روش های اقتصادی کاهش ضایعات گندم

تحقیقات نشان می دهدکه از مجموع 165ملیون هکتار اراضی کشور حدود 37ملیون هکتار (4/22درصد)مستعد هستند که تنها از 6/18 میلیون هکتار –آنهم از 50 تا 60 درصد ظرفیت برداشتشان استفاده می شود .حمایت از کشاورزان جهت افزایش بهره وری محصول و نیز اصلاح نظام خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی و بهبود بسته بندی محصولات کشاورزی از جمله راههای کاهش ضایعات مواد غذایی و محصولات کشاورزی به شمار میرود .

در زیر بخش زراعت –انچه که بیش از هر چیز مورد توجه بوده وابستگی کشور در محصولات استراتژیک مانند گندم –برنج –ذرت و دانه  های روغنی میباشد.بر این اساس و با توجه به اینکه طرحهای متعددی در راستای قطع وابستگی به محصولات یاد شده تهیه گردیده است . بر مبنای این طرحها پیش بینی شده است که در طرح خود کفایی گندم یک افق زمانی ده ساله (پایان سال 1390)میزان تولید گندم به 5/16 ملیون تن افزایش یابد و نیز طرح خود کفایی برنج در افق ده ساله میزان تولید این محصول را از 6/1 ملیون تن فعلی به 4/2 ملیون تن در افق طرح خواهد رساند و طرح افزایش تولید ذرت نیز در همان افق زمانی درصدد افزایش تولید ذرت مورد نیاز کشور از 2/1 ملیون تن به 8/2 ملیون تن در سال انتهایی طرح است .لزوم خود کفایی در تولید محصولات استراتژیک در عرصه جهان کنونی که غذا بعنوان یک اسلحه و اهرم بشمار می رود و تامین امنیت غذایی در کشور از اهم ضروریات محسوب می شود که در این راستا –کاهش ضایعات –یکی از عوامل مهم در افزایش تولید و کاهش واردات محسوب می گردد. از سوی دیگر با توجه به اینکه سهم مهم سرمایه گذاری انجام شده در بخش کشاورزی پنج درصد از سرمایه گذاریهای موجود در کشور میباشد و این رقم برای بخش کشاورزی نسبت به سایر کشورهای جهان بسیار پایین میباشد و با توجه به کمبود سرمایه گذاری در این بخش میزان ضایعات محصولات کشاورزی معادل 25 درصد درآمد نفتی کشور تخمین زده میشود که این میزان بیانگر میزان بالی ضایعات و نیز ارزش آن در تولید ناخالص داخلی می باشد .در حال حاضر بیش از 26 ذرصد ارزش تولید ناخالص کشور ارز اوری چشمگیری معادل 25 تا 30 درصد ارزش صادرات غیر نفتی سالانه و 24 درصد اشتغال کشور مربوط به بخش کشاورزی است که کاهش محصولات کشاورزی علاوه بر قابلیت افزایش عملکرد محصولات زراعی و باغی در ایجاد اشتغال –توسعه صادرات غیر نفتی و نیز ایجاد امنیت غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است.به طور خلاصه می توان برای رسیدن به خود کفایی نسبی ،جدای از افزایش تولید ،در برخوردبا مسئله ضایعات و چگونگی کاهش ان مورد تاکید است. کاهش ضایعات طبیعت افزایش عرضه را دارد. کشور ما طی سالهای گذشته در زمینه بسیاری از مواد و محصولات به خود کفایی رسیده است. ولی عواملی چون افزایش جمعیت در کنار عدم کاهش ضایعات راه را برای رسیدن به نقطه استقلال طولانی تر می کن. ضایعات از جنبه های کاهش میزان تولید –افزایش نیاز به واردات و هدر دادن نهادههای لازم برای تولید بر اقتصاد ضربه وارد می کند. با توجه به مطالب پیش گفته چنین به نظر می رسد که سیاستهای دولت بیشتر در راستای حمایت از مصرف کننده و تضعیف انگیزه تولید بوده که این امر به افزایش ضایعات و کاهش دسترسی به غذای بیشتر و بهتر در درازمدت از سوی مصرف کننده منتهی شده است .این مشکلات ناشی از تدوین ناهماهنگ سیاستهای تولید و مصرف و سلامت تغذیه ای بوده است. از همین رو دسترسی به امنیت غذایی مطلوب در کشور به تغیرات عمده در ترکیب تولید نیاز دارد .

1. حمید نژاد – م و همکاران(1380). تعیین و ارزیابی اقتصادی گندم در زمان برداشت و خرمن کوبی در مناطق هرات – مروست و ابر کوه – فصلنامه پژوهشی شماره 34 موسسه پژوهش برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی.
2. محسنین – م (1373) قیمت تعادلی نان – سازمان تحقیقات- آموزش و ترویج کشاورزی.
3. مجموعه مقالات پژوهشی اقتصاد گندم از تولید تا مصرف – (1378) معاونت پژوهش های فنی و سیاستهای حمایتی- موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی.
4. بررسی چالشهای بازار گندم – آرد و نان – دکتر ابولفضل محمودی- اقتصاد کشاورزی و توسعه – سال دهم- بهار 1381 .
5. عوامل موثر بر ضایعات نان – دکتر محمد ارسلان بد – اقتصاد کشاورزی و توسعه – سال هشتم – زمستان 1379 شماره 32.
6. رئیس دایره کشاورزی اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
7. مهاجر – ی – (1377) تکنولوژی و ضایعات نان – موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی.