علل عدم استقبال افراد از بیمه ‌آتش‌سوزی

مقدمه

داشتن زندگی عاری از خطر همواره آرزو و هدف مردم بوده است زیر میل به ایمنی و امنیت، بخش تفکیک ناپذیری از ماهیت همه انسانها راتشکیل داده و آنها همواره درتلاش برای بهبود شرایط زندگی و آسایش بیشتر سعی کرده اند با ایجاد تغییر درطبیعت، آن را به خدمت خود درآورند. بشر دراین راه همزمان با دستیابی به مواد، تجهیزات، دستگاه ها و به عبارتی به خدمت گرفتن فن آوری نوین، به همان اندازه با خطرات و مخاطرات بیشتر و جدیدتر و پیچیده تری مواجه گردیده است.

با ظهور انقلاب صنعتی درقرن هیجدهم که تحول عظیمی درپیشرفت و تبدیل کارگاههای کوچک خانگی و منطقه ای به کارخانجات بزرگ وعظیم به شمار می رود. مخاطرات ازحالت ساده و سنتی به مخاطرات پیچیده خاص صنایع و فرایند های پیچیده تبدیل گردید.

درهمین راستا درفرایند پیشرفت و تکامل، انسان ناچار ازبه کارگیری برخی مواد و ابزار خطرناک و ایجاد تغییر درآنها شده است. علاوه بر مخاطرات خاص و پیچیده عصر فوق تکنولوژیک قرن بیست و یکم، تجمع و تراکم سرمایه بالاخص درمناطق کلان شهرها خود برشدت گرفتن مخاطرات و ریسک های پیرامون زندگی بشر که بقاء مهم ترین هدف آن است می افزاید. براساس همین نگرش، رویکرد جدیدی درمباحث ریسک علی الخصوص مدیریت ریسک حریق در ادبیات بیمه ای جهان متولد شد.

بیمه آتش سوزی سابقه ای بیش از 300 سال درجهان دارد و پیشینه آن درایران به حدود یک قرن می رسد. دراین تحقیق پس از ذکر کلیاتی درمورد آتش سوزی و بیمه نامه های مربوط به آن و نحوه محاسبه و ارزیابی خسارت و تعیین نرخ و حق بیمه پرداخته و درپایان با بررسی فرضیه های تحقیق سعی می شود با توجه به مطالعات و بررسیهای آماری عوامل موثر بربیمه های آتش سوزی درایران را شناخته و ضمن معرفی آنها پیشنهاداتی جهت توسعه مطلوب این بیمه نامه ها درایران ارائه داد.

اهداف تحقیق و علت انتخاب موضوع:

همه روزه بعلت وقوع آتش سوزی های کوچک و بزرگ درگوشه و کنار این کشور و عدم وجود استطاعت مالی کافی ازسوی افراد و یا سازمانها بمنظور جبران این خسارتها، متاسفانه شاهد نابودی بسیاری از خانواده ها (بعلت عدم وجود تمکین مالی) و یا سازمانها (علیرغم مفید بودنشان برای جامعه) می باشیم، درحالیکه که باهزینه نمودن مبلغ نسبتاً اندکی این افراد و سازمانها قادر به تحت پوشش قرار دادن اموال خود می باشند.

هدف از انجام این تحقیق شناسایی علت و یا عللی می باشند که با وجود ارائه پوششهای نسبتاً کافی بیمه ای توسط شرکتهای بیمه، افراد و سازمانها استقبال مناسب را از این پوششها نمی نمایند از آن پس نه تنها عنصر فعالی درجامعه به شمار نمی روند بلکه خود محتاج کمک دیگران میشوند و این موضوع چه بسا می تواند منشاء ایجاد مشکلات و نابسامانی های زیاد شوند.

فرضیه های تحقیق

جهت تببین عوامل موثر درتوسعه مطلوب بیمه های آتش سوزی فرضیه های زیر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.

فرضیه یک: رابطه مستقیمی بین میزان درآمد مردم و میزان خرید بیمه نامه های آتش سوزی وجود دارد.

فرضیه دوم: رابطه مستقیمی بین میزان شناخت مردم و میزان خرید بیمه نامه های آتش سوزی وجوددارد .

فرضیه سوم: رابطه مستقیمی بین میزان تبلیغات موثر توسط بیمه گران و خرید بیمه نامه های آتش سوزی توسط اقشار مختلف جامعه وجود دارد.

فرضیه چهارم: رابطه مستقیمی بین اعتقادات مذهبی مردم درزمینه قضا و قدر و میزان استقبال آنان از بیمه های آتش سوزی وجود دارد.

فرضیه پنجم: میزان حق بیمه صادره شرکتهای بیمه نسبت به سالهای قبل افزایش پیدا کرده و به همان نسبت میزان ضریب خسارت کاهش یافته است.

قلمروتحقیق:

شرکتهی بیمه ایران و همچنین استفاده از کتابخانه بیمه مرکزی ایران و کتب و نشریات بیمه ای موجود درآن و پژوهشهای مرتبط با موضوع و گزارشهای آماری.

روش تحقیق:

مطالعه و بررسی کتب و نشریات بیمه ای و استفاده ازپایان نامه ها و پژوهشهای بعمل آمده دراین زمینه و استفاده از پرسشنامه و آمار موجود دربیمه مرکزی ایران.

محدودیتهای تحقیق:

کمبود مقالات علمی و تحقیقات انجام شده درزمینه بیمه (به خصوص بیمه آتش سوزی) و همچنین همکاری نکردن شرکتهای بیمه در زمینه ارائه آمار و گزارشهای آماری مورد نیاز.

تعریف واژه های بکار رفته درتحقیق :

بیمه:

«بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند درازای پرداخت وجه یا وجوهی ازطرف دیگر در صورت یا بروز حادثه خسارت وارده بر او جبران نموده و یا وجه معینی بپردازد. متعهد رابیمه گر و طرف تعهد را بیمه گذار و وجهی که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود موضوع بیمه می‌نامند».

بیمه آتش سوزی :

دربیمه آتش سوزی بیمه گر درچارچوب شرایط بیمه نامه تعهد می‌کند خسارت هایی راکه علت وقوع آتش سوزی، انفجار و صاعقه به اموال بیمه شده بیمه گذار وارد می شود، جبران کند. دراین بیمه نامه می توان خطرهای دیگری مثل زمین لرزه، سیل، طوفان، نشست و ترکیدگی لوله، شکست شیشه و سقوط هواپیما برروی اموال و اماکن رانیز با پرداخت بیمه اضافی تحت پوشش قرار داد.

تاریخچه بیمه آتش سوزی

قدیمترین رشته بیمه، بیمه باربری است درحالی که بیمه آتش سوزی، به تدریج از سده هفدهم تا نوزدهم شناخته شده است. آتش سوزی بزرگ لندن درسال 1666 زمانی به وقوع پیوست که وسایل اطفای حریق هنوز درمراحل ابتدایی بود و هیچ گونه پوشش بیمه آتش سوزی درجامعه به چشم نمی خورد. نخستین اداره آتش سوزی در انگلستان درسال 1680 تاسیسی شدو متعاقب آن شرکت هند این هند درسال 1696 و اداره آتش سوزی سان درسال 1710 پدید آمد. سرانجام آتش سوزی بزرگ لندن باعث ایجاد شرکت بیمه هامبرگر جنرال شد که این شرکت و شرکت سان، دو شرکت بیمه ای هستند که هنوز وجوددارند و فعالیت می‌کنند در نتیجه وقوع انقلاب صنعتی درسده هیجدهم که به پیدایش کارخانه ها، انبارها، کشتیها، ماشین آلات و غیره انجامید، شرکتهای بیمه آتش سوزی متعددی ازجمله لویدزلندن تاسیس شدند.

آتش سوزی بزرگ لندن

درساعت 2 بامداد یکشنبه اول سپتامبر 1666 میلادی، درمعبر باریکی کنار رودخانه تامیز حریقی رخ داد وقیر و کنف و زغال سنگ انباشته درمحل، آتش را گسترش داد. سهل انگاری درمهار آتش و خاموش نکردن بهنگام آن، سبب شد که آتش لحظه به لحظه و با سرعت دامنه پیدا کند و هرچه را درمسیرش قراردارد بسوزاند و با خاکستر یکسان کند. هنگامی که آتش به پل بزرگ لندن (تنها محل عبور مردم) رسید بندهای پل از هم گسست و الوارهای نیم سوخته و مشتعل بناها به داخل رودخانه و روی پمپهای دستی که تنها وسیله برای خاموش کردن آتش محسوب می شد ریخته شد و آنها را بی استفاده ساخت. بدین قرار، مردم ناگریز شدند که با سطلهای پر از آب که دست به دست می دادند به خاموش کردن آتش مبادرت ورزند رفته به رفته که آتش گسترش می یافت، اضطراب مردم هم بالا می گرفت زیرا شعله های آتش، به امواج وسیعی، ساختمانها راگروه به گروه دربر میگرفت و باد شدیدی خاوری نیز باعث شد که قطعات مشتعل به مسافتهای دور پرتاب و هرلحظه بردامنه حریق افزوده شود: آتش همچنان پیش می تاخت و مردم وحشت زده را پس می راند. جمعیت، مبهوت و متوحش، هرچه ازاثاث خانه که به دستشان می رسید و حمل کردنی بود، برمی داشتند و به کوچه ها و خیابانها و درنهایت به صحرا گریختند.

سرانجام، پس از سه شبانه روز، بارانهای سیل آسای فصلی به داد مردم رسیدند؛ 4360 جریب زمین سوخته و 400 کوچه و خیابان لندن فروریخته بود؛ 13200 ساختمان؛ 92 کلیسا، 52 انبار بزرگ کالا و تعداد زیادی بیمارستان، کتابخانه ، بناهای دولتی و چندین دروازه و پل با خاک یکسان شده بودند، خسارت وارده به پول آن زمان، از 11 میلیون لیره انگلیسی تجاوز کرده بود که به پول امروزی متجاوز از یک میلیارد لیره می شود.

پس از این بلای عظیم، اولیای امور و صاحبان سرمایه به اندیشه گران متوسل شدند تا چاره جویی کنند بلکه ازنظایر این فاجعه درآینده جلوگیری شود یا دست کم خسارت تلفات به حداقل ممکن برسد، نتیجه بررسی های چندین ساله این شد که چون دانش زمان قادر به پیش بینی ، پیشگیری و مبازره با آتش سوزیهای دامنه دار نیست، چاره منحصر به فرد،«تقسیم خسارتها» بین شمار هرچه بیشتر سازمانهای اقتصادی، صاحبان وارده یکباره یک سازمان اقتصادی یایک فرد را ازمیان نبرد و پس از حریق بتوانند به کسب و کار گذشته ادامه دهند-بدین گونه بود که بیمه آتش سوزی پابه عرصه وجود نهاد.

بیمه آتش سوزی در ایران

بیمه آتش سوزی سابقه ای بیش از 300 سال درجهان دارد و پیشینه آن درایران حدود یک قرن می رسد. تا قبل از تاسیس شرکت سهامی بیمه ایران درسال 1314 عملیات بیمه گری و ازجمله بیمه آتش سوزی توسط نمایندگیهای شرکت های بیمه خارجی بویژه دو شرکت اینگستراخ روسی و یورکشایر انگلیسی انجام می شد. نخستین بیمه نامه آتش سوزی درسال 1314 به نام علی اکبر داور وزیر دارایی وقت کشور و مربوط به خانه مسکونی وی بوده است که توسط شرکت سهامی بیمه ایران صادرگردیده است.

مفاهیم آتش سوزی

حریق چیست ؟

حریق عبارتست از احتراق شدید مواد سوختنی یا آتشی ناخواسته و ازکنترل خارج شده که معمولاً با سرعت نور، دود و حرارت زیاد توام است. احتراق عبارتست از ترکیب یک ماده سوختنی بااکسیژن که دو حالت دارد: احتراق آرام(ماننداکسید شدن مس) و احتراق شدید (که با حرارت دود، نورهمراه است).

فصل یک- کلیات تحقیق

• مقدمه
• اهداف تحقیق و علت انتخاب موضوع
• فرضیه های تحقیق
• قلمرو تحقیق
• روش تحقیق
• تعریف واژه های بکار رفته در تحقیق

فصل دو- کلیات بیمه

• تاریخچه بیمه در جهان و ایران
• مبانی تئوریک بیمه
• بررسی فقهی مساله بیمه
• تقسیم بندی انواع بیمه

فصل سه- کلیات بیمه های آتش سوزی

• تاریخچه بیمه آتش سوزی
• بیمه آتش سوزی در ایران
• مفاهیم آتش سوزی
• طریقه بوجود آمدن آتش سوزی
• طبقه بندی آتش سوزیها
• عوامل گسترش آتش سوزی
• قدرت توسعه و گسترش آتش سوزی
• قرارداد بیمه آتش سوزی
• مراحل صدور بیمه نامه آتش سوزی
• کارشناسی و بازدید اولیه
• نحوه تعیین نرخ و محاسبه حق بیمه
• قیمت تمام شده در بیمه آتش سوزی
• خطرات تحت پوشش در بیمه آتش سوزی
  • انفجار
  • صاعقه
• خطرات اضافی بیمه نامه های آتش سوزی
  • بیمه شکست شیشه
  • بیمه سرقت با شکست حرز
  • بیمه طوفان
  • بیمه ضایعات
  • بیمه سیل
  • بیمه زلزله
  • بیمه سقوط هواپیما
• انواع بیمه های آتش سوزی
  • بیمه منازل مسکونی
  • بیمه تمام خطر
  • بیمه نامه آتش سوزی بر مبنای اولین خسارت
  • بیمه مشترک
  • بیمه نامه اظهارنامه ای
• خسارت آتش سوزی
• پرداخت خسارت
• حدود تعهدات بیمه گر در صورت وقوع حادثه و ارزیابی خسارت

فصل چهار- نتیجه گیری و پیشنهادات

• عوامل مؤثر بر بیمه های آتش سوزی
  • عوامل اجتماعی
  • عوامل مربوط به برنامه ریزی
  • عوامل آموزشی
  • عوامل بازاریابی
  • عوامل اقتصادی
  • عوامل مذهبی
  • عوامل ساختاری
• بررسی آمار و عملکرد شرکتهای بیمه ایران از سال 1379 الی 1382
• نتیجه بررسیهای بعمل آمده در آمار شرکتها تا سال 82
• پیشنهادات
• منابع

منابع:

• پوراسمعيل نيازي، مسعود، بررسي تأثير عوامل عمده اقتصادي بر ميزان تقاضاي بيمه نامه آتش‌سوزي، پايان نامه كارشناسي ارشد، سال 1377
• جباري، غلامحسين، مؤسسات بيمه
• دستباز، هادي، اصول بيمه
• شيباني، احمد‌علي، كليات علم بيمه
• صالحپور، علي، موانع موجود در توسعه بيمه‌هاي آتش‌سوزي، پايان‌نامه كارشناسي ارشد.
• كريمي، آيت‌ بيمه اتكايي، بيمه‌هاي غيرزندگي
• كريمي، آيت بيمه اموال و مسئولين ج دوم
• كريمي، آيت، بيمه آتش سوزي
• كريمي، آيت‌، كليات بيمه
• گزارش آمار و عملكرد شركتهاي بيمه ايران سال 1379
• گزارش آمار و عملكرد شركتهاي بيمه ايران سال 1380
• گزارش آمار و عملكرد شركتهاي بيمه ايران سال 1381
• گزارش آمار و عملكرد شركتهاي بيمه ايران سال 1382
• نشريه پيام بيمه ايران