تراشکاری

در یک کارگاه تراش فردی مجاز به کار است که با مسائل فنی آشنا شده باشد و دوره فلز کاری را نیز گذرانده ومسلط و آماده برای یادگیری در کارگاه تراش باشد.

قبل از هر چیز ایمنی های لازم را باید بداند.

الف- ایمنی های اصلی و مهم

قبل از هر کاری با ماشین ابزار به نکات مهم ذیل باید توجه کامل نمود که به دو بخش تقسیم می شوند:

A: کارهایی که بایستی انجام شود:

بایستی فرمانها و اهرمها را بشناسد
در صورت داشتن سوال در مورد هر چیز آن را بپرسد
همیشه ابزار صحیح برای کارکردن در اختیار داشته باشد.
برای ابزاری که خراب میشود و یا می شکند جانشین داشته باشد.
از ابزار مواظبت کند و برای تهیه آنها قبل از استفاده از دستگاه اقدام نماید.
گذرگاه و مسیر استفاده از ماشین را همیشه تمیز نگاه دارد.

B- کارهایی که نباید انجام داد:

در کارگاه و اطراف ماشین بیهوده قدم نزند و ندود
هیچ چیزی را روی زمین نیاندازد.
هر چیزی که تهیه می شود را لمس نکند
در زیر قلاب و بار حرکت نکند

ب- ایمنی های مربوط به ماشین:

ماشین را تمیز نگه دارد و روغن کاری بنماید.
قبل از استارت زدن با ماشین آشنایی کامل داشته باشد.
قبل از ترک کردن ماشین آن را خلاص و خاموش کند.

ج- ایمنی های مربوط به پرسنل:

هر خبر و گزارشی را در کوتاهترین زمان مطرح نماید.
از کفش و لباس کار برخوردار باشد.
قبل از استفاده از کار از تمیز بودن برای نشستن روی ماشین اطمینان حاصل نمایید.
دکمه های لباس کار باز نباشد و یا زیپ آن همیشه بالا کشیده شده باشد.
موهای سر را همیشه کوتاه نگه دارد
از بستن ساعت و انگشتر و هرگونه مشابه آن پرهیز نماید.
براده ها؛ قطعات داغ و سایر آنا را توسط دست لمس نکند.
روی ماشین خم نشود و یا تکیه ندهد

برای مواظبت و محافظت از ماشینهای افزار عوامل زیر را باید در نظر داشت.

قبل از شناسائی از طرز کار هر ماشین نباید آن را به کار انداخت تا موجب خرات جانی و مالی گردد.
محل هایی از ماشین که نیاز به روغن کاری روزانه دارد باید مرتباً اعمال گردد.
قبل از استارت کردن ماشین از درست قرار گرفتن اهرمهای آن باید اطمینان حاصل کرد
حرارت یاتاقانهای ماشین بایستی بیش از حرارت دست شود بنابراین زمان کارکرد باید معلوم باشد
از جمع شدن براده ها در راهنماهای ماشین بایستی جلوگیری شده و همیشه آنها را تمیز نگه دارد
راه نفوذ آب و گرد و غبار به داخل الکترود موتورها باید کاملاً بسته باشد و دارای حفاظ باشد
برای تمیز کردن مداوم ماشین نباید از هوای فشرده استفاده شود، تا عمر ماشین زیاد شود
توجه به علائم و تابلوهای جلوگیری از خطرات بسیار مهم بوده و ضامن ایمنی و سلامتی خواهد شد.

علائمی استاندارد شده را جهت معرفی و شناخت در اختیار گذاشته تا در موارد برخورد با آنها مورد استفاده صحیح قرار گیرد.

انواع ماشینهای تراش

متداول ترین ماشینهای تراش همان ماشین تراش معمولی یا تراش طولی مرغک دار می باشد که از 1 تا 6 متر آن رایج است برای قطعات بزرگی که بایستی کف تراشی شوند از ماشینهای تراش مخصوص پیشانی تراش استفاده می گردد و ماشینهای تراش دیگری نیز متداول است که میز گردان آن جدا از بدنه قرار گرفته و با نام ماشین های کاروسل معروفند نمایش از چند نوع ماشین معرفی شده را در زیر می بینید.

چگونه ماشین استارت شود؟

اصولاً ماشینهای تراش با یک شاسی استارت و استوپ روشن می شوند و در صورتی که چرخ دنده های داخل گیربکس آن درست درگیر شده باشند. با زدن اهرم کلاچ دستگاه سه نظام ماشین شروع به دوران می کند، اگر اهرم کلاچ رو به پایین قرار گیرد معمولاً سه نظام عکس عقربه ای ساعت و در حالت وسط خلاص و اگر در حالت بالا قرار گیرد سه نظام عکس حالت قبل دوران خواهد نمود، معمولاً دستگاه جعبه دنده تشکیل شده اند از تعدادی چرخ دنده پله ای که در صورت تعویض حالات اهرمهای مخصوص آن جابجایی چرخ دنده ها انجام شده و می توان دورهای مختلفی را مطابق با تابلوهای معرفی شده روی ماشین از دستگاه گرفت.

رنده های تراشکاری

در هر جایی و کاری بایستی از ابزار صحیح استفاده شود؛

برای هر نوع کاری ابزار قابل استفاده در آن موضوع را بایستی آماده کرد و مورد استفاده قرار داد ابزار غیر صحیح باعث ایجاد مشکلات شده و از سرعت عمل، دقت کار می کاهد، در اینجا نمونه هایی از رنده های تراشکاری را معرفی کرده و نحوه تیز بودن نوک آنها را نشان داده ایم.

افزارهای تراشکاری – رنده تراش

برای جدا کردن براده از روی قطعه کار تراشکاری رنده یا قلمهای تراشکاری بکار می رود، اجرای این عمل بستگی به جنس و فرم لبه برنده افزار دارد.

جنس افزار- این افزار باید دارای خواص سختی، مقاومت در مقابل سختی قطعه کار مقاومت در برابر حرارت و سائیدگی باشد اگر فولاد افزار غیر آلیاژی باشد معمولاً 5/0 تا 5/1 درصد کربن خواهد داشت تا حرارتی معادل 250 سختی خود را حفظ می کنند که با (WS) معرفی می شود اگر فولاد افزار آلیاژ دار باشد علاوه بر کربن درای آلیاژی از ولفرام، کرم، وانادیوم، مولیبدن نیز خواهد بود که با حرف (SS) فولاد تند بر شناخته می شود و سختی خود را تا 600 حفظ می کند افزارهای دیگری با عنوان فلزات سخت ینز هست که دارای ولفرام یا مولیبدن و کبالت و کربن می باشند که قدرت برشکاری آنها در تراشکاری زیاد تا حرارت 900 را تحمل می کند.

انواع رنده های تراشکاری

اصولا برای اجرای هر نوع کار تراشکای قلم یا رنده مناسب آن کار انتخاب می شود.

رنده های روتراشی که از رنده های مقاوم انتخاب می شوند بنا به نیاز کار از نوع بغل تراش چپ و یاراست انتخاب می شود رنده بغل تراش راست رده ایست که از سمت راست قطعه کار برداری می کند و نوک آن در سمت چپ قرار دارد.

رنده های پرداخت : دارای نوک نسبتاً گرد می باشد. برای آنکه در زمان تراش با سطح بیشتری درگیر شود و در نتیجه سطح صافی تولید نماید.

فرم های مختلف رنده های تراشکاری : برای ایجاد فرمهای مختلف مثل گاه زنی یا فرمهای برجسته یا فرو رفته و یا پیچ تراش رنده های متفاوتی با لبه های فرم مخصوص ایجاد می کنند که تقریباً همان شکل را روی کار ایجاد می کنند.

محاسبات زمان در تراشکاری

اصولاً در محاسبات زمان را با حرف T نشان می دهند و در اینجا زمان شامل چندین مورد می شود زمان کار یا زمان اصلی – زمان جزء –زمان تجهیزات- زمان فرعی که مجموع این زمانها را زمان کل یا زمان انجام سفارش می نامند.

الف- زمان اصلی (th) عبارت است از زمانی که کار روی ماشین بسته می شود و ماشین جهت قطعه مربوطه کار می کند یا براده برداری می نماید که در آن L طول تراش و S مقدار پیشروی در هر دور و n تعداد دوران ماشین در دقیقه می باشد و th زمان اصلی نامیده می شود.
ب: زمان جزء : این زمان ها ناخواسته بوجود می آید از جمله تیز کردن رنده شکسته و یا تعویض ابزار یا برطرف کردن معایب ماشین که حدود 10% زمان کل را برای این مورد در نظر می گیرند.
ج : زمان تجهیزات : اصولا برای اجرای عملیات و آماده سازی از جمله خواندن نقشه به دریافت و تهیه و جمع آوری و تحویل ابزار مورد نیاز تنظیم ماشین که این زمان نیز حدود 7% زمان کل محاسبه می گردد.
د : زمان فرعی نیز در اجرای تکمیل کار بطور تکرار مشاهده می شود مثل باز و بسته کردن قطعات آماده شدن و تیز کردن مکرر ابزار که تقریباً 18% زمان سفارش را برای این مورد در نظر می گیرند.

طرز استفاده کردن از میکرومتر

این وسیله چون دارای دقت بالایی است باید در نگهداری و تمیز بودن آن توجه بیشتری شود باید حتی جزئی کثافتی مابین فکها وجود نداشته باشد تا با گردش غلاف خارجی فکها بتوانند دو طرف کار را لمس کنند و برای آنکه دو فک تحت فشار کار را نگیرند باید تا قبل از تماس غلاف را بچرخانند و در لحظه قبل از تماس از پیچ انتهایی غلاف استفاده شود و آن را بچرخانند تا فکها به آرامی کار را در بر بگیرند، حسن این عمل در اینجاست که پیچ انتهایی جغجغه ای می باشد و وقتی آن را می چرخانند فک متحرک جلو می آید و بخ محض تماس پیچ به صورت جغجغه آزاد می چرخد بنابراین قطعه کار را با فشار متعادل اندازه گیری می کند

نکات مهم در نگهداری از میکرومتر

میکرومتر را باید در محل کار جدا از سایر وسایل و روی پارچه قرار داد.
میکرومتر را باید فقط برای اندازه گیری کارهای دارای وقت زیاد بکار برد.
در اندازه گیری نباید از قدر و زور زیاد استفاده کرد بلکه، باید از پیچ تنظیم فشار استفاده نمود.
زمان پیچاندن و سفت کردن فک متحرک نباید کمان را جابجا نمود.
پس از استفاده از میکرومتر باید آن را تمیز کرد و فکهای قابل مشاهده را چرب نموده.

معرفی قطعاتی از ماشین تراش

مرغک :

در روی ماشین تراش و در روی ریل آن وسیله ای قرار دارد که به نام دستگاه مرغک نامیده می شود، توسط این دستگاه عملیات سوراخکاری- زدن مته مرغک- نگهداشتن انتهای کار توسط مرغک- نگهداشتن قلاویز و تعدادی دیگر از عملیات انجام می پذیرد.

لینت و درن :

اصولاً برای قطعات بلند و نازک در تراشکاری احتمال خمیدگی در زمان بار تراش وجود دارد که در نتیجه قطر قطعه کار در طول ناصحیح و غیر دقیق خواهد شد بنابراین برای جلوگیری از این خطا از وسیله بنام کمربند یا لیفت که روی دستگاه سوپرت سوار می شود و در زمان فشار بار از پشت و بالا بر قطعه کار فشار عکس می آورد تا حالت نرمال ایجاد شود نوع دیگر آن که بصورت ثابت روی ریل قرار می گیرد و از سه طرف قطعه کار را لمس کرده و حالت نگهدارنده نرمال و تکیه گاهی را ایجاد می نماید.

درن : وسیله ایست که برای تراش روی میله های توخالی بلند استفاده می شود که یا بصورت ساده و یا متحرک لوله را نگه می دارد.

گیره فشنگی یا کلت :

این وسیله برای نگه داشتن تیغه ها و مته ها و یا درن مورد استفاده قرار می گیرد و دارای سطح خارجی و مخروطی و شیار دار بصورت عکس هم قرار گرفته می باشد که در اثر فشار آوردن و محکم کردن، شیارها شیارهای آن به بهم نزدیک شده و قطعه خاص را محکم نگه می دارد.

فوتر :

این وسیله عمل سه نظام دریل را انجام می دهد یعنی برای نگهداری استفاده می شود ولی بجای اینکه توسط آچار مخصوص سفت شود توسط دست پیچیده می شود و فکهای آن قطعه کار را مثل سه نظام محکم به خود نگه می دارد

گیره قلبی :

وسیله ایست که در تراشیدن قطعات بین دو مرغک استفاده می شود که قطعه کار را داخل سوراخ آن قرار داده و توسط پیچی محکم می بندند و شاخک سرکج آن به صفحه نظام و یا پارچه های سه نظام درگیر می شود و باعث چرخاندن قطعه کار در موقع گردش سه نظام می گردد.

مرغک گردان و مرغک ثابت :

برای تراشکاری قطعات بلند که یک طرف کار در فکهای سه نظام قرار می گیرد. سر دیگر آن را که ابتدا با سنبه نشان اثر گذاشته مته مرغک زده شده است توسط مرغک گردان یا مرغک ثابت که روی دستگاه مرغک سوار می شود به عنوان تکیه گاه نگه داشته می شود. مرغک گردان به دلیل گردان و یا متحرک بودن نوک تیز آن بداخل جای مرغک روی قطعه کار فرو رفته و بدون اصطکاک همراه با کار می چرخد. و مرغک ثابت نیز برای نگهداری انتهای قطعه کار بکار می رود و گاهی نیز قسمتی از سر آن بریده شده خواهد بود مطابق شکل که می تواند جهت استفاده در کف تراشی مورد بهره برداری قرار گیرد.

فرم تراشی و آج زنی

یکی دیگر از کارهایی که توسط ماشین تراش انجام می پذیرد فرم تراشی است فرم یک دستگیره یا دسته سوهانی را در نظر بگیرید تراشیدن این نوع قطعات نیاز به مهارت تراشکار دارد.

نوع یک : تراشکار با استفاده از مهارت های بدست آورده توسط سوپرت طولی و عرضی بتدریج بار می دهد و در نتیجه پس از کنترل توسط شابلون قطعه کار را مطابق اندازه تولید می نماید.
نوع دو : برای فرمهای قسمت به قسمت روی کار رنده های ویژه ای توسط سند آماده می گردد و با فشار بار شکل رنده را روی کار ایجاد می نماید که در مجموع شکل مورد نظر بدست خواهد آمد.
نوع سه : به دستگاه رنده بند سوپرت در یک طرف رنده و در طرف موازی آن شاخکی بسته می شود که نوک شاخک با شابلون مماس خواهد شد که هر گونه شاخص در روی شابلون حرکت کند رنده نیز همانگونه کار را خواهد تراشید که البته می تواند حماله بصورت دستی یا اتومات پیشروی نماید و توسط دست با توجه به شکل شابلون بار مثبت و منفی عرضی داده شود تا در نتیجه شکل مورد نظر بدست آید.

ترکیبات سنگهای سمباده

سنگهای سمباده از ذرات ریز و با گوشه های تیز و از جنس سخت تشکیل شده اند که ضمن کنار هم قرار گرفتن توسط چسب مخصوص بهم متصل شده اند.

مواد سنگ زنی : این مواد از نوع طبیعی و مصنوعی می باشند که در مجموع با نام سنگ سمباده در دسترس قرار می گیرند. مواد طبیعی آنها عبارتند از – الکترو کروند- سیلیسیوم کاربید- و مواد مصنوعی آنها از سنگهای مخصوص سمباده ای تشکیل شده اند که توسط چسب های معدنی و یا گیاهی بهم چسبیده شده اند و به نسبت دانه بندی مواد آنها که ریز و درشت از انواع مختلف مواد می باشند برای مصارف مختلف قرار می گیرند.

چگونه مته ها را تیز کنیم

با توجه به اینکه مته دارای دو بال و یک راس می باشد باید مته را طوری در دست قرار دهیم که سطح مماس آن با سنگ سطح مورد نیاز را سایش دهد و ضمن سایش باید دست را تا حدودی بچرخانید برای بدست آوردن یک مته تیز شده بدون اشتباه که در پایین جدول نشان داده شده باید مته را روی سنگ بزنیم که وقتی به آن نگاه می کنیم. اگر مته را عمودی مقابل چشم قرار دهیم و سر آن بطرف بالا باشد باید لبه برنده بالاتر از انتهای سطح قرار گیرد و هر دو بال با هم مساوی و سطح شیب آنها نیز باهم برابر باشند.

اصول تراشکاری

کلیات

فهرست مطالب

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “اصول تراشکاری” لغو پاسخ