کاربرد اتم و رادیواکتیو در کشاورزی و منابع طبیعی

با ساختمان اولین پیل اتمی بوسیله انریکو فرمی دانشمند معروف ایتالیائی سبب شد که دانشمندان از انرژی اتم در پیشبرد علوم و صنایع، کشاورزی و پزشکی استفاده نمایند، طوری که امروزه کمتر رشته علمی و صنعتی است که در تحقیق و گسترش آن از رادیو ایزوتوپها استفاده نگردد. مثلا در پزشکی برای بهبود وضع محصول و حفظ آن از آفات در علوم و صنایع برای مطالعات گوناگون استفاده‌های شایان توجهی می گردد.

این کتاب حاوی اطلاعات کلی در زمینه پیشرفت‌ همه جانبه و چشمگیر کاربر در رادیوایزوتوپها در رشته‌های مختلفه علوم و فنون بخصوص در رشته‌های کشاورزی، علوم، داروسازی و پزشکی است و در آن از موارد استعمال رادیوایزوتوپها در رشته‌های کشاورزی و ژنتیک پرتوی به تفصیل بحث شده است و از خطرات و مضرات مواد رادیواکتیو حاصله از انفجارات اتمی و همچنین پیش‌بینی نقش رادیوایزوتوپها در پیشرفت‌های آینده در رشته‌های مختلفه علوم، صنایع و کشاورزی سخن بمیان آمده است.

استفاده از رادیوایزوتوپها در بررسی های زراعت. جنگل. دفع آفات. ازدیاد و حفاظت فراروده‌های کشاورزی

تزاید روزافزون جمعیت در کمبود مواد غذائی در دنیا موجب توجه دانشمندان به ازدیاد محصولات کشاورزی گردیده است بخصوص سارمان ملل متحد و سازمان خواروبار کشاورزی جهانی توجه مخصوصی باین امر مبذول میدارند که راهی پیدا نموده تا بتوان از انرژی اتمی بطرز شایسته‌ای برای حل مسائل کشاورزی و بهبود آن استفاده نمود.

در این راه نیز مواد رادیواکتیو به کمک بررسیهای کشاورزی شتافته و انقلاب عظیمی در کشاورزی بوجود آورده است بطوریکه مسائل بسیاری که از ابتدای شروع زراعت بشر با آن سروکار داشته و بر وی روشن نبوده است بخوبی حل گردیده است.

بطور مثال میتوان چگونگی جذب کود توسط برگها و عمل فتوسنتز را نام برد امروزه با استفاده از رادیوایزتوپ‌ها متخصصین فن دریافته‌اندکه بهترین کودها چه شرایطی باید دارا باشند و زندگی حشرات و آفات را چگونه باید کنترل نمود و بر خلاف نظریه‌های سابق میتوان مواد غذائی را از برگها به گیاهان رسانید و با دادن کودهای مایع موجب جذب سریعتر و موثرتر مواد غذائی در گیاهان شد.

امروزه به کمک مواد رادیواکتیو میتوان حرکت حشرات زیان آور و بیولوژی آنها را مورد مطالعه دقیق قرار داد و در دفع آنها اقدام نمود در امریکا قادر گشته‌اند حشره مخصوصی را که در یکی از نواحی این کشور سالی میلیونها ریال خسارت وارد میساخته با تشعشع هسته‌ای عقیم کرده و نسل آنرا از بین بردارند از آن رو این امید بوجود آمده است که در سالهای آینده بتوان نسل بسیاری از آفات زیان‌آور کشاورزی را برانداخت. در رشته زراعت نیز اشعه هسته‌ای به یاری دانشمندان آمده است و به کمک آن توانسته‌اند جهش‌هائی در گیاهان مختلف بوجود آورند که محصول فراوان‌تری داده و در عین حال مقاومت بیشتری در برابر امراض گیاهی داشته باشند.

چنانکه معلوم است اشعه نوکلئربا اثر تخریبی خود موجب درهم شدن کروموزومهای گیاهان میگردد و در بین گروه متعدد گیاهان جهش یافته ممکن است چند گیاه پرمحصول و مقاوم موجود باشند و از این گیاهان است که میتوان برای اصلاح نباتات و آمیزش آنها با گیاهان دیگر استفاده نمود و از خاصیت ممتاز آن عملا در کشاورزی استفاده برد.

در طبیعت جهش به کمک اشعه کیهانی صورت میگیرد و منتهی بوسیله اشعه رادیواکتیو میتوان سرعت این عمل را چند برابر نمود بدین منظور مصنوعا بذور گیاهان را تحت تابش اشعه هسته‌ای قرار میدهند و جهش‌های متعددی بدست میاورند.

در رشته‌ دامپروری نیز بهمین ترتیب یا مستقیما خود حیوان را تحت تاثیر اشعه نوکلئر قرار میدهند ویا اسپرم آنرا تحت تاثیر اشعه مزبور قرار داده و سپس به کمک تلقیح مصنوعی نوع تازه‌ای تولید مینمایند که در صورتیکه دارای خواص ممتازی باشد از آن استفاده بعمل میاورند.

با استفاده از روش اتمهای نشان دار مسائل گوناگون کشاورزی و دامپروری مورد مطالعه قرار میگیرد بطوریکه به کمک این روش ثابت شده است که فسفر و کلسیم در تشکیل شیر گاو مستقیما شرکت میکند و بدین ترتیب با استفاده از علوفه‌های مناسب میتوان میزان شیر را افزایش داد همچنین بر طبق آزمایشاتی که شده روشن گشته است که ترکیبات گوگردی مدت زیادی در اعضاء گوسفندانی که پشم ظریف دارند نگاهداری میشود و گوگرد در ایجاد پشم حیوانات تاثیر بزرگی دارد. از این تجربه میتوان استفاده نمود و بمنظور تشکیل پشم انبوه حداکثر استفاده را از گوگرد بعمل آورد. همچنین با اضافه نمودن مواد رادیواکتیو به کودها میتوان تجاربی در این زمینه انجام داد و دریافت که گیاهان مختلف کودها را چگونه جذب میکنند و درچه دوره حیات آنها کود مورد احتیاج فراوان است. مثلا با افزودن فسفر رادیواکتیو به کودهای فسفاته روشن شده است که ذرت، در دوره اول رشد خود بهتر از رستنی‌های دیگر فسفر کود را جذب مینماید. در دوره‌های بعدی رشد ریشه‌های ذرت بعمق بیشتری فرومیروند و فسفر لازم را از قشرهای پائین زمین که فاقد کود است جذب مینماید. تجاربی که در همین زمینه در مورد سیب زمینی شده نشان میدهد که خاک آنرا باید بطور مداوم از لحاظ فسفر تقویت نمود. زیرا سیب زمینی تقریبا کلیه فسفر موجود نیاز خود را از راه کود جذب میکند همچنین آزمایشات دیگری که انجام شده نشان میدهد که ساقه رستنی‌ها بیش از قسمتهای دیگر آنها فسفر جذب مینماید.

امروزه نگاهداری مواد غذائی اهمیت روزافزونی یافته است و در این راه نیز دست نیاز بسوی انرژی اتمی دراز شده است از آنجا که باکتریها اغلب موجب فاسد شدن اکثر مواد خوراکی میگردند. این فکر بمیان آمده است که اگر باکتریهای موجود در یک ماده خوراکی را به کمک یکی از پرتوهای هسته‌ای مانند پرتوگاما از میان برده و سپس ماده غذائی را در یک کیسه پلاستیکی بپیچند میتوان سالها این ماده غذائی را سالم و محفوظ نگاهداشت. نتیجه این آزمایشات روی لوبیای سبز، سیب زمینی، ماهی، گوشت مرغ و خوک انجام شده و نتایج رضایت بخشی بدست آمده است.

گاهی اوقات نیز فاسد شدن مواد غذائی مربوط بوجود حشرات و لاروهائی است که در این مواد بوجود میایند و در اینحال نیز به کمک پرتوگاما میتوان بشدت با این حشرات و لاروها مبارزه نمود. و حتی میتوان جوانه زدن برخی از مواد غذائی را از قبیل سیب‌زمینی را توسط پرتوگاما بتاخیر انداخت.

از اینرو امروزه از مواد زائد رآکتورها برای استریلیزه نمودن مواد غذائی و داروئی استفاده بعمل میاید. بدون آنکه پرتوگاما از طعم و ارزش این مواد غذائی بکاهد.

سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی (F.A.O) معتقد است که سالیانه سی وسه میلیوم تن از این محصولات توسط دیاستازها و میکروبها و حشرات و یا در نتیجه بعمل آوردن ناقص از بین می‌رود و فاسد شدن مواد غذائی حیوانی از قبیل گوشت، ماهی و تخم مرغ و شیر از مواد غذائی گیاهی از قبیل سبزیجات بیشتر است. و یکی از مسائل مهمی که همواره مورد توجه مهندسین و متخصصین صنایع کشاورزی و مواد غذائی بوده کنترل و جلوگیری از فساد است. چنانکه از تاریخ این رشته از علوم برمیاید برای نخستین بار نیکلا آپر در سال 1795 صنعت کنسرو در ظروف سربسته را دایر کرد ولی امروزه معلوم شده است که دوز بزرگی از تابشهای گاما و بتا باعث مرگ موجودات زنده میکروسکوپی میگردد و این خاصیت پیشرفت تازه‌ای در صنایع اغذیه محسوب میگردد. و این خاصیت پیشرفت تازه‌ای در صنایع اغذیه محسوب میگردد. با استفاده از این روش میتوان کنسروهای سرد را پس از جعبه‌بندی تحت اثر تابش شدید پرتو گاما قرار داد و این پرتو از جدارهای فلزی یا شیشه‌ای جعبه‌ها عبور میکند و محصولات درون آنها را استریلیزه مینماید. بدین طریق میتوان مواد تازه کشاورزی از قبیل سبزیجات و میوه‌جات را بحالت طبیعی نگاهداری کرد وهر سال میلیونها تن از این مواد را در انبارهای مخصوص ذخیره نمود.

امروزه از محصولات بدست آمده از سوخت اتمی یا مواد زائد رآکتورهای هسته‌ای برای استریلیزه کردن کنسروها استفاده مینمایند. همچنین از اشعه رونتگن نیز میتوان در مواردی از قبیل کنترل جوانه و سبز شدن سیب زمینی استفاده نمود ولی اکنون منابع تابش ارزان قیمتی از قبیل کبالت 60 در اختیار ما است که از آن بهتر میتوان در اینمورد استفاده نمود. در صورتیکه سیب زمینی را تحت تأثیر تابش پرتوگامای کبالت رادیواکتیو (Co  60) قرار دهیم میتوان آنرا بمدت یکسال نگاهداری کرد. زیرا تابش رادیواکتیو خود سیب زمینی را رادیواکتیو و زیان‌آور نمیکند بلکه آنرا بخواب مصنوعی میبرد و بگفته دیگر فعل و انفعالات حیاتی آنرا بتعویق میاندازد. بطوریکه اگر این سیب زمینی در بهار کاشته شود با کمی تاخیر سبز میشود و بهیچوجه محصول آن تقلیل نمی‌یابد. و در مورد پیاز نیز آزمایشات مشابهی انجام شده و توانسته‌اند آنرا بمدت معینی سالم نگاهداری نمایند.

بطور کلی امید میرود که رادیو ایزوتوپ‌ها کشاورزی و رشته‌ های وابسته به آنرا یاری فراوان نمایند و به کمک این مواد بتوان تحقیقات مفیدی در راه ازدیاد محصولات کشاورزی بعمل آورد.

آینده به انرژی اتمی تعلق دارد

از روز دوم دسامبر 1942 که بشر برای اولین بار در دانشگاه شیکاگو بمنبع عظیم انرژی اتمی دست یافت تا بامروز کمتر از 30 سال میگذرد. در همین مدت کوتاه انرژی اتمی خدمات فوق‌العاده در راه رفاه و آسایش بشریت انجام داده ودرتمام رشته‌های علوم و صنعت و کشاورزی و پزشکی از امکانات بیکران آن استفاده شده است. کارشناسان کشورهای مختلف متفق‌القولند که در ده سال آینده بهای نیروی حاصل از سوختهای عادی نخواهد بود. ولی دلائل فراوانی در دست است که نشان میدهد در ده‌ سال دوم بهای نیروی اتمی پائین‌تر از بهای نیروی حاصل از دغال و نفت خواهد بود.

بدین سبب است که آینده به انرژی اتمی تعلق خواهد داشت. زیرا چنین بنظر میرسد که منابع سوخت و تولید نیروی ئیدرولیک و الکتریک در مقابل تقاضاهای روز افزون صنایع کافی نخواهد بود و باید در برنامه‌های اقتصادی آینده از امور مربوط به استفاده از انرژی اتمی در صنایع و پزشکی و کشاورزی استقبال نمود.

امروزه مواد رادیواکتیو در تهیه محصولات مرغوب کشاورزی، بررسیها و تحقیقات خاک شناسی- اصلاح نژاد- جنگل‌- دفع آفات مورد استعمال دارد. همچنین در صنایع برای کنترل جنس مصالح و مصنوعات، وارده و تنظیم عملیات تولیدی و خود کار کردن صنایع بکار میرود.

از آنجائیکه کاربرد انرژی اتمی و بخصوص رادیوایزوتوپ ها در صنعت و تحقیقات علمی در آینده توسعه بیشتری خواهد یافت. لازم بنظر میرسد که بایستی در برنامه‌های اقتصادی آینده استعمال مسالمت آمیز انرژی اتمی را تعلیم داد.

بدون شک انرژی اتمی در آینده نقش بزرگی در کشور ما خواهد داشت و انرژی الکتریکی حاصل از راکتوهای اتمی بشهرها و جاده‌های ما روشنائی خواهد بخشید و از آن برای سرسبز ساختن کویرها و صحاری کشور پهناور خود استفاده خواهیم برد. امروزه دانش‌های اتمی به پیشرفتهای شگرف و ترقیات شایانی نائل آمده است و علوم تازه زیست شناسی و کشاورزی و پزشکی پرتوی را پایه گزاری کرده است. اکنون دانشمندان و محققان امکان یافته‌اند که تصورات و فرضیات را بصورت عمل ببینند و با حقایق عینی سروکار داشته باشند. امروزه که بیشتر از 30 سال از تاریخ دوم دسامبر 1942 که بشر به انرژی اتمی دست یافت میگذرد. و در چندین کشور انرژی الکتریکی حاصل از راکتورهای اتمی به شهرها و جاده‌ها روشنائی میبخشد و چرخهای کارخانجات عظیم را بحرکت در میاورد و هزاران بیمارستان و کلینیک برای تسکین آلام و بیماریهای مردم از انرژی اتمی استمداد میجویند.

اکنون در ممالک پیشرفته انرژی اتمی یکی از پایه‌های اصلی صنایع را تشکیل میدهد بطوریکه هر سال مقادیر زیادی رادیوایزتوپ در اختیار صاحبان صنایع قرار میگیرد و بر طبق آمارهای دقیق موجود اشخاص مزبور هر سال از راه بکار بردن رادیو ایزوتوپ ها در رشته‌های مختلف صنعت مقادیر بسیار زیادی صرفه جوئی مینمایند. امروزه از سنجش میزان سائیدگی سلیند ماشین‌ها و لاستیک اتومبیلها تا آزمایش پودرهای رختشوئی همه را میتوان بکمک رادیوایزتوپ انجام داد.

در صنایع نفتی مدرن رادیوایزوتوپ‌ها رل مهمی بعهده دارند و بتوسط آنها میتوان سطح مواد نفتی در تانکها و مقدار مواد نفتی و گازوئیلی و بنزینی در لوله و همچنین محل نشت کردن مواد نفتی در لوله‌‌های زیرزمینی را کنترل و تعیین نمود همچنین از اشعه رادیواکتیو میتوان بعنوان کاتالیزر در خرد کردن وملکولها یا تراکم ذرات نفتی (پولیمریزاسیون) استفاده نمود و تحول عظیمی در صنعت نفت بوجود آورد.

امروزه کنترل ضخامت ورقه‌های فولاد یا کاغذ در کارخانجات فولادسازی و کاغذسازی بکمک رادیوایزوتوپ‌ها بخوبی عملی است. همچنین کنترل میزان فشردگی سیگار از طریق استعمال رادیوایزوتوپها صرفه‌ جوئی بزرگی برای صاحبان صنایع سیگار در برداشته است.

پیل‌های اتمی که نوعی از آن حدود بیست سال بطور مداوم انرژی الکتریکی میدهد بتدریج پا بعرضه صنعت گذاشته است.

مسئله استفاده از انرژی اتمی برای وسائل حمل و نقل نیز مدتها است توجه دانشمندان را بخود جلب نموده و هم اکنون تعدادی کشتی و زیردریائی اتمی در اقیانوسها و دریاها در حرکتند بدون اینکه در فواصل زیاد به تجدید سوخت احتیاچ داشته باشند.

در آینده نزدیک نیز کشتی‌های نفتکش و هواپیما‌ها و لکوموتیوهای اتمی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

بطور خلاصه آینده به انرژی اتمی تعلق دارد و دیر یا زود این انرژی خدا داده در تمام رشته‌های صنعت و پزشکی و علوم مورد استفاده قرار خواهد گرفت و بشریت از مزایای آن بهره‌مند خواهد شد.

لزوم استفاده از انرژی اتمی در برنامه‌های اقتصادی، کشاورزی و آبیاری ایران

امید بسیار وجود دارد که در آتیه انرژی اتمی در کشور عزیز ما بطور فراوان و ارزان تهیه گردد و به وسیله آن بتوان باران مصنوعی زیاد در هر زمان و در هر نقطه کشور ایجاد کرد و بتوان آب و هوای تمام مملکت را کنترل نمود و تمام کویرهای ایران را سرسبز و قابل بهره‌برداری کرد.

امروزه دانش بشری به حدی رسیده است که با کوشش خود میتواند آبهای ساحلی اقیانوس‌هائی که نزدیک خشکی در حرکت هستند گرم نموده و بدین ترتیب در وضع آب و هوای مناطق وسیع دنیا تغییراتی دهد.

انرژی اتمی می تواند نقش مهم و موثری در توسعه آبادانی کشور ما داشته باشد بخصوص در مناطق خشک و لم یزرع مراکز تولید برق اتمی می‎تواند سهم بزرگی در آبیاری و آبادانی داشته باشد. در صورتیکه بخواهیم نواحی آبیاری شده را بمیزان ده برابر سطح کنونی توسعه دهیم بایستی از انرژی اتمی بنحو شایسته‌ای استفاده نموده و آن را اختصاص به کار انداختن تلمبه‌های آبیاری داده و بدین ترتیب قادر گردیم که سطح بیشتری را بزیر کشت در آوریم.

در ایران همچنین باید با استفاده از رادیوایزوتوپ‌ها تحقیقات کشاورزی را توسعه بخشید و با ایجاد جهش‌های متعدد نوع غلات را اصلاح نمود و بمقدار محصولات کشاورزی افزود.

برای سرسبز نمودن کویرهای ایران علاوه بر استفاده از انرژی الکتریکی حاصل از نیروی اتم به منظور آبیاری بایستی با استفاده از اشعه رادیو‌اکتیو گیاهان مناسبی بوجود آورد که نسبت به خشکی مقاوم بوده و قابل توسعه در کویر باشد. پاشیدن محلول‌های خاصی در کویرها و صحراها و چسباندن دانه‌های خاک و شن به یکدیگر میتوان از جابجا شدن مواد خاک جلوگیری نمود و سپس با افشاندن بذر مناسب چنین مناطقی را به نواحی سرسبز و آبادی تبدیل نمود.

با استفاده از انرژی اتمی و توسعه شبکه‌های آبیاری در کشور میتوان ایران را قادر ساخت که محصولات لازم کشاورزی جهت تغذیه 200 میلیون نفر را آماده سازد و بدیهی است با ابزار کوشش و فعالیت خستگی‌ناپذیر این آینده درخشان چندان دور نخواهد بود.

توسط رادیوایزوتوپ‌ها بایستی مخازن زیرزمینی آبرا که از کف و عمق جبال البرز و زاگرس و رشته جبال مرکزی ایران میگذرد بازرسی کرد و میزان آن را تعیین نمود و از آن‌ها در راه توسعه کشاورزی بهره‌برداری نمود.

در نقاطی که عملیات مهندسی زراعی انجام می گیرد میتوان بکمک کبالت رادیواکتیو در صورت لزوم نوع خاک را اندازه گرفت و لازم نیست که مانند سابق نمونه خاک را برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاد و وقت بسیار صرف نمود.

از رادیوایزوتوپ‌ها نیز باید به عنوان راهنما جهت تعیین سیکل زندگی علفهای هرز و آفات و حشرات ایران استفاده نمود و طرق بهتری برای مبارزه با گیاهان مزاحم و آفات و حشرات زیان‌آور پیدا کرد.

ازدیاد محصولات کشاورزی بوسیله پرتو افکنی

یکی از رشته‌های جالب علوم معاصر که شهرت بسزائی یافته است ژنتیک پرتوی است. این رشته موجب همکاری دانشمندان ژنتیک سیتولوژیست‌ها- رادیو شیمیستها و متخصصین بیولوژی که با انرژی اتمی سرو کار دارند میگردد. و از نتیجه چنین همکاری     فرضیه‌های بسیار جالب و تازه‌ای پدید میاید. این همکاری بویژه هنگامیکه بیولوژیستها یک گونه گیاه را تحت برنامه‌ غذائی رادیواکتیو میگذارند بسیار جالب توجه است چونکه بیولوژیستها ناگزیر خواهند بود که با رادیو شیمیستها تبادل نظر کرده و پیرامون بهترین رادیوایزوتوپ کسب اطلاع کنند. رادیو شیمیستها ممکن است فسفر رادیواکتیو 32 p را که گیاه میتواند از طریق فسفات سدیم جذب نماید توصیه نمایند این عنصر رادیواکتیو در سلولهای مریستم ساقه جمع شده و اشعه بتای آن ممکن است موجب جهش در بعضی پولن‌ها و دانه‌های گیاهی گردد.

چنین همکاری بین بیولوژیستها و شیمیستها موجب آن خواهد شد که مکانیسم تغییر شیمیائی که اشعه رادیواکتیو در عمل استحاله و قلب ماهیت ژن‌ها بوجود میاورد روشن گردد و در نتیجه این امکان بوجود خواهد آمد که متصدیان نباتات از نتیجه ایجاد جهش مصنوعی بوسیله تابش اشعه استفاده نمایند. از نقطه نظر علمی این رشته بسیار شایان توجه بوده و با در نظر گرفتن تسهیلات موجود بسیار نافع و ارزنده است. این واقعیت بصورت بارزی در اولین کنفرانس بین‌المللی استفاده مسالمت‌آمیز از انرژی اتم که در ژنو تشکیل شد نمایان گشت.

در این کنفرانس متخصصین معروف ژنتیک یرتوی پروفسور گوستاوسون پیرامون استفاده از انرژی اتمی و تغییراتی که این انرژی میتواند در کشاورزی ایجاد نماید پیش‌بینی‌هائی نمود و دراین جلسه مسائل مهمی از قبیل ایده تولید جهش در غلات و سایر محصولات که بتواند در نواحی منجمد شمالی خارج از حدود معمولی پراکندگی جغرافیایی گیاهان ازدیاد یابد مورد توجه قرار گرفت. همچنین پس از پایان کنفرانس استفاده از تغییرات ژنتیکی و ایجاد واریته‌هائی برای مناطقی که در شرایط حاضر محصولاتی ایجاد نمیکنند نیز مورد بحث قرار گرفت. اشتیاق شدید علاقمندان ژنتیک پرتوی بوسیله سخنرانی ناطقینی از قبیل گوستاوسون و دکتر سینگلتون از کشور‌های متحده آمریکا کاملا هویدا است. در این جلسات بیشتر کوشش در بیان آخرین کشفیات علمی پیرامون ژنتیک پرتوی و جهش های پرتوی به عمل آمد و با اینکه مطالب کنفرانس کمتر در اختیار مطبوعات قرار گرفت ولی به مقدار متنابهی بحجم دانش بشری افزود.

برای توضیح بیشتر پیرامون این عقیده بایستی به یادداشتهای او و دوستانش که در کنفرانس ژنو تقدیم شده است اشاره بیشتری بکنیم. وی به طور خلاصه از میزان پیشرفت روی جوهای جهش یافته که تاکنون 75 نوع ارکتویید آن شناخته شده است اشاره ای نمود و فواید آنها را از قبیل سختی کاه، زیادی پروتئین دانه ها و جذب کودهای ازته بیشتر را بیان داشت.

• مقدمه – 1
• منابع انرژی قبل از اتم – 2
• اتم های نشاندار در خدمت صنعت پزشکی و کشاورزی – 5
• کشاورزی – 6
• داروسازی – 11
• پزشکی – 12
• رادیوبیولوژی – 23
• بررسی تاثیر تشعشع بر جسم زنده – 24
• نگرانی از تزاید باریم 140 در جو – 27
• استفاده از رادیوایزوتوپها در بررسی های زراعت – 28
• آینده به انرژی اتمی تعلق دارد – 33
• لزوم استفاده از انرژی اتمی در برنامه های اقتصادی کشاورزی و آبیاری – 37
• ازدیاد محصولات کشاورزی به وسیله پرتو افکنی – 40
• اثرهای ژنتیکی اشعه مختلف یونساز تأثیر دانسیته یونی این اشعه – 50
• مطالعه عمل کربن گیری در گیاهان به وسیله ایزوتوپها – 57
• جذب کربن توسط ریشه گیاهان – 70
• بررسی عناصر مفید در رشد گیاهی با استفاده از رادیوایزوتوپ ها – 74
• استفاه از ایزوتوپ ها رادیواکتیو در بررسی جذب مواد غذایی توسط برگ – 87
• استفاده از مواد رادیواکتیو در دفع آفات – 92
• راه جدید بررسی آفات و سموم – 95
• علامت گذاری موش کور زیرزمینی با حلقه رادیوکبالت – 103
• از بین بردن نسل حشرات بوسیله پرتوافکنی – 104
• فیزیولوژی حشرات و بررسی کشندگی سموم – 107
• کشتن سخت بالپوشان با اشعه – 111
• پرتوافکنی اتمی و حفاظت فرآورده های کشاورزی – 117
• پرتوافکنی ارگانیسم زنده – 134
• اثر اشعه روی طعم مواد غذایی – 136
• حفاظت ماهی – 141
• فرآورده های شیر – 142
• مضار زاید رادیواکتیو باران تشعشعی و استرانسیوم 90
• آلودگی آبهای آشامیدنی با مواد زائد رادیواکتیو 147 – 147
• باران تشعشعی – 150
• بیماری ناشی از تأثیر پرتوها – 153