مدیریت رفتار سازمانی و روش های مدیریت و رهبری بهینه تر

سازمان ها متشکل از مجموعه از انسان ها هستند که این افراد هر یک دارا شخصیت منحصر به فردی هستند که در تعاملات خود با سازمان و دیگران آن را بروز می دهند. مدیریت رفتار سازمانی مبحثی است که به هدف دادن و شکل بخشیدن به این رفتارهای متفاوت می پردازد و سعی می کند با روش ها و متدهای متفاوت از بروز هرگونه تناقضات و اختلافات دوری کرده و برای پیشبرد کار گروهی و یا آن پروژه تلاش می کند. در این تحقیق به تعریف مدیریت و مدیریت رفتار سازمان به طور اختصاصی توجه شده و روش هایی برای مدیریت و رهبری بهینه تر رفتار سازمانی در پروژه ها اشاره شده است.

واژگان کلیدی: مدیریت، رفتار سازمانی، پژوهش، فرهنگ سازمانی

مقدمه

شاید نخستین پرسش درباره ی مدیریت که باید به آن پرداخته شود صرفاً این است که چرا به مدیریت نیاز داریم؟ نیاز به مدیریت شاید در چند مفهوم خلاصه شود. ارتباط مسائل با یکدیگر و پیچیدگی رفتارهای انسانی.

اگر حجم کارهای گروهی کم بود و تکنولوژی و ؟؟ کاربردی برای زندگی نسبتاً ساده بود. نیاز اندکی به مدیریت به طور اعم و مدیریت رفتار انسانی به طور اخص وجود داشت. هر کدام می توانستیم راه خود را برویم و از تلاش های برنامه ریزی و مدیریت که به طور اشتراکی انجام می شد بی بهره بودیم. به هر حال حقیقت آن است که پیچیدگی روابط انسانی آن چنان زیاد است که این حالت وجود ندارد.

در جوامع در حال رشد، مدیریت ممکن است با شکل دهی الگوی رشد به منظور دسترسی به الگویی دلپسند و جذاب برای سازمان ها سر و کار داشته باشند. ولی در جوامع کهن تری که در حال رشد نیست در رشد نیز پیش بینی نمی شود مدیریت بیشتر به نگهداری و بهبود وضع موجود سر وکار دارد.

در اهمیت افراد در سازمان همین بس که مدیریت را عبارت از کار کردن با دیگران دانسته‌اند. مدیران برای اینکه بتوانند با افراد کار کنند الزاماً باید ویژگی های شخصیتی افراد تحت سرپرستی خود را بشناسند و مطابق این ویژگی ها افراد را به کار ببرند، چرا که بعضی از مشاغل و فعالیت ها با ویژگی های شخصیت افراد تطابق ندارد و همین عاملی می شود تا فرد و سازمان در رسیدن به هدف های خود با شکست مواجه شوند (مقیمی، سید محمد).

گروهی از محققان در زمینه مدیریت، اقدامات زیر را جهت بهبود وضعیت اصول اخلاقی در محیط های کاری پیشنهاد کرده اند:

1. با خود برخوردی اخلاقی داشته باشید
2. انتخاب کارمندان با استعداد
3. توسعه قوانین معنادار اخلاقی
4. آموزش اصول اخلاقی
5. تقویت رفتارهای اخلاقی
6. ایجاد موقعیت ها، واحدها و سایر مکانیسم های ساختاری جهت رویارویی با اصول اخلاقی (کریتنز- ترجمه1384) به طور کل رفتار سازمانی که هدف ویژه این تحقیق پرداختن به آن می باشد عبارت است از مطالعه ی منظم (سیستماتیک) عملیات اقدامات، کارها و نگرش های افرادی که سازمان را تشکیل می دهند. در رشته رفتار سازمانی سعی می‌شود تا مطالعه یا بررسی منظم جایگزین قضاوت شهودی می شود. (رابینز. استیفن.ص2)

بررسی ها نشان می دهد که سیاست گذاران کشورهای توسعه یافته احساس می کنند که عضوی اساسی و ؟؟ در برنامه ریزی تحقیقاتی نادیده گرفته می شود این عنصر ارتقاء و پیشرفت قابلیت های مدیریت تحقیقات در عرصه های مختلف است. با وجود سرمایه گذاری ها و تسهیلات کافی تحقیقاتی در این کشورها نبود مدیران مجرب و آموزش دیده منتهی به افت بازده پژوهش ارائه طرح های نه چندان نوید بخش و کاهش اعتبار و اهمیت بخشی تحقیقات نسبت به توسعه می شود (پسران قادر، مجید، ص 85،1384).

هدف های رفتار سازمانی

رفتار سازمانی به دنبال چیست؟ به خوبی می دانیم که این مسئله با مسئله بهبود و توسعه ی مهارت های انسانی سر و کار دارد ولی به صورت دقیق این هدف ها عبارتند از کمک به توجیه، پیش بینی و کنترل و رفتار سازمانی (پی. رابینز. استیفن. ص7).

لازمه ی رسیدن به این هدف ها مدیریت قوی رفتار سازمانی است زیرا مدیر روند حرکت از وضع موجود به سوی وضعیت مطلوب را هدایت می کند و در هر لحظه برای ایجاد آینده‌ای بهتر تکاپو می کند و عزم جامعه را مجموعه مدیریت کشور هدایت می کند لذا امر مدیریت مهمترین مقوله ای است که باید برای رشد فرهنگی و اقتصادی و سیاسی جامعه مورد توجه قرار گیرد.

وظایف مدیریت جهت بهبود رفتار سازمانی

در مقوله‌‌ی تقسیم کار شاید بتوان با احتمال بالایی بیان داشت که اگر کارها تقسیم شوند سازمان می تواند در بسیاری  از موارد کارایی خود را بالا ببرد یا مانع از عدم کارایی شود. (رابینز. استیفن. ص 859) پس از تصمیم بندی کارها سازمان باید مجموعه ای از کارها را دریک گروه قرار دهد و پس گروه ها را هماهنگ نماید از این رو سازمان از طریق تشکیل دوایر یا گروه های ویژه کارها را به گروه های مختلف و تا حدی تخصصی تقسیم می کند (رابینز. استیفن. ص 861).

نتیجه گیری

با توجه به تعاریف و عوامل کاربردی در فرهنگ رفتار سازمانی که در بالا به آن اشاره شد به این جمع بندی می رسیم که در هر پروژه و یا کار گروهی در هر زمینه ای ساختار رفتار سازمانی و چگونگی تشکیل و هدایت رفتار اعضا یکی از پله های ترقی و به سرانجام رسانیدن اهداف پروژه است که در این راستا نقش مدیر پروژه اهرم اصلی این مهم می باشد. مسائلی همچون طراحی و برنامه ریزی، ارزشیابی، مدیریت منابع انسانی، مالی و سازماندهی و ساختار نظام پژوهشی از مسائل پراهمیت است.

همچنین می توان گروهی از اقدامات مهم برای توانمند سازی کارکنان اشاره کرد که شامل آماده نمودن افراد برای پذیرش مسئولیت ها می باشد که این مهم از طریق آموزش، اعتماد داشتن، جلب مشارکت، تفویض اختیار سیر می شود.

همچنین با ایجاد حس بصیرت مشترک و توسعه یادگیری گروهی و آموزشی این راه هموارتر خواهد شد (مقیمی. سید محمد)

رهبران برنامه های پژوهشی باید با لیاقت، خلاق، مبتکر، برخورد را انگیزه ی قوی برای کار و تلاش، برخوردار از اعتماد به نفس، خود گردان و علاقمند به کار و فعالیت بیشتر در مقایسه با دیگر اعضای گروه باشند آنان باید عامل فداکاری و ایثار باشند و از قدرت ایجاد وحدت و یکپارچگی در میان اعضای گروه و ارتقای ارزش و معیارهای والا در انجام وظایف گروهی برخوردار باشند (پسران قادر. مجید. 1384).

در نهایت مدیران در هر سطحی که به اداره امور کارکنان خود می پردازند با همکارانی سر و کار دارند که حالت ها و سلیقه ها و روحیاتشان تاثیری گسترده بر کمبودها ؟؟ سازمان یا موسسه آنها دارد در این میان افرادی که دل به کار نمی دهند و شور و اشتیاقی برای انجام وظایف خود ندارند بیشترین آسیب را به اهداف و برنامه مدیریت دارد می کنند (کنان. کیت).

1. استونر. جیمز ای اف. فی من. آر ادوارد. گیلبرت. دانیل آر. ترجمه دکتر علی پارسائیان. دکتر سید محمد اعرابی. «مدیریت، سازماندهی. رهبری. کنترل». ج2. تهران. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. 1379.
2. پسران قادر. مجید. پژوهش مدیریت و تحول سازمانی. انتشارت، 1384.
3. رابینز، استیفن پی. ترجمه ی دکتر علی پارسائیان. دکتر سید محمد اعرابی، «رفتار سازمانی، مفاهیم نظریه ها کاربردها».
4. کریتز. رابرت. کینکی. آنجلو. ترجمه ی دکتر علی اکبر فرهنگی. دکتر حسین صفرزاده. «مدیریت رفتار انسانی، مفاهیم نظریه ها کاربردها». انتشارات    ، 1384.
5. کنان. کیت. ترجمه قاسم کریمی. مدیران جوان بدانند. انتشارات.
6. قلی پور، آرین «جامعه شناسی سازمان ها: رویکرد جامعه شناختی به سازمان و مدیریت». تهران.سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، 1380.
7. مشبکی، اصغر «مدیریت رفتار انسانی: تحلیل کاربردی، ارزش رفتار انسانی». انتشارات   ،1385.
8. مقیمی، سید محمد «شناخت شخصیت کارکنان، لازمه مدیریت رفتار سازمانی».