بررسی راهکارهای افزایش سرعت روان خوانی در فراگیران پایه ی اول ابتدایی

زبان فارسی نه تنها میراث ارجمند گذشته و حافظ وحدت و رمز هویت ملی ماست؛ بلکه تکیه گاه رشد و اعتلای فرهنگ و ارزش ها نیز هست و برنامه ی درسی زبان آموزی، بزرگترین و مهمترین نقش را در این زمینه بر عهده دارد.

زبان های انسانی با توجه به اینکه تنها از چند عنصر آوایی محدود ( مثلاً در زبان فارسی از 32 صامت و 6 مصوت ) و تعداد محدودی واژه تشکیل می شوند، قادر هستند تعداد نامحدودی جمله بسازند. جمله هایی که برای نخستین بار گفته و شنیده می شوند و طبعاً حامل پیام های تازه ای هستند. در آموزش روان خوانی می توان با روش های علمی و با پرورش قوه ی خلاقیت دانش آموزان با آموزش های لازم و انجام تمرینات کافی، آنان را در سطح تولید جمله های شفاهی و مکتوب به حد خود کفایی رساند؛ در این صورت است که یکی از مهمترین اهداف آموزش دبستانی تحقق عملی می یابد.

در این پژوهش بر آن شدیم که سرعت روان خوانی فراگیران را با راهکار های مناسب افزایش دهیم تا از طریق خواندن صحیح و با سرعت مناسب به درک معنایی جملات نایل آمده و پیام نهفته در کلام را درک کنند.

امید که با یاری خداوند سبحان گامی در جهت ارتقای فرزندان پُر توان ایران زمین برداریم؛ و این همت با همراهی شما عزیزان یاری دهنده به فرجام و سرانجام بارور تر و روشن تر برسد.

چکیده

آموزش روان خوانی در دوره ی ابتدایی می تواند کمک شایانی به پیشرفت درک معنایی سایر دروس کرده، و کودکان امروز را برای ورود به دنیای رو به پیشرفت فردا آماده تر کند.

در این پژوهش که بررسی راهکار هایی جهت افزایش سرعت روان خوانی در فراگیران پایه ی اول بود در یک کلاس 28 نفره و یک دبستان پسرانه در ناحیه 6 مشهد به اجرا درآمد.

در شواهد جمع آوری شده مشخص شد که فراگیرانی که در خواندن با مشکل مواجه اند، به صورت زنجیره وار در سایر مهارت های زبان آموزی از جمله ( شنیدن ) به شدت دچار ضعف می باشند. برای بهبود این وضعیت با صلاح دید صاحب نظران و شواهد موجود راهکار ( تاکید بر جمله خوانی و آموزش آن و پرهیز از کلمه خوانی ) به اجرا      در آمد که پس از اجرای راهکار انتخابی شدت ضعف فراگیران تا حدی کاهش یافت که به بهبود خواندن آن ها انجامید. در شواهد کتابخانه ای نیز راهکار های بسیار موثری ذکر شده است که اجرای هر کدام از آن ها محاسن زیادی را در بر داشته و خواندن آن کمک موثری به معلمان مقطع ابتدایی خواهد کرد.

اگر چه این تغییرات چندان چشم گیر نبود اما ما را به هدف مورد انتظار نزدیک کرد. طبق ارزشیابی و مصاحباتی که با همکاران و دانش آموزان انجام شد، این راهکار اثر بخشی کافی را با توجه به زمان اندک داشته است. امیدواریم که نتایج این پژوهش اندکی از مشکلات جامعه ی تعلیم و تربیت را بهبود بخشد.

توصیف مشکل

بهره ی هوشی این دانش آموزان طبق آزمون سنجش ورودی کلاس اول در سطح متوسط و معمولی می باشد. اکثر فراگیران در این کلاس در فروردین ماه به وضعیت مطلوب و در حد انتظار در روان خوانی رسیده اند و تنها تعداد اندکی از آنها از سرعت لازم در خواندن برخوردار نیستند. ( آزمون شماره ی 1، ضمائم )

فراگیران مشکل دار قادر به خواندن کلمات خارج از کتاب با ترکیب صدا های تدریس شده نیستند و در خواندن این کلمات نیاز به زمان دارند. این مشکل زمانی که این فراگیران در گروه فعالیت می کنند به حداقل رسیده و هنگامی که به صورت فردی مورد ارزشیابی قرار می گیرند مشهود تر است. طبق آزمون ها و چک لیست مشاهدات معلوم شده که مشکل این افراد از دلایل متفاوتی ناشی شده است. والدین اکثر این دانش آموزان از تحصیلات دیپلم یا پایین تر برخوردارند. مادران آن ها خانه دار و این کودکان اغلب فرزند آخر خانواده می باشند. ( نمودار شماره ی 2 )

طبق آزمون های مکرر به عمل آمده مشخص شده که این فراگیران در تشخیص صدا ها مشکل خاصی ندارند و تنها در ترکیب بخش ها و کلمه سازی زمان طولانی تری نیاز دارند، خواندن را به صورت گروه کلمه «جمله» دنبال نکرده و کلمه کلمه می خوانند. و این خود به طور واضح از سرعت خواندن آن ها می کاهد. این فراگیران پس از چند بار تمرین متن های داخل کتاب را روان می خوانند، اما به نظر می رسد کلمات را تنها حفظ کرده اند و قادر به تجزیه ی کلمات و اجزا نمی باشند در درک معنی کلماتی که می خوانند با مشکل مواجهند.. تند و جویده سخن می گویند و نسبت به سایر دانش آموزان کم حرف تر می باشند. تمرکز کافی نداشته و اغلب حواسشان به جزئی ترین مسائل پرت می شود. حافظه ی سمعی آن ها کوتاه و اغلب مطالب مطرح شده در کلاس را به یاد نمی آورند. در نوشتن شکل کلمات خارج از کتاب با مشکل جدی مواجهند و تنها با هجّی کردن کلمات می توانند آن ها را بنویسند. اغلب از کار گروهی سرباز می زنند و زیر بار تکالیف شانه خالی می کنند. هرگز در فعالیت خواندن مانند سایر دانش آموزان داوطلب نمی شوند و تنها در صورت خواستن در تکلیف حاضر به خواندن می شوند.

شواهد کتابخانه ای

خواندن: خواندن عبارتست از درک معنی و مفهوم کلمات نوشته شده و مطالب چاپی که اگر درک مطلب صورت نگیرد، خواندن هم انجام نشده است.

خواندن اساسی ترین وسیله ی آموزش بوده و فراگیر با کسب مهارت و پیشرفت در آن بهتر قادر خواهد بود تا در حدی که در امور زندگی معلومات لازم را کسب کند.

یادگیری مهارت خواندن مستلزم کسب مهارت های زیر است:

• بازشناسی دیداری عناصر زبانی اعم از حروف، کلمات و جمله ها.
• درک معنایی این عناصر و روابط معنایی موجود بین آن ها.
• درک پیام جمله و متن

در پایه ی اول ابتدایی معمولاً به آموزش مهارت نخست؛ یعنی بازشناسی دیداری عناصر زبانی پرداخته می شود.

روانخوانی: روانخوانی که همان سرعت خواندن و ادا کردن پیوسته و منظم لغات در کنار هم می باشد تا عبارات و جملات معنای خودشان را برسانند.

     مراحل رشد خواندن:

• آماده شدن برای شروع خواندن از تولد تا 6 سالگی
• مرحله ی آغازین در یادگیری خواندن
• رشد سریع مهارت های خواندن
• مرحله ی گسترش خواندن
• پالایش خواندن.

• چکیده
• مقدمه
• «توصیف مشکل»
• 1-1 توصیف خودم 6
• 2-1 توصیف محیط 6
• 3-1 توصیف مشکل 8
• «شواهد (1)»
• 1-2 شواهد محیطی 10
• 2-2 شواهد کتابخانه ای 14
• «تجزیه و تحلیل شواهد (1)»
• 1-3 چکیده 24
• 2-3 تعیین علل مشکل 24
• 3-3 تعیین راهکار های پیشنهادی 25
• 4-3 حذف بعضی راهکار ها و علل حذف 26
• 5-3 خلاصه ی جدول نظرسنجی 27
• «اجرای راه حل»
• 1-4 علت اصلی انتخاب راهکار پیشنهادی 28
• 2-4 اجرای راهکار ( شرح مفصل) 29
• 3-4 گزارش لحظه به لحظه 29
• 4-4 مشکلات ضمن اجرا 31
• «شواهد (2)»
• 5- گردآوری شواهد(2) 33
• «ارزشیابی»
• 6- ارزشیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات 35
• «گزارش دهی»
• 7- تجدید نظر و گزارش نهایی یا اطلاع رسانی 38
• «فهرست منابع»
• 8- منابع 40

منابع

1. طوسی، بهرام ، راهنمای مطالعه و خواندن، 1369
2. یول جورج، ترجمه ی نسرین حیدری، 1374
3. دکتر ذوالفقاری، حسن ، سنگری، محمدرضا ، راهنمای تدریس بخوانیم و بنویسیم پایه ی اول،  1385
4. شریفی درآمدی، پرویز، روانشناسی خواندن، 1376
5. صباغیان، زهرا، مشکلات خواندن، 1375