بورس (بورس کالا و بورس اوراق بهادار)

بازار مالی از 2 بخش تشکیل شده است : بازار پول و بازار سرمایه در بازار پول اسناد خزانه، اوراق مشارکت و سپرده عرضه می شود  اوراق بهاداری که سررسید آن کمتر از یک سال است معامله می شود .

بازار سرمایه اوراق بهاداری که سررسید آن بیشتر از یک سال است معامله می شود و از جمله این اوراق، سهام شرکتهای سهامی عام می باشد . از لحاظ مکانی بازار پول در بانکها و بازار سرمایه در بورس اوراق بهادار نماد پیدا می کند.

حیطه فعالیت بورس اوراق بهادار با معاملات مربوط به انواع اوراق بهادار همانند سهام عادی ،سهام ممتاز ،اوراق قرضه و اوراق مشارکت مرتبط می باشد . بورس اوراق بهادار مکانیزمی را فراهم می کند از طریق آن سرمایه های اندک جامعه به سرمایه گذاریهای کلان اقتصادی تبدیل شود . این ابزار کارآمد در کشورهای پیشرفته دارای قدمت طولانی در کشور ایران دارای پیشینه کوتاه مدت است .

با توجه به اینکه بازار بورس اوراق بهادار رکن اصلی بازار سرمایه وبازارمالی است توسعه متناسب دو بخش اصلی اقتصاد از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است و در صورت هرگونه اختلال در رشد و توسعه بخش های مذکور ویا عدم توسعه متناسب آنها ،رشد وتوسعه اقتصادی دچار مشکل خواهد شد کشورهای توسعه یافته همواره دارای بخش مالی قدرتمندی شامل بازار مالی بازار سرمایه می باشند .

عدم توسعه مناسب بازار سرمایه به عنوان زیر مجموعه مهمی از بخش مالی علاوه بر ایجاد فشار مضاعف بر سیستم پولی کشور ،باعث شده واحد های تولیدی و خدماتی از مزایای یک بازار سرمایه فعال و پویا محروم گردند.

تاریخچه

در ایران شروع فعالیت رسمی بورس به سال 1346 بر می گردد ولی آغاز فعالیت رسمی آن از سال 1368 که همراه با اولین برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی است شروع می شود . جدول زیر سیر تکاملی سازمان بورس را در ایران نشان می دهد .

هدف بورس اوراق بهادار

مهمترین هدف بازار سرمایه این است که با اجرای فرایند سالم سازی و شفافیت پس اندازکنندگان که دارنده منابع مالی می باشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقی و واحدهای اقتصادی که برای توسعه فعالیتهای خود نیاز به منابع مالی دارند پیوند دهد . اثر بورس اوراق بهادار در هر اقتصادی غیر قابل انکار است و مشارکت کنندگان در این بازار اعم از سرمایه گذاران و صادرکنندگان اوراق بهادار از مزیت های آن بهره مند می گردند .

مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه اقتصاد کلان

• -جمع آوری سرمایه های جزیی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها
• – بکارگیری پس اندازهای راکد در امر تولید و تامین مالی دولت و موسسات
• – کنترل حجم پول ،نقدینگی و تورم از طریق انتشار سهام واوراق قرضه
• – بورس به مثابه بازار رقابت کامل
• – رشد تولید ناخالص ملی ،افزایش اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور
• -فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت از طریق گسترش مالکیت عمومی ایجاد احساس مشارکت عمومی
• – افزایش درجه نقدینگی ثروت افراد

مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی (شرکتهای سرمایه پذیر)

• -سهولت در تامین مالی از طریق انتشار سهام وسایر اوراق بهادار
• – افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تامین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی
• – تعیین ارزش بازار براساس قانون عرضه و تقاضا
• – سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت
• – بوجود آمدن دیدگاهی مطلوب در سرمایه گذاران با کاهش ریسک
• واحدهای اقتصادی امکان تامین مالی با هزینه کمتر
• – برخورداری از مزایای خاص و اعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق قرضه و برخورداری از معافیت های مالیاتی
• – تبیین چشم انداز فعالیت شرکت در آینده و ارزیابی عملکرد شرکت
• – ارتقاء سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت

مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه گذاران

• – خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب و پوشش در مقابل تورم
• -اطمینان از گزینه سرمایه گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات
• – قابلیت نقدینگی اوراق بهادار و سهولت نقل و انتقال سهام و استفاده از معافیت های مالیاتی
• -مشارکت در فرایند تصمیم گیری برای اداره شرکتها
• -ایجاد یک بازار دائمی و مستمر که امکان سرمایه گذاری بلند مدت وکوتاه مدت را فراهم می نماید

انواع تابلوها در بورس

در تالار تابلوی بزرگی به رنگ قرمز وجود دارد که اطلاعات این تابلو بدون تاخیر است و هرچه در همان لحظه خرید یا فروش می شود در تابلو ثابت می کند تغییر قیمت رانشان میدهد .

درتالار بورس تابلوی دیگری وجود دارد که به اندازه تلویزیون است و روی دیوارهای تالار نصب می شود. اطلاعات این تابلوها دقیق است اما نسبت به تابلوی قرمز تاخیر دارد .

همچنین در گوشه و کنار تالار رایانه هایی وجود دارد که اطلاعات شرکتها به صورت دقیق در آنها وجود دارد جهت ارزیابی شرکتها از آنها استفاده می شود . ضمنا در تالار بورس تابلوهایی وجود دارد که اطلاعات مربوط به 50 شرکت فعالتر در آن وجود دارد. این شرکتها از نظر درجه نقدینگی و حجم معاملات نسبت به سایر شرکتها وضعیت بهتری دارند در فصل های بعد توضیحات آن خواهد آمد .

یکی دیگر از تابلوهای بورس ،تابلوی عرضه و تقاضا است که کسانی که قصد فعالیت در بورس را دارند باید به این تابلو خیلی توجه کنند زیرا که رشد یا کاهش قیمت با عرضه و تقاضای سهام رابطه مستقیم دارد .

جمع بندی نکات کلیدی

1. با اطلاعات و آگاهی کامل اقدام به انتخاب سهام کنید و در هنگام ورود به بازار روش خودرامشخص کنید دید کوتاه مدت نداشته باشید .
2. نوسانات ذات بازار است .اگر به ارزش یک سهم پی بردید از نوسانات خارجی آن نباید ترسید و فرصت سوزی نداشته باشید .
3. سعی کنید در صنایع پیشرو سرمایه گذاری کنید.البته برخی شرکتها نیز با رتبه نقدشوندگی بالا ویا شرکت هایی از طبقات ضعیف نیز وجود دارد که دارای سود دهی مناسبی هستند ،در صورت خرید این نوع سهام باید بیشتر مراقب بود .
4. به سود پیش بینی شده و eps و dps در سالهای گذشته توجه کنید .اگر شرکت در سالهای گذشته بازدهی خوبی داشته از مدیریت و فروش خوبی برخوردار بوده است .
5. به تولیدات شرکت توجه کنید که چه نوع کالایی را تولید می کند : کالای مصرفی یا غیر مصرفی
6. صورتهای مالی و نسبتها را در مورد شرکت پیگیری کنید .
7. به رقبای شرکت و سطح فعالیت آنها توجه کنید .
8. از چند گروه مختلف سهام خریداری کنید و به اصطلاح سبد سهام داشته باشید در خرید سهام مختلف به ضریب همبستگی بین آنها توجه کنید و سهامی که دارای کمترین همبستگی است (بیشترین منفی دارد ) را در سبد خود قرار دهید .
9.  وقتی بازار منفی است اقدام به خرید کنید (زیرا قیمتها پایین است ) و وقتی بازار روبه رشد است اقدام به فروش کنید (درصورتی که دید کوتاه مدت داشته باشید نخواهید از سود هر سهم استفاده کنید.)
10. اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور و جهان را پیگیری کنید .(به خاطر تاثیر مستقیم آن بر بورس و شرکتها )
11. بین تنوع سهام و تنوع سرمایه گذاری فرق وجود دارد .تنوع سهام مربوط به بورس است ولی تنوع سرمایه گذاری مربوط به سرمایه گذاری شما در ابعاد مختلف است مثلا سرمایه گذاری در اوراق مشارکت یا مسکن ویا طلا و …
12. به تعداد سهام در دست مردم توجه کنید . هرچه سهام بیشتری در دست مردم باشد ،نقدینگی سهم بالاتر است .
13. ارزش ویژه هر سهم را در نظر داشته باشید .هر اندازه ارزش سهم از قیمت اسمی آن بالاتر باشد ارزش بیشتری دارد .

فصل اول – 1

• مقدمه – 1
• تاریخچه – 2
• هدف بورس اوراق بهادار – 3

فصل دوم – 6

• آشنایی با سازمان بورس اوراق بهادار و مفاهیم اولیه – 6
• ارکان بورس اوراق بهادار – 6
• نحوه تصمیم گیری در بورس – 8
• تا لار اصلی و فرعی در بورس – 9
• انواع تابلوها در بورس – 10
• قیمت ها در تالار اصلی و فرعی – 10
• سقف قیمت ها و کف قیمتها – 10
• بسته شدن نماد شرکت ها در تابلو بورس – 11
• انواع ارزشها – 11
• انواع سهام – 11
• ریسک و انواع آن – 12
• نحوه محاسبه ریسک – 13
• قیمت سهام – 14
• صرف سهام و کسر سهام – 15
• روش سرمایه گذاری در بورس – 15
• شاخص و انواع آن – 15
• پزیره نویسی سهام – 16
• افزایش سرمایه شرکت و روش های آن – 16
• روش های افزایش سرمایه – 17
• حق تقدم – 17

فصل سوم – 20

• فرآیند سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار – 20
• فرآیند دریافت و اجرای سفارش – 21
• سفارش های خرید و فروش – 21
• تعیین کد معاملاتی برای مشتریان – 22
• نماد شرکت ها در بورس – 25
• تسویه حساب با مشتریان – 26
• دامنه مجاز تغییر قیمت ها و نحوه محاسبه حجم مبنا و قیمت پایانی روز – 27
• حجم مبنا – 27

فصل چهارم – 29

• استراتژی های معاملات در بازار سرمایه – 29
• روش نموداری (تحلیل تفکیکی) – 29
• روش mpt – 33
• موج سواران و سفته بازان – 34
• محکومان به موفقیت – 35
• تحلیل بنیادی (روش فائد امتنال) – 35
• مراحل تحلیل بنیادی – 35
• عوامل موثر در محاسبه رتبه نقد شوندگی – 38
• بررسی نسبت های مالی – 40
• نسبت های نقدینگی – 40
• نسبت های کارایی – 41
• نسبت های سودآوری – 42
• نسبت های سرمایه گذاری و اهرمی – 43
• درآمد متعلق به هر سهم – 44
• نسبت رشد سود هر سهم – 47
• جمع بندی نکات کلیدی – 49
• فهرست منابع – 51