بررسی و تحلیل سیستم آتشباری نانل

این پروژه عنوان بررسی سیستم آتشباری نانل را به خود اختصاص داده است. ابتدا مواد منفجره صنعتی (مواد منفجره معمول در معادن) بطور مختصر شرح داده شده است و از آنجا که اکثر مواد منفجره مورد استفاده در کارهای معدنی از حساسیت پایینی برخودارند، عوامل انفجاری مورد بررسی قرار گرفته اند. مقایسه انجام گرفته بین عوامل انفجاری، نشان دهنده این است که سیستم نانل دارای برتری هایی نسبت به دیگر عوامل می‎باشد. شرح کامل جزییات این سیستم بدنه اصلی این پروژه را تشکیل می‎دهد. بدنبال بررسی این سیستم، شرح نتایج بدست آمده از استفاده نانل در معدن مس ماگما سوپریور، سوپریور آریزونا، معدن طلای هارمونی و معدن سنگ آهن گل گهر ارائه شده است.

3-1- مقدمه

در سال 1966 میلادی، متخصصان شرکت نیترونوبل کار تحقیقاتی خود را برای گسترش سیستم انفجاری تاخیری غیرالکتریکی آغاز کردند. وپس از آن انجام آزمایشات گوناگون، اولین آزمایش موفقیت آمیز این گروه در سال 1970 صورت گرفت. سرانجام در سال 1974 اولین کارخانه تولید چاشنیهای نانل در شهر گیتورپ (Gyttorp) سوئد ساخته شد. البته در تمام مراحل فوق. کوشش ها و زحمات دکتر پیراندرسن که از اعضاء شرکت نیترونوبل است قابل تحسین و قدردانی است. وی بهمین خاطر در سال 1974 جایزه پولهم را به خود اختصاص داد.

عنوان Nonel در واقع از دو کلمه Non که کلمه لاتین است و دگیری حروف اول کلمه Electric گرفته شده است. در کل به معنی Non- Electric یعنی غیر برقی معنی می‎دهد. و به این ترتیب نام تجارتی نانل توسط شرکت نیترونوبل انتخاب گردید در حال حاضر کشورهای زیادی تحت نظارت نیترونوبل تجهیزات نانل را می سازند که از آن جمله می‎توان به کشورهای امریکا، استرالیا و عربستان صعودی اشاره کرد. (12)

3-2- فرآیند ساخت نانل

تولید تیوپ نانل یک عملیات پیوسته است که در آن اندود مواد منفجره همزمان با تولید تیوپ صورت می‎گیرد. با ادامه بیرون آمدن تیوپ بلافاصله در آب خنک می‎شود و پس از آن قطر و خرج ویژه آن چک می‎شود. خط تولید نانل از مراحل مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از :

• تولید قطعات فلزی
• تولید مواد منفجره
• تولید مواد تاخیری
• فشرده کردن عناصر تاخیری
• فشرده کردن مواد چاشنی ها
• آماده کردن مواد منفجره نانل
• تولید تیوپ نانل
• بهم بستن چاشنی های نانل
• چک کردن مواد خام و محصولات نهایی

برای داشتن قابلیت نگهداری خوب چاشنی های نانل، آنها را به صورت خلاء ای در بسته های آلومینیومی پلاستیکی بسته بندی می کنند. تجهیزات تولید نانل بگونه ای طراحی شده اند که در طی تولید دارای حداکثر ایمنی برای اپراتور باشند. (5)

3-3- اجزاء تشکیل دهنده واحد نانل

به طور کلی قسمتهای تشکیل دهنده نانل شامل اجزاء گوناگونی می‎باشد که در زیر شرح داده می‎شود:

3-3-1- تیوپ نانل

تیوپ نانل از پلاستیکی با کیفیت بالا و با قطر خارجی mm 3 ساخته شده است. نوع استاندارد آن پلاستیک شفاف است و تمامی مشخصات لازم در زمینه  آتشباری از قبیل با دوام بودن، از ایمنی کافی برخوردار بودن و … دارا می‎باشد. همانطور که گفتیم اساس این تیوپ پلاستیکی است که در داخل آن اندودی از ماده فعالی به میزان gr/m 02/0 که می‎تواند موج را با سرعتی حدود m/s 2000 انتقال دهد. (این ماده مخلوطی از HMX و آلومینیوم می باشد) و تقریبا نقش فتیله را بازی می‎کند. این امواج قدرت لازم جهت تحریک ماده منفجره اولیه یا چاشنی را دارد. از آنجا که این واکنش درداخل تیوپ انجام می‎شود انتقال موج خاصیت انفجاری را ندارد. در شکل (3-1) مقطع یک تیوپ نانل نشان داده شده است.

تیوپ های نانل در دو نوع موجود می باشد که عبارتند از:

• نوع (Heavy Duty) HD : این نوع تیوپ در مقابل سایش بسیار مقاوم است و از مقاومت کششی خوبی برخوردار است. بطوریکه اگر وزنه 12 کیلوگرمی را به انتهای آن آویزان کنیم به راحتی این وزن را تحمل می‎کند.
• نوع (High Tempetature) HT : این نوع تیوپ برای شرایطی که گرمای محیط تا 65 درجه سانتیگراد نیزمی رسد مناسب است. البته نوع استاندارد تیوپ نانل تا 50 درجه سانتیگراد را به خوبی تحمل می‎کند.

3-3-2- چاشنی

چاشنی نانل که در واقع عامل اصلی در انفجار خرج درون چال می باشد، خوداز چندین جزء تشکیل شده است که هر جزء آن وظیفه خاص را عهده دار می‎باشد و در واقع بسیار منظم و حساب شده طراحی گردیده است.

• بخش بیرونی: که قابل رویت است از یک پوسته آلومینیومی تشکیل شده و طول آن بسته به زمان تأخیر می‎باشد. البته همیشه از روی طول پوسته نمی توان زمان تأخیر را حدس زد.
• خرج اصلی: که از یک ماده منفجره قوی تشکیل شده است که مخلوطی از DDNP و HMN می‎باشد.
• خرج اولیه: ماده منفجره ای است که به شعله حساس می‎باشد.
• واحد تأخیر دهنده: لوله ای آلومینیومی است که با مواد قابل اشتعال پر شده و بخشی از آن مستقیما به پوسته پرس شده است.
• واشر لاستیکی: که چاشنی به آن محکم چسبیده و در واقع کار محافظت از تیوپ را برعهده دارد.
• تیوپ نانل به طول معین که انتهای دیگر آن مسدود می‎باشد.

در شکل (3-2) مقطع یک چاشنی نانل نشان داده شده است.

3-3-3- رابط

رابط همانند یک تقویت کننده عمل می‎کند. به این صورت که امواج را از تیوپ دریافت کرده و ضمن تقویت آن را درمسیرهای مختلف به تیوپهای بعدی منتقل می سازد. به همین علت قطعه رابط دارای یک چاشنی کوچک می‎باشد که قدرت آن تقریبا یک سوم قدرت چاشنی معمولی است. در شکل (3-3) برشی از رابط نانل نشان داده شده است.

چاشنی مذکور درون محافظ پلاستیک قرار گرفته است که این محفظه پلاستیکی دور چاشنی وظایف زیر را عهده دار است:

• از چاشنی کوچک محافظت می‎کند.
• از پرتاب تکه های آلومینیومی (ترکشهای پوسته) چاشنی انتقال دهنده انرژی جلوگیری می‎کند.
• دسته کردن تیوپها و متصل کردن آنها به چاشنی کوچک به نحویکه اتصال با کیفیت خوب ایجاد گردد.

3-3-4- استارتر

استارتر نانل نوعی رابط می‎باشد که طول تیوپ آن بلند می‎باشد و در کلافهای 50 متری یا قرقره های 100 متری ساخته می‎شود.

کار استارتر در واقع همان تقویت کردن موج حاصل از ماشین آتش زنه است. استارتر را می‎توان یک نوع رسانا بین ماشین آتش زنه و چاشنی نانل به حساب آورد. چنانکه اشاره شد طول تیوپ استارتر زیاد در نظر گرفته می‎شود. این امر بخاطر آن است که از استارتر زمانی استفاده می کنیم که بخواهیم از محل مورد نظر جهت آتشباری، فاصله قابل توجه داشته باشیم تا از خطرات احتمالی ضمن آتشباری محفوظ بمانیم.

3-3-5- برچسب مشخصات نانل

بر روی این برچسب معمولاً مشخصاتی از قبیل شماره تأخیر نوشته شده است و در واقع یکسری اطلاعات را با خود به همراه دارد

3-3-6- گیره

یکی دیگراز لوازمی که جهت اتصال تیوپهای نانل بکار می رود گیره پلاستیکی می‎باشد که بویژه برای اتصال تیوپ نانل به فتیله انفجاری موسوم به کرتکس بکار
می رود.

3-4- آزمایشهای انجام شده بر روی تیوپ نانل

برای بدست آوردن اطمینان از تیوپ نانل و اینکه این جز از اجزاء نانل در چه سطحی از مقاومت و کیفیت قرار دارد. آزمایشهای متعددی صورت گرفته و در زیر به شرح چند نمونه می‎پردازیم.

3-4-1- بررسی مقاومت تیوپ نانل

تیوپ نانل باید توانایی تحمل فشار را داشته باشد. نیز باید این خاصیت را داشته باشد  که در محیط های سرد و گرم خاصیت خود را از دست ندهد و به آسانی عمل کند. آزمایشات انجام شده برروی تیوپ نشان می‎دهد که تیوپ نانل در مقابل بسیاری عوامل محیطی مقاوم است که به اختصار به چند مورد اشاره می‎شود:( 3)

• تیوپ نانل در مقابل ضربه ایمن است. یعنی ضمن اینکه صدمه ای به تیوپ نمی رسد، ایجاد خطر نیز نمی کند. این مطلب با انجام آزمایش سقوط وزنه 10 کیلوگرمی از ارتفاع 30 متری قابل اثبات است.
• اگر تیوپ نانل را روی اتش بگیریم واکنش صورت نمی گیرد. در واقع تیوپ نانل می سوزد ولی هیچگونه عکس العملی درداخل لوله نانل صورت نمی گیرد.
• تیوپ نانل در دمای 20 درجه سانتیگراد توانایی تحمل وزنه 8 کیلوگرمی را دارد. این موضوع مقاومت تیوپ را در برابر کششهای احتمالی حین خرجگذاری و آتشباری تایید می‎کند.
• از آنجا که پلاستیک بکار رفته در ساخت تیوپ از نوع مقاوم می‎باشد و دارای کیفیت بالاست، لذا در برابر فرسایش و اصطکاک نیز مقاومت در خور توجه دارد.

3-4-2- حساسیت در مقابل عوامل شیمیایی

اگر تیوپ نانل به مدت 72 ساعت در چالهای آبدار و فشار psi 30 بماند وجود آب هیچ تاثیری بر روی آن ندارد. (1)

و همچنین در همین مدت زمانی سوخت موجود در مواد منفجره در آن نفوذ نمی کند و باعث خرابی آن نمی‎شود.(2)

3-5- انواع چاشنی نانل

همانطور که می دانیم برای منفجر ساختن خرج اصلی، از چاشنی کمک می گیریم. چاشنی های نانل را جهت استفاده در شرایط مختلف با کیفیتهای متفاوت ساخته اند، که در انواع زیر در دسترس می‎باشد:

نوع NONEL GT-HD و نوع NONEL UNIDET- HD دارای تیوپهای مقاوم و با کیفیت بالاست. نوع NONEL GT-OD و نوع NONEL UNIDET- OD علاوه بر برخورداری از تیوپهای تقویت شده دارای یک غلاف آلومینیومی اضافه جهت استحکام بیشتر و همینطور محافظت بیشتر از نقطه اتصال چاشنی به تیوپ می‎باشد بدین ترتیب چاشنی به هنگام خرجگذاری محفوظ تر می‎باشد.

نوع NONEL GT-HT و نوع NONEL UNIDET- HT مجهز به تیوپهای HT می باشند. تمام انواع اتصالات UB0-42 نیز به همین تیوپهای HT متصل شده اند.

شکل (3-4)

چاشنی ها ر ابسته به محیط های کاری به صورت زیر تقسیم بندی کرده اند:

3-5-1- چاشنی NONEL GT/MS

این چاشنی ها تاخیری بوده و در همه موارد انفجار با تأخیر میلی ثانیه اعم از انفجارات سطحی، زیرزمینی و یا زیر آبی بکار می رود. از نظر نوع ساخت این نوع چاشنی ها شبیه چاشنی های معمولی و متداول ساخته شده اند. زمان تأخیر و نیز فواصل زمانی تأخیر بین دوره ها و طول استاندارد در سری GT/MS در جدول (3-1) داده شده است . البته طولهای دیگر قابل سفارش می‎باشد.

جدول (3-1): زمان تأخیر و فواصل زمانی تأخیر بین دوره های چاشنی GT/MS (4)

3-5-2- چاشنی NONEL GT/T

این نوع چاشنی ها قابلیت بکارگیری در اتصال رابط خوشه ای را دارا هستند و بیشترین کاربرد این نوع چاشنی ها در آتشباری تونل می‎باشد. چنانکه می دانیم در آتشباری تونل زمان پیشروی در هر مرحله آتشباری، جهت صرفه جویی در وقت و هزینه مهم است. این امر مستلزم آن است که فواصل زمانی بین مراحل انفجار به مقدار کافی زیاد باشد تا به سنگهای منفجر شده اجازه بدهد بدون تداخل و ایجاد مزاحمت برای یکدیگر جابجا شوند. سری چاشنی GT/T این ویژگی را دارا هستند . چاشنی های GT/T شامل 25 شماره (دوره تأخیر) می باشند که در جدول (3-2) نشان داده شده است.

1-1- مقدمه

در اوایل قرن هفدهم باروت سیاه تولید گردید و برای لق کردن سنگ در صنعت معدن، انفجار جایگزین روش اصلی یعنی حرارت دادن  شد. با ورود به قرن هیجدهم باروت بطور گسترده ای در کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار گرفت تا زمانی که ویلیام بیکفورد انگلیسی فتیله اطمینان را در سال 1831 به ثبت رساند. این فتیله یک وسیله مطمئن و ایمن برای آتش زدن باروت در اختیار آتشکاران قرار گرفت.

درسال 1846، اسکانیوسوبره رو که یک ایتالیایی بود نیتروگلیسیرین را کشف کرد. آلفرد نوبل برای ایمن کردن نیتروگلیسیرین به هنگام حمل و نقل در سال 1867 آنرا جذب Kieselguhr (نوعی خاک دیاتومه) کرد که نه تنها سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین را جذب می کرد بلکه از حساسیت آن نسبت به ضربه می کاست و پس از خمیر شدن و شکل گرفتن به صورت فشنگ در داخل کاغذ پیچانده می شد بدین ترتیب دینامیت اختراع شد.

آلفرد نوبل در سال 1875، نیتروگلیسیرین حل کرد و بدین ترتیب ژلاتین انفجاری (نوعی دینامیت) که مخلوطی ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیتروسلولز بود ساخت. و در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر بدست آمد. در سال 1920، نیتروگلیکول به دینامیت اضافه شد که نقطه انجماد آن را بطور قابل ملاحظه ای پایین آ‎ورد.

در سال 1956، آنفو (نیترات آمونیوم و گازوئیل) وارد بازار آمریکا شد. در سال 1985 نیترونوبل، آنفوی جدیدی را که مقاومت بیشتری در برابر آب داشت به نام Akvanol عرضه کرد.

و در سال 1960، اسلاری و مواد منفجره با گرانروی بالا تولید شدند  ودر سال 1970 امولسیونهای انفجاری (امولیت) و در سال 1980، آنفوی تقویت شده جدید (امولان) تکمیل و عرضه شدند که تحول جدیدی را در چالهای آبدار بوجود آوردند. (9)

مواد منفجره صنعتی را به دسته های زیر تقسیم گردیده اند: (7)

• مواد منفجره دانه ای مثل باروت و نیترات آمونیوم
• مواد منفجره ژله ای
• دینامیت ها

1-2- باروت

باروت  مخلوطی مکانیکی از نیترات سدیم یا پتاسیم زغال و گوگرد است. در حالی که هیچکدام از آنها ماده منفجره نیستند. باروت از مواد منفجره کند سوز است و سرعت سوختن آن در مقایسه با مواد منفجره قوی خیلی کمتر از آنهاست. ترکیب انواع باروت در جدول (1-1) آمده است.

جدول (1-1): ترکیب انواع باروت (7)

حساسیت به ضربه و سرعت سوختن باروت نیترات سدیم دار (B) کمتر از باروت نیترات پتاسیم دار (A) است. ازدیاد زغال سبب کمتر شدن سرعت سوخت می‎شود. مقدار رطوبت کمتر از 2% و تغییر مختصر گوگرد اثری در سرعت سوختن باروت ندارد. باروت درفضای باز با سرعت 1cm/sec می سوزد و چنانچه شرایط سوختن سریع فراهم شود سرعت سوختن آن به 450m/sec می رسد. باروت را می‎توان به صورت فله در چال ریخت یا به صورت فشنگهای ساخته شده به شکل استوانه مصرف کرد. (7)

1-3- آنفو (ANFO)

آنفو حروف اول کلمات (Ammonium Nitrate Fuel Oil) به معنی مخلوط نیترات آمونیوم و سوخت مایع است. نیترات آمونیوم در اکثر مواد منفجره بعنوان اکسید کننده مصرف دارد.

آنفو به علت ارزانی و ایمنی زیاد بمقدار وسیعی در کارهای معدنی مصرف می‎شود. بطور کلی آنفو شامل 94% نیترات آمونیوم است که دانه های آن با مواد ویژه ضد کلوخه شدن (Anticake) پوشیده شده و 6% سوخت مایع هم جذب آن  گردیده است.

در پیرامون مواد ضد کلوخه شدن باید گفت که این مواد از این جهت به نیترات آمونیوم افزوده می‎شود که اولا از بهم چسبیدن دانه های نیترات و کلوخه شدن آنها جلوگیری نماید و در مرحله بعد باعث گردد که دانه های نیترات آمونیوم از استحکام کافی در برابر تغییرات درجه حرارت و تغییرات درصد رطوبت برخوردار شوند.

البته لازم به ذکر است که میزان افزودن مواد ویژه ضد کلوخه شدن باید به اندازه ای باشد که روی جذب گازوئیل اثر منفی نگذارد. حساسیت آنفو به انفجار مربوط به ترکیب، خواص فیزیکی ، ابعاد دانه ها و وزن مخصوص آن می‎باشد. سرعت انفجار آنفو با ازدیاد قطر خرج اضافه می‎شود و به حداثر 4300m/sec در قطر 13cm می رسد. محصور بودن نیز سرعت انفجار آنفو را بالا می‎برد ماکزیمم انرژی از انفجار آنفوزمانی است که مقدار سوخت به 7/5 % برسد. اضافه کردن فلزات سوختی نظیر آلومینیوم سبب ازدیاد انرژی آنفو می‎باشد.

آنفو دارای مقاومت بسیار ضعیفی در برابر آب است. بنابراین در چالهایی که آب وجود داشته باشد آنفو را درون بسته های پلاستیکی ریخته و سپس درون چال فرستاده می‎شود. ایجاد دود نارنجی قهوه ای پس از انفجار، نشانه فاسد شدن آنفو به وسیله آب است که باید آنفو را درون کیسه های پلاستیکی بهتر بسته بندی کرد و یا از محصولات مقاوم در برابر آب استفاده نمود. معمولاً اختلاط نیترات آمونیوم و سوخت با نسبتهای مورد نظر در سر چال در کامیونهای ویژ ه خرجگذاری صورت می‎گیرد و به داخل چال پمپ می‎شود. (7)

1-4- آنفوی مقاوم در مقابل آب (Akvanol)

همانطور که اشاره شد یکی از مشکلات اصلی آنفو هنگام استفاده مقاومت ضعیف آن در برابر آب است. شرکت نیترونوبل، آنفوی مقاوم در برابر آب با عنوان تجارتی آکوانول (Akvanol) عرضه کرده است. آکوانول ازترکیب نیترات آمونیوم بخصوص وسوخت نفت (گازوئیل) ساخته می‎شود. و درمجموع وقتی که در معرض آب قرار گیرد شکل ژل به خود می‎گیرد. خاصیت آکوانول در آب بستگی به توانایی غلیظ شدن عوامل جهت تورم و تشکیل ژل دارد. خرجگذاری آکوانول ترجیحا در دل  چال با ماشین خرجگذار از انتها تا سر چال انجام می‎گیرد. (9)

فصل اول: مواد منفجره مصرفی در معادن

• مقدمه – 1
• باروت – 2
• آنفو (ANFO)
• آنفوی مقاوم درمقابل آب (Akvanol)
• آنفوی سنگین (Heavu ANFO)
• مواد منفجره ژله ای (Slurry)
• مواد منفجره امولسیون (Emulsion)
• 1-7-1- امولیت (Emulite)
• امولان (Emulan)
• دینامیت (Dynamite)

فصل دوم: عوامل انفجاری

• 2-1- مقدمه – 10
• 2-2- فتیله اطمینان (Safety Fuse)
• 2-2-1- آتشکاری با فتیله اطمینان و چاشنی – 11
• 2-2-2- مزایا و معایب فتیله اطمینان – 11
• 2-2-2-1- مزایا – 11
• 2-2-2-2- معایب – 12
• 2-3- فتیله انفجاری (Detonating Cord)
• 2-3-1- مزایا و معایب فتیله انفجاری – 13
• 2-3-1-1- مزایا – 14
• 2-3-1-2- معایب – 14
• 2-4- چاشنی برقی – 14
• 2-4-1- مزایا و معایب آتشباری برقی – 15
• 2-4-1-1- مزایا – 15
• 2-4-1-2- معایب – 16
• 2-5- سیستم هرکودت (چاشنی گازی) – 16
• 2-5-1- مزایا و معایب سیستم هرکودت – 17
• 2-5-1-1- مزایا – 17
• 2-5-1-2- معایب – 17
• 2-6- سیستم نانل – 18
• 2-6-1- مزایای سیستم نانل – 18
• 2-7- پرایمر – 19
• 2-8- بوستر – 19
• 2-9- تأخیر و نقش آن در پارامترهای انفجار و خردشدگی سنگها – 20

فصل سوم: بررسی سیستم نانل و استفاده از آن در چند معدن

• 3-1- مقدمه – 23
• 3-2- فرآیند ساخت نانل – 24
• 3-3- اجزاء تشکیل دهنده واحد نانل – 25
• 3-3-1- تیوپ نانل – 25
• 3-3-2- چاشنی – 26
• 3-3-3- رابط – 27
• 3-3-4- استارتر – 28
• 3-3-5- برچسب مشخصات نانل – 29
• 3-3-6- گیره – 29
• 3-4- آزمایشهای انجام شده در روی تیوپ نانل – 29
• 3-4-1- بررسی مقاومت تیوپ نانل – 29
• 3-4-2- حساسیت در مقابل عوامل شیمیایی – 30
• 3-5- انواع چاشنی نانل – 30
• 3-5-1- چاشنی NONLE GT/MS
• 3-5-2- چاشنی NONEL GT/T
• 3-5-3- چاشنی NONEL UNIDET
• 3-6- انواع رابط – 34
• 3-6-1- رابط نوع UB0
• 3-6-2- رابطهای نوع UNIDET
• 3-6-3- رابط خوشه ای – 35
• 3-7- تحلیل مراحل آتشباری با نانل – 35
• 3-7-1- اتصالات با استفاده از رابط UB0
• 3-7-2- اتصال تیوپ نانل به فتیله انفجاری (کرتکس) – 38
• 3-7-3- اتصال توسط رابط خوشه ای – 39
• 3-8- آتش کردن مدار نانل – 40
• 3-8-1- ماشین انفجار دستی HN1
• 3-8-2- ماشین انفجار پنوماتیک از راه دور PN1
• 3-8-3- انفحار با چاشنی الکتریکی – 43
• 3-9- چند نمونه از نحوه اتصال مدار با استفاده از چاشنی و رابط های نانل – 43
• 3-9-1- مدار انفجار کوچک پلکانی – 43
• 3-9-2- مدار انفجار بزرگ پلکانی – 44
• 3-9-3- انفجار جهت حفر ترانشه – 45
• 3-9-4- اتصال با استفاده از رابط های NONEL UNIDET برای معادن روباز – 46
• 3-9-5- اتصال با استفاده از رابط های NONEL UNIDET برای حفر ترانشه – 49
• 3-9-6- آتشباری تونل – 50
• 3-10- استفاده نانل برای آتشباری معدن ماگما سوپریور سوپریور آریزونا – 51
• 3-10-1- آزمایش نانل در حفر راهروها – 51
• 3-10-2- آزمایش نانل در کارگاههای استخراج معدن ماگما سوپریور – 51
• 3-10-3- تاثیرات خرجگذاری نانل و بهم بستن آن – 52
• 3-11- استفاده از نانل برای آتشباری معدن طلای هارمونی – 53
• 3-12- استفاده از نانل در معدن گل گهر – 60

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و نتایج بدست آمده از استفاده نانل

• 4-1- معدن ماگما سوپریور – 74
• 4-1-1- چال منفجر نشده (Misfire)
• 4-1-2- مطالعه زمانی – 74
• 4-1-3- استاندارد کردن الگوی حفاری – 75
• 4-1-4- نتایج بدست آمده از استفاده نانل در معدن ماگما سوپریور – 75
• 4-2- معدن طلای هارمونی – 76
• 4-2-1- نتایج بدست آمده از بکارگیری سیستم نانل در معدن طلای هارمونی – 78
• 4-3- معدن گل گهر – 81
• 4-4- مراحل قبل از خرج گذاری – 82
• 4-5- هنگام خرجگذاری – 82
• 4-6- وصل کردن مدار – 83
• 4-7- کنترل اتصالات – 83
• 4-8- مهلت نگهداری در انبار – 84
• 4-9- محصولات آسیب دیده – 84
• 4-10- نتایج – 85
• فهرست منابع – 87
• پیوست – 89

منابع خارجي:

1. Peter p. Harvy; “THE USE ON NONEL PRIMADETS FOR BLASTING INITION AT THE MAGMA SUPRIOR MINE , SUPRIOR ARIZONA” Southwest Regional Bickford , co. las vegas, Nevada (1978).
2. K F EICK- General Managager; “Harmony Gold Mining Company Limited, Virginia , Orange Free State Republic Of South Africa (1990)
3. Charles M. Curtin; “NONEL PRIMADETS SAFETY AND SIMPLICITY IN A WORLD OF ELECTRICAL HAZARDS” Manager Of Sales Development Ensing Bickford Company Simsbury , Connecticut (1976)
4. Nitro Nobel; “NONEL User’s Manual”
5. Nitro Nobel; “Plantes for NONEL Detoneator”
6. Nitro Nobel; “Product Catalogue” (1993)

منابع داخلي:

7. استوار، رحمت الله: آتشكاري در معادن (شناخت مواد منفجره حفرچال ، خرجگذاري) انتشارات دانشگاهي صنعتي اميركبير ، چاپ سوم (1375)
8. استوار، رحمت الله: آتشكراي در معادن (تئوريهاي انفجار ، معادن روباز ، حفر تونل) انتشارات دانشگاهي صنعتي اميركبير، چاپ اول (1378)
9. استيك- الفسون مترجم: محمدي، محمدعلي: فن اوري مواد منفجره در ساختمان و معدن، شركت خدمات استخراج و آموزش معادن ايران (1377)
10. فرامرزي: علرضا؛ بررسي مواد منفجره مصرفي در مجتمع مس سرچشمه وتحليل نتايج انفجار پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه كرمان (1377)
11. افشار، جمشيد؛ يادداشت ها و تجارب شخصي در بخش انفجار معدن گل گهر.
12. يادداشت ها و تجارب شركت خدمات استخراج و آموزش معادن ايران نماينده رسمي نيترونوبل سوئد