اعتماد به نفس

اعتماد به نفس با احساس ارزشمند بودن احساسی شکننده و قابل نوسان است که از یک روزبه روز دیگر در تغییر است . از خلال دهها سال مطالعات روانشناسی در می یابیم که اعتماد به نفس با درس گرفتن از اشتباها و تکیه بر نقاط قوت شکل می گیرد .

نکته در خور توجه اینکه می توان اعتماد به نفس خود را تقویت کرد و از آن در راه پیشرفت استفاده کرد .

در واقع «اعتماد به نفس » قانون طلایی روانشناسی برای غلبه بر انواع مشکلات و دستیابی به پیشرفت و بهورزی در زندگی است .

اعتماد به نفس چیزی فراتر از یک مولفه یا خصیصه شخصیت و وجود آدمی است . عنصری غالب که در هر فکر ،آرزو، خیال یا رفتاری جلوه گر می شود و نوع ارتباط ما را با اشخاص و دنیای پیرامون شکل می دهد .

کودکان و حتی همه ی آنهایی که اعتماد به نفس ندارند از معاشرت با دیگران پرهیز می کنند و گمان دارند در این زمینه دچار ضرر و زیان خواهند شد . وقتی هم معاشرتی دست دهد جرات و اعتمادی ندارند تا استقلال رای و نظر خود را حفظ کنند ، روحیه متزلزل شان آنها را وادار به تبعیت و تسلیم در برابر دیگران خواهند کرد ، امری که معلوم نیست همیشه به سود آنان باشد .

این افراد دوست  ندارند در میان جمع حاضر شوند از آن جهت که مبادا نقاط ضعف شان علنی گردد و بی اهمیتی شان بر ملا و آشکار گردد . به دیگران بی اعتمادند و به صداقت و صفای هیچکس اعتماد ندارند . ز مورد سئوال قرار گرفتن می گریزند ، مزاحم والدینند ، در همه کارها به آنان مراجعه می کنند ، استقلال رای و رفتار ندارند ؛ می خواهند دیگران روع کنند و آنها دنباله رو باشند ، جراتشان مرده و پیشروی شان ملاحظه کارانه و کند است .

مبحث ” اعتماد به نفس “یکی از مباحث پیچیده است که در رابطه با انسان ها می توان در مورد آن سخنان بسیاری گفت .

اعتماد به نفس یعنی این که شما احساسات ، عقاید و افکار خود را باور داشته باشید و بتوانید بدون نگرانی از عدم موفقیت با تحقیر و سرزنش دیگران ، آنها را بیان کنید یا به مرحله اجرا درآورید .

از آن جا که ما انسانها ، موجوداتی اجتماعی هستیم ، برقراری ارتباط نیازی ضروری در زندگی ما به شمار می رود ؛ اما گاه پاره ای از اندیشه های نادرست که در جان ما ریشه دوانده و اعتماد به نفس ما را پایین آورده است ، مانع ورود فعالانه ی ما به عرصه ی اجتماع می گردد . به عنوان مثال اگر شما فکر می کنید کع تنها در صورتی ارزشمندید که هیچ اشتباهی نداشته باید و هیچ کسی را ناراحت نکرده باشید ، خواه ناخواه از بیم آن که مورد انتقاد دیگران قرار بگیرید ، از درگیر شدن با مسائل اجتماعی پرهیز خواهید کرد .

هیچ از یک ما نمی باید خود را صرفاً در ارتباط با دیگران تعریف کند . کسانی که فقط وقتی دیگران از آنان تمجید کنند ، نسبت به خود احساس مثبت پیدا می کنند و در غیر این صورت دچار غم و یاس می شوند ، بی تردید اعتماد به نفس قابل قبولی ندارند . در این افراد حتی نشانه های برجسته ی اعتماد به نفس از جمله : روابط اجتماعی گسترده ، پر حرفی ، توان خیره شدن در چشمان مخاطب ، بلند کردن صدا و مواردی از این دست نیز تنها پرده هایی برای پوشاندن نقاط ضعف ، هستند . این گروه همیشه با حالتی حق به جانب ، دیگران را بی فرهنگ ، ضعیف و کم ارزش قلمداد می کنند .

کمبود اعتماد به نفس ، علاوه بر مشکلاتی که در روابط اجتماعی ما فراهم می آورد ، به بسیاری از آسیب های شخصی ، روانی و عصبی ، از جمله : اضطراب ، افسردگی و ….. نیز دامن می زند .

اعتماد به نفس دیدگاهی است که به فرد اجازه میدهد تا از خود تصویری مثبت و واقعی داشته باشند . افاد با اعتماد به نفس به توانایی هایشان اعتماد می کنند ، به طور کلی حس میکنند که برزندگیشان کنترل داند ، و باور دارند که در یک طیف منطقی قادر به انجام کارهایی که میخواهند و برنامه ریزی می کنند هستند . داشتن اعتماد به نفس به این معنی نیست که فرد قادر به انجام همه کاری هست . افراد با اعتماد به نفس انتظارات واقع گرایانه دارند . حتی وقتی که بعضی از انتظارات واقع گرایانه دارند . حتی وقتی که بعضی از انتظاراتشان برآورده نمی شود دیدگاه مثبتشان را حفظ میکنند و خودشان را قبول دارند .

آنهایی که اعتماد به نفس کمتری دارند برای اینکه در مورد خودشان احساس خوبی داشته باشند به مقدار زیادی به تایید دیگران وابسته هستند . آنها معمولا از ریسک کردن اجتناب میکنند به خاطر اینکه از شکست میترسند . معمولا انتظار موفق شدن ندارند . معمولا خودشان را دست کم میگیرند و اگر تشویق یا تحسین بشوند آنرا کوچک جلوه میدهند یا رد میکنند . بر خلاف این افراد آدمهای با اعتماد به نفس ریسک رد شدن از طرف دیگران را قبول میکنند به خاطر اینکه به تواناییهای خودشان اعتماد دارند . آنها خودشان را می پذیرند و این حس را ندارند که باید خودشان را وفق بدهند تا پذیرفته شوند

پیشگفتار

برخورداری از خصیصه « اعتماد به نفس » زمینه بروز خلاقیت ها و ظرفیت های درونی نسل جوان را فراهم می نماید ، زیرا توانایی های ذاتی در شرایطی به ظهور می رسند که فرد اولین گام را در این راه که همان خودباوری است . بردارد و در نتیجه هم نسل جوان به خود شکوفایی دست می یابند و هم بر مجموع دستاوردهای عملی و پژوهشی جهان معاصر می افزایند .

تفهیم اعتماد جوانان به دیران ، نیز از جمله موارد ارزشمندی است که در پرتو اعتماد به نفس این نسل تحقق می یابد . علت آن را باید در خوش بینی و مثبت نگری این وعده از جوانان ، جستجو نمود . آنان که به دیگران اعتماد می کنند ، برای روابط علت آن را باید در خوش بینی و مثبت نگری این وعده از جوانان ، جستجو نمود . آنان که به دیگران اعتماد می کنند ، برای روابط سالم و منطقی خود با افراد ، نقطه شروع خوبی یافته اند و دیگران را بر می انگیزند تا متقابلاً حس اعتماد خود را به جوانان اثبات نمایند .

خصیصه اعتماد به نفس در انسان ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد :

• دسته اول – انسان هایی که از اعتماد به نفس بالایی بر خوردارند هستند .
• دسته دوم – انسان هایی که اعتماد به نفسی در حد متوسط داند .
• دسته سوم – انسان هایی که اعتماد به نفس پایینی  دارند .

افرادی که شامل دسته اول می شوند ، مسلماً زندگی راحت و خوبی دارند و به آسانی از سد مشکلاتشان می گذرند . کسانی که در دسته ی دوم قرار دارند . تا حدی خودشان می توانند با مسایل و گرفتاری هایشان کنار آیند و با آن ها دست و پنجه نرم کنند تا بتوانند بر آنها غالب و پیروز شوند .

بنابراین ما با این دو دسته کاری نداریم

و اما اشخاص دسته سوم که مسلماً در بعضی از مراحل زندگی دچار مشکل می شوند و نمی توانندبه راحتی از پس آن مشکل بر آیند و موانع ناشی از آن را برطرف سازند .

اعتماد به نفس چیست ؟

اعتماد به نفس چگونگی نگرش و قضاوت شما درباره خودتان است . این عبارت ارزشها و اعتقادات و باز خوردهای شما شکل توصیف می کند . گرچه ارتباطات و تجارب به ارزشها و بازخوردهای شما شکل میدهد اما در نهایت همه چیز وابسته به نظر خودتان است . اعتماد به نفس ارزشی را که به خود میدهید بیان می کند . آن هنگامی از از اعتماد به نفس قابل قبولی برخوردارید که خودتان را آنطور که هستید بپذیرید . داشتن اعتماد به نفس ضعیف همان احساسی است که باعث میشود بخواهید فرد دیگری باشید .

غرض از اعتماد به نفس ، وجود قدرت و اتکایی مستقل در نفس است که در سایه آن ، آدمی بدون چشم داشت کمک و مدد دیگران کاری را آغاز کرده و می کوشد آن را به فرجام برساند .

ذکر این نکته ضروری است که داشتن اعتماد به نفس ، با ادعای استقلال کردن و بریدن از اتکای به خدای بزرگ فرق دارد . غرض این نیست که آدمی از خدا ببرد بلکه مقصود این است که انسان در رابطه با وظیفه ای که خدا برایش معین کرده است با قوت قلب و با بهره گیری از لیاقت و مهارت و استعدادش به پیش رود و به گدایی و در یوزگی دیگران نیفتد واز آنها نخواهد که کار او را انجام دهند ؛ یا در رابطه با مشکل ، راه عجز و لابه در پیش نگیرد و به این و آن متوسل نشود ؛ تنها به قدرت و عملکرد خود، آن هم تحت ضوابط و فرامین الهی تکیه کند .

ما به خدا اعتقاد و اتکاء داریم ، می دانیم در گرفتاری ها و مشکلات و در انجام وظیفه ، او یاریگر ماست . ولی انتظار نداریم که خداوند به جای ما آشپزی و معماری کند ، و یا برای ما کارخانه و کشاورزی راه بیندازد . در انجام دادن این وظایف باید قائم به نفسبود و به توان واراده خود کار کرد و به پیش رفت .

براین اساس می خواهیم با پرورش اعتماد به نفس ، در افراد قدرت و توانی پدید آوریم که شخصاً به کار خویش قیام کنند بدون این که خود را از خدا بی نیاز بدانند . سعی بر این است که فرد حسابش را از مردم جدا کند و به همت خود متکی باشد و از قدرت و اراده خود استفاده کند نه از توان دیگران .

افزایش اعتماد به نفس

بسیاری از افراد ، حتی آنهایی که به نظر خوش برخورد و صمیمی می رسند ، با مسئله کمبود اعتماد به نفس مواجه هستند . اما خوشبختانه گام های اولیه ای وجود دارد که می توان برداشت تا احساس بهتری نسبت به خود داشته و در مسائل اجتماعی آسوده تر باشیم .

داشتن اعتماد به نفس تا حدی به داشتن تصویری مثبت از خود بستگی دارد . اگر هر روز صبح تا محل کار خود پیاده بروید ، بیشتر ورزش کنید ، و تغذیه سالم تری داشته باشید ، هم در بهبود ظاهر و هم در بهبود حال شما تاثیر به سزایی خواهد گذاشت . اگر احساس می کنید وقت کافی برای ورزش ندارید ، سعی کنید صبح ها چند دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید – حتی یک پیاده روی کوتاه ، اگر به طور روزانه تکرار شود ، نتیجه بخش خواهد بود .

در اغلب اوقات ، افرادی که از کمبود اعتماد به نفس رنج می برند فهرست های ذهنی ای از تمام ایرادهایشان دارند : بیش از اندازه چاق ، دست و پا چلفتی ، کند در روابط اجتماعی ، و غیره . این نکات منفی را با تهیه فهرستی از خصوصیات مثبت خود ، چه روی کاغذ چه به صورت ذهنی ، نکات مثبت تبدیل کنید . آیا آسانگیر و خوش برخورد هستید ؟ در کار خاصی مهارت دارید ؟ تفکر در مورد این چیزها وقتی ایام به کام شما نیست تاثیر فراوانی در بهبود حال و افزایش اعتماد به نفس شما خواهد داشت .

همه ی افراد انسانی ، در مجموع ، تقریباً به یک اندازه عمر می کنند . اما در بعضی در همین فرصت کوتاه ، به بالاترین پیشرفت های قابل تصور دست می یابند و گروهی در پایین ترین مراحل باقی مانند . یکی از مهم ترین دلایل این امر ، بهره گیری درست دسته ی اول از گنجینه ی ارزشمند وقت است .

1. ” انسان در مسیر زندگی ” – تالیف : دکتر محمد مجد .  گرد آورنده : زهرا طلائیان
2. مقاله اعتماد به نفس کدام کودک پایین تر است – نویسنده : تری ابتر – ترجمه : نادیار
3. نقش اعتماد به نفس در کار و زندگی – نویسنده : برایان تریسی
4. روان شناسی کمرویی و تربیت کودک و نوجوانان . افروز-  غلامعلی
5. روانشناسی تربیتی کاربردی . افروز – غلامعلی
6. مباحث عمده در روانپزشکی – جواد وهاب زاده