اهمیت رضایت شغلی و آثار آن بر جامعه

از آنجا که بیشتر عمر ما در محیط کار سپری می شود و بسیاری از روابط و مناسبات ما در طول ساعات کار شکل می گیرد، می توان از کار به عنوان بخش بسیار مهمی از زندگی یاد کرد. با توجه به اهمیت ابعاد مختلف کار در زندگی انسانها ، می توان گفت که رضایت شغلی و تمایل به انجام کار نیز تاثیر بسزایی در نحوه خشنودی انسانها از وضعیت زندگیشان دارد. از سوی دیگر، سلامت روانی انسانها نیز دز گرو همین رضایت شغلی است،چنانکه می توان گفت انسانهایی که دستخوش نارضایتی شغلی هستند، دچار استرسهای شدیدی در زندگی خانوادگی و اجتماعی می شوند. بررسیهای انجام گرفته، نشان می دهد که تقریباً در تمامی مشاغل استرس وجود دارد، اما میزان و تاثیر آن به لحاظ  نوع و ماهیت استرس و خصوصیات شخصی افراد، در مشاغل گوناگون، متفاوت است ( پارکز[1]، 1992، ص 57 )

از جمله مشخصات یک سازمان سالم، این است که سلامت جسمی و روانی کارکنان، به اندازه تولید و بهره وری مورد توجه قرار گیرد. در جامعه سالم،‌ مسئولیت سازمانهای تولیدی، منحصر به تولید هر چه بیشتر کالا و خدمات سود آور نیست و مدیران سازمانهای چنین جوامعی می دانند که تولید بیشتر، نتیجه و محصول مدیریت اثر بخش است. مدیریت اثر بخش نیز بدون توجه  و اعتقاد به سلامت روانی کارکنان حاصل نمی شود. در مورد اهمیت توجه به بیماریهای روانی در محیط کار، کافی است بگوییم که هیچ پدیده ای به اندازه سلامت روانی برای کارگر اهمیت ندارد ( ساعتچی، 1375، ص 91).

شیوع و گستردگی استرس در محیط کار، محققان را بر آن داشته است که به تحلیل گسترده این موضوع در سازمان و تاثیر آن بر عملکرد کارکنان بپردازند. عده ای  از صاحبنظران رفتار سازمانی تا آنجا پیش رفته اند که استرس را « بیماری شایع قرن» نامیده اند و معتقدند دامنه این بیماری، به علت پیچیدگی روزافزون سازمانها، ابزارها و روشها، در صورت عدم برنامه ریزی صحیح افزایش خواهد یافت. این تحقیق شامل پنج فصل کلیات، پیشینه و ادبیات تحقیق، یافته و تجزیه و تحلیل داده ها و نتیجه گیری و پیشنهادات است.

[1] -parkes

بیان مسئله

در زندگی همه افرادی که در یکی از مشاغل مختلف جامعه فعالیت می کنند، استرس وجود دارد و به اشکال مختلف به آنها فشار وارد می کند. تحولات شغلی تغییرات سازمانی، انتقالات، ترفیعات ، تغییر حقوق، دستمزدها، تنبیهات شغلی و همچنین دگرگونیهای اجتماعی، از جمله مسائلی هستند که به نحوی بر فرد تاثیر می گذارند و او را دچار آشفتگی، نگرانی یا تشویق می کنند. این نگرانی ها و تشویقها در مشاغل مختلف، متفاوت است. با وجود آنکه آمارهای دقیق در مورد میزان تنش ( استرس) به هنگام کار در مشاغل مختلف در دسترس نیست، ولی براساس تخمین و مطالعات انجام گرفته می توان برآورد هایی را در این مورد ارائه داد. مثلاً‌ آکادمی پزشکان خانوادگی امریکا تخمین می زند که حدود  کسانی که در محل کارشان مورد بازدید و ارزیابی قرار گرفته اند، دارای نشانه هایی از تنش هستند. نتایج بررسیهای انجام شده در کشور ما نیز، بیانگر این است که استرس، نقش عمده ای را در محیط های اداری و کارمندی، وقتی آشکار می شود که بدانیم گسترده عظیمی از نیروهای فعال جامعه را این قشر تشکیل می دهد. به نظر می رسد که عوامل استرس زا در مشاغل اداری، با توجه به ماهیت و شکل کار، متفاوت است، به خصوص در آن دسته از مشاغل و محیط های اداری که دارای روابط و مناسبات ارباب رجوعی است و کارمندان بیشتر در ارتباط و تعامل با مسائل و مشکلات مردم قرار دارند، این تفاوت بیشتر به چشم می آید.

هدف تحقیق

بطور کلی، هدف اصلی این تحقیق، بررسی تاثیر استرس شغلی بر رضایت شغلی کارمندان اداره کل مالیاتهای غرب تهران است تا بتوان عوامل موثر بر استرس و رضایت شغلی کارکنان را شناسایی کرد.

ضرورت و اهمیت تحقیق

با در نظر گرفتن اهمیت رضایت شغلی و سلامت جسمی و روانی، و نیز وجود منابع متعدد استرس، بویژه در مشاغل صنعتی، بررسی اثر استرس بر سلامت روان و رضایت شغلی کارکنان، اهمیت بسزایی دارد، چرا که استرس زیاد و شدید، اصولاً  سلامت افراد را به مخاطره انداخته و از خشنودی و رضایت آنان می کاهد ( کورمن[1]، 1999،ص171).

نیجه تحقیقات متعدد، موید اثر استرس بر سلامت جسمی و روانی افراد است. اختلالات قلبی- عروقی و بطور کلی بیماریهای روان- تنی نتیجه عامل استرس است. کوپر و ساترلند[2]( 1987) دریافتند که سلامت روانی کارکنان صنایع نفت آمریکا در مقایسه با جمعیت عمومی ، نامناسب تر بوده و سطح اضطراب این افراد، به گونه معنا داری بالاتر بوده است. نتایج پژوهشها در این زمینه، بیانگر تاثیر منفی و غیر انکار استرس بر سلامت جسمی و روانی افراد و نیز بر رضایت شغلی آنهاست.

سوالات تحقیق

• سوال اصلی تحقیق: « آیا استرس شغلی بر رضایت شغلی کارکنان تاثیر دارد؟»
• سوالات فرعی تحقیق:

1. آیا ماهیت کارکنان بر رضایت شغلی آنها موثر است؟
2. آیا نحوه ارتباط کارمندان با همکاران خود بر رضایت شغلی آنها موثر است؟
3. آیا نحوه ارتباط کارمندان با روسای خود بر رضایت شغلی آنها موثر است؟

فرضیات تحقیق:

• فرضیه اصلی: « استرس شغلی بر رضایت شغلی کارمندان موثر است.»
• فرضیات فرعی:

1. ماهیت کار کارمندان ، بر رضایت شغلی آنها موثر است.
2. نحوه ارتباط کارمندان با همکاران خود بر رضایت آنها موثر است.
3. نحوه ارتباط کارمندان با روسای  خود بر رضایت شغلی آنها موثر است.

متغیرهای تحقیق

• متغیر مستقل: استرس شغلی
• متغیر وابسته: رضایت شغلی
• متغیر های تعدیل کننده: سن- جنسیت- وضعیت تاهل- سابقه کار- میزان تحصیلات – نوع شغل.

واژگان تخصصی تحقیق

• استرس: استرس، به معنای فشار، واژه ای است که از فیزیک به رعایت گرفته شده است. به عبارت بسیار کلی و ساده، استرس حالتی است در روان و تن که ناشی از وارد شدن فشارهای روحی یا جسمی به فرد است، بنابراین شاید فشار عصبی، معادل دقیقی برای استرس نباشند ( الوانی ، 1379، ص 287 ).
• استرس شغلی: در واقع به استرس تجربه شده توسط یک فرد خاص، در یک موقعیت شغلی خاص، اطلاق می شود( علیا، 1379، ص 40 )
• رضایت شغلی: مجموعه ای از احساسات سازگار و ناسازگار که کارکنان با آن احساسات، به کار خود می نگرند، می باشد ( دیویسو نیوسترون[3]، 1985،ص42).
• کادر تشخیص مالیات: از نظر نوع و ماهیت کار، بیشتر با ارباب رجوع سر و کار داشته و دارای تعامل و ارتباط زیاد با مودیان مالیاتی است( علیا، 1379،ص4).
• کادر پشتیبانی : شامل کارمندان قسمتهای امور عمومی، حسابداری و اداری است و ماهیت و نوع شغل آنان به گونه ای است که با مودیان مالیاتی، ارتباط کمتری دارند و بیشتر فعالیتهای پشتیبانی را انجام می دهند و به عنوان نیروی ستادی در سازمان تلقی می شوند( علیا، 1379،ص4)

محدودیتهای تحقیق

محدودیتهای زیر در پژوهش حاضر، قابل توجه است:

1. با توجه به اینکه در موضوع مورد پژوهش، متغیرهای بسیاری مطرح است، به دلیل امکان پذیر نبودن بررسی همه آنها به طور همزمان ، تعداد محدودی از متغیرها مورد بررسی قرار می گیرد. طبقاً این مسئله ، نتایج حاصل از پژوهش را تحت تاثیر قرار می دهد.
2. کم بودن حجم نمونه ( n=30 ) محدودیت هایی را در تعمیم نتایج ، ایجاد خواهد کرد.
3. از آنجا که این پژوهش از نوع مطالعه همبستگی است. بنابراین روشهای تجربی دقیقتری مورد نیاز است تا تاثیر متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش بهتر مشخص شود.
4. عدم توجه و دقت کافی در تکمیل پرسشنامه، می تواند نتایج را مخدوش کند.

[1] – kormann

[2] -kooper  and  sutherland

[3] -Davis  and Newstron

• ۱-۱- مقدمه   ۱
• ۲-۱- بیان مسئله :   ۳
• ۳-۱ – هدف تحقیق:   ۴
• ۴-۱- ضرورت و اهمیت تحقیق:   ۵
• ۵-۱- سوالات تحقیق:   ۶
• ۶-۱- فرضیات تحقیق:   ۶
• ۷-۱- متغیرهای تحقیق:   ۶
• ۸-۱- واژگان تخصصی تحقیق:   ۷
• ۹-۱- قلمرو تحقیق:   ۸
• ۱۰-۱- محدودیتهای تحقیق:   ۸
• ۱-۲- پیشینه پژوهش:   ۸
• ۱-۱-۲- تاریخچه:   ۸
• ۲-۱-۲- آشنایی با اداره کل مالیاتهای غرب تهران   ۹
• ۳-۱-۲- تحقیقات انجام شده در ایران و جهان:   ۱۱
• ۱-۳-۱-۲- تحقیقات انجام شده در  ایران:   ۱۱
• ۲-۳-۱-۲-تحقیقات انجام شده در جهان:   ۱۲
• ۲-۲- مبانی نظری تحقیق:   ۱۳
• ۱-۲-۲-تعریف استرس و دیدگاههای مربوط به آن:   ۱۳
• ۱-۱-۲-۲- نگرشهای مختلف نسبت به استرس:   ۱۴
• ۲-۱-۲-۲-ماهیت استرس:   ۱۵
• ۳-۱-۲-۲-انواع استرس:   ۱۷
• ۴-۱-۲-۲- عوامل بوجود آورنده استرس:   ۱۷
• ۵-۱-۲-۲-رابطه بین استرس و دفاع ایمنی:   ۱۸
• ۶-۱-۲-۲- علایم و نشانه های استرس:   ۱۹
• ۷-۱-۲-۲-طرق مقابله با استرس یا کاهش آن یا غلبه بر آن:   ۲۰
• ۸-۱-۲-۲- استرس شغلی:   ۲۲
• ۹-۱-۲-۲- راههای مقابله با استرس در سازمان:   ۲۳
• ۲-۲-۲- رضایت شغلی:   ۲۳
• ۱-۲-۲-۲- تعریف رضایت شغلی:   ۲۳
• ۲-۲-۲-۲- اهمیت و ویژگیهای رضایت شغلی:   ۲۵
• ۳-۲-۲-۲- ابعاد رضایت شغلی:   ۲۶
• ۴-۲-۲-۲- منشا رضایت شغلی:   ۲۷
• ۵-۲-۲-۲-مدلهی رضایت شغلی:   ۲۸
• ۱-۳- مقدمه:   ۳۲
• ۲-۳- منابع جمع آوری  داده ها :   ۳۲
• ۱-۲-۳- منابع ثانویه:   ۳۲
• ۲-۲-۳- منابع اولیه:   ۳۳
• ۳-۳- روش تحقیق:   ۳۳
• ۱-۳-۳- جامعه آماری:   ۳۳
• ۲-۳-۳- روش نمونه گیری:   ۳۴
• ۳-۳-۳- حجم نمونه:   ۳۵
• ۴-۳-۳- ابراز جمع اوری داده ها:   ۳۵
• ۱-۴-۳-۳- روایی پرسشنامه:   ۳۷
• ۲-۴-۳-۳- پایایی پرسشنامه:   ۳۷
• ۳-۴-۳-۳- مقیاسهای مورد استفاده:   ۳۸
• ۴-۴-۳-۳- آزمون آماری مورد استفاده:   ۳۹