عدالت فردی و اجتماعی

هدف از عدالت اجتماعی:                                                                                       

هـــــــــدف مااز بـــــحث عداــــلت اجتـــــــماعـی بیـــان آیـات و روایاتــی است که قرآن کریـــم و پیشوایان معصوم در آن ها به حفظ حقوق، و مســــــــاوی بودن تمام مردم در برابر قانون، ونفی تبعیض و استثمار و ظلم فرمان داده اند.

اســـلام مکتب عدل و اعتدال است، راه مستقیم است، و امت اسلامی امت میانه وسط اســـــــت، نظام آن عادلانه است ،توضیح آن که اگر شک دارد شمشیر هم دارد اگر برنامه برای سلامتی بدن میدهد توجه به رشـــــد معنوی و روح ما هم دارد، اگر نـــــماز دارد زکوه هم دارد، اگر تولی و دوستی اولیاء خدا دارد تـــبری و دوری از دشمنان هم دارد، اگر از علم طرفداری میکند از عــــــمل هم پشتیبانی می نماید، اگر ایمــان را مطــــرح میکند عمل صالح را هم در کنار آن لازم می داند، اگر فرمان به توکل به خدا میدهد دســتور فعالیت و تلاش هم میدهد ،اگر مالکیت را محترم میشمرد قانون منع ضرر و عدم سوء  استفاده از مالــکــیت را هم مطرح میکند، اگر دستور عفو میدهد در اجراء حدود فرمان به قاطعیت و اینکه رحم در شما اثر نکند را نیز دارد.

‍‌خـــدمت امام می گویند فلانی نمازهای با توجهی می خواند  میپرسد ‌‌«کیف عقله» طــرز تفکر او چگونه اســت؟ یعنی اگر در عبادت فردی کمالی دارد باید در نحوه تعقل و تفــــکر او هم دقت نمود.

رابطه عدالت اجتماعی با جهان بینی الهی: 

یــــک سری شعارهای دهن پرکــن در جامعه است که تا از ریشه ای اصیل مایه نگیرد از مرز شعـــــــار خــــارج نمیشود کلمه عدالت اجتماعی نیز از همان شعارهایی است که تمام رژیم ها از آن دم می زنند و خــود را طرفدار آن می دانند ولی عملاً در هیچ رژیمی شما اثر چشمگیری از آن مشاهده نمیکنــد و این به خــاطر آن است که این شعــار به ریشــه ای متصل نیست.

در اســـــــلام مســـــاوات و بــــرابــــری از ریشـــه هــای عمــیقــی سرچــشمـــه میگـــــیرد از قبیــل اینــکه:

1. تمام عالم هستی زیر نظر خدای حکیم است و هرج و مرج نیست تا من هم که جزئـــــــــــی از این عالم هستم به دلخواه خود هر کاری را انجام دهم و فقط خودم مطرح باشم.
2. تــمام رفتار و کردار حتی افکارها زیر نظر است و خدای ما در کمــــــین است و همه باید در دادگاه عدل او محاکمه شویم.
3. همه ما از خــــاک هستیم و عاقبت همه به سوی خاک بر میگردیم و میان ذرات خاک فرقی نیست تا میان من و دیگری فرقی باشد.

خلاصه و نتیجه گیری:

عدالت را نیز شیوه ای فلسفی تعریف کرده است : ( عدالت عبارتست از رعایت و حفظ حقوق واقعی مردم ). و تعاریف دیگری نیز از جمله ( وضع الشی فی موضعه ) یعنی قرار دادن هر چـــــیزی در جای مناسب خودـ از بررسی و تحلیل دید گاههای متفکران فوق و ملاحظه تفاوتهایی که در ابعادی مانــــند تعریف و نقش عدالت در نظام اندیشهء انها وجود دارد از یکسو و شباهتهایی که در تفکر و اندیشهء انها در مورد عدالت از نظر ارجاع عدالت به قران و تحلیل عدالت با بینشی مکتبی وجود دارد. و مـــی توان نتیجه گرفت که به رغم مقام والایی که مفهوم عدالت در هر فلسفهء سیاسی دارد .عدالت اجتماعــی در اسلام عبارتست از یک مساوات بزرگ انسانی است که تعادل همهء ارزشها را که از جــــــــمله ارزش اقتصادی است در نظر دارد این مساوات به طور دقیق با همهء شرایط و مقتضیات سازش دارد. و عدالت قبل از هر چیز یک عدالت انسانی عامی است نه یک عدالت اقتصادی محدود پس در این صورت است که شامل تمام مظاهرزندگی و همهء جوانب فعالیـــــــــــت دران می شود . چنانکه ادراکات و روش و وجدانیات و حواس درونی را نیز در بر گرفته است. ارزشــهایی که مشمول این عدالت است ارزشهایی اقتـــــصادی فقط یا بطور کلی ارزشهایی که مشمول این عدالت است ارزشهای اقتصادی فقط بطور کلی ارزشهای مادی تنها نیست بلکه ترکیبی از ارزشهای معنوی و روحی و مادی است. با نادیــــده نگاشتن مبادی و مبانی معرفت شناختی اندیشهء سیاسی جدید با توجه به این که برداشت سلبی از عـدالت به این معنا که در صورت نبودن چه چیزهایی عدالت محقق می شود ـ و نسبت نزدیکی که میان تلقی سلبی از عدالت و برداشت لیبرال از این مفهوم وجود دارد بی اهمیتی مفهوم بنیادین عدالت در اندیشهء سیاســی سنی یا حداقل نقش کم اهمیت ان در ساختار اندیشه سیاسی سنی مانع نظری و معرفتی جدی برای قـیام در برابر رژیمهای ستمگر در همهء ادوار تلقی می شود و این مشکلی است که جنبشهای اسلامـــــی در کشورهای اهل سنت با ان روبه رو بودند و هستند .