بررسی کارگاه باس داکت (Bus duct) یا باس وی

اصطلاح Bus Duct‌ شامل دو کلمه Duct‌ به معنای مجرا و Bus‌ به معنای گذرگاه می‌باشد که در واقع گذرگاه عبور می‌باشد در پروژه‌های نیروگاهی اصطلاح Bus Duct‌ در مورد اتصالات اصلی ژنراتور به کار می‌رود که به منظور انتقال برق فشار قوی (ولتاژ بالا) و تقسیم این ولتاژ بالا درون conductor‌ به کار می‌رود.

یکی از تجهیزات اصلی Bus Duct‌ لوله‌های باس داکت است که شامل پوسته و ondutor‌c می‌باشد که ondutor‌c به وسیله مقره‌هایی از جنس سرامیک در محل مخصوص به خود درون پوسته قرار می‌گیرد.

کارگاه باس داکت و تجهیزات آن

کارگاه باس داکت با مساحت 2200 متر مربع، با قابلیت ساخت انواع باس داکت‌های استاندارد تا ولتاژ 20kv‌  و  توان انتقالی 500MVA‌ و قابلیت ساخت (با نصب تجهیزات مناسب) باس داکت SF6‌می باشد که دارای تولید متوسط روزانه 10 متر انواع باس داکت می‌باشد. پروسه تولید در کارگاه شامل آماده سازی قطعات با ابعاد مشخص، مونتاژ اولیه، ایجاد پوشش مناسب در صورت لزوم (از قبیل رنگ و نقره‌کاری)، مونتاژ ثانویه، کنترل کیفیت و بسته‌بندی می‌باشد. این پروسه  در ایستگاه‌های مختلف انجام می شود که عبارتند از:

(1) ایستگاه دپوی ورق

در این ایستگاه ورق‌های آلومینیومی با ابعاد مختلف (ورق‌های با ضخامت، 0.3‌، 5mm،

3mm، 15mm 1mm، 6mm‌ و…) دپو می‌گردد که جهت ساخت قطعات مختلف به کار می‌رود. این ورق‌ها اغلب از جنس All050 یا All350‌می باشد. اطلاعات مفصل راجع به ترکیب شیمیایی این آلیاژها در استاندارد DIN EN573-3‌ آمده است که در ذیل به اختصار به آن اشاره شده است:

آلیاژهای All050‌و All350 ‌ ، آلیاژهای کارپذیر آلومینیوم بوده که مطابق استاندارد با چهار عدد مشخص شده‌اند، عدد اول از سمت چپ (1) نشان دهنده گروه آلیاژی آلومینیوم با خلوص بالا، عدد دوم از سمت چپ بیانگر نوع آلیاژ (با توجه به ترکیب شیمیایی) و دو عدد اخر (50) بیانگر خلوص آلیاژ آلومینیوم می‌باشد. مثلا Al 1050‌ دارای 99.50‌درصد آلومینیوم خالص در ترکیب می‌باشد.

ورق آلومینیوم 1350 ‌جهت پروژه‌های آبی و آلومینیوم 1050‌که شامل لوله‌های آماده می‌باشد جهت پروژه‌های حرارتی به کار می‌رود.

ابعاد ورق‌‌های خام موجود در کارگاه عبارتند از: (ابعاد بر حسب میلیمتر می باشد)

300*2000* 5، 3000* 2000*3،3000*1500*3
3000*1500* 6، 3000* 1500*8،3000*1270*15
3000*1270* 15، 3000* 1060*15

6*1060: ابعاد ورق طویل مورد استفاده در دکویلر

به طور کلی مواد خام اولیه در کارگاه شامل انواع ورق آلومینیمی(plate) لوله آلومینیومی با قطرهای مختلف (pipe) لوله‌های مسی و قطعات جانبی همانند مقره‌های سرامیکی، فلنج

و … می‌باشد.

آماده کردن قطعات مختلف جهت مونتاژ طبق نقشه‌های فنی مهندسی (با توجه به M.O.B و M.R طبق آخرین Rev) انجام می‌شود.

(2) ایستگاه پخ زنی

در این ایستگاه‌ پخ‌های مورد نیاز بر روی قطعات ایجاد می‌شود. پخ‌های مورد نیاز می‌تواند به صورت پخ Double,V ، پخ Double U,U ، پخ k‌ و … ایجاد می‌شود.

دستگاه CHP-20 در کارگاه باس داکت عمل پخ زنی را انجام می‌دهد که در ادامه بحث به آن خواهیم پرداخت.

(3) ایستگاه دپوی ضایعات

ضایعات ایجاد شده پس از آمادن کردن قطعات در این ایستگاه دپو می‌گردد.

(4) ایستگاه شیت ورق

در این ایستگاه آماده کردن ورق‌های با ابعاد مورد نظر به منظور نورد کردن انجام می‌شود.

(5) ایستگاه Rooling ورق کنداکتور

در این ایستگاه ورق‌هایی به ضخامت (mm 12,15‌) و … نورد می‌شوند. نورد این ورق‌ها به منظور تهیه کنداکتورهای استوانه‌ای شکل انجام می‌شود.

(7) ایستگاه شابلن بری

در این ایستگاه شابلن‌های با ابعاد دقیق جهت تهیه قطعات مختلف، به کار می‌رود.

(7) ایستگاه پولیش کاری و سنگ‌زنی

در این ایستگاه قطعات مختلف به کمک دستگاه سنگ زنی صاف می گردد و برجستگی‌های اضافی حذف می‌گردد. سنگ زنی معمولا به هنگام مونتاژ و بعد از جوشکاری انجام می‌شود.

(8) ایستگاه والس و ایستگاه Rooling

در این ایستگاه مونتاژ قطعات به طرز خاصی انجام می‌شود. در ایستگاه Rooling ، رول کردن ورق‌های (mm)6,5 به منظور تهیه پوسته‌ها، انجام می‌شود.

(9) ایستگاه flaxible

در این ایستگاه فلکسیبل‌هایی به صورت برید (گیس باف) و از جنس brass (Cu+Zn) تولید می‌شود که دو سر این کلاف به لوله‌های مسی مهار می‌شود، در کارگاه باکس داکت فلکسیبل‌هایی از ورق آلومینیومی با (ضخامت 0.3mm) نیز تولید می‌شود.

(10) ایستگاه خط انتقال پوسته و کنداکتور

در این ایستگاه کنداکتور به کمک نگهدارنده‌هایی (مقره‌ها) درون پوسته تنظیم می‌شود.

(11) ایستگاه نهایی مونتاژ اسپول‌های پروژه‌های آبی

در این ایستگاه نصب درپوش فلنج‌ها و تنظیم مقره‌ها جهت قرار گرفتن کنداکتور درون پوسته صورت می‌گیرد.

(12) ایستگاه مونتاژ ترانک آنسالدو

مونتاژ پوسته وکنداکتور آنسالدو در این ایستگاه صورت می‌گیرد.

(13) ایستگاه ساخت suporting

دراین ایستگاه suport‌ ها جهت محافظت از قطعات بسته‌بندی تهیه می‌شود.

(14) ایستگاه Packing

در این ایستگاه بسته‌بندی قطعات (ترانک و قطعات جانبی) پس از مونتاژ نهایی صورت می‌گیرد.

(15) ایستگاه جوشکاری کنداکتور

جوشکاری قطعات آلومینیومی در کارگاه باس داکت با روش Metal Intert Gas) MIG) انجام می شود. به عنوان مثال، قطعاتی همانند Starpoint ، کنداتورهای  سرترانس و … در این ایستگاه جوشکاری انجام می‌شود. از آنجایی که جوشکاری به روش MIG‌ از اهمیت خاصی در کارگاه باس داکت برخوردار است، بهتر است با این روش جوشکاری بیشتر آشنا می‌شویم. به همین منظور در ادامه به طور اختصاصی این بحث را مورد بررسی خواهیم داد.

(16) ایستگاه تست Electrical

در این ایستگاه تست الکتریکی بر روی اسپول‌های تولید شده در کارگاه صورت می‌گیرد. همچنین دستگاه‌های دیگری که نیاز به تست الکتریکی داشته باشند در این ایستگاه آزمایش می‌شود.

بررسی تجهیزات کارگاه باس داکت

(1) دستگاه پخ زنی

دستگاهی است  سبک، قابل حمل و بسیار دقیق جهت انجام عملیات پخ زنی به صورت خودکار می‌باشد. اهمیت پخ زنی لبه‌ها همراه با سرعت بالا موجب شده است  که دستگاه پخ زنی که قابلیت حمل به هر نقطه از کارگاه را دارد مورد استقبال شدید صنایع خودروسازی و … قرار می‌گیرد. این دستگاه برای پخ زنی ورق‌ها و یا لوله‌های فلزی اعم از آلومینیوم، آهن و فولاد با ضخامت‌های متغیر از 6 الی 40 (mm) طراحی گردیده و قادر به ایجاد پخ‌هایی به عمق 12 (mm) (و 24 میلیمتر به صورت جناقی) می‌باشد.

دستگاه مزبور برای پخ زنی ورق‌های طویل یا دوار، لوله‌هاو یا حتی قطعات کوچکتر کاملا مناسب بوده و با قرار گرفتن بر روی قطعه کاری، به صورت اتوماتیک حرکت نموده و با سرعت بالا (3 متر در دقیقه) عملیات پخ زنی را در چهار زاویه مختلف (5/22 و30 و 5/37 و 45 درجه) انجام می‌دهد.

ضمنا نظر به اینکه تیغچه‌های فرز دستگاه پخ زنی از آلیاژهای بسیار مستحکم و مقاوم تهیه گردیده و به طوری که پخ زنی 2000 متر ورق را برای هر تیغچه میسر می‌سازد. بدیهی است که استفاده از دستگاه مذکور در مقایسه با شیوه‌های سنتی هزینه‌ها را به میزان قابل ملاحظه‌ای تقلیل می‌دهد.

(2) دستگاه قیچی 16 میلی متری (گیوتین 24 تنی)

به کمک این دستگاه می‌توان ورق‌ها و قطعات آلومینیومی و فولادی را برش داد.

از این دستگاه بیشتر برای برش ورق‌های آلومینیومی تا ضخامت 20 میلیمتر و آهن آلات تا ضخامت 16 میلیمتر استفاده می‌شود. حداکثر طول برش ورق نیز 3125 میلیمتر می‌باشد. ضخامت برش st42  (mm16)، st50 (mm15) و st60‌ (mm14) است.

(3) اره نواری (Band sawing machine)

این دستگاه برای برش قطعات مختلف با ضخامت‌های متفاوت به کار می‌رود. به کمک این دستگاه هم چنین می توان قطعات را بر حسب زوایای 30 و 45 درجه نیز برش داد. ماکزیمم ابعاد قطعه کار به وسیله این دستگاه در زوایای مختلف در جدول زیر آمده است.

وزن دستگاه اره برقی kg5800 و ابعاد آن (mm)2775*(mm)3730*(mm)3730 می‌باشد.

پهنای برش mm500، سرعت برش min/m 185-19، ابعاد ارش برش 7500*3/1*54 میلیمتر و جنس اره از فولاد فنر و فولاد تندبر می‌باشد.

کارگاه رنگ باس داکت

در این کارگاه پوسته‌ها، کنداکتورها و قطعات جانبی رنگ آمیزی می‌شود. سیستم کامل

شستشوی، رنگ آمیزی و پخت اتوماتیک لوله‌های باس داکت که متناسب به اندازه لوله‌های باس داکت احداث شده است شامل محفظه‌های ذیل می‌باشد:

1. واحد انتقال و خوراک دهی به سیستم به ابعاد 12*1 متر
2. واحد چربی گیری آبشویی با ابعاد 12*3 متر
3. واحد خشک نمودن، رنگ آمیزی و گاز زدایی با ابعاد 12*4 متر
4. واحد پخت لوله باس داکت با ابعاد 12*2 متر
5. واحد تخلیه و انتقال به ابعاد 12*2 متر

تجهیزات استقرار یافته در کارگاه رنگ باس داکت

1. گاریهای بارگیری و ریل‌های مربوط به آن
2. جک تخلیه لوله از گاری ورودی همراه با تعلقات
3. کابین چربی گیری و آبشویی
4. کابین رنگ آمیزی
5. کوره پخت رنگ
6. کابین شستشوی دستی
7. کابین رنگ دستی
8. سیستم‌های برق، کنترل و ابزار دقیق

اکنون به بررسی واحدهای مختلف کارگاه رنگ می‌پردازیم.

واحدهای نقل و انتقال دوران

به منظور نقل و انتقال لوله‌های باس داکت دو واحد زنجیر کانویر زمینی جهت انتقال لوله در هر یک از واحدهای شستشو و واحد رنگ آمیزی در نظر گرفته شده است. هم چنین جهت انجام فرآیند در هر یک از واحدها از سیستم‌های نیوماتیک و رولیک‌های دوار استفاده شده است. بدین ترتیب که لوله‌ها توسط کانویر زمینی تا محل اجرای فرآیند انتقال می‌یابد. سپس توسط سیستم دوار جهت اجرای فرآیند از سطح زنجیر جدا شده و عملیات مورد نظر بعدی آن  انجام می‌پذیرد و در ادامه فرآیند واحدهای دوران، لوله را در مسیر حرکت کانویر جهت انتقال به واحد بعدی قرار می‌دهند.

این عملیات به صورت پیوسته تا اجرای کامل عملیات ادامه می‌یابد.

جهت بررسی دقیق جزئیات مربوط به واحد نقل و انتقال و دوران به نقشه جزئیات ارائه شده مراجعه شود.

واحد شستشو و چربی گیری

به منظور اجرای عملیات رنگ آمیزی مناسب ابتدا در واحد شستشوی عملیات پاکسازی و تمیز کاری لوله از آلودگی‌های سطحی مانند چربی و همین طور ذرات گرد و غبار صورت می‌پذیرد.

عملیات تمیز کاری لوله ابتدا از مرحله پیگیری آغاز می‌گردد. در این مرحله مواد چربی‌گیری محلول با فشار و حرارت سطوح داخلی و خارجی لوله را چربی گیری می‌نماید.

در مرحله بعد به منظور دسترسی به شستشوی مناسب، لوله وارد محفظه آبکشی می‌گردد. در این مرحله نیز سطوح داخلی و خارجی لوله با فشار آب در درجه حرارت مناسب آبکشی می گردد.

در پایان این مرحله لوله آمادگی لازم جهت اجرای عملیات رنگ آمیزی را به دست می‌آورد.

واحد رنگ آمیزی

لوله پس از کسب شرایط مناسب به واحد رنگ آمیزی انتقال می‌یابد. این واحد با داشتن دو ونتیلاتور، باد بزن مکنده (ventilator) و هم چنین آبشار زمینی شرایطی را به وجود می‌آورد که عملیات رنگ آمیزی در محیط مناسبی انجام پذیرد.

در این واحد ابتدا لوله در طی مدت زمان مناسبی دوران نموده و با استفاده از جریان هوای فشرده مسیر رنگ آمیزی را از رطوبت باقی مانده خشک می‌نماید.

پس از این مرحله و به منظور چسبندگی رنگ نهایی (Top coat) عملیات رنگ آمیزی آستری (H-primer) به صورت ایراسپری در داخل و خارج لوله انجام می پذیرد. پس از طی زمان خشک شدن رنگ آستری عملیات رنگ آمیزی نهایی داخلی و خارجی لوله به صورت ارلس انجام می‌پذیرد. در این واحد پس از گذشت زمان مربوط به قوام ظاهری رنگ و همین طور عملیات گاززدایی، لوله آماده می‌گردد تا جهت قوام نهایی وارد کوره رنگ گردد.

واحد کوره پخت رنگ

جهت قوام نهایی، لوله وارد کوره پخت رنگ می‌شود. این واحد با داشتن دو مشعل به ظرفیت حرارتی kcal/h‌300000 و همین طور دو دستگاه باد بزن سیرکولاتور هوای گرم به ظرفیت  15000 قابلیت ازیاد دمای کوره را تا 180 درجه سانتی‌گراد دارا می‌باشد.

مدت زمان حضور لوله در کوره پخت رنگ با توجه به درجه حرارت تنظیم شده و نوع رنگ مورد استفاده مشخص می‌گردد که تحت شرایط موجود در طی بیست دقیقه و درجه حرارت 100 درجه سانتیگراد انجام می‌گیرد.

واحد شستشو و رنگ دستی

این واحدها به منظور اجرای عملیات شستشوی  و رنگ آمیزی قطعات با ابعاد خاص طراحی گردیده اند. این قطعات پس از طی عملیات شستشوی آمادگی لازم جهت اجرای عملیات رنگ آمیزی را به دست می‌آورند. واحد رنگ آمیزی با داشتن یک ونتیلاتور، بادبرن مکنده (Ventilator) و همچنین آبشار دیواری شرایط مناسب را جهت اجرای رنگ آمیزی دستی به وجود می‌آورد.

دستگاه نورد

دستگاه‌های نورد شامل سه غلطکه و چهار غلطکی می‌باشد. این دستگاه‌ها به وسیله یک میز کنترل که در کنار آن قرار دارد، قابل تنظیم می‌باشد. نورد سه غلطکه جهت نورد ورق‌های با ضخامت 6 و نورد چهار غلطکه به منظور نورد ورق‌های با ضخامت 15 میلی متر به کار می‌رود.

دستگاه دکویلر

دستگاه جوش MIG

دستگاه جوش MIG شامل مبدل جریان مستقیم به یکسو کننده (50HZ) تورچ جوشکاری که با آب سرد می‌شود، همراه با شیر تنظیم فشار و دبی سنج با تجهیزات کنترل گاز خنثی و جریان برق، ابزارهای تغذیه، کابل‌های مربوطه و لوله‌های گاز و آب است. بوسیله این دستگاه‌ کلیه جوشکاری‌های طولی، محیطی و … قابل انجام است. دستگاه مبدل جوشکاری (ESAB) ساخت کشور سوئد می‌باشد.

دستگاه والس

از این دستگاه جهت مونتاژ قطعات خاصی (به صورت نر و ماده) استفاده می‌شود. علاوه بر دستگاه‌های فوق الذکر انواع دستگاه‌های دریل (مته کاری)، سنگ زنی، پرس و … نیز در کارگاه موجود می‌باشد.

• آشنایی با کارگاه باس داکت 8-3
• تجهیزات کارگاه باس داکت 16-9
• بررسی روند تولید کارگاه 25-17
• ارائه چند پیشنهاد به منظور بهبود روند کیفی و کمی تولید 27-26
• بررسی جوشکاری به روش MIG‌ در کارگاه باس داکت 43-28