آفات مهم گندم و مديريت كنترل آنها

گندم عمده ترین محصول زراعی کشور است. سطح زیر کشت گندم آبی و دیم کشور در سال 1380 به ترتیب27/2 و51/3 میلیون هکتار و متوسط عملکرد آن در شرایط آبی و دیم به ترتیب 3 و 7/0 تن در هکتار بوده است. نرخ خودکفایی گندم در سال های مختلف بین 60-80 درصد نوسان داشته است. در صورتی که متوسط عملکرد در شرایط آبی و دیم به ترتیب تا سطح 8/4 و16/1 تن در هکتار افزایش یابد، خودکفایی در تولید این محصول تحقق خواهد یافت(کشاورز و همکاران، 1380).

مهم ترین عوامل تآثیرگذار در کاهش عملکرد گندم کشور به شرح زیر می باشند(آهون منش،1371):

• پایین بودن آگاهی و دانش علمی و عملی کشاورزان
• نارسایی در تآمین و توزیع به موقع نهاده های کشاورزی(بذر، کود، سم و  …)
• بالا بودن میزان ضایعات در مراحل مختلف تولید
• محدود بودن منابع آب و یا عدم وجود نظام صحیح آبیاری در اغلب مناطق کشور
• خسارت آفات، بیماریهای گیاهی، علف های هرز و عدم مدیریت صحیح کنترل آنها
• عدم مصرف صحیح و بهینه کودهای شیمیایی و یا کمبود و عدم توزیع به موقع آنها
• کاربرد غیر اصولی و نامنظم ماشین آلات و ادوات کشاورزی
• عدم توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در بسیاری از نظام های بهره برداری
• کمبود وسایل، ابزار و اعتبار در زمینه های مختلف تحقیق، ترویج و آموزش کشاورزی
• کمبود سرمایه گزاری در تولید محصولات کشاورزی
•  نارسایی سیاست ها و برنامه های کشور برای تولید محصولات کشاورزی

• مقـدمـه
• آفات گندم و اهمیت اقتصادی آنها
• راست بالان زیان آور گندم
• سن های زیان آور گندم
• جوربالان زیان آور گندم
• بال ریشک داران زیان آور گندم
• سخت بالپوشان زیان آور گندم
• بال پولک داران زیان آور گندم
• دو بالان زیان آور گندم
• بال غشائیان زیان آور گندم
• کنه های زیان آور گندم
• مدیریت تلفیقی آفات گندم
• منابع

منابع

1. .   آزمایش فرد، پروانه و بهرام فریدی.1371. بررسی خسارت و میزان تراکم تریپس گندم روی چند واریته گندم و دو واریته جو در کرج و زنجان. خلاصه مقالات اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
2. آهون منش، علی. 1371. سیاست تولید گندم در کشور و معرفی طرح محوری گندم. گزارش کنفرانس سن گندم، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. صفحه 14-28.
3. آینه، صحبت.1377.ارزیابی و بررسی ژنتیکی مقاومت ژنوتیپ های مختلف گندم نسبت به سن(Eurygaster integriceps Put.). پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 121 صفحه.
4. احمدی، علی اصغر و علیمراد سر افرازی .1372. انتشار و دشمنان طبیعی شته روسی گندم
   Diuraphis noxia  (Mordvilko) در استان فارس. خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 1.
5. اکبری نوشاد، شهیندخت . 1372 . نکاتی در مورد بیو اکولوژی شپشک ریشه گندم‍‍‍‍Porphyrophora tritici (Bod.) در استان آذربایجان شرقی. خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 3 .
6. اکبری نوشاد، شهیندخت . 1373. بررسی تکمیلی بیو اکولوژی شپشک ریشه گندم‍‍‍‍Porphyrophora tritici (Bod.) در استان آذربایجان شرقی .گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 87-106.
7. اقتدار، عباداله.1370.بررسی بیواکولوژی ساقه خوار ذرت (Sesamia nonagrioides Lef. ) در فارس. خلاصه مقالات دهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 11 .
8. اقلیدی، سیف اله.1340. پروانه خوشه خوار گندم. نشریه شماره 20 موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی.
   صفحات 1- 4.
9. اقلیدی، سیف اله.1340. برگ خوار گندم. نشریه شماره 20 موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی. صفحات 5-15.
10. امیرمعافی، مسعود. 1379. بررسی سیستم میزبان-پارازیتوئید بین‏Trissolcus grandis Thom. و تخم سن گندم. رساله دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.220 صفحه.
11. امیرمعافی، مسعود. 1370. شناسایی و بررسی کارائی مگس های پارازیتوئید سن گندم(Tachinidae) در منطقه کرج. پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.160 صفحه.
12. امیرنظری، محبوبه، فریبا مظفریان و یوری ماروسیک.1381 . شناسایی دشمنان طبیعی شته های گندم در منطقه کرج. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 21 .
13. امینی، فرهاد. 1379. آفات غیرهمگانی گندم و جو( خصوصی) و نگرشی بر چگونگی عملیات مبارزه با آفات غیر عمومی گندم. مدیریت مبارزه با آفات زراعی، سازمان حفظ نباتات. 89 صفحه.
14. ایرانی پور، شهزاد.1375.بررسی تغییرات فصلی جمعیت زنبور های پارازیتوئید تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Put.) در کرج، کمال آباد و فشند . پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
    179 صفحه.
15. باقری، محمد رضا و غلامرضا رجبی.1379.ارزیابی خسارت های کمی و کیفی تریپس گندم Haplothrips tritici و برآورد اثر سمپاش های رایج علیه سن گندم در کاهش جمعیت آن. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 16 .
16. بغداد چی، محمد حسن. 1371. مسائل اجرایی و وضعیت فعلی مبارزه با سن غلات در ایران. گزارش کنفرانس سن گندم، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. صفحه 76-79.
17. بندانی، علیرضا، غلامرضا رسولیان، عزیز خرازی پاکدل، مرتضی اسماعیلی و پروانه آزمایش فرد.1372.بررسی فون
    شته های غلات (گندم و جو) و پارازیتوئید های آنها در منطقه سیستان . خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران. صفحه 4.
18. بهداد، ابراهیم.1375. دائره المعارف گیاه پزشکی ایران. نشر یادبود، اصفهان. 3153 صفحه.
19. بهرامی، نوذر و غلامرضا رجبی.1372 . زیست شناسی مقدماتی مینوز برگ غلات
    (Syringopais temperatella Led. ) در استان باختران . خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 6.
20. بهرامی، نوذر. 1373. بررسی مینوز برگ گندم(Syringopais temperatella Led. ) در زراعت های دیم استان کرمانشاهان. گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 44-60.
21. بهرامی، نوذر.1377 . بررسی سطح زیان اقتصادی سن گندم در مزارع گندم دیم استان کرمانشاه . پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. 88 صفحه.
22. بهرامی نژاد، صحبت، محمد رضا قنادها، عزت الله فرشاد فر و غلامعباس عبداللهی.1381. بررسی ژنتیکی مقاومت
    ژنوتیپ های مختلف گندم نسبت به سن گندم (Eurygaster  integriceps Put.). خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه4 .
23. بی نام. 1377. گزارش دو سالانه طرح جامع سن گندم . بخش تحقیقات سن گندم، موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی.
24. بی نام.1378. گزارش عملکرد فعالیت های سازمان حفظ نباتات در سال 1378. سازمان حفظ نباتات.
25. بی نام.1375. فهرست آفات، بیماریهای گیاهی و علف های هرز محصولات کشاورزی کشور و سموم توصیه شده علیه آنها. سازمان حفظ نباتات. 60 صفحه.
26. پورحاجی، علیرضا و علی اصغر احمدی. 1378. مقایسه گلخانه ای مقاومت 23 ژنوتیپ جو به شته روسی گندم
    (Mordvilko)Diuraphis noxia  . نامه انجمن حشره شناسی ایران. جلد 19(1 و2): 57-78.
27. پیرهادی، احمد. 1373. بررسی مینوز برگ گندم(Syringopais temperatella Led. ) در زراعت های گندم دیم و تعیین علل طغیان در استان لرستان. گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 61-86.
28. پیرهادی، احمد و غلامرضا رجبی.1381. بیولوژی مگس Elomyia lateralis پارازیتوئید سن گندم در استان لرستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 6 .
29. پیرهادی، احمد و غلامرضا رجبی.1381. بیولوژی مگس Phasia subcoleoptrata پارازیتوئید سن گندم در استان لرستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه7 .
30. تقدسی، محمد ولی.1370.مقایسه قدرت زادآوری جمعیت های زنبور پارازیتوئید Trissolcus grandis روی تخم سن معمولی گندم در مناطق کرج، قزوین، ورامین و شهریار. . پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 140 صفحه.
31. تکلو زاده، حاجی محمد و هادی زهدی.1379. بررسی بیولوژی تریپس گندم Haplothrips tritici در کرمان. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 15 .
32. جمسی نوبندگانی، غلامرضا، سید محمد رضا حسنی زاده و احمد علی فرهام.1365. بررسی کرم ریشه خوار(Pentodon idiota) نیشکر در مزارع نیشکر هفت تپه و کارون. خلاصه مقالات هشتمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 40 .
33. جمسی نوبندگانی، غلامرضا و غلامرضا رجبی.1381. بررسی نقش عملیات زراعی پس از برداشت و تآثیر مبارزه شیمیایی در دوره داشت بر کاهش جمعیت مینوز برگ غلات در خوزستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 26 .
34. جمسی نوبندگانی، غلامرضا، محمود شجاعی، غلامرضا رجبی و هادی استوان.1381. تعیین و محاسبه سطح زیان اقتصادی مینوز برگ غلات در خوزستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 27 .
35. حسینی، سید مهدی. 1373. سوسک سیاه گندم(Zabrus tenebrioides) و روش های مبارزه علیه آن در خراسان . گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 22-34.
36. حق شناس، علیرضا، عباس عبداللهی و منوچهر رضابیگی. 1377.بررسی مراحل زیستی سن گندم با فنولوژی گیاه در مزارع گندم و جو استان چهار محال و بختیاری. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 11 .
37. حقیقت خواه، محمود، پروانه آزمایش فرد، عبدالرضا عظیمی ومهدی بایمانی. 1377.بررسی سطح زیان اقتصادی مینوز برگ غلات در مزارع گندم دیم استان خوزستان. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 14 .
38. حیدری، محمد، ولی اله غدیری، ابوسعید کاشانی، منوچهر رضابیگی و پرویز ایرانی.1376.بررسی اختلاف آلودگی ارقام گندم و جو به سن معمولی غلات و میزان خسار ت وارده به آنها. نشریه آفات و بیماریهای گیاهی، جلد 65(1):20-36.
39. خواجه زاده، یدالله.1377.معرفی سوسک های زیان آور مزارع غلات خوزستان. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 15.
40. خواجه زاده، یدالله.1381.بررسی بیولوژی Locusta migratoria L. و پیشنهاداتی برای کنترل آن در مزارع برنج و نیشکر خوزستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 85..
41. خواجه زاده، یدالله.1381.اثر زنبور پارازیتوئید Sclio flavibabis M. بر جمعیت ملخ Locusta migratoria L. در مزارع نیشکر خوزستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 87..
42. خوش گفتار، براتعلی، جلال جلالی سندی و احد صحراگرد.1377. بیولوژی سوسک برگ خوار غلات (Oulema melanopus) در شرایط رودبار گیلان. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 16.
43. دواچی، عباس. 1333.حشرات زیان آور ایران، ملخ ها و سایر حشرات زیان آور غلات. نشریه شماره 211، دنشگاه تهران. 252 صفحه.
44. دولتی، لطفعلی، غلامرضا رسولیان، مرتضی اسماعیلی و پروانه آزمایش فرد.1374. بررسی بیولوژی شته روسی گندم (Diuraphis noxia) و پراکندگی آن در استان تهران. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 6 .
45. رجبی، غلامرضا و فریدون ترمه.1366. تغذیه و تولید مثل دو گونه سن گندم Eurygaster integriceps Put..
    و Aelia furcula F. در اماکن زمستان گذرانی و رابطه این پدیده با گسترش آنها در سال های اخیر. نشریه آفات و بیــماریهای گیاهی، جلد 55 (1و2):131-139.
46. رجبی، غلامرضا و محبوبه امیرنظری.1367. بررسی زنبورهای پارازیتوئید تخم سن در بخش مرکزی فلات ایران. نشریه آفات و بیماریهای گیاهی، جلد 56 (1و2):1-12.
47. رجبی، غلامرضا و فریدون ترمه.1370. بررسی تکمیلی زندگی دو سن مهم گندم Eurygaster integriceps Put. . و Aelia furcula F. در ارتفاعات ایران. نشریه آفات و بیماریهای گیاهی، جلد59 (1و2):1-9.
48. رجبی، غلامرضا، 1372.علل بنیادی گسترش و طغیان سن گندم در سال های اخیر. انتشارات موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی. 33 صفحه.
49. رجبی، غلامرضا.1377. بررسی زندگی سن های زیان آورگندم و جو از جنس Aelia و اکولوژی آنها در ایران. نشریه آفات و بیماریهای گیاهی، جلد66 (1و2):99-121.
50. رجبی، غلامرضا.1379. اکولوژی سن های زیان آور گندم و جو در ایران. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت کشاورزی. 343 صفحه.
51. رجبی، غلامرضا، سید مهدی حسینی و مصطفی منصور قاضی.1375. بررسی مگس های گندم و جو در ایران. نشریه آفات و بیماریهای گیاهی، جلد 64(1و2):60-71.
52. رضابیگی، منوچهر. 1369. گزارش پژوهشی طرح بررسی بیولوژی سوسک قهوه ای گندمAnisoplia spp. گزارش پژوهشی بخش تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه. صفحات 26-39.
53. رضابیگی، منوچهر و محمد حیدری. 1372. اسکارابئید های زیان آور گندم و جو در کرمانشاه . خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 14 .
54. رضابیگی، منوچهر. 1373. جنبه های مرفولوژیکی و بیوشیمیایی مقاومت 25 رقم گندم نسبت به سن گندم
    ( E. integriceps Put.) .پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
    160 صفحه .
55. رضابیگی، منوچهر. 1377. بررسی تطابق مراحل زیستی سن گندم و فنولوژی گیاه در گندم و جو . خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 20.
56. رضابیگی، منوچهر. 1379. بررسی مکانیسم های مقاومت ارقام گندم نسبت به سن گندم
    (Eurygaster integriceps Put.) و رابطه زیر واحد های گلوتنین با میزان مقاومت. رساله دکتری حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. 253 صفحه.
57. رضابیگی، منوچهر. 1381. بررسی مقدماتی مکانیسم های مقاومت ارقام گندم نسبت به سن گندم
    (Eurygaster integriceps Put.). خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه2 .
58. رضوانی، علی. 1380. کلید شناسایی شته های ایران. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی. 305 صفحه.
59. رضوانی، علی. 1373. شته روسی گندم در ایران . گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 10-20.
60. رفیعی، بیژن. 1372. زندگی و افزایش جمعیت ملخ صحرایی(Schistocerca gregaria) در سیستان و بلوچستان. خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 13.
61. روشندل، سیامک.1381. بیولوژی تریپس گندم( Haplothrips tritici Kurd.)، اهمیت اقتصادی و گیاهان میزبان آن در استان چهار محال و بختیاری. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران. صفحه 28.
62. روشندل، سیامک و غلامرضا رجبی.1373. گزارش نهایی طرح تعییین گونه های، اهمیت اقتصادی و سایر نباتات میزبان آن در چهار محال و بختیاری. بخش تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی چهار محال و بختیاری.
63. زمانی، پیمان، منوچهر رضابیگی، محمد رضا قنادها، و رضا بزرگی پور.1381. بررسی رابطه مقاومت ژنوتیپ های مــختلف گندم نسبت به سن گندم (Eurygaster integriceps Put.) با گرانول های نشاسته اندوسپرم دانه. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه1.
64. زمردی، عظیم. 1371.سن گندم و سابقه آن در ایران. گزارش کنفرانس سن گندم، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
    صفحه 31-34.
65. زمردی، عظیم. 1340.پیشرفتی در مبارزه بیولوژیکی سن گندم. نشریه آفات وبیماریهای گیاهی، شماره 20 (1 و 2): 16-23.
66. سرافرازی، علیمراد و علی اصغر احمدی.1372.اجزاء تشکیل دهنده مقاومت به شته روسی گندم (Mordvilko)Diuraphis noxia در غلات. مجله تحقیقات کشاورزی ایران، دانشگاه شیراز، جلد 12(2): 80-97.
67. سلطانی، علی اکبر.1362. طغیان گونه هایی از ملخ های خانواده Acrididae در اثر استفاده های بی رویه از زمین ها و مراتع. خلاصه مقالات هفتمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 28.
68. سیدی صاحباری، فرناز، پرویز طالب چایچی و حسن ملکی میلانی.1379. بررسی زیست شناسی سوسک برگ خوارغلات(L.) Oulema melanopus در گندم. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 13 .
69. شاهرخی خانقاه، شهرام.1376.پرورش انبوه و کنترل کیفی زنبور Trissolcus grandis با استفاده از میزبان واسط Graohosoma lineatum برای کنترل سن گندم. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
    110 صفحه.
70. شکاریان، بهرام، غلامرضا رسولیان، پروانه آزمایش فرد و محمد رضا قنادها.1379. بررسی مقاومت ارقام گندم به شته روسی(Mordvilko)Diuraphis noxia در کرج. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 12.
71. شیخی گرجان، عزیز.1379.بررسی راهبردهای کاربرد انتخابی حشره کش ها در کنترل سن گندم
    (Eurygaster integriceps Put.) . رساله دکتری حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
    223 صفحه.
72. صادقی، حسین و کریم کمالی.1370. بررسی فون کنه های نیشکر و غلات در خوزستان. خلاصه مقالات دهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 89 .
73. صحرا گرد، احد.1356. بررسی بیواکولوژی زنبور ساقه خوار گندم.پایان نامه فوق لیسانس گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 67 صفحه.
74. صفر علیزاده، محمد حسن و محمود بهار.1365. معرفی گونه ای از آفات گندم به نام شپشک ریشه گندم
    (Bod. Porphyrophora tritici ) .نامه انجمن حشره شناسان ایران، جلد 9 (1): 29-37.
75. صفوی، محمد.1352.بررسی بیواکولوژی زنبورهای پارازیت تخم در ایران. انستیتوی بررسی آفات و بیماریهای گیاهی، تهران. 159 صفحه.
76. طلایی، رویا.1369. بررسی مقاومت واریته های مختلف گندم و جو به سن گندم (Eurygaster integriceps Put.). پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.176 صفحه.
77. طلایی حسنلویی، رضا، عزیز خرازی پاکدل و قربانعلی حجارود. 1379. بررسی حساسیت مراحل مختلف رشدی سن معمولی گندم به Beauveria bassiana Vuill. . خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 5 .
78. عبادی، رحیم و عسگر جوزیان.1379.مطالعه بیولوژی مگس پارازیتوئید غالب سن گندم
    (Phasia subcoleoptrata L. ) در منطقه اصفهان. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 7.
79. عبداللهی، غلامعباس.1367.بررسی میزان تخم ریزی سن گندم در اث تغذیه از دانه های ده رقم گندم اصلاح شده. دانشنامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.149 صفحه.
80. عسکری، شهریار.1374. بررسی امکان تکثیر انبوه زنبورهای پارازیتوئید تخم سن Trissolcus spp. روی میزبان واسط آزمایشگاهی Graphosoma lineatum . پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 220 صفحه.
81. عسکری، شهریار.1380. مقایسه تناسب میزبانی تخم سنهای Graphosoma lineatum L. و Eurygaster  integriceps Put. برای زنبور پارازیتوئید Trissolcus semistriatus Nees. رساله دکتری حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 120 صفحه.
82. عسگریان زاده، علیرضا. 1377.بررسی رابطه بین درصد سن زدکی و خواص نانوایی در چند رقم گندم اصلاح شده و بهبود کیفیت آنها. پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس. 169 صفحه.
83. علوی، جلیل و کریم کمالی. 1374. معرفی بیست گونه بال ریشک دار(Thysanoptera) گیاه خوار و شکارگر جدید برای فون ایران از منطقه بجنورد. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 340.
84. علوی، جلیل. 1379.بررسی فون بال ریشک داران(Thysanoptera) مزارع گندم و جو در استان گلستان. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 227.
85. غدیری، ولی الله.1368. معرفی و بررسی مقدماتی زنبور برگ خوار غلات (Dolerus near puncticollis Thoms.) آفت جدیدی در مزارع کرج. خلاصه مقالات نهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 36 .
86. غدیری، ولی الله.1370. بررسی میزان تآثیر سوزاندن کاه و کلش در از بین بردن لارو زنبور ساقه خوار غلات
    ( Cephus pygmaeus L.). خلاصه مقالات دهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 55 .
87. غدیری، ولی الله.1372. تعیین میزان آلودگی و خسارت زنبور ساقه خوار غلات( Cephus pygmaeus L.)در ارقام مختلف گندم و جو کرج. نامه انجمن حشره شناسان ایران. جلد 12 و 13: 23-26 .
88. غدیری، ولی الله.1373. بررسی خصوصیات بیولوژیک زنبور ساقه خوار غلات( Cephus pygmaeus L.). نامه انجمن حشره شناسان ایران. جلد 14: 27-33 .
89. غدیری، ولی الله.1377. بررسی و تعیین میزان آلودگی و خسارت زنبور ساقه خوار غلات(Cephus pygmaeus L. ) در ارقام مختلف. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 31 .
90. غدیری، ولی الله.1381. بررسی مقاومت لاین های امید بخش گندم دوروم به سن گندم
    (Eurygaster integriceps Put.) . خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 3 .
91. غدیری، ولی الله.1381. بررسی رابطه بین ضخامت ساقه و میزان آلودگی به زنبور ساقه خوار غلات
    ( Cephus pygmaeus L.). خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران. صفحه 28 .
92. غزوی، مهران.1379. ملخ مراکشی. دفتر تولید برنامه های ترویجی و انتشارات فنی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی. 9 صفحه.
93. غزوی، مهران و غلامرضا جمسی.1373. ملخ مراکشی. گزارش نهایی طرح بررسی تکمیلی محل های نشو و نما و تعیین فاز ملخ صحرایی و ملخ مراکش در ایران. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی. صفحه.
94. ‏فتحی پور، یعقوب.1378.مطالعه اثرات متقابل ارقام مقاوم با کنترل بیولوژیک و شیمیایی در مدیریت تلفیقی سن گندم. رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس. 148صفحه.
95. فرحبخش، قدرت اله.1340. فهرست آفات مهم نباتات و فرآورده های کشاورزی ایران، وزارت کشاورزی.135 صفحه.
96. کاظمی، محمد حسین. 1368.بررسی مقاومت Antibiosis در واریته های امروزی و قدیمی گندم به شته غلات
    (L.) Rhopalosiphum padi . خلاصه مقالات نهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 42 .
97. کاظمی، محمد حسین، پرویز طالبی چایچی، محمد رضا شکیبا، و محمد مشهدی جعفرلو.1380. ارزیابی حساسیت چند رقم گندم در مرحله ساقه رفتن به شته روسی گندم (Mordvilko)Diuraphis noxia . دانش کشاورزی، مجله علمی-پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز. شماره 2 (11):103-111.
98. کشاورز، عباس و همکاران.1381.پروژه گندم .سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی.
    146 صفحه.
99. کمانگر، صلاح الدین و غلامرضا رجبی.1379.بررسی میزان تآثیر سموم مصرفی علیه سن گندم در کاهش جمعیت تریپس گندم( Haplothrips tritici Kurd.). خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 9.
100. مبشری، محمد تقی. 1373. سوسک سیاه گندم در منطقه گرگان و گنبد . گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 35-44.
101. مبشری، محمد تقی. 1373. بررسی زیست شناسی گونه های مختلف سن گندمEurygaster spp.  در نواحی مختلف گرگان و گنبد. گزارش سالانه بخش تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی گرگان.    صفحه.
102. مجنی، تقی و علی رضوانی. 1374. بررسی فون شته های گندم و درصد فراوانی آنها در مزارع گندم گرگان و دشت. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 13.
103. مجنی، تقی هوشنگ بیات اسدی.1374. شناسایی و معرفی دشمنان طبیعی شته سبز گندم Sitobion avenae در منطقه گرگان و دشت. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 21.
104. محقق نیشابوری، جعفر.1370. بازنگری سیستماتیک و بیولوژیک در گونه های جنس Eurygaster در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.  صفحه.
105. محقق نیشابوری، جعفر، مرتضی اسماعیلی و ابراهیم باقری زنوز.1370. بررسی مقدماتی سن مغربی
     (Eurygaster maura L.) در ایران. خلاصه مقالات دهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 66 .
106. محقق نیشابوری، جعفر.1372. گزارشی در باره سن Eurygaster testudinaria  Geoffr. و برخی ویژگی های بیولوژیک آن. خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 22 .
107. مرتضویها، عبدالکریم و ر. درن.1356. فهرست بال ریشکداران ایران. مجله آفات وبیماریهای گیاهی، جلد45:29-32.
108. مرتضویها، عبدالکریم.1374. معرفی پانزده گونه بال ریشکدار(Thysanoptera ) جمع آوری شده در ایران. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 341 .
109. مردوخی، وفا. 1373. بررسی تآثیر روش های مبارزه زراعی و شیمیایی بر روی شپشک ریشه گندم
     ‍‍‍Porphyrophora  tritici  در مزارع دیم کردستان .گزارش تحقیقات علمی کاربردی در چارچوب اهداف طرح محوری گندم روی برخی از آفات مسئله ساز گندم و جو. موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، صفحات 107-114.
110. مردوخی، وفا و محمد حیدری.1372. بررسی زیست شناسی و پراکندگی شپشک ریشه گندم در استان کردستان. خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 21 .
111. مصدق، محمد سعید.1370. معرفی چند زنبور انگل(پارازیتوئید) شته ها در استان خوزستان. خلاصه مقالات دهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 72 .
112. معین نمینی، سعید، احد صحراگرد و مسعود امیرمعافی.1379.نمونه برداری دنباله ای برای تــعــیین ســطــح جمـــعیــت ســـــن گندم (Eurygaster integriceps Put.) در منطقه ورامین.خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه پزشکی ایران..
     صفحه 10.
113. مقدس، حسین، محمد رضا باقری و مصطفی صیاد نصیری.1374. ظهور آفت ساقه خوار غلات
     (Ochsenheimeria taurella) در مزارع گندم و جو استان اصفهان. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 20 .
114. ملک زاده، محمد رضا و غلامرضا رجبی.1377. بررسی بیولوژی پروانه خوشه خوار غلات ( Cnephasia sp.) در استان خوزستان. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 35 .
115. ملک زاده، محمد رضا و غلامرضا رجبی.1381. شناسایی گونه و برآورد میزان خسارت پروانه خوشه خوار گندم در شمال استان خوزستان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 32 .
116. موحدی،اسماعیل، سعید محرمی پور و عباس سعیدی.1381. ارزیابی مقاومت لاین های پیــشرفتــه و وحــشــی گندم به شته روسی گندم(Mordvilko)Diuraphis noxia . خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 20 .
117. مینایی، کامبیز و محمود عالیچی.1379. بال ریشک داران جنس Haplothrips در منطقه ی شیراز. نامه ی انجمن حشره شناسی ایران، جلد 20(2): 33-45.
118. نعمت اللهی، محمد رضا و علی اصغر احمدی.1377. شناسایی منابع مقاومت به شته روسی گندم
     (Mordvilko)Diuraphis noxia  در ژنوتیپ های گندم( ‏‏Triticum spp.). خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 37 .
119. نجفی، توحید.1376.بررسی ژنتیکی مقاومت گندم به سن. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 92 صفحه.
120. نعیم، عزیزاله.1362. بیواکولوژی سوسک برگ خوار غلات (Lema melanopus L. ) ور استان اصفهان. خلاصه مقالات هفتمین کنگره گیاه پزشکی ایران . صفحه 19 .
121. نوربخش، سید حبیب اله و کریم کمالی.1374.بررسی بیولوژی کنه قهوه ای غلات
     (Muller)Petrobia latens  در شرق استان چهار محال و بختیاری. نامه انجمن حشره شناسی ایران،
     جلد 15: 15-24.
122. نوری، پرویز و علی رضوانی.1373.شته های غلات و تغییرات جمعیت آنها در مزارع گندم و جو استان تهران. نامه انجمن حشره شناسان ایران، جلد 14 : 35-43.
123. نوری، حسین.1381.بررسی سطح زیان اقتصادی سن گندم(Eurygaster integriceps Put.) در منطقه قزوین. رساله دکتری، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 178 صفحه.
124. واحدی، حسن علی و سید حسین حجت. 1370.بیولوژی و نکاتی در باره بیولوژی شپشک ریشه گندم(‍‍Porphyrophora tritici Bod.). خلاصه مقالات دهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 83 .
125. واحدی، حسن علی.1374. اثر نحوه برداشت گندم دیم روی تغییرات جمعیت(‍‍Porphyrophora tritici Bod.). خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران.. صفحه 1 .
126. هیربد، عباسعلی.1380. عملکرد مبارزه همگانی علیه سن غلات در سال زراعی 80-1379 و ارزیابی آن در دو سال اخیر. مدیریت مبارزه با آفات عمومی و همگانی، سازمان حفظ نباتات. 52 صفحه.
127. یوستروف وسیف اله اقلیدی.1325. ســوســک قهوه ای گندم. نشــریه شماره 1 موســسه تحقیقات آفــات و بــیماریهای گیاهی. صفحات 46-47.