جرم شناسی

می دانیم که طبق تعریف گاروفالو در اولین کتاب جرم شناسی جرائم را به دو دسته کلی تقسیم کرده است :

اول: جرائم قدیمی و صنعتی :

که در تمام ادوار و اعصار در کشورها وجود داشته و تا آخر هم وجود خواهند داشت. مثل قتل و سرقت که در تمام ادوار کشورها بعنوان جرم شناخته می شود البته اینگونه جرائم بسیار محدود می باشند.

دوم:جرائم  اعتباری و موردی:

پس جرائمی موردی و اعتباری است که در بعضی از کشورها ممكن است یا در برخی از زمانها یک عمل جرم شناخته شود ولی در کشور یا زمانی دیگری آن عمل جرم نباشد.

مثال ازدواج خواهر و برادر که در هزاران سال پیش جرم نبوده و در طبقه فراعنه مصر و سلاطین ساسانی و اشکانی وجود داشته ولی در عصر حاضر در تمام دنیا جرم شناخته می شود.

مثال دیگر اعمالی است که در برخی کشورها جرم است و در کشورهای دیگر جرم شناخته نمی شود مثال روزه خواری که در کشورهای مسلمان جرم است ولی در کشورهای غیر مسلمان وجود ندارد و نیز    زوجات  که در برخی کشورهای اسلامی جرم نیست ولی در عموم کشورهای غیر اسلامی یا مسیحی یا یهودی جرم است.

و نیز عدم رعایت مقررات مربوط به رانندگی که در صد سال پیش وجود نداشته و امروزه بخاطر وجود اتومبیلها و کثرت استفاده از وسایل نقلیه عدم رعایت این مقررات جرم است.

اشکال مختلف جرم :

• جرائم دسته اول که اصطلاحاً (جرائم بدوی)یا (اولیه) موسوم شده اند(قتل و سرقت) یکی از انواع جرایمی است که معمولاً به نظر زیلیگ جرم شناسی اطریشی بر اثر

1. هیجانات مزمن یا
2. عصبی یا
3. اعتیاد به الکل  و
4. مواد هیجان زا  نظیر «حشیش» و «قرصهای جدید معروف به اکسی تیستی» است .

• جرائم سودجویی به دو دسته قابل تقسیم است:

سود جوئی بر علیه افراد یا اشخاص

سود جوئی بر علیه اموال

• جرائم شبه قضائی یا اجرای عدالت
• جرائم تشکیلاتی یا سازمان یافته

سود جوئی بر علیه افراد یا اشخاص

مثل زنی که از طرف شوهر خود مرتباً تهدید و یا مورد ضرب و شتم قرار گرفته با کشتن او خود را خلاص کرده و بدین طریق یک( نفع  معنوی ) را بدست می آورند.

و یا شوهری که همسر خود را بخاطر (حسادت)به قتل می رساند در ذهن خود یک نفع  معنوی را
در نظر دارد.

سود جوئی بر علیه اموال

معمولاً با نقشه قبلی انجام می شود .مثل تاجری که بر اثر (افراط یا تفریط) و (عدم رعایت اعتیاد)  در شرف ورشکستگی است و مغازه خود را به آتش می کشاند تا بتواند ورشکستگی خود را بدون تقصیر جلوه دهد و از مجازات ورشکستگی به تقصیر معاف گردد.

اصول جرم شناسی

جرم شناسی بر 4 پایه ی اساسی مستقر است:

1. علت
2. انگیزه
3. عامل
4. شرط

می دانیم که علت بطور کلی امری است که باعث وقوع معلول می شود مثلاً علت روشنائی روز وجود
آفتاب است.

ولی در جرم شناسی یک علت به تنهائی موجب ارتکاب جرم نیست بلکه عوامل مختلفی دست به دست هم داده و موجبات ارتکاب یک جرم فراهم کرده بنابراین آنچه مهم است در جرم شناسی باید به دنبال عوامل جرم گشت و آنرا توضیح داد.

عامل معمولاً امری است که باعث گسترش یا تقلید یک عمل یا نتیجه یک کار می گردد ولی هیچ گاه به تنهائی نمیتواند موجب ارتکاب جرم گردد.

ضمناً شایان ذکر است در جرم شناسی عوامل به دو دسته مختلف تقسیم شده اند:

• الف: عوامل جرم زا
• ب:عوامل بازدارنده

الف: عوامل جرم زا : 

عوامل جرم زا در زندگی بسیار هستند مثلاً فشارهای مختلف اجتماعی روانی همگی از عوامل جرم زا  می توانند باشند. مثل بیماری- درگیری با همکاران- تصادفات مختلف- گرانی -وجود دوستان ناباب-وجود فیلمهای مستحجن- ولی هیچ یک به تنهائی موجب ارتکاب جرم نیست زیرا در مقابل یا در کنار عوامل جرم زا عوامل بازدارنده هم وجود دارد.

ب: عوامل بازدارنده:

غالباً از جمله مسائلی است که از ارتکاب جرم پیشگیری می کنند و آنها بر چند قسم زیر هستند: وجود ایمان و اعتقادات مذهبی-تربیت صحیح خانوادگی-حیثیت و آبروی شخصی یا قومی -شخصیت فردی-اعتبار علمی و یا فرهنگی و نظایر آن . بنابراین هرگاه در یک شخص یک یا چند عامل از عوامل بازدارنده وجود داشته باشد هیچ گاه عوامل جرم زا تاثیر نخواهد کرد.

مثال فقر یکی از عوامل جرم زا می تواند باشد ولی همین فقر به کسانی که ایمان مذهبی و یا تربیت صحیح خانوادگی دارند به هیچ وجه موثر نبوده موجب سرقت یا کلاهبرداری و سایر جرائم از ناحیه ی وی نمی گردد.

مثال فیلمها و آثار نمایشی مستهجن از دیگر  عوامل ارتکاب جرم هستند ولی دیدن یک فیلم مستهجن و مبتذل اگر چه ممکن است در شخصی که فاقد تربیت صحیح خانوادگی و یا ایمان و اعتقادات مذهبی باشد موجب ارتکاب جرم گردد ولی همین فیلم در شخص دیگری که دارای اعتقادات محکم مذهبی و یا تربیت صحیح خانوادگی است به هیچ وجه موجب ارتکاب جرم نشده.

فشارهای اجتماعی

در جوامع بشری معمولاً انواع فشارها وجود دارد نظیر بیماری -گرانی-درگیری با افراد مختلف-تصادف وسایل نقلیه و غیره  و باید دانست که هر چه مدت یک فشار اجتماعی بیشتر باشد شدت و سنگینی آن بیشتر است و ممکن است در پایان یا بالاخره باعث ارتکاب جرم تحت شرایط خاصی گردد مثل یک بیماری اگر به مدت طولانی ادامه یابد نظیر بیماریهای مزمن باعث از بین رفتن یا تقلیل در آمد خانوادگی و به تحلیل رفتن نیروی جسمی فرد می گردد حال اگر این فرد بیمار دارای اعتقادات محکم یا تربیت صحیح خانوادگی نباشد ممکن است برای جبران مافات به ارتکاب جرم دست زند.