فرهنگ سازی برای پرورش کودک خلاق

چکیده

یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد نگرانی جوانان برای به دست آوردن شغل،تشکیل زندگی و تامین مسکن است.چرا جوانان ما با آن که در کشوری زندگی می کنند که دارای بالاترین منابع ارزشمند است ،تا این حد دچار دغدغه و نگرانی هستند؟ بازارهای مادر تسخیر کالاهای بعضی از کشورها قرار گرفته و بهره وری در سطح پایینی است.در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است که با اتفاقاتی که در عرصه فناوری اطلاعات در حال وقوع است ،شرایط زندگی برای مردم جامعه ما سخت تر خواهد شد و ما باید از هم اکنون نوزادانی را که متولد می شوند برای آینده به گونه ای تربیت کنیم که در برخورد با سختی ها خلاقانه بیاندیشند و بر مشکلات غلبه نمایند و در هر جایگاه و مسئولیتی که قرار دارند به جای آنکه منتظر باشند کسی به یاری آنان بشتابد، خود با اراده و سخت کوشی به سازندگی بپردازند.این مقاله بر اساس یک مطالعه کتابخانه ای به عوامل موثر در تربیت کودک خلاق پرداخته و در انتها نتیجه گیری نموده است که برای ایجاد نسل خلاق در آینده باید یک برنامه ریزی جامع برای فرهنگ سازی و آموزش جامعه صورت گیرد تا شاهد ظهور جوانانی خلاق در آینده باشیم و امروزه کشورهای توسعه یافته از کودکان سالم و خلاق به عنوان ثروت ملی نام می برند.

 واژه های کلیدی: تربیت کودک خلاق-فرهنگ سازی و خلاقیت

تولد نوزاد ،شروع یک آموزش بزرگ

هنگامی که نوزادی متولد می شود ، گویی خلاقیت زاده شده است ، مغزآدمی در این مرحله تشنه یادگیری و جستجوگری است و وجود یک شرایط محیطی مناسب به همراه یک معلم پرانگیزش می تواند هدایت گر انسان به سوی خلاقیت و نوآوری باشد .

ورود نوزاد به خانه شروع یک آموزش بزرگ و خانه یک مدرسه ارزشمند است که در آن معلمی پرانگیزش به نام مادر آماده آموزش نوزاد خویش است . از این زمان تا موقع ورود کودک به مهدکودک یکی از باارزش ترین فرصت های آموزشی است که اگر به درستی مورد استفاده واقع شود ، می توان گفت مهم ترین قدم در راه تربیت یک انسان خلاق برداشته شده است اما باید به این گفته گوته) Johann Wolfgang Von Goethe ( شاعر و نویسنده بزرگ آلمانی توجه داشته باشیم که والدین را مورد خطاب قرار داده است که :” با بچه داشتن ،شما پدر و مادر نمی شوید”

به راستی که ما انسان ها می بایستی برای پدرو مادر شدن آموزش ببینیم و خود را برای انجام این رسالت بزرگ آماده نماییم

اریک برن (Eric Berne) روانپزشک معروف معتقد بود ما در هنگام تولد ، نوشتن داستان زندگیمان را آغاز می کنیم که نکات اصلی طرح داستان آن در حدود چهار سالگی مشخص می شود و داستان با همه جزییات مهمش در حدود هفت سالگی کامل می شود .بزرگسالی زمان مرور این داستان و آزمودن مضمون های اصلی آن ، یا به قول برن ” اجرای نمایش است .

نقش شعر در خلاقیت کودک

خواندن شعرهای مناسب تاثیرات خوبی بر قوه تخیل و فعال کردن ذهن کودک دارد.هنگامی که مادر از همان ابتدا کودک خود را با لالایی ها به خواب می برد ، اولین تاثیرات را بر ذهن کودک خود می گذارد و امروزه ثابت شده است که لالایی ها بر روی رشد ذهنی کودک بسیار تاثیر گذارند.

یکی از فعالیتهای اساسی که کودکان با آن می توانند در دنیای سرشار از تخیل قرار گرفته و افکار و احساسات و تاثرات خود را بیان کنند ، شعر است و به همین علت مادران باید در خصوص چگونگی نحوه بهره گیری از شعر در رشد ذهنی کودک به سوی خلاقیت از آموزش لازم برخوردار شوند.

داستان و خلاقیت کودک

شنیدن داستان برای رشد خلاقیت کودک بسیار ضروری است . کودک از طریق داستان به سرزمین های حیرت انگیز می رود و با مردمان مختلف آشنا می شود و این خود سرآغاز فعال کردن مغزکودک برای تفکر کردن است و می تواند سبب ایجاد جرقه های خلاقیت در ذهن کودک شود و در این رابطه مادران باید به اهمیت بکارگیری داستان در تسریع خلاقیت کودک پی ببرند و آن را در این دوران حساس بکارگیرند و از طرفی لازم است نویسندگان جامعه ما از آموزش های لازم برخوردار شوند که چه نوع کتاب هایی برای این سنین بنویسند که هم در رشد خلاقیت آنها تاثیر گذار باشد و هم زمینه علاقمندی به فعالیت های گروهی را در آنان افزایش دهد .

بازیهای کودکان و خلاقیت

چه نوع بازیهایی برای رشد ذهنی و جسمی کودک موثر است ؟ و چه نوع بازیهایی علاقمندی به فعالیت های گروهی را در کودک تسریع می ورزد ؟ این ها سوالاتی است که باید پاسخ داده شود و مادران در این زمینه آموزش ببینند.

کودکان از طریق بازی هم یاد می گیرند و هم لذت می برند و تاحدی آشنا می شوند که چگونه در کنار یکدیگر فعالیت نمایند و این مهم ترین فرصتی است که والدین می توانند از آن بهره گرفته و در رشد ذهنی کودک خود تاثیر بگذارند و آنان را به سوی خلاقیت هدایت نمایند . در این زمینه لازم است محتوی آموزشی به شکل کتاب ، لوح فشرده و کارگاههای آموزشی به والدین کودک ارائه شود.

چگونه کودکانی با شخصیت تربیت کنیم؟

والدین ضمن این که مقداری از خصایص خود را به فرزندانشان بطور موروثی منتقل می کنند، باید بکوشند شخصیت آنها را طوری شکل دهند که آنان به آسودگی با محیط اطراف و مردم اجتماع خویش سازگاری بیابند و در زندگی روزمره خود دچار مشکلات اساسی نباشند؛ البته این موضوع حائز اهمیت است که از یک پدر و مادر دارای شخصیت متعادل اجتماعی انتظار می رود فرزند را از مراحل اولیه تولدش چنان پرورش دهند که در تمام مراحل زندگی دارای شخصیتی انسانی و روحیه متعادل روانی باشد. ما در این مطلب نیز به مواردی که می تواند در رشد و تکوین شخصیت کودک تاثیر بگذارد اشاره می کنیم، امید است مفید واقع شود.

شخصیت از دیدگاه علم روان شناسی به این شکل تعریف شده است؛ شخصیت عبارت است از کل خصوصیات انسان، پس همه افراد در هر سن و موقعیتی دارای شخصیت هستند. به گفته پاره ای از روان شناسان شخصیت از ابتدای تولد تا خاتمه عمر در حال شکل گرفتن و تکامل است و به همین دلیل، هیچ گاه نمی توان از آن بعنوان حالتی ثابت و غیرقابل تغییر سخن گفت، در رشد و تکامل شخصیت کودک، عوامل زیادی موثرند و میزان تاثیر این عوامل به میزان توانایی کودک به درک اهمیت این عوامل در ارتباط آنها با خودش بستگی دارد.

خانواده و خلاقیت

بدون شک  خانواده مهم ترین  نقش را در کنترل  و هدایت  تخیل  و ظهور خلاقیت  دارد.اگر خانواده  فرصت های  لازم  را برای  سوال کردن ،کنجکاوی و کشف محیط به کودکان  بدهد و هرگز آنها را تنبیه  نکند،زمینه را برای  رشد خلاقیت  فراهم می کنند.تنبیه و تهدیدهای مکرر،آفت  خلاقیت های  ذهن است .فرزندان خلاق در خانه به آرامش روانی ،اطمینان خاطر و اعتماد به نفس  قوی  نیاز دارند.

هر چند شواهد کامل نیست ،اما برخی  تحقیقات  نشان می  دهد که والدین  کودکان خلاق در رفتار خود هماهنگی  بیشتری  نشان می دهند ،کودکان خود را آن گونه  که هستند قبول دارند و آنها را  به کنجکاوی درباره اشیاء  و امور تشویق می  کنند و کودکان خود  را در انتخاب  موضوعات مورد علاقه  آزاد می گذارند و کارها و برنامه های آنان را تحت  نظر دارند  و پی گیری  می  کنند.

لذا شایسته  است والدین  تا آنجا  که امکان دارد کودکان  خود را مستقل  بار آورند و در ایجاد اعتماد به نفس، آنان  را یاری کنند  و دستاوردهای آنان را با آغوش باز پذیرا  شوند و هنگام شکست ، به جای سرزنش راهنما و راهگشای مشکلات  کودکان خود باشند،تا کودکان  بتوانند ضمن  احساس ارزشمندی در انجام کارها ،راه حل ها و عقاید غیر معمول  و دور از ذهن  را نیز بیازمایند، چراکه چنین  کارهایی  پایه  و مایه اصلی خلاقیت است .