حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
مقدمه
بشر دارای زندگی اجتماعی است. لازمه زندگی اجتماعی مجاورت و مشارکت با سایرین است. لذا تدوین پارهای از مفاهیم و رعایت بعضی قوانین از ضروریات زندگی اجتماعی می‌باشد. از جمله این مفاهیم میتوان به حقوقی که اشخاص نسبت به املاک خود و سایرین دارند اشاره کرد. اهمیت رعایت حقوق همسایگان به قدری است که پیامبر اکرم (ص) میفرماید : للجار حق (همسایه حقی دارد) و در جایی دیگر میفرماید اذا اراد احدکم ان یبیع عقاره فلیعرضه علی جاره (وقتی کسی بخواهد خانه یا ملک خود را بفروشد باید نخست همسایه خویش پیشنهاد کند.)
در این مقاله سعی شده تا آثار و احکام مربوط به ارتفاق ،املاک مجاور، حرائم املاک ، قوانین مربوط ، ضررهای نامتعارف همسایگی و همچنین محدودکننده های مالکیت مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
بخشی از تحقیق
- حق ارتفاق نسبت به ملک غیر
از آنجا که حق ارتفاق یکی از تبعات مالکیت می باشد در ابتدا به بررسی مالکیت تبعی می پردازیم:
- مالکیت تبعی ـ ثمرات و متعلقات اموال که طبعاً یا در نتیجه عملی حاصل شده باشد یا بالتبع مال مالک همان اموال می‌باشد همچنین است نما و محصول حاصل از زمین و نتایج حیوانات تحت شرایط مقرر بدین معنی که اگر نما یا حاصل از اصله (نهال) یا حبه (دانه) غیر حاصل شده باشد درخت و محصول مال صاحب اصله یا حبه خواهد بود اگرچه بدون رضایت صاحب زمین کاشته شده باشد.
- مالکیت فضا و قرار زمین ـ مالکیت زمین مستلزم مالکیت فضای محاذی آن است تا هر کجا با لارود و همچنین است نسبت به زیر زمین تا هر کجا که پائین رود به همین جهت دادن در، پنجره یا هر نوع خروجی از ملک مجاور به فضای خانه همسایه بدون اجازه ممنوع می‌باشد و در مورد داخل شدن شاخه و یا ریشه درخت در فضای خانه، یا زمین همسایه مالک درخت بایستی نسبت به عطف آن اقدام کند. در صورتیکه کسی در دیوار اختصاصی خود در مجاورت ملک همسایه روزنه یا شبکه ایجاد کند همسایه می‌تواند جلو شبکه و روزنه مانع ایجاد کند. با وجود موارد یاد شده مالکیت حقی نامحدود نیست و حدودی برای آن مقرر شده است.
تعریف حق ارتفاق :
ماده 93 ـ ارتفاق ، حقی است برای شخص، در ملک دیگری. ارتفاق از کلمه رفق (به فتح را ی )به معنی مدارا مشتق می شود و به این حق ارتفاق گفته شده برای اینکه مالک ملک باید با صاحب حق ارتفاق به وفق و مدارا رفتار کند و جلوگیری از استفاده او ننماید . حق ارتفاق در اصطلاح، حق کسى است در ملک دیگرى براى کمال استفاده از ملک خود؛ مانند آنکه باغى در مجاورت خانه دیگرى است و مالک باغ، براى سیراب نمودن درختان باغ خود، حق بردن آب از خانه همسایه داشته باشد. حق ارتفاق گاهى جنبه مثبت دارد؛ مانند حق شرب، حق عبور، حق فاضلآب، حق ناودان و حق پنجره، و گاه نیز جنبه منفى دارد؛ مانند حق عدم ساختمان و حق عدم بالا بردن بنا بیش از دو طبقه و… هر مالکى مىتواند آزادانه در ملک خود، هر گونه حق ارتفاقى را به طور رایگان و یا دربرابر عوض، براى مالک ملک دیگر قرار دهد.حق ارتفاق شامل حق انتفاع نیز می شود . حق انتفاع که از کلمه نفع می آید به معنی سود بردن از ملکی است البته با عقد قرار داد . مثلا ّ اگر شخصی ملکش را اجاره دهد از آن ملک منتفع شده است .
تصرف در حق ارتفاق:
مالک نمىتواند با تصرف در ملک خود موجب تضییع حق دیگرى یا وقفه افتادن در استفاده او از ارتفاق گردد. ازاین رو، ماده 106 ق.م. تصریح مىکند:
«مالک ملکى که مورد حق الارتفاق غیراست، نمىتواند در ملک خود تصرفاتى نماید که باعث تضییع یاتعطیل حق مزبور باشد، مگر با اجازه صاحب حق…».
و تصرف در اعمال ارتفاق دلیل بر دارا بودن آن است یعنی اگر کسی فقط ادعا کند که در ملکی حق ارتفاق دارد ادعای وی قابل قبول است مگر اینکه عدم استحقاق او معلوم شود یعنی عمل او غاصبانه بوده است مثلاً «هرگاه زمین یا خانه کسى، مجراى فاضل آب یا آب باران زمین یاخانه دیگرى بوده است، صاحب آن خانه یا زمین نمىتواند جلوگیرى از آن کند، مگر در صورتى که عدم استحقاق او معلوم شود یعنی موجب ضرر مالک عین گردد.»
تکالیف صاحب حق ارتفاق:
صاحب حق ارتفاق نمی تواند بیشتر از مواردی که در قرار داد ذکر شده یا عرف محل اقتضا می نماید از حق ارتفاق خود استفاده نماید.مثلاً فردی صاحب حق ناودان در حیاط ملک مجاور است و علاوه بر آب باران سایر آب های حاصل شستشوی خانگی و… را به حیاط مجاور بریزد. در این صورت از حق خود عدول کرده و در این مورد ماده 107 قانون مدنی می گوید: تصرفات صاحب‌حق در ملک‌غیر که متعلق حق‌اوست بایدبه‌اندازه‌ای باشد که قرار داده‌اند و یا به مقدار متعارف و آنچه‌ضرورت انتفاع، اقتضاء می‌کند.
چون استفاده صاحب حق ارتفاق از حق خود مستلزم وسایل مقدماتی می باشد فرد مالک در این موارد مسئول نیست و به عهده خود صاحب حق است و ماده 104 قانون مدنی می گوید:
ماده 104 ـ حق‌الارتفاق مستلزم وسایل انتفاع از آن حق نیز خواهد بودمثل اینکه اگر کسی حق شرب از چشمه یا حوض یا آب‌انبار غیردارد حق عبور تا آن چشمه یا حوض و آب‌انبار هم برای برداشتن آب‌دارد.
ممکن است فرد صاحب حق برای استفاده از حق خود مجبور به پرداخت هزینه ای باشد و این هزینه به عهده خود اوست نه فرد مالک. در ماده 105 این مورد بیان شده است.
فهرست مطالب و منابع
- مقدمه ۳
- مبحث اول : حق ارتفاق نسبت به ملک غیر ۴
- مالکیت تبعی ۴
- مالکیت فضا و قرار زمین ۴
- تعریف حق ارتفاق ۸
- حق ارتفاق بوسیله عقد (قرار داد)برقرار می شود ۱۰
- تصرف در حق ارتفاق ۱۱
- اذن در استفاده از ارتفاق ۱۲
- تفاوتهاى حق ارتفاق، با اذن ۱۳
- مواردی که از اذن نمی توان رجوع کرد ۱۴
- تکالیف مالک ۱۶
- تکالیف صاحب حق ارتفاق ۱۷
- حق ارتفاق در مورد انتقال ملک ۱۹
- تکالیف صاحب حق ارتفاق و حق ارتفاق در مورد تقسیم ملک ۲۱
- حق ارتفاق در مورد انتقال ملک ۲۲
- مبحث دوم :احکام و آثار املاک مجاور،ماهیت حقوق املاک مجاور ۲۲
- تصرفات مادی که هر یک از شرکا در ملک مشترک و مشاع می نماید بر دو نوع است ۲۵
- در صورتی که دیوار مشترک خراب شود ۲۷
- حق ارتفاق در مالکیات طبقات یک ساختمان ۲۸
- موارد مشترک در طبقات به شرح زیر می باشد ۲۸
- اختلافات بین مالکین ۲۹
- دیوار ۲۹
- پله ۳۰
- در مورد تعمیر سقف مشترک طبقات ماده ۱۲۸ قانونی می گوید ۳۰
- مبحث سوم : ارتفاق در حریم املاک ۳۲
- حریم چاه ۳۲
- منابع و ماخذ ۳۵
منابع
- حقوق مدنی ، جلد اول ، دکتر میر حسین امامی
- متین، مجموعه رویه قضایى، قسمت حقوقى، ص۳۱۹
- بررسى عقد حق انتفاع در رابطه با عمرى، رقبى و سکنى» احمد حاجى محمدپور،
- حسینقلی حسینی نژاد، مسئولیت مدنی، ص۱۳۶
- مقاله درمورد حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- مالکیت فضا و قرار زمین
- تفاوتهاى حق ارتفاق، با اذن
- پروژه دانشجویی حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- پایان نامه در مورد حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- تحقیق درباره حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- مقاله دانشجویی حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور در قالب پايان‌نامه
- پروپوزال در مورد حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- گزارش سمینار در مورد حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
- گزارش کارورزی درباره حق ارتفاق نسبت به ملک غیر در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور