ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
مقدمه
به نام خداوندی که والاترین تعلیم خویش را برای برگزیده‌ترین مخلوق حضرت محمّد(ص) با امر بخوان آغاز نمود و به ایشان چنین وحی فرمود «اقرء بِسمِ رَبّکَ الذَّی خَلَق«[1] بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید خواندن را آغاز تعلیم و کاملترین دین خویش قرار داد و قرائت را نخستین پایه‌ای برای تکامل نهایی و رسیدن به آخرین مرحله تعلیم ضروری دانست و لوح قلم نگاشته بدان را چنان گرامی و مقدس دانست که سوگند مؤکد خویش را بر آن استوار نمود و فرمود «ن والقلم و ما یسطرون»[2] سوگند به قلم و آنچه بدان نویسند و چنین شد که خواندن و آنچه از قلم عالمان مؤمن و متقی و متعهد تراوش نمود نخستین گام باروری و اعتقاد و ایمان آدمی و اولین مرحله گام نهادن در وادی آگاهی و سیر به سوی کمال و آراستگی انسان است و انوار حاصل از خواندن مشعل طریق سعادت و کامیابی بشر گردیده است و درود بر حضرت محمد مصطفی (ص) که با ظهور خود چراغ فروزان دانش و آگاهی و تقوا را فرا راه بشر قرار داد و آدمیان را از تپّه ظلمانی ضلالت و گمراهی به سوی بادیه منوّر فضل و دانش رهنمون گردانید و دعوت به آگاهی و امر به آموزش و خواندن را سرلوحه کلام خویش ساخت و فرمود «اطلبو العلم من المهد الی اللحد» خواند و آموختن را از گهواره تا گور بجویید.
در دو قرن اخیر که سرعت پیشرفت بشر به واسطه پیدایش ابزار جدید ارتباط جمعی از قبیل روزنامه، مجلات، رادیو و تلویزیون و… و دگرگونی عمیق و شیوه چاپ و نشر کتب بیشتر گردیده و آموزش به نوعی عمومیت تامی یافته است نقش کتاب و کتابخوانی اهمیت و درخشش ویژه داشته است و توجه این موضوع نظر علمای تعلیم و تربیت را به خود جلب نموده تا جایی که رشته تخصصی روشهای مطالعه عنوان یکی از شاخه‌های آموزش گردیده است و عده‌ای از علمای تربیتی به تحقیق و بررسی آن مشغول شدند و نتایج پژوهشهای اکثر ایشان به صورت مختلف چاپ و نشر شده است آنچه را که اکثر محققین بر آن معتقدند این است که در جهان متغیر عصر حاضر که هر روز در زمینه‌های علمی – سیاسی – اقتصادی – هنری دگرگونی تازه‌ای رخ می‌دهد کتاب و مطالعه دیگر کار افراد ویژه نیست بلکه هر شخصی در هر موقعیت و در هر مقام و شغلی نیازمند به مطالعه و خواندن مستمر است و باید بطور مرتب مقداری از وقت روزانه خود را به خواندن مطالب کتب و روزنامه‌ها و مجلات اختصاص دهد شک نیست که اگر دانش‌آموزان به روزنامه‌خوانی و مطالعه کتب خود گیرند و هر روز که از عمرشان می‌گذرد مقداری بر سطح آگاهیشان افزوده گردد می‌توانند به عنوان افرادی آگاه و بصیر جامعه خود را به سوی پیشرفت و ترقی سوق دهند.
کتابخوانی انسان را در تعیین سرنوشت خود و جامعه خویش شریک می‌کند حس همنوع‌دوستی و خیرخواهی را برمی‌انگیزد، قوه ابتکار و خلاقیت، روحیه آزادی‌خواهی و بزرگ‌منشی را تقویت می‌کند. خواندن و مطالعه در نزد انسان یک توانایی اکتسابی است که هر چه فرد در آن بیشتر تمرین کند تبحّر بیشتری کسب می‌نماید تمام کسانی که با سرعت و علاقه به خواندن می‌پردازند سالها تجربه مطالعه و کتابخوانی از همان دوران کودکی داشته‌اند بنابراین هر چه انسان بیشتر مطالعه کند و با کتاب و سایر مطالب خواندنی بیشتر سر و کار داشته باشد بر فنون و روشهای درست و تسریع مطالعه تسلط بیشتری پیدا می‌کند و بهتر می‌آموزد که چگونه بر مشکلات سریع‌خوانی غلبه کند همچنین ایجاد علاقمندی و عادت به مطالعه بایستی قسمتی از برنامه مؤسسات آموزشی، کودکستانها، مدارس ابتدائی و متوسطه باشد و در هر سنی مطابق با امکانات و احتیاجات همان سن کار مداوم و مطابق با برنامه معین انجام گیرد.
بیان مسئله
علاقه به مطالعه کتاب که ریشه در حس کنجکاوی انسان دارد امری فطری و هماهنگ با انگیزه‌های درونی افراد است و کم و بیش در تمام کودکان وجود دارد کودکان در صورتی که در خانواده‌ای با هر موقعیت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی باشند حداقل به تماشای تصویر کتاب علاقه دارند اگر چه این امر می‌تواند سرآغاز علاقه به مطالعه کتاب در بزرگسالی شود اما به مرور زمان با توجه به موقعیت خانواده این علاقه در دو جهت مختلف شکل می‌گیرد در عده‌ای نگرش مثبت به کتاب رشد کرده و علاقه آنها روز به روز بیشتر می‌شود تا آنجا که طبق برنامه منظم و دقیق مطالعه کتاب را در برنامه روزانه خود جای می‌دهند و در عده‌ای نگرش منفی ایجاد می‌گردد و آنچنان از کتاب گریزان می‌شوند که کتابهای درسی را میز برای کسب حداقل نمره قبولی مطالعه می‌کنند و با کتابهای دیگر هیچ رابطه دوستی و نزدیکی ندارند از دلایل عدم استفاده از مطالعه را می‌توان گفت در کشور ما هنوز هیچ اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفته است دلیل اصلی این بی‌توجهی را می‌توان در این دید که مطالعه هنوز در ایران یک موضوع جدی تلقی نشده و نیاز به مطالعه هنوز برای مردم یک نیاز واقعی به حساب نمی‌آید.
نظر به اینکه گرایش و انگیزه به مطالعه در خانواده و از دوران کودکی شکل می‌گیرد قطعاً برای یافتن علت اصلی ابتدا باید سراغ خانواده و سپس به دنبال عوامل دیگر رفت که به نوبه خود دارای اهمیت ویژه‌ای هستند به همین دلیل به عنوان یک معلم که می‌تواند در تشویق دانش‌آموزان به مطالعه مؤثر باشد تحقیقی را در زمینه تاثیر مطالعات غیر درسی در کمک به تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدائی، موضوع پژوهش قرار داده تا قدم کوچکی در راه تعالی بخشیدن فرهنگ مطالعه در میان آینده‌سازان کشور برداشته شود.
اهداف تحقیق
هدف های کلی تحقیق
- آگاهی از تاثیر مطالعات غیر درسی در موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان.
- آگاهی از تأثیر کتابخانه مدارس در ایجاد عادت به مطالعه در دانش‌آموزان و زمینه‌سازی برای توسعه فرهنگی.
هدف های جزئی تحقیق
- آگاهی از تأثیر تشویق والدین و معلمان در گرایش دانش‌آموزان به مطالعه
- آشنایی با عواملی که در مطالعه دانش‌آموزان نقش دارد.
- آگاهی از ضرورت تهیه کتابهای ادبیات کودکان مطابق با سن و فهم و احتیاجات فعلی آنها از سوی متخصصان.
- مشخص کردن میزان علاقه دانش‌آموزان نسبت به موضوعات مختلف مورد مطالعه
- تحریک قوه خلاقیت و ابتکار دانش‌آموزان و تقویت و پرورش نیروی تخیل آنان.
- آگاه نمودن والدین دانش‌آموزان به اهمیت مطالعات غیر درسی در کسب موفقیت‌های تحصیلی.
- آگاهی از تأثیر مطالعات غیر درسی در پیشرفت خواندن.
[1]– آیاتی از قرآن کریم «سوره علق آیه 1»، «سوره قلم آیه 1»
[2] – آیاتی از قرآن کریم «سوره علق آیه 1»، «سوره قلم آیه 1»
فهرست مطالب و منابع
فصل اول : مقدمه تحقیق
1-1 مقدمه
2-1 بیان مسئله
3-1 اهداف تحقیق
4-1 اهمیت موضوع تحقیق
5-1 فرضیه‌های تحقیق
6-1 تعریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها
فصل دوم
الف) ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه
2-2 تاریخچه شروع کتاب‌نویسی برای کودکان در ایران
3-2 اشاره به مسئله کتاب و کتابخانه در دیگر کشورهای جهان
4-2 ادبیات کودکان و اهداف آن
5-2 اهمیت مطالعه
6-2 ویژگی و معیارهای اساسی کتاب کودک
7-2 راه های ایجاد عادت به مطالعه در کودکان
8-2 رغبت‌های مطالعه در کودکان و نوجوانان چیست
9-2 کتابخانه‌ای برای کودکان فراهم کنیم
10-2 همکاری خانه و مدرسه
11-2 نقش مطالعه در توسعه فرهنگی
ب) پیشینه تحقیق
فصل سوم : روش تحقیق
1-3 مقدمه
2-3 جامعه آماری
3-3 نمونه و روش نمونه‌گیری
4-3 ابزار اندازه‌گیری
5-3 روش جمع‌آوری اطلاعات
6-3 روش آماری تحقیق
فصل چهارم : تحلیل یافته‌های تحقیق
1-4 مقدمه
2-4 طبقه‌بندی داده‌ها
3-4 اجرای آزمون آماری خی دو
4-4 بررسی وضعیت هر یک از فرضیه‌های تحقیق
فصل پنجم : نتایج تحقیق
1-5 بحث و نتیجه‌گیری
2-5 محدودیت های تحقیق
3-5 پیشنهادهای تحقیق
فهرست منابع
- آیاتی از کتاب آسمانی قرآن کریم «سوره علق آیه 1، سوره قلم آیه 1»
- اداره کل آموزش ضمن خدمت، روش تدریس فارسی، ابتدائی کد 6004 سال 1367
- استیگر، ال – راههای تشویق به مطالعه، ترجمه: سپرده، پروانه، نشر دبیرخانه هیات امنای کتابخانه‌های عمومی کشور تهران 1370
- آذرین، جانسن، هنر کتاب خواندن – ترجمه اسماعیل اسعدی – تهران انتشارات اقبال
- بحارالانوار، جلد 2 صفحه 38
- بنی‌هاشمیان، فرزانه سادات، تاثیر مطالعات غیر درسی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، «مرکز دارالفنون» سال 1374
- پولادی، کمال: کتاب و کتابخانه کودک، کانون پرورش فکری کودک و نوجوانان سال 1374
- مقاله درمورد ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- پروژه دانشجویی ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- پایان نامه در مورد ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- تحقیق درباره ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- مقاله دانشجویی ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت در قالب پايان‌نامه
- پروپوزال در مورد ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- گزارش سمینار در مورد ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت
- گزارش کارورزی درباره ضرورت مطالعه کردن در تعلیم و تربیت