مراحل رشد و تحول انسان و مبانی رشد کودک و نوجوان

هویت یابی :

هویت افراد معمولاً در دوران بلوغ و نوجوانی شکل می گیرد. این هویت شامل ارزشها، روحیات و ویژگی فردی است که در تجربه خانوادگی شکل می گیرد و به صورت رفتارهای به ظاهر ناهنجار دوران بلوغ جلوه گر میشود، والدین باید این وضعیت را درک کرده و آن را بحساب گستاخی فرزند خود نگذارند. در دوران بلوغ سطح فکر افراد گسترش پیدا کرده و تعامل می یابد. نوجوانان همزمان با شناختن هویت خود قادر به تفکر انتزاعی هستند. آنان درباره مسائل کاملاً جدی فکر میکنند . مسئولانی چون من کی هستم، چه چیزهای اهمیت دارند، معنی و مفهوم زندگی چیست؟ و به چه اموری باید معتقد بود؟

نوجوانان بر اساس پاسخ هایی که در برابر پرسشهای خود می یابند. درباره جهانی که در آن بسر می برند. قضاوت می کنند. آنها میتوانند به گونه ای بنیادین و تند روانه آرمان گراه شوند و درباره ارزشها و سبک های زندگی والدین خود (که بطور معمول محافظه کارانه و واقع گرایانه است) قرار گیرند بنابراین والدین باید با صبر و حوصله به پرسشهای آنها جواب داده و در فضایی آرام و دوستانه در هویت یابی نوجوانان و جوانان خود کمک کنند و هویت آنها را بر اساس قوانینهای فرزند خود و متناسب با فضای روحی و روانی وی آنچنان رفتار کنند که نوجوان آنها همانی شود که در ذات خود بالقوه آن را دارا می باشد.

شیوه برخورد با فرزندان

دوران بلوغ، تغییرات زیادی در کودکان و نوجوانان و همچنین والدین آنها روی میدهد. برخورد با نوجوان باید به گونه ای باشد که با تشدید عصبانیت، عصیانگری منجر نگردد. زیرا چنین روحیاتی به اندازه کافی در سنین نوجوانی و بلوغ وجود دارد.

یک نوجوان ممکن است انتظار داشته باشد که همچون فردی بالغ با او برخورد شود. اما رفتار او هنوز مانند کودکان باشد از سوی دیگر والدین نیز ممکن است به فرزند خود نصیحت کنند که مانند افراد بالغ رفتار کند. ولی برخورد خود آنها با او همچنان برخورد با کودکان باشد. به طور معمول در مواجه با کودکان از روش هایی چون نق زدن – امر به معروف و نهی از منکر کردن و دستور دادن استفاده میشود. ولی بهره جستن از این روشها و برخورد با افراد بالغ مسئله ساز می شود.

شناخت رفتار طبیعی در نوجوان

بسیاری از والدین گله میکنند که فرزندشان تغییر کرده است و خواستار بازگشت آنها به حالت های پیشین هستند آنان گله دارند که فرزندشان گاهی سرحال است و گاهی بی حوصله و بیشتر اوقات گوشه گیری می کند این حالت ها از نشانه های دوران بلوغ است. اگر بکوشید این حالت ها را در او از بین ببرید او را بدوران کودکی اش بازگردانیده و فاصله خود را با فرزندان افزایش داده اید و بر میزان مشکلات افزوده اید. باید روحیات خاص این دوره یا دوران را در فرزند خود بپذیرد. و از رفتارهایی که موجب شدت یافتن آنها میشود دوری کنید.

مراحل رشد و تحول انسان

مسیر زندگی انسان به مثابه رودخانه ای است که از موقعیتهای متنوع و متفاوتی عبور میکند. گاه چشم اندازی از راه هموار و آرام در معرفی دیدگان ما جلوه نمایی می کند و گاه دیگر مسیر ناهموار و صعب العبوری مشاهده میشود. فراز و نشیب هایی که رودخانه طی می نماید بی شباهت به مراحل رشد و تحول انسان نیست.

دوران کودکی به آرامی سپری می شود و هنگامه پرجوش و خروش نوجوانی و بلوغ فرا می رسد و از پی آن دوره پختگی جوانی می آید و بدین سان در هر دوره قابلیتها و محدودیتهایی نهفته است همچنانکه نیازها و خواسته های هر دوره با دیگر دوران متفاوت است.

موضوع روانشناسی رشد :

روانشناسی رشد از چگونگی تطور و نضج رفتار کودک و نحوه میزان تأثیر این دگرگونی از اوضاع و احوال بدنی، روانی و اجتماعی بحث میکنند و اهم این مسایل مورد بحث روانشناسی رشد عبارتند از

اصل و منشأ رشد و تکامل، طرز انتقال اشکال، آموخته رفتاری بازتابی، تأثیر و نفوذ وراثت در رشد و تکامل فرد در توضیح معنا و مفهوم رشد میتوان گفت که رشد و تکامل عبارت است از یک سلسله تغییرات و تطورات پی در پی و متوالی که برای رسیدن به هدف واحدی که همان تکمیل نضج است، انجام می گیرد. باید توجه داشت که منظور از رشد و تکامل تنها تغییر در حجم بدن از حیث افزایش قد یا وزن نیست بلکه متضمن تحول و تغییر در خصایص روانی و عقلی نیز می باشد.

هدفهای روانشناسی رشد :

هدفهای عمده ای که روانشناسی رشد در تعقیب آن است عبارتند از :

1. آگاه شدن از قوانین و معیارهای سنجیده و مشخص در هر یک از دوره های سنی کودک، بخواهیم بدانیم چه ارتباطی بین سن، طول قامت و وزن، قد و نظیر اینها وجود دارد.
2. پی بردن به ویژگیهای هریک از مراحل رشد
3. بکار بردن و انطباق موازین و مقیاسهای رشدی برای مطالعه حالتهای ذهنی و عقلی کودکان
4. باز شناختن کودکان بهنجار از کودکان نابهنجار «تشخیص کودکان طبیعی و عادی از کودکان طبیعی)
5. مقایسه کودکان محیط ها و شهرهای گوناگون با یکدیگر و ارزیابی آنان به منظور انتخاب روش بهتر
6. وقوف از چگونگی تفاوتهای رشد کودکان