نکاح با غیر مسلمانان

اسلام همواره به نکاح اهمیت و توجه بسیاری داشته است. از اقسام نکاح قابل تصور، ازدواج با غیر مسلمانان     می باشد و ما در این تحقیق برآنیم از نظر اسلام پیرامون نکاح با غیر مسلمانان سخن بگوییم. معیار حرمت ازدواج با بیگانگان در اسلام، مسائل نژادى و افـتـخـارات مـلى و گروهى نیست، بلکه علت این ممنوعیت، جلوگیری از نفوذ انحرافات عـقیدتى در مسلمانان است که این تحریم نیز در مورد پیروان ادیانى که در اصل توحیدی بوده اند، هـر چـنـد که در حال حاضر موحد نیز نباشند استثنا شده است. دلیل فقها در حکم به حرمت ازدواج با بیگانگان ، در درجه اول قرآن کریم است که در آیات متعددى ازدواج با گروهى از بیگانگان را منع فرموده است و در مواردى ظاهر آیات، حاکى از منع ازدواج با هـر فرد غیر مسلمان است، چه این که از ازدواج با کفار نهى شده و واژه کافر حتى اهل کتاب را نیز شـامـل مى شود، بر خلاف واژه مشرک که در شمول آن نسبت به اهل کتاب در میان فقها اختلاف نظر وجود دارد.

ازدواج با مشرکین

در مجمع البیان در ذیل آیه مورد بحث آمده : که این آیه درباره مرثد بن ابى مرثد غنوى نازل شده ، که رسول خدا 9 او را به مکه فرستاد تا عده اى از مسلمانان را از مکه بیاورد، و چون او مردى شجاع و قوى بود، در مکه زنى به نام عناق او را به سوى خود خواند، و مرثد از این کار امتناع ورزید، با اینکه در جاهلیت دوست هم بودند، عناق گفت: میل دارى با من ازدواج کنى؟ مرثد گفت: باید از رسول خدا 9 اجازه بگیرم ، و چون به مدینه برگشت : از آن جناب اجازه خواست تا با عناق ازدواج کند. این آیه نازل شد.

در الدرالمنثور است واحدى در ذیل این آیه از طریق سدى از ابى مالک از ابن عباس روایت کرده که گفته : آیه «و لامه مومنه خیر من مشرکه» درباره عبد اللّه بن رواحه نازل شد که کنیزى سیاه داشت. روزى بر کنیز خود خشم  کرد، و او را    لطمه اى زد. پس از آنکه خشمش فرو نشست، نزد رسول خدا 9 شد، و داستان خود را عرضه داشت ، رسول خدا 9 پرسید وضع کنیزت چگونه است؟ عرضه داشت روزه مى گیرد و نماز مى خواند و وضو را نیکو مى گیرد و شهادت به وحدانیت خدا و رسالت تو مى دهد. فرمود: اى عبداللّه کنیز تو مومنه است، عبداللّه گفت حال که او را مومنه مى دانى به آن خدائى که تو را به حق مبعوث فرموده آزادش مى کنم و با او ازدواج مى نمایم و همین کار را کرد. مردم که این را شنیدند او را ملامت کردند (که تو با کنیزى ازدواج کردى)؟ و این مردم ازدواج با زنان و مردان مشرک را به خاطر اینکه حسب و نسبى معین دارند دوست مى داشتند. خداى تعالى این آیه را فرستاد و در آن فرمود: «کنیز با ایمان بهتر است از زن آزاد مشرک» و نیز در آن کتاب از مقاتل روایت کرده که در ذیل جمله و لامه مومنه  گفته است : به ما چنین رسیده که منظور از امه نامبرده کنیزى از حذیفه بود که حذیفه او را آزاد کرد و با او ازدواج نمود.

مشرکان چه اشخاصى هستند؟

واژه مشرک در قرآن، غالبا به بت پرستان اطلاق شده، ولى بعضى از مفسران معتقدند که مشرک شامل سایر کفار مانند یهود و نصاری و مجوس (و به طور کلى اهل کتاب ) نیز مى شود، زیرا هر کدام از این طوائف براى خداوند شریکى قائل شدند، نصارا قائل به خدایان سه گانه (تثلیث) و مجوس قائل به خدایان دوگانه اهور مزدا و اهریمن (ثنویت) و یهود، عزیر را فرزند خدا مى دانستند، ولى این عقائد گر چه شرک آور است اما با توجه به اینکه در آیات متعددى مشرکان در برابر اهل کتاب قرار گرفته اند و با توجه به اینکه یهود و نصارا و مجوس در اصل متکى به نبوت راستین و کتاب آسمانى هستند، معلوم مى شود که منظور قرآن از مشرک ، همان بت پرست است .

فلسفه تحریم ازدواج با مشرکین

ازدواج پایه اصلى تکثیر نسل و پرورش و تربیت فرزندان و گسترش جامعه است، و محیط تربیتى خانواده در سرنوشت فرزندان، فوق العاده موثر است، از یک سو آثار قطعى وراثت، و از سوى دیگر آثار قطعى تربیت در طفولیت زیرا نوزادان، بعد از تولد غالبا در دامان پدر و مادر پرورش مى یابند و در سالهایى که سخت شکل پذیرند، زیر نظر آنها هستند.از سوى سوم شرک، خمیر مایه انواع انحرافات، و در واقع آتش سوزانى است، هم در دنیا و هم در آخرت، لذا قرآن اجازه نمى دهد که مسلمانان، خود یا فرزندانشان را در این آتش بیفکنند، از این گذشته مشرکان که افراد بیگانه از اسلام اند، اگر از طریق ازدواج به خانه هاى مسلمانان راه یابند، جامعه اسلامى گرفتار هرج و مرج و دشمنان داخلى مى شود، ولى این تا زمانى است که آنها بر مشرک بودن پافشارى مى کنند، اما راه به روى آنها باز است،          مى توانند ایمان بیاورند و در صفوف مسلمین قرار گیرند، و به اصطلاح کفو آنها در مساله ازدواج شوند.

این آیه در واقع پاسخ به سوال دیگرى درباره ازدواج با مشرکان است، مى فرماید:” با زنان مشرک و بت پرست ما دام که ایمان نیاورده اند ازدواج نکنید. سپس در یک مقایسه، مى افزاید:” کنیز با ایمان از زن آزاد بت پرست بهتر است، هر چند زیبایى او شما را به اعجاب وادارد. درست است که ازدواج با کنیزان (مخصوصا کنیزانى که نه بهره چندانى از زیبایى دارند و نه مال) در عرف مردم جالب و پسندیده نیست به خصوص اینکه در مقابل آنها زن مشرک زیبا یا ثروتمندى باشد ولى ارزش ایمان، کفه ترازوى مقایسه را به نفع کنیزان، سنگینتر مى کند، چرا که هدف از ازدواج، تنها کامجویى جنسى نیست، زن شریک عمر انسان و مربى فرزندان او است و نیمى از شخصیت او را تشکیل مى دهد، با این حال چگونه مى توان شرک و عواقب شوم آن را با زیبایى ظاهرى و مقدارى مال و ثروت، مبادله کرد.

نکاح با اهل کتاب

اهل کتاب چه کسانی هستند؟

اَهْل‌ِ کِتاب‌، اصطلاحى است‌ که‌ بر گروهى‌ از پیروان‌ ادیان‌ معتقد به‌ کتابى‌ آسمانى‌ اطلاق‌ شده‌ است‌. قدر متیقن‌ این‌ است‌ که‌ یهودیان‌ و مسیحیان‌ از مصادیق‌ این‌ اصطلاح‌ در فرهنگ‌ اسلامى‌ بوده‌اند.

توضیحی پیرامون اهل‌ کتاب‌ و اُمّیین:‌ ساکنان‌ شبه‌ جزیره عربستان‌ را در آستانه ظهور اسلام‌ مى‌توان‌ به‌ دو گروه‌ عمده‌ تقسیم‌ کرد: اکثریت‌ جمعیت‌ را، چه‌ در شهرها و چه‌ در بادیه‌ مردمى‌ تشکیل‌ مى‌دادند که‌ دین‌ رایج‌ میان‌ آنان‌ بت‌پرستى‌ بوده‌ است‌ و عموماً از خواندن‌ و نوشتن‌ نیز بهره‌ای‌ نداشته‌اند. این‌ گروه‌ ادبیات‌ مکتوب‌ نداشته‌، و در حوزه دین‌ فاقد کتاب‌ و تعالیم‌ مکتوب‌ بوده‌اند و کتابت‌ آنان‌ عمدتاً منحصر به‌ نوشته‌های‌ کوتاه‌ تجاری‌، یا طلسمات‌ و تعاویذ بوده‌ است‌. گروه‌ دوم‌ اقلیتى‌ پراکنده‌ در بخشهایى‌ از شبه‌ جزیره عربستان‌ که‌ بر دین‌ یهود یا مسیحیت‌ بوده‌، و با کتب‌ دینى‌، به‌ خصوص‌ تورات‌ و انجیل‌ آشنایى‌ داشته‌اند. در میان‌ این‌ گروه‌ عالمانى‌ نیز بوده‌اند و خواندن‌ و نوشتن‌ و آموزش‌ منظم‌ نزد آنان‌ تا حدودی‌ رواج‌ داشته‌ است‌.

این‌ دوگانگى‌ فرهنگى‌ در میان‌ دو گروه‌ اکثریت‌ و اقلیت‌، موجب‌ شده‌ بود تا در اواسط سده 6م‌، یعنى‌ در آستانه ظهور اسلام‌، مردم‌ شبه‌ جزیره عربستان‌ به‌ دو گروه‌ امیین‌ (بى‌سوادان‌) و اهل‌ کتاب‌ تقسیم‌ گردند. با آنکه‌ آثار مکتوب‌ قابل‌ اعتمادی‌ از عصر جاهلیت‌ که‌ نشان‌دهنده این‌ طبقه‌بندی‌ اجتماعى‌ باشد، در دست‌ نیست‌، ولى‌ کاربردهای‌ گوناگون‌ اهل‌ کتاب‌ و امیین‌ در قرآن‌ کریم‌، آشکارا نشان‌ مى‌دهد که‌ این‌ تعبیرها و این‌ تقابل‌، مربوط به‌ مدتها پیش‌ از ظهور اسلام‌ بوده‌ است‌. این‌ تقسیم‌ که‌ پذیرش‌ برتری‌ فرهنگى‌ اهل‌کتاب‌ بر امیین‌ را مى‌نمایاند، با وجود تلخى‌ حقیقتى‌ که‌ در پس‌ آن‌ نهفته‌ بود، از سوی‌ اکثریت‌ بت‌پرست‌ نیز در عمل‌ پذیرفته‌ شده‌ بود.

نکاح با مجوسیان

مجوسیان چه کسانی هستند؟

در مورد شخصیت‎ها و چهره‎های تاریخی کمتر کسی را می‎توان یافت که مانند زرتشت چهره معمائی و مبهمی داشته باشد. شخصیت حقیقی او آن قدر تاریک و مبهم است که برخی از پژوهشگران او را اختلافی‎ترین چهره تاریخ می‎دانند چرا که هم در تاریخ تولد و هم در محل تولد او، اختلافات های فراوانی به چشم می‎خورد که اصلاً قابل جمع نیستند و هم در شخصیت واقعی او مباحث و داستان‎ها و اقوال متفاوت و متضادی وجود دارد به همین جهت گروهی از محققان و نویسندگان در تاریخی بودن شخصیت وی، ‎شک و تردید دارند و شخصیت او را نیز مانند جمعی از بزرگان و قهرمانان ادوار باستانی، افسانه‎ای دانسته‎اند، ولی غالب محققان و دانشمندان معتقدند که زرتشت وجود تاریخی داشته و مولود افسانه و یا زائیده فرهنگ ساسانی نیست.

نتیجه گیری

تردیدی نیست که ازدواج و میل به زناشویی زن و مرد از غرایز اولیه نوع بشر است و هر انسانی به صورت طبیعی علاقمند به ازدواج و تولید مثل می باشد، از این جهت در طول تاریخ همه ملل در انتخاب همسر امور زیادی را مراعات نموده و امر ازدواج را با ملاحظه شرایط زیادی انجام می داده اند.

از جمله اموری که ملل مختلف در گذشته برای انتخاب همسر خویش مراعات می نمودند و سخت  پایبند آن بودند این بود که همسرانشان از نظر اعتقادی سالم باشند، بدین معنی که معتقد بودند، همان طور که سلامت جسمی پدر و مادر در سلامت فرزند موثر است ، سلامت روحی، اخلاقی و عقیدتی نیز در سعادت فرزند موثر خواهد بود. لذا از نظر ادیان مختلف کسانی که دارای اعتقاد مشترک با هم نباشند بیگانه محسوب می شوند لذا ادیان مختلف به شدت پیروان خود را از ازدواج با بیگانگان بر حذر داشته اند.

1. ابراهیمى، محمد، کتاب ازدواج با بیگانگان
2. پاکتچی، احمد، دائره المعارف بزرگ اسلامی فارسی، ج10
3. جهانگیری، محسن، بررسی تمایزهای فقهی زن و مرد، موسسه بوستان کتاب، قم، چاپخانه دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول 1385
4. الشیخ الجواهری (محمدحسن نجفی)، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپخانه آیدا، چاچ دوم 1366، ج30
5. السید الخمینی، تحریرالوسیله، انتشارات دارالکتب العلمیه، نجف اشرف، چاپخانه مطبعه الآداب، چاپ دوم، سال 1390، ج2
6. موسوی بجنوردی، سید محمد حسن، القواعد الفقهیه، قم، انتشارات دلیل ما، چاپ نگارش، چاپ دوم 1426 ه.ق ، ج 1