شناخت سلایق و نیازهای بازار جهانی فرش

آلمان

کشور آلمان یکی از بزرگترین وارد کنندگان فرش دستباف ایران می باشد به طوری که در سال 1375 از نظر وزنی 8/48% را از نظر ارزشی بالغ بر 40% از صادرات فرش کشورمان را به خود اختصاص داده است. سهم آلمان از صادرات فرش دستباف در سال 84 از نظر وزنی 6/22% و از نظر ارزشی 4/19% بوده است و در هشت ماهه اول سال جاری کشور آلمان برای اولین بار پس از ایالات متحده امریکا (که از نظر وزنی 5/27% واز نظر ارزشی 23% بوده) با 4/16% از نظر ارزشی در مرتبه دوم وارد کنندگان فرش ایران بوده است. اهمیت شناخت سلایق و نیازهای بازار فرش آلمان از چند جهت حائز اهمیت است اول آنکه مردم این کشور بالاخص در مناطق غربی آن از دوستداران فرش ایران هستند ثانیا آلمان و بالاخص بندر هامبورگ آن انبار فرش دستباف بوده و از طریق این بندر فرش دستباف به بسیاری از کشورهای اروپایی صادر می گردد ثالثا بزرگترین نمایشگاه فرش دستباف ایران در اولین ماه هر سال میلادی در شهر هانوفر آلمان تحت نام نمایشگاه دموتکس برگزار می گردد لذا شناخت سلایق و نیازهای این بازار هدف فرش ایران از اهمیت خاصی برخوردار است توجه تولیدکنندگان فرش بالاخص تولید کنندگان و بافندگان استان خراسان رضوی را به نکات زیر جلب می نمایم

• الف -رنگ بندی: در مجموع رنگ های آرام در بازار آلمان از استقبال بیشتری برخوردار است اگرچه فرش های با رنگ غالب سورمه ای و لاکی و بژ از این کشور به سایر بازارهای جهانی فرش ارسال می گردد.
• ب- طرح: بلوچ خراسان ،مود (ماهی درهم یا ریزه ماهی)،افشان مشهد، نائین و در مجموع تمامی طرح های اصیل ایران در این کشور مورد تقاضا است.
• ج) ابعاد کوچک پارچه تا حداکثر 6 متر مربع و بندرت تا 12 مترمربع مورد تقاضای این بازار می باشد.
• د) مواد اولیه: تجربه دموتکس امسال نشان داد که هر تولید کننده ای که از مواد اولیه مرغوب و بالاخص پشم مرغوب ایرانی (بلوچ ،سیرجان ،کرمانشاه و قشقایی) و رنگهای طبیعی برای تولید فرش دستباف استفاده می نماید و در این خصوص حساسیت خاصی در تولید فرش دارد می توانند در این بازار قدرت مانور بالایی داشته باشد.

ژاپن:

ژاپن به لحاظ آنکه دارای جمعیت قابل توجهی است و مردم آن از درآمد بالایی برخوردارند به علاوه آنکه سنت نشستن روی زمین و استفاده از کفپوش در میان این کشور پر جمعیت رایج می باشد یکی از واردکنندگان بزرگ فرش دستباف می باشد. واردات فرش توسط کشورهای تولید کننده فرش به ژاپن همواره روند صعودی داشته است. کشورهای چین و پاکستان و ایران و هندوستان به ترتیب بیشترین صادرات فرش دستباف را به این کشور داشته اند. در حالیکه ارزش وزنی فرش دستباف ایران به ژاپن  در سال گذشته معادل 1/2% فرش تولید شده در ایران می باشد از نظر ارزشی معادل 4/6% بوده است. در هشت ماهه اول سالجاری از نظر وزنی معادل 8/2% و از نظر ارزشی معادل 4/7%  فرش ایران به ژاپن صادر شده است. در مورد بازار فرش دستباف در ژاپن باید چند نکته را مورد نظر داشته باشیم:
اولا بایستی توجه داشت فرش های ابریشمی تجاری بلحاظ وجود ابریشم ارزان و مناسب در کشور چین تولیدکنندگان چینی و حتی هندوستان می توانند فرش های ابریشمی تجاری ارزان وارد این کشور نمایند طبعاً رقابت تولیدکنندگان ایرانی در این بخش بسیار مشکل خواهد بود مگر آنکه بتوانیم فرشهای ابریشمی متمایز از دیگران و بالاخص چینی ها تولید نماییم ثانیاً بلحاظ تشابه فرهنگی چین با ژاپن بالاخص در شرایطی که دو کشور از نظر سیاسی روابط مطلوبی داشته باشند طبعاً نقوش اصیل چینی باب طبع بخش قابل توجهی از مردم ژاپن خواهد بود ثالثاً مردم ژاپن در اکثر موارد منجمله معماری همچون قدشان! سایز کوچک small را می پسندند در نتیجه باید فرش هایی روانه این بازار گردد که با معماری آن تناسب داشته باشد با عنایت به مواد فوق نکاتی را به صادر کنندگان و تولید کنندگان فرش باید جهت بازار ژاپن رعایت نمایند به شرح زیر است :

1. رنگبندی: ژاپنی ها به رنگ های شاد همانند کرم و طلایی و قرمز شاد و زرد و یشمی و سبز و آبی کمرنگ  و ماستی بسیار علاقه دارند و در مجموع دوست دارند فرش آنها رنگ ملایم و آرامی داشته باشند.
2. طرح: درختی و گلدانی قم ، افشان لچک ترنج اصفهان ، طرح های مختلف و متنوع تبریز ، گلفرنگ مشهد و کاشمر و ماهی درهم ریز بافت مورد توجه این بازار است .
3. اندازه: همانطور که گفته شد اکثر مردم ژاپن در آپارتمان های 50 تا 70 متری زندگی می کنند بنابراین اندازه های کوچک پارچه و پرده ای و حداکثر 6 متری مورد نیاز این بازار می باشد.
4. بافتهای متوسط یا پست و تجاری معمولی در این بازار جایگاهی ندارد. به کیفیت فرش فوق العاده بها می دهند در مجموع داوطلب فرش های ریز بافت می باشند.
5. مواد اولیه: جهت این بازار باید از ابریشم مرغوب یا پشم ظریف و بالاخص پشمی که علاوه بر ظرافت دوام نیز داشته باشد استفاده کرد.
6. چنانچه تولیدکنندگان و تجار استان خراسان رضوی قصد ورود به این بازار را دارند بافت فرش های 50 لغایت 70 رجی با سبک صابر منتهی خلوت و رنگ روشن ،گل فرنگ کاشمر ،افشان مشهد مناسب خواهد بود

سوئیس:

کشور سوئیس علیرغم کوچکی و جمعیت کم همواره از پنج کشور بزرگ واردکننده فرش دستباف در سطح جهان بوده است :بالاترین مصرف سرانه فرش دستباف متعلق به مردم کشور سوئیس می باشد به طوریکه تقریباً تمامی مردم این کشور از دارندگان و خریداران فرش دستباف می باشند و همواره این موضوع از روند صعودی برخوردار بوده است. رونق تجارت فرش دستباف در این کشور را باید مدیون فعالیت تجار ایرانی بدانیم که در طول قرن بیستم در بنادری همچون زوریخ و ایمبراخ به تجارت فرش ایرانی پرداختند. کشورهای ایران و هندوستان و پاکستان و افغانستان و ترکیه و چین و مراکش و تونس و نپال و مصر از جمله کشورهایی هستند که به سوئیس فرش صادر می کنند. استفاده ازقیمت و استراتژی بازاریابی هزینه ای توسط کشور های رقیب بالاخص چین و هندوستان و پاکستان باعث گردیده است که سهم ایران در بازار این کشور از دهه هشتاد تاکنون روند نزولی داشته باشد. همواره فرش ایرانی گرانترین قالیها در این کشور بوده، به طوریکه در سال 1981 در حالیکه از نظر مقداری سهم ایران در این کشور 6/9% بوده از نظرارزش معادل 6/28% بازار این کشور را به خود اختصاص داده است به هر حال سه کشور ایران و هندوستان و پاکستان همواره تامین کننده بیش از 60% قالی مورد نیاز بازار سوئیس بوده اند. سهم این کشور از فرش ایران در سال 1384 از نظر وزنی معادل 3/3%  و از نظر ارزش معادل3.8% و در 8 اول سالجاری از نظر وزنی 3.6% و از نظر ارزش 3.8%می باشد. این موضوع نشانگر عرضه فرشهای تجاری و متوسط به بازار این کشور می باشد. بنابراین صادرکنندگان فرش به سوئیس باید قیمت تمام شده فرش عرضه شده را قویاً مد نظر قرار دهند. مهمترین نکات مورد توجه بازار فرش دستباف در این کشور به شرح زیر می باشد:

• الف) رنگبندی: بازار فرش دستباف سوئیس ببیشتر به رنگهای مرده، ارام و ملایم و بالاخص به رنگهای کهنه طبیعی علاقمند است رنگهایی همچون پوست پیازی و کرم و سورمه ای مورد توجه مردم این کشور می باشد.
• ب) طرحها و نقوش: طرح های خلوت و گل درشت نائین ، گبه فارس، طرح ها و نقوش اصفهان، تبریز،  طرح ماهی درهم بیرجند و لچک ترنج و افشان مشهد و بالاخره انواع فرش های کهنه و قدیمی مورد تقاضای بازار این کشور می باشد.
• ج) اندازه: ابعاد متوسط همچون پرده ای ،5/2*2 ، 2*2 ، 2.10*70/1 و بندرت 9 متری مورد نیاز این بازار می باشد.
• د) نوع بافت: اگر چه اهل تشخیص می باشند ولی عمدتاً خواهان فرش با قیمت مناسب بوده و بیشتر رنگبندی برایشان مهم است ولی در موردفرش های قدیمی به ریزبافت بودن آن توجه دارند .درمورد گلیم و سوزنی خواهان جنس اعلا می باشند.
• ه) مواد اولیه: استفاده از پشم گوسفندان ایرانی بالاخص نژاد قشقایی و بلوچ و کرمانشاهی و سایر نژادهای مشابه و رنگهای طبیعی باعث موفقیت در این بازار است.
  به تولیدکنندگان و صادرکنندگان خراسانی علاقمند به این بازار تولید فرش هایی مشابه تولیدات شرکت تعاونی فرش دستباف روستایی نیشابور توصیه می گردد.

آمریکا:

در دهه های اخیر امریکا از نظر وزنی و ارزشی دومین کشور واردکننده فرش دستباف بوده و در دو سه سال اخیر این کشور به بزرگترین مصرف کننده فرش دستباف تبدیل گردیده است. درآمد سرانه بالا، موقعیت اقلیمی، سبک معماری جدید و بالاخص استفاده از سرامیک و …در معماری و جمعیت بالای این کشور و تنوع سلایق باعث گردیده است روند مصرف فرش دستباف در بازار فرش ایالات متحده امریکا از سال 1975 تاکنون به صورت مستمر افزایش داشته باشد. در حالیکه در سال 1980 قریب به ده درصد فرش های تولیدی کشورهای تولیدکننده فرش در این بازار این کشور به فروش می رسید، هم اکنون نزدیک به 40% فرش دستباف هند و 40-50% فرش پاکستان و 35% فرش نپال و 60-70% فرش چین و 35-40% فرش ترکیه و بالاخره 20-25% فرش ایران به این کشور صادر می گردد.قبل از تحریم اقتصادی ایران توسط دولت امریکا هفت کشوربزرگ صادرکننده فرش به امریکا کشور های هند و چین و پاکستان و ایران و رومانی و ترکیه بوده اند. واردات فرش به کشور امریکا به صورت مستقیم از کشورهای تولیدکننده فرش یا به صورت غیر مستقیم از آلمان و فرانسه و کانادا انجام شده و می شود. ایران در گذشته نه چندان دور (سال 1975) از نظر ارزشی بالغ بر 5/42% بازار فرش این کشور را در اختیار داشت ولی مجموعه از عوامل فرش باعث گردیده که بالاخص در طول مدت تحریم اقتصادی ایران بازار فرش امریکا در انحصار چین و هند و پاکستان قرار گیرد. بعد از شکستن تحریم واردات برخی کالاهای ایرانی مجدداً رفته رفته فرش ایرانی جایگاه گذشته خود را در بازار امریکا احیا می کند اگر چه از روند مطلوبی برخوردار نبوده ولی در هشت ماهه اول سالجاری این کشور بزرگترین واردکننده فرش ایرانی بوده ، از نظر مقداری 5/27% و از نظر قیمتی 23% فرش ایران را به خود اختصاص داده است. موضوع مهم در بازار فرش این کشور که می بایست مد نظر داشت اولاً این کشور مهمترین مرکز فروش فرشهای تجاری است و تقریباً تمامی طرح ها و نقوش بلحاظ تنوع سلایق در این بازار بفروش می رسد منتهی برای بدست گرفتن بازار فرش امریکا یا حداقل احیای مهم 44% درصدی فرش ایران در گذشته به قول جناب آقای دکتر سبحه باید توجه خاصی به بخشی از آن یکصد نفر (خبرگان و — و دکوراتور ها) انجام گیرد. ثانیاً  با توجه به جایگاه ویژه صادرکنندگان ایرانی در این کشور می بایست از نفوذ آنان در توسعه بازار فرش دستباف ایران استفاده شود.
توجه عزیزان صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش که این کشور را به عنوان بازار هدف خود انتخاب می نمایند به اعم سلایق و نیازهای مردم آن به شرح زیر جلب می نمایم:

1. رنگبندی: متنوع نمودن رنگها و -تبعیت آنها از رنگ رومبلی و پرده و به طورکلی دکوراسیون خانه، بالاخص کاربرد رنگهایی همانند شکلاتی ، قهوه ای کمرنگ ، سبز کمرنگ ، طلایی ، عاجی، نخودی ، طوسی، نقره ای ، کرم و در مجموع رنگهای  روشن را به رنگ های تیره ترجیح می دهند.
2. طرح و نقشه: بازار فعلی امریکا عمدتاً طرح های خلوت و کم کار افشان و سراسر و عشایری و شاه عباسی گل درشت را می پسندند. با حفظ اصل خلوتی و کم کاری طرح ها و نقوش هریس ومشک آباد و انواع گبه فارسی و قم و نایین و اصفهان و بیجار و هراتی و افشان خراسان در این بازار از جایگاه خاصی برخوردارند.
3. اندازه:اندازه های کوچک و متوسط و بزرگ تا 40 متر مربعی مود نیاز این بازار می باشد ولی تلاش گردد اندازه های بزرگتر از 9 متر مربع حتماً با اخذ سفارش قبلی تولید گردد بازار امریکا بلحاظ مهاجرین متنوعی که از اقوام مختلف دارد تمامی اندازه ها منجمله ذزع و نیم و قالیچه و پرده ای و 2*3 متری و در مواردی 3*4 متری و در مواردی 4*6 متری و 5*8 متری را نیاز دارد.
4. بافت: در این مورد نیز تنوعی از سلایق در این بازار وجود دارد. به بافته های سنتی و بومی اهمیت خاصی می دهند. ضخامت فرش برایشان مهم است. نسل میانسال و پیر بیشتر طرفدار فرشهای با رجشمار بالا و اصیل و نسل جدید عمدتاً به بافت کمتر اهمیت داده و رنگبندی و قیمت فرش برایشان مهم است.
5. مواد اولیه: استفاده از پشم ایرانی از نژاد های مختلف گوسفندان ایرانی به تناسب رجشمار و ظرافت فرش و ابریشم مرغوب و بالاخره رنگ های طبیعی یا رنگ های کرومی و متال از مواد رنگزای شیمیایی برای این بازار توصیه می گردد.
   ختم کلام آنکه تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی می بایست با اتخاذ استراتژی مناسب بازار فرش های تجاری و نفیس این کشوررا در اختیار گیرند