نقش و اهمیت تعاون در فرآیند توسعه

تعاونی ها محور توسعه عدالت محور:

تلاش برای یافتن وسایل وراههایی که موجب تحرک وشتاب دررشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه گردد، اقتصاددانان وسایردانشمندان را درمقیاسی وسیع وروزافزون به خود مشغول کرده است. فقرگسترده ، بیکاری زیاد وتبعات اقتصادی واجتماعی آن ، تبعیض ها وبی عدالتیها ومسائل ومشکلات فراوان دیگر دراین کشورها حاکی ازآنست که هرگونه اقدامی درزمینه سیاست توسعه منوط به یافتن ضوابط وراهکارهایی است که درشرایط محدود امکانات قادر باشد براین مصائب ومعضلات فایق آید یعنی آنچنان راهکارهایی که با توجه به شرایط وساخت هرمنطقه تمامی منابع ملی وبین المللی را بطورمداوم وبا موفقیت بسیج نموده ویا بکارگیری تاکتیکی بدورازهرگونه مناقشات ایدئوولوژیکی برای ممالک درحال توسعه درحداقل مدت رفاه ورشدی محسوس تامین نماید.

درسالهای اخیر تلاشهای زیادی درجهت بهبود اوضاع ووضعیت اقتصادی واجتماعی انسانها صورت گرفته والگوهای بسیاری برای نیل به این اهداف ارائه گردیده است اما به لحاظ شرایط وامکانات موجود دراین کشورها ودرنظرگرفتن خصوصیات وویژگیهای خاص آنان عملا به رشد اقتصادی مطلوب وتوسعه دلخواه منجر نشده است. مثلا انواع سرمایه گذاری دراین کشورها نتوانسته است ازیکسو بعلت خصوصیات محدود اقتصادی موجب گسترش ظرفیت وبه موازات آن تمرکز فعل وانفعالات اقتصادی گردد وازسوی دیگر دراثرفقدان برنامه ریزی وعدم تناسب دربرنامه های مختلف توسعه ومشکلات مختلف ساختاری وفرهنگی این سرمایه گذاری نتوانسته باعث بوجود آمدن فعل وانفعالاتی گردد که برای بکارانداختن وایجاد رونق درمکانیسم بازار وتاثیرمتقابل عوامل فزاینده شتابنده اقتصادی ازاهمیت فوق العاده ای برخورداراست.

بعلت همین عدم تناسب استراتژیهای توسعه با خصوصیات وویژگیهای این کشورها ومشکلات ساختاری وزیربنایی موجود نه تنها مشکل حل نشده بلکه موجبات رواج بیش ازحد تبعیض وبی عدالتی درجوامع بشری را فراهم ساخته وفاصله بین فقیر وغنی را افزایش داده است بطوریکه گروه کثیری ازمردم کشورهای درحال توسعه هنوز درفقر وبیماری وگرسنگی وبیکاری غوطه ورند.

یکی ازمباحثی که ذهن جامعه شناسان ،اقتصاد دانان ودولتمردان را به خود مشغول نموده این است که برای رفع این معضلات درجوامع وبا خصوصیات خاص آنان چه باید کرد؟ یکی ازراههای روشن وتجربه شده برای رفع ویا کاهش معضلات این کشورها استفاده ازشیوه تعاونی وتوسعه روحیه همکاری ومشارکت دربین مردم است.

بطورکلی کارشناسان بخش تعاون تعاونیها را به دودلیل مناسب برای اجرای برنامه های توسعه می دانند.

نخست آنکه موسسات تعاونی با تجمیع پس اندازهای اندک اعضاء وحمایتهای مالی دولت وسرمایه گذاری و تولید وهمچنین آموزش اعضاء که منجر به ارتقاء بهره وری نیروی انسانی می شود وموجبات افزایش تولید ، اشتغال ورشد اقتصادی جامعه را فراهم می آورند. ودوم آنکه بدلیل رویکردهای اجتماعی، سیاسی وفرهنگی خاص تعاونیها که الهام گرفته از اصول و ارزشهای تعاون است وبا ساختار کشورهای در حال توسعه هماهنگی و همخوانی بیشتری دارد سبب توسعه سیاسی ، فرهنگی واجتماعی ورفع تبعیض وبی عدالتیها درجوامع می گردند که درواقع بستروزیرساخت وبعبارت دیگرشرایط لازم برای رشد اقتصادی است که نهایتا جامعه را بسوی توسعه همه جانبه وپایدار رهنمون می سازند.

هدف این مقاله تبیین نقش واهمیت تعاون درفرآیند توسعه ودرابعاد مختلف آن اعم ازاجتماعی سیاسی ، فرهنگی واقتصادی با تاکید برنقش تعاون درسرمایه گذاری وایجاد اشتغال ) با توجه به ساختارکشورهای جهان سوم است که پس ازبیان کلی ومختصر مفاهیم تعاون وتوسعه وشرکتهای تعاونی وویژگی خاص این شرکتها که بعنوان واژگان راهگشا جهت درک‌بیشتراین‌مقاله‌میباشندبه این مهم پرداخته شده . امید است که با تلاش وکوشش روزافزون تعاونیگران‌عزیز‌شاهد‌رونق‌وشکوفایی‌اقتصادی‌که از ملزومات توسعه پایدار می باشد ، باشیم .

مفهوم « تعاون و توسعه »

قبل ازآنکه به بررسی نقش تعاون درفرآیند توسعه بپردازیم ابتدا لازمست بدانیم تعاون چیست . تعاونیها برچه اصولی استوارترند ، به چه شرکتهائی تعاونی گفته می شود ، اهداف بخش تعاون کدامند و ره آورد اقتصاد تعاونی چیست آنگاه به بررسی وتعریف فرایند توسعه بپردازیم وخصوصیات اصلی ومشترک جوامع درحال توسعه ویا کمترتوسعه یافته را بازگو نماییم وسپس نقش واهمیت تعاون را درابعاد مختلف توسعه این کشورها مورد بررسی قراردهیم.