سالانه به طور تقریبی 180000 مورد آسیب طناب نخاعی (SCI) در سطح جهان رخ میدهد [1]. SCI منجر به از دست رفتن کامل یا بخشی از موتور و قابلیتهای حسی در زیر محل آسیب میگردد. این نوع آسیب دیدگی در کنار دیگر اختلالات، تضعیف کیفیت و افزایش هزینه های زندگی، فلج غیر قابل برگشت، درد مزمن، از دست دادن مثانه، روده و عملکرد جنسی را به دنبال دارد [2،3].
آسیب شناسی SCI در میان پستانداران با یک فاز حاد در روزهای ابتدایی آسیب دیدگی آغاز میشود که شامل مرگ توده ای سلولی و پاسخ التهابی میشود. این پاسخ حاد با یک فاز ثانویه در طول اولین هفته از آسیب دیدگی دنبال می شود و جایگزینی بافت را شامل می گردد که از دست رفتن سلولها به صورت یک زخم گلیال بروز میکند. پس از هفته دوم، این آسیبدیدگی با یک فاز سوم به پایان میرسد که تا چندین ماه به طول میانجامد و بازسازی مزمن بافت، میلیناسیون مجدد و بازسازی مدار را دربرمیگیرد [4]. با وجود این که چند اصلاح خودبخودی پس از SCI در پستانداران از جمله انسان گزارش شده است، اما این اصلاح به صورت ضعیف به موتور و بازیابی عملکرد نسبت داده میشود. سلولهای پیش ساز تکثیر و اغلب به سلولهای گلیال تمایز می یابند در حالی که هیچ نوروژنزی رخ نمیدهد [5،6]. علاوه بر آن، فقط یک بازسازی جزئی آکسون و پاسخ بازسازی مدار وجود دارد که به یک بازیابی جبرانی محدود نسبت داده میشود [2].
چندین مقاله مروری منتشر شده است که عوامل رشد و سیتوکینهای تنظیم کنندهی پاسخ سلول در SCI را توصیف میکنند [2،7،8]. در پیشرفتهای به دست آمده، از این عوامل در بهبود اصلاح آسیب دیدگی نخاعی استفاده شده است و از طریق رساندن محلیِ عوامل رشد و تحویل فیزیولوژیکی با تزریقهای i.v. یا i.p. (به ترتیب داخل وریدی یا داخل صفاقی)، درمانهای پیش بالینی حاصل گردیده است [2]. در بین ازدیاد مسیرهای سیگنال دهی که در پاسخ به آسیب بافت فعال میشوند، مسیر سیگنال دهی JAK-STAT یکی از مسیرهای عمده ای است که به دلیل تأثیر وسیع آن بر پاسخ به ضایعه، به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. ما در این بخش درباره فعالسازی و نقش سیگنال دهی JAK-STAT در پاسخ به SCI و مطالعات متمرکز بر تعدیل JAK-STAT جهت بهبود بازیابی موتور بحث خواهیم کرد. ابتدا به طور خلاصه مولفه های مسیر JAK-STAT را تشریح میکنیم و در ادامه به مبحثی در رابطه با نقش این مسیر در فرایندهای سلولی مختلف شامل بازسازی آکسون، محافظت عصبی، پاسخ گلیال و اثرات آن بر پاسخ التهابی خواهیم پرداخت.