود و تغذیه پارنترال میتواند نقش مکمل تغذیه از راه دهان یا از طریق لوله نازوگاستریک داشته باشد بطور ایده ال این اقدام باید در اتاق عمل انجام شود وقرار دادن کاتتر داخل وریدی مخصوص انفور یول تغذیه پانترال توسط پزشک و با رعایت اصول آسپتیک انجام می شود در طی این کار استفاده از ماسک و کلاه اتاق عمل الزامی است پزشک دستان خود را شسته گان اتاق عمل پوشیده و دستکش به دست می کند سپس لوازم استریل مورد استفاده را بر روی تزالی مرتب می نماید نکات آسپتیک را در تمام مدت عمل رعایت شود هنگامی که بیمار در وضعیت صحیح قرار گرفت پوشش های استریل مخصوص را در اطراف محل انتخاب برای ورود کانتر قرار می دهیم . ممکن است یک بی حس کننده موضعی تزریق شود پوست موضع را قبل از وارد کردن کانتر تمیز می کنیم . کاتتر داخل وریدی از طریق ورید زیر ترقوه ای یا ژوگولار گردنی جریان مایع انفوزیون را در حد تعیین شده تنظیم کرده و کانتر را با بخیه به پوست محل فیکس می کنیم که محل ورود کانتر را با یک پوشش استریل می پوشانیم .

عفونت و کلونیزاسیون

تهاجم میکروارگانیسم ها به میزبان و رشد و تکثیر آن بدون ایجاد عفونت در میزبان را کلونیزاسیون می گویند . اما عفونت در صورتی اتفاق می افتد که فرد حساس و آسیب پذیر باشد برای ایجاد عفونت علاوه بر وجود میزبان حساس عوامل دیگری مثل تعداد میکروارگانیسم ها و میزان آسیب رسانی نیز دخالت دارند .

فرآیند پرستاری در کنترل عفونت بیمارستانی

بررسی : پرستار باید این عوامل را بررسی کند :

سیستم دفاعی بیماررا بررسی کند .
تغذیه روزانه بیمار و همچنین مشکلات مربوط به منبع غذا و … را بررسی کند.

بررسی و تشخیص سریع عفونت به پرستار کمک می کند که تشخیص های صحیح پرستاری را برای برنامه ریزی مراقبتی انجام دهد .

پرستار با انجام روشهایی از عفونت پیشگیری نموده وانتشار آنرا نیز کنترل می کند . پرستار نکات احتیاطی را برای تمام بیماران حتی زمانی که عفونتی تشخیص داده نشده رعایت می کند .

انجام روش های پیشگیری بیشترین اثر را در کاهش عفونتهای بیمارستانی دارد .

تاریخچه گزارش نویسی در پرستاری

در اواسط قرن هجدهم تا قرن نوزدهم با ایجاد تغییرات اصلاحی در نقش پرستاران هر پرستاری مسئول کیفیت و ثبت خدمات خویش گردید و از آن زمان تاکنون تغییراتی در نحوه ثبت گزارشات در پرستاری ایجاد شد و روز به روز کامل تر می گردد.

ثبت کردن (Recording) انتقال اطلاعات اساسی به طور کتبی به منظور آگاهی از عملی که در زمانی واقع شده است .

گزارش دادن ( Reporting) : انتقال اطلاعات به فرد یا افرادی به صورت شفاهی یا کتبی می باشد که از آن بی اطلاع بوده یا آگاهی کافی نسبت به آن ندارند

چارت ( Chart) : واژه معمولی برای پرونده بیمار جهت وارد کردن اطلاعات است .

Documentation: تصدیق وقایع و فعالیتهای انجام شده از طریق نگهداری و بایگانی گزارشات .

هدف از تشکیل پرونده وثبت اطلاعات :

انعکاس دهنده مراقبت های ارائه شده به بیمار است .
نشان دهنده نتایج مراقبت ودرمان است
تسهیل کننده برنامه ریزی مداوم و مراقبت بیمار است .
کمک به هماهنگی بین خدمات اعضای تیم بهداشتی – درمانی
کمک کننده به تبادل اطلاعات درمورد وضعیت بیمار ، درمان ها و مراقبت ها بین اعضای تیم بهداشتی – درمانی
به عنوان یک مشاهده در دادگاه در مقابل دعاوی بیماران میتوان به کار گرفت .

گزارش نویسی

گرچه بسیاری از پرستاران صرف وقت جهت تعامل با بیماران را به گزارش نویسی ترجیح می دهند گزارش نویسی دقیق یک محافظ سرنوشت ساز قانونی برای پرستار است .

گزارش باید به صورت واقعی ، دقیقه صحیح کامل و به موقع ثبت شود فرض قانون آن است که اگر مواردی ثبت نشده است انجام داده نشده است .

این موارد حتی فعالیتهای معمول ، مثل کنترل علائم ، حیاتی تا تغییر وضعیت بیمار و تضمین ایمنی بیمار را نیز در بر می گیرد .

پرستاران باید مطمئن شوند که طرح مراقبت پرستاری بخشی از گزارش دائمی بیمار است مرکز مراقبتی باید انواعی از برگه های ثبت گزارش را که موجب تسریع و تکمیل کنترل معمول پرستاران می گردد ، داشته باشد پرستار باید گزارشی جامع از هر مشکل بیمار که در نوبت کاری خود با آن برخورد نموده است را بنویسد .یادداشت باید موارد ماهیت مشکل ،چگونگی مداخله پرستار، پاسخ بیمار و درمان مناسب ، اولویت بعد در مراقبت را در بر گیرد ،پس از ثبت مشکل ، ارائه گزارش پرستاری از چگونگی مراقبت تا زمان حل مشکل بیمار ادامه می یابد .

مشکل مشترک پرستاران عدم آگاهی از چگونگی ثبت رخدادها است برای مثال زمانی که پرستار معتقد است بیمار نیازمند توجهات و مداخلات پزشکی است اما پزشک مسئول به تماس برای کمک پاسخ نمی دهد در این مورد ، بهترین محافظ قانونی پرستار ثبت دقیق رویداد بدون استفاده از جملات ابهام برانگیز است از قبیل «‌هیچکس نتوانست ببیند ما به سرعت در حال از دست دادن بیمار بودیم » یا « یک بار دیگر دکتر جونز در زمان نیاز بیمار در دسترس نبود»‌در گزارش زمان تماس با پزشک ، زمان پاسخ یا عدم پاسخگویی و فعالیت بعدی پرستار باید ثبت شود.

تغذیه سالم و رژیم های غذایی بیمارستانی

مقدمه

کلیات

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “تغذیه سالم و رژیم های غذایی بیمارستانی” لغو پاسخ