عوامل موثر بر ارزش بازار سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس

امروزه یکی از هدفهای بلند مدت شرکتها ایجاد نقدینگی برای صاحبان شرکتها و تضمین آینده ای روشن برای افزایش سرمایه گذاری آنان در شرکت می باشد. به عبارت دیگر باید حداکثر کردن ثروت صاحبان شرکت ( حداکثر کردن ارزش سهام شرکت ) یکی از مهمترین هدفهای شرکتها می باشد. هدفها و سیاست ها توسط صاحبان شرکتها (سهامداران) به وسیله مدیران منتخب آنان ( هیات مدیره ) تعیین می گردد.

با توجه به گسترش کمی و کیفی نقش اطلاعات مالی و حسابداری در تصمیم گیری ها و تخصیص بهینه منابع  چنانچه در بازار تجزیه تحلیل مناسبی از اطلاعات به عمل آید،‌ و اهداف بلند مدت شرکتها بدرستی معین شود از یک طرف باعث تخصیص مطلوب منابع و از طرف دیگر منجر به حداکثر شدن ثروت سهامداران ( حداکثر شدن ارزش شرکت ) خواهد گردید.

حداکثر کردن ارزش شرکت در بلند مدت به متغیرهای مالی و عوامل متعددی بستگی دارد. در تحقیق حاضر محقق در صدد است که برخی از عوامل تاثیر گذار بر ارزش بازار سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران  را طی یک دوره سه ساله مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد.

تعریف موضوع :

در شرکتهای سهامی سرمایه گذاران در غالب دارندگان سهام یا متقاضیان سهام با انگیزه های مختلف نقش اساسی در تامین منابع مالی مورد نیاز واحدهای اقتصادی ایفا می کنند. واحدها ی اقتصادی هم از جذب سرمایه گذاریها ی پراکنده اهداف متفاوتی را دنبال می کنند که درنهایت نقطه بهینه برای هر دو گروه رسیدن به منافع بیشتر و حداکثر نمودن ثروت می باشد. منافعی که از این سرمایه گذاریها نصیب سهامداران می شوند در غالب سود پرداختی به سهامداران یا افزایش قیمت سهام و یا هر دو تجلی می کند.

سود پرداختی حاصل از فعالیت یک شرکت در طول دوره مالی و تصمیمات اتخاذ شده توسط سطوح بالای مدیریت می باشد و معمولا سهامداران نمی توانند دخالت ویا مشارکت مستقیم در فرآیند ایجاد سود و افزایش سود داشته باشند اما در مورد عوایدی که از افزایش قیمت سهام نصیب آنها می شود می تواند تاثیر به مراتب بیشتری داشته باشد.

تعیین ارزش انواع دارائیهای مالی ( ارزش شرکت ) در تصمیم گیری سرمایه گذار نقش قابل توجهی دارند. زیرا سرمایه گذار قبل ازخرید انواع اوراق بهادار،‌ علاقه مند است از ارزش آن آگاهی یابد. ارزش یک قلم دارائی اعم از اینکه واقعی یا مالی باشد بستگی به این دارد که تا چه حد بتواند خواسته ها ونیازهای اشخاص را ارضاء کند. از دیدگاه مدیران مالی ارزشیابی دارائیهای مالی اهمیت قابل توجهی دارند،‌ زیرا آنان می خواهند که هدف به حداکثر رساندن ثروت سهامداران تحقق یابد. مدیران در تصمیم گیریها اهداف خود را به گونه ای تعیین می کنند که موجب افزایش تقاضای سرمایه گذاران برای خرید انواع اوراق بهادار شرکت گردد.

در تحقیق حاضر درصدد برآمدیم تا به منظور بهبود شرایط توسعه فعالیتهای بازارمالی و اخذ تصمیمات متناسب از سوی مدیران با در نظر گرفتن انتظارات آتی سهامداران از عواملی که می توانند بر ارزش شرکت تاثیر گذار باشند به سیاست های وخط مشی های تقسیم سود و سطح بدهی بپردازیم و رابطه این عوامل را با ارزش شرکت مورد بررسی قرار دهیم.

اهمیت موضوع :

از آنجائیکه حداکثر کردن ثروت سهامداران یک راهنمای قابل قبول برای اداره موسسه های بزرگ بازرگانی،‌ خدماتی و صنعتی و تخصیص موثر منابع جامعه بدست می دهد، آنرا به عنوان هدف مورد قبول پذیرفته ایم. هدف بازار سرمایه تخصیص موثر پس اندازها از پس انداز کنندگان اصلی به استفاده کنندگان اصلی که در دارائیهای واقعی سرمایه گذاری می کنند است. چنانچه بنا باشد پس انداز به سمت سرمایه گذاری در موقعیت های مناسب سوق داده شود باید معیارهای اقتصادی منطقی تعیین گردد. از سوی دیگر تصمیم گیری بلند مدت مبتنی بر منابع مالی بلند مدت بوده وبه مواردی چون تامین مالی ،‌ سیاستهای تقسیم سود شرکت می پردازد. اگر هر یک از این تصمیمات در رابطه با هدف شرکت باشد، ارزش شرکت را برای سهامداران به حداکثر خواهد رسانید و از آنجائیکه این تصمیمات با هم مرتبط هستند باید تاثیر آنها بر ارزش سهام شرکت مورد بررسی قرار گیرد.

هدف و علت انتخاب موضوع :

استفاده کنندگان اطلاعات مالی مانند سرمایه گذاران، سهامداران، تحلیل گران مالی و … بسیار علاقه مند در کسب اخبار مربوط به شرکتها می باشند و با تجزیه تحلیل این اخبار نسبت به خرید یا فروش سهم مورد نظر خود اقدام می نمایند. از آنجائیکه سهامداران خواهان حداکثر منافع و مدیران در پی تصمیمات خود هدف به حداکثر رساندن منافع سهامداران را دنبال می کنند همواره تلاش می کنند تا با یک ریسک منطقی اقدام مثبتی را برای افزایش قیمت سهام در بازار انجام دهند. می توان کمک به سرمایه گذاران در ارزیابی و انتخاب شرکت مورد نظر و ارائه اطلاعات مفید به آنان از جنبه های مختلف تقسیم سود وتامین مالی را از اهداف تحقیق حاضر به شمار آورد.

فرضیه های تحقیق :

تحقیق حاضر شامل دو فرضیه است فرضیات ذیل، فرضیه صفر(( H0 خوانده می شود و فرضیه های مقابل این فرضیات ، فرض جانشین

( H1 )نامیده می شود.

فرضیه اول :

ارتباط معنی داری بین نسبت سود تقسیم نشده به سود تقسیم شده با ارزش شرکت وجود ندارد.

فرضیه دوم :

ارتباط معنی داری بین نسبت بدهیها به مجموع دارائیها با ارزش شرکت وجود ندارد.

محدودیتهای تحقیق :

1. از آنجائیکه برای انتخاب نمونه از میان شرکتهای جامعه آماری ، ویژگی هائیکه در فصل سوم به آنها اشاره شد مبنا قرار داده شده است ، لذا تعمیم این نتایج تحقیق به آن گروه از شرکتها که دارای ویژگی متفاوتی با نمونه مورد نظر هستند باید با احتیاط صورت گیرد.
2. در این تحقیق آثار سایر عوامل موثر بر ارزش بازار سهام از قبیل نرخ تورم ، نرخ بهره در بازار و نرخ ارز و… ثابت فرض شده است.
3. با توجه به اینکه برخی از شرکتهای نمونه در چندین سال از دوره سه ساله تحقیق تقسیم سود نداشته اند در فرضیه اول تعریف نشده اند ، لذا این گونه شرکتها از نمونه مورد آزمون حذف گردیده اند. لذا در تعمیم نتایج این تحقیق باید احتیاط لازم را به عمل آورد.

پیشنهادات ارائه شده با توجه به نتایج حاصل از تحقیق :

• با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق پیشنهاد می شود سازمان بورس اوراق بهادار نقش نظارتی خود را در خصوص اطلاع رسانی سیاست های تقسیم سود و نسبت به پیگیری اصلاح قوانین که در این خصوص تاثیر با اهمیت دارد ، اقدامات لازم را انجام دهد.
• از آنجا که یکی از عوامل مهم تعیین کننده ارزش سهام سود آوری شرکت است و تغییرات سود آوری شرکتها نیز در بستر اقتصادی کشور شکل می گیرد ، بدیهی است شناخت و پیش بینی تغییرات شاخص های اقتصادی در آینده می تواند دورنمای روشنی از چگونگی سود آوری شرکتها را فراهم سازد. لذا پیشنهاد می شود ارزیابی تاثیر شاخص های اقتصادی ایران بر ارزش سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بررسی شود.
• در این تحقیق در بررسی رابطه سیاست تقسیم سود با ارزش شرکت فقط سود نقدی تقسیم شده ملاک عمل قرار گرفت. پیشنهاد می گردد در تحقیقی اثرات سود سهمی بر ارزش شرکت مورد بررسی قرار گیرد.

کتب :

1. ریموندیی، مدیریت مالی ، ترجمه و اقتباس علی جهانخانی و علی پارسائیان – جلد دوم – انتشارات سمت – بهار 1379
2. اوجین، افبریگام – لوئیس گاپنسکی ، مدیریت مالی ترجمه علی پارسائیان – انتشارات ترمه – بهار 1382.
3. تقوی ، مهدی – مدیریت مالی . انتشارات پیام نور – بهار 1376.
4. آذر، عادل- آمار و کاربرد آن در مدیریت – جلد دوم – انتشارات سمت – سال 1379.
5. دلاور , علی – مبانی نظری و عملی در علوم پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی – انتشارات رشد – سال 1380.

پایان نامه ها :

1. محمدی ، حمید رضا – «نقش ساختار سرمایه در بازدهی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران » – پایان نامه  کارشناسی ارشد حسابداری – سال 1380.
2. فتاحی، مهدی – «بررسی اعلان تقسیم سود نقدی بر بازده سهام عادی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران » – پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری – سال 1380.
3. زرندی، مهدی – «بررسی علل نوسانات قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» – پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی  – سال 1373.