میدان و انواع و ویژگی آن

: میدانهای حکومتی:

معمولاً در پایتختها و شهرهای بزرگ یک میدان حکومتی وجود داشت که برای تمرینهای نظامی، سان و رژه و انجام مراسم رسمی و احیاناً مجازات مجرمان مورد استفاده قرار می گرفت. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدانهای نظامی:

در پایتخت و بعضی از شهرهای بزرگ و مهم، یک میدان مخصوص تمرینهای مداوم نظامی و استقرار و اقامت نظامیان ساخته می شد که متشکل از یک فضای باز یعنی محوطۀ میدان، و حجره ها و فضاهایی در پیرامون برای اقامت نظامیان و ذخیره سلاح بود. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدانهای محله ای:

در هر یک از محله های بزرگ و متوسط شهرهای تاریخی، یک مرکز محله وجود داشت. این مراکز از نظر کالبدی و شکلی به دو صورت وجود داشتند. نخست به صورت یک راسته یا گذر که کمی از گذرهای دیگر در محل استقرار فضاهای تجاری و اجتماعی، عریضتر بودند. نوع دوم مرکز محله به صورت میدانچه بود. این میدانچه اغلب در محل تقاطع چند راه یا در کنار راه اصلی محله قرار داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

پیوند ارگانیک میدانها با سایر فضاها و عناصر شهری

بررسی برخی از خصوصیات میدانها در این نوشتار به سبب کارکرد ارتباطی آنها به عنوان یک مفصل ارتباطی و شهری انجام می گیرد، اما همان گونه که بازارها در کنار کارکرد ارتباطی، دارای کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز بودند، بیشتر میدانها هم در کنار کارکرد و نقش ارتباطی، زمینه و فضایی برای انجام بعضی از فعالیتهای مهم اجتماعی و شهری بودند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

عناصر میانی مقدس

2-1: دارای عنصری میانی

منظور از عنصر یا فضای میانی، عنصر و فضایی است که در میان میدان احداث شده و دارای کارکرد معینی باشد، بنابراین هر عنصر یا فضایی که به صورت اتفاقی و فکر نشده در میان میدان قرار گیرد و در صورت تغییر مکان، هیچ تغییری در نحوۀ فعالیتهای میدان و برگزاری مراسم در آن روی ندهد از عناصر یا فضاهای میانی به شمار نمی آید. برای مثال در وسط بسیاری از میدانهای محله ای بعضی از شهرها مانند یزد و نایین، الوگاههایی (محل افروختن آتش) وجود داشت- اکنون نیز آثاری از آنها موجود است- که در بعضی از مراسم، در آنها آتش می افروختند. این فضاها یا عناصر در قدیم از تقدس برخوردار بودند. در میان بعضی از میدانهای دورۀ معاصر نیز فضایی طراحی شده وجود دارد که مجسمه ها و عناصری سمبلیک- یا دمانی یا مفرح مانند فوارۀ آب- در آنها نصب شده است، اما اهمیت کارکردی این عناصر و منزلت آن در اعتقادات عامه چندان مهم، عمیق و قابل مقایسه با عناصری مانند الوگاهها نیست. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

نحوۀ اتصال راه به میدان:

با طرح منظم و فکر شده:

در میدانهایی که فضاهای ساخته شده و سطوح جاتنبی آنها را طراحی می کردند، محل اتصال راه به میدان نیز طراحی می شد و اغلب در مکانهای معین و منظمی قرار داشت. در میدانهای متوسط و کوچک یک دهانه را مانند دهانه های دیگر به عنوان ورودی راه به میدان در نظر می گرفتند. اما در میدانهای بزرگ، دهانۀ مزبور را بزرگتر و با اهمیت تر از سایر دهانه ها طراحی می کردند تا محل اتصال راه به میدان به خوبی مشخص شود.(مانند میدان توپخانه) .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)