دوچرخه و صنعت دوچرخه سازی قوچان

تاریخچه دوچرخه

دوچرخه , همانگونه که از نامش پیداست, وسیله ای است دارای دو چرخ که تقریبا “در تمام کشورهای جهان به منظور استفاده برای جابجایی اشخاص , حمل و نقل بارهای سبک, گردش و ورزش به کار می رود.

تا انجایی که در تاریخ ثبت می باشد , نوع ابتدائی این وسیله اولین بار به وسیله ” شوالیه دسیووراک ” (CHEVALIER DE SIVRAS) در سال 1790 ساخته شد که شبیه حیوانی چوبی شد با این تفاوت که به جای دست و پا از دو چرخ استفاده شده بود.

این نوع دوچرخه که جد دوچرخه های کنونی محسوب می شد , به وسیله فشار پا بر روی زمین حر کت کرده و بیشتر شبیه به رو روک هایی بود که مورد استفاده کودکان قرار می گیرد .

26 سال بعد یعنی در سال 1816 یک آلمانی به نام “بارون کارلفون درایس ” (BARON KARL VON DRAIS) با اضافه کردن اهرمهایی به چرخ جلو این وسیله را کامل تر نوده واز ان تاریخ شخص مزبور ” پدر دوچرخه ”  نام گرفت . در سال 1838 ” کرک پاتریک مک میلان ” (kirkpatrick macmillan) اسکاتلندی دوچرخه ساخت کا برای اولین بار در آن رکاب , دسته فرمان و ترمز به کار رفته بود . این شخص به خوبی در یافته بود که اگر رکاب را به چرخ جلو وصل نمیاید از قدرت مانور ( به چپ و راست پیچیدن سریع ) دوچرخه خواهد کاست , لذا رکاب ها را به چرخ عقب نصب نموده بود.

در 2 دهه 1870 و 1880 در فرانسه دوچرخه هائی به بازار عرضه شد که توسط شخصی به نام آریل ( ARIL ) ابداع شده بود . این دوچرخه ها داری چرخ عقب کوچک و چرخ جلوی بسیار بزرک بوده و رکاب ها نیز به چرخ جلو متصل بوده اند .

گرچه سرعت این دوچرخه ها نسبت به مدل های قدیمی تر بسیار زیاد تر بود , ولی عیب بزرگ آنها این بود که به محض اصابت به مانعی به عقب برگشته و دوچرخه سوار از عقب به زمین پرتاب می شد.

گرچه با دگر گونیهایی که در شکل الگو های مصرفی ایران در اواخر دهه 1340 به وجود آمد ، موتور سیکلت جای خود را در میان اقشار متوسط و پایین جامعه به سرعت باز نمود که هنوز هم این روند به خصوص در شهر های بزگ ادامه دراد ولی با توجه به پیچیدگی تولید موتور سیکلت ، وابستگی سوخت ، آلودگی محیط زیست ،  کمبود قطعات یدکی و غیره دوچرخه نیز پا با پای آن ، با شیبی ملایم تر ، چنین روندی را پیموده و امروزه علاوه بر رفع احتیاجات امور جاری مردم ا ز نقطه نظر حرفه و کار ، به عنوان یک وسیله ورزشی و تفریحی مورد استقبال زیادی می باشد .

به ویژه با توجه با این نکته که ایران جوان ترین کشور جهان شناخته شده است ،  در سال های آتی توجه و استقبال بیشتری را از این کالا شاهد خواهیم بود .

به طور خلاصه مزایای دوچرخه به سایر وسایط نقلیه به قرار ذیل است :

• سبک ترین وسیله نقلیه است
• ارزانترین وسیله است
• سوخت لازم ندارد
• فضای کمی را اشغال می کند
• تعمیر آن آسان است
• مشکل پارک کردن ندارد
• نقشی در آلودگی محیط زیست ندارد
• حرکت آن همواره با سرو صدا نیست
• در صد ایمنی آن نسبت به سایر وسایط نقلیه زیاد تر است
• یک وسیله ورزشی در جهت تقویت جسم است
• قابل استفاده برای هر سنی است

و مضار آن نسبت به سایر وسایط نقلیه تیز به ترتیب زیر می باشد :

• کم سرعت است
• وسیله ای است فردی و نه جمعی
• پیمودن مسافت های طولانی با آن مشکل است

پیش بینی نیاز دوچرخه

بررسی های انجام شده توسط معاونت طرح و برنامه ریزی وزارت صنایع سنگین نشان می دهد که در سال جار مصرف دوچرخه  در کل کشور معادل 98800 دستگاه خواهد بود که با توجه به عدم تمایل صاحبان صتایع به کار در این رشته که علل آن بعدا توضیح داده خواهد شد قسمت اعظم این روند وارداتی خواهد بود .

آمار نشان دهنده این امر است که واردات دوچرخه کشور که در سال 1357 معادل 30 میلیون دلار بوده ، در سال 1362 به 59 میلیون دلار یعنی نزدیک به 2 برابر ، افزایش پیدا نموده است .

بدیهی است که این روند تقاضا هنوز هم با همان سرعت ادامه دارد .

مهمترین علل رویگرداندن صاحبان صنایع از صنعت دوچرخه سازی به قرار زیر می باشد :

1. مجریان طرح ها ی دوچرخه سازی در عمل به سمت تولید موتور سیکلت کشیده شده و با مونتاژ آن ، با زحمت کمتر سود بیشتری می برند .
2. طرح های دوچرخه سازی اصولا از زمره طرح های کارگر بر بوده و در نتیجه در شرایط فعلی کمتر کسی حاضر است که سرمایه خود را درگیر این صنعت نماید .
3. طرح های دوچرخه سازی خواهی نخواهی سرمایه گذار را به دنبال اجرای طرح های جانبی آن ها که تکنولوژی نسبتا مشکلی دارند می کشاند که این نکته نیز از دید سرمایه گذار امروزی نکته مثبتی نمی باشد .
4. با توجه با ارزانی قیمت تولید انبوه دوچرخه در کشورهایی نظیر چین ، هندوستان ، ژاپن و کره جنوبی و واردت انواع مدل های دوچرخه کامل با انواع ارز ها (دولتی ، صادراتی ، آزاد و غیره ) از یک طرف و وضعیت کنونی کمبود ارز در قبال خرید مواد اولیه از طرف دیگر ، رقابت قیمت تمام شده محصولات داخلی را غیر ممکن ساخته و آینده آن نیز نوید دهنده نمی باشد .

با توجه به دلایل فوق الذکر ، نقش دولت در جهت محدود نمودن واردات این کالا و به جای آن تخصیص ارز مورد نیاز برای کمک به  پا گرفتن این صنعت در داخل کشور ، به خوبی نمایان می شود .