بهداشت عمومی

مفهوم بهداشت عمومی عبارت است از علم و فن پیشگیری از بیماریها و طولانی کردن عمر و بالابردن سطح سلامت و قدرت بشری که از راه کوشش های دسته جمعی افراد و نیروهای متشکل اجتماعی انجام می گیرد . یکی از ابعاد بهداشت عمومی که نقش مهمی در حفظ و ارتقای سطح سلامت و تندرستی دارد بهداشت فردی است.

در بهداشت فردی مسئولیت بهداشتی هر فرد به عهده خود او خواهد بود و هر کس با مراعات آن خواهد توانست از لحاظ جسمانی ، روانی و اجتماعی در وضع مناسبی قرار گیرد و وظیفه ای  را که نسبت به خود افراد خانواده و جامعه خود دارد به خوبی ادا کند.

از طرف دیگر عمل به اصول بهداشت فردی در نحوه قضاوت دیگران نسبت به ما بسیار موثر است زیرا قضاوتهای دیگران درباره ما به دلیل عدم امکان معاشرت طولانی و نشان دادن خوی ذاتی خود به دیگران از روی ظاهر صورت می گیرد .

بهداشت پوست

پوست از وسیع ترین و مهمترین اندامهای بدن است و مو و اعصاب غدد و عروق خونی فراوانی را در بر می گیرد . پوست سالم محکم و نرم است و حالت فنری دارد.

وظایف پوست عبارتند از : جلوگیری از ورود میکروبها به بدن تنظیم درجه حرارت بدن ، دفع مواد زائد بدن و تولید ویتامین D در اثر تابش اشعه ماورای بنفش به آن .

مراقبت از پوست

هدف اساسی بهداشت پوست زیبایی و داشتن پوست سالم است . حتی اگر پوست کثیف نباشد حمام کردن روزانه برای پاک کردن مواد زائدی که روی پوست جمع شده است لازم است علاوه بر آن آب نیم گرم باعث تسکین و آرامش اعصاب می شود و انسان احساس شادی می کند . صابون تاثیر آب را زیادتر می کند و چربی و کثافت پوست بدن را به خوبی از بین می برد. در اثر مالیدن صابون به پوست بدن سلولهای قسمت شاخی پوست به راحتی از لایه های زیرین آن جدا می شود. آب این سلولها را می شوید و از بین می برد. از طرف دیگر چربی های موجود در روی پوست اغلب با گرد و غبار مخلوط می شود و به صورت چرک در می آید و منافذ و سوراخ های پوست را می پوشاند. در نتیجه بدن نمی تواند از راه پوست تنفس کند و عرق و نمک بدن نیز دفع نمی شود.

بهداشت مو

برای تمیز نگه داشتن موهای خو از صابون و شامپو استفاده کنید . این مواد پاک کننده باید با توجه به خصوصیات مو (چرب ، معمولی و خشک ) انتخاب شود برس زدن روزانه موها و ماساژ مرتب آنها به مدت چند دقیقه باعث تشدید سرعت جریان خون می شود همین کار نیز جلو جمع شدن گرد و غبار را در سر می گیرد در نتیجه هوا بهتر به ریشه مو می رسد و به سبب انتشار چربی طبیعی جلای خاصی پیدا می کنند و منظره ظاهری موها بهتر می شود. بعلاوه در اثر برس زدن جریان خون سر زیاد می شود و تغذیه و نمو مو بهتر انجام می گیرد . موهای سر را بطور مرتب کوتاه کنید  در ضمن وسایل آرایشگاه باید تمیز باشد تا از انتقال میکروبها جلوگیری شود بلافاصله بعد از اصلاح مو ، موهای خود را با آب و صابون بشویید تا وسایل آلوده آرایشگاه تاثیر بدی بر موها نگذارند. پس از شستشو برای خشک کردن موها از مالش شدید با حوله خودداری کنید زیرا موی تر دارای قدرت کشش کمتری است و به آسانی می شکند.

بعضی از افراد دچار پوسته و شوره سر می شوند . شوره سر از سلولهای مرده پوست سر که در اثر کم کاری غدد به وجود می آید تشکیل شده است چربی کنار مو ، بدی جریان خون در پوست سر استفاده از موادی که چربی پوست سر را از بین می برد ، نوع غـذا ، مقدار خواب و ناراحتی های عصبی نیز در بروز آن موثر است. بطور معمول برس زدن ، شانه کردن و شستن مرتب موها ، شوره سر را کنترل می کند اما حالات شدیدتر شوره مانند پوسته بستن و خارش را باید درمان کرد برای بهداشت موها و پوست بدن به برنامه غذایی خود توجه کنید . ویتامینها بخصوص ویتامین A  و کلسیم در سلامت موها تاثیر دارند . مصرف مقدار زیاد سبزیها و میوه های تازه و نوشیدن آب به مقدار کافی سلامت پوست را تامین می کند.

بهداشت دست

دستها باید روزانه چندین بار با آب تمیز و صابون شسته شوند تا از انتشار میکروبهای بیماری زا به وسیله آنها جلوگیری شود و خصوصاً بعد از رفتن به توالت و قبل از خوردن غـذا شستن دستها از اهمیت بیشتری برخوردار است. ضمناً ناخنهای دست و پا باید همیشه کوتاه نگاهداری شوند تا از جمع شدن میکروب در زیر آنها جلوگیری شود.

بهداشت پا

از آنجایی که در پا غده های عرق زای زیادی وجود دارد که توام با حرارت می تواند باعث بروز قارچهای خاصی در پا و خصوصاً لای انگشتان پا شود لذا شستشوی روزانه پاها حتماً توصیه می شود چنانکه پای فردی زیاد عرق کند باید روزانه چندین بار آنها را شسته و لای انگشتان پای خود را به خوبی خشک کند. تعویض مرتب جورابها و قراردادن مرتب کفشها در معرض جریان هوا نیز یکی از نکات مهمی است که باید رعایت شود. پوشیدن کفش تنگ موجب فشار در پا و اصطکاک شدید پوست پا با کفش . ایجاد پینه در انگشتان یا کف پا  می شود و به مرور ایجاد میخچه در پا می کند. وجود پینه و میخچه در پا با درد و ناراحتی همراه است لذا برای جلوگیری از آن باید همیشه از کفشهای راحت و مناسب استفاده شود.

بهداشت جمعیت و محیط زیست

مهمترین وجه تمایز انسان با سایر جانداران قدرت تفکر و پیدا کردن راه حل مناسب برای دفع مشکلات و موانعی است که در راه نیل به اهداف از پیش تعیین شده او بوجود می آیند.

ازدیاد جمعیت و گسترش شهرنشینی، صنعتی شدن و کاربرد نامناسب و استفاده بی رویه از زمین مسایل زیست محیطی متعددی را برای اقتصاد بوجود می آورد، اگرچه تا دو دهه قبل، آلودگی های آب و هوا به کشورهای صنعتی اختصاص داشته است ولی امروزه کشورهای در حال توسعه در معرض این تهدید قراردارند، در بسیاری از ممالک فاضلابهای تولید شده بدون تصفیه به محیط و منابع آب ریخته می شوند نمونه بارز این آلودگی ها و خطرات مربوط به آن در ایران نیز مشهود است.

کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی در سطح کشور دارای مصرف روز افزون بوده و عملاً تهدید دیگری برای محیط دریاچه ها و رودخانه ها به شمار می روند.

بهداشت آب

انسان بطور کلی به سه طریق با مواد شیمیایی مضر تماس پیدا می کند! تنفس، خوردن و آشامیدن و تماس بدن با این مواد. مهمترین راه تماس انسان با این مواد سمی توسط دهان است که با خوردن و آشامیدن آنها خود را آلوده می سازد. برخی از سم شناسان معتقدند که پیدایش انواع مختلف سرطان و بروز بیماریهای روانی و عصبی، ناراحتی های هورمونی، غددی و ژنتیکی بستگی مستقیم یا غیرمستقیم به وجود اینگونه مواد سمی دارند که در محیط زیست ما یافت می شوند.

با توجه به مسایل فوق باید سعی مسئولین در کنترل مواد زیان آور موجود در محیط زیست برای انسان باشد. از آنجاییکه آب آشامیدنی یکی از مهمترین عوامل انتقال این مواد می باشد، باید توجه بیشتری به آلودگی آن نمود.

نتیجه گیری

علم بهداشت روش خوب و سلامت زیستن و آسایش و بهروزی برای جامعه فراهم می سازد و پیش گیری از امراض گوناگون را به مردم می آموزد. ارزش دانش بهداشت به مراتب بیشتر از تداوی بیماریها به شمار می رود زیرا با این دانش با صرف یک مخارج جزئی تندرستی افراد به خوبی تامین می شود بعلاوه عوارض ناشی از بیماریهای مختلف گریبانگیر افراد نخواهد شد. بنابراین اجرای موازین بهداشت از بابت اقتصادی و تامین تندرستی افراد حائز اهمیت زیادی است. کنترل بیماری های مختلف ، سالم سازی محیط زیست ، بهداشت کارگران و محیط کار ، تهیه آب و غـذاهای سالم و مناسب ، بهداشت کودکان ، بهداشت کارخانجات و … همگی از جمله مسائلی به شمار می رود که علم بهداشت به ما می آموزد. آموزش بهداشت در عمل در بسیاری از موارد ارتقاء بهداشت ، پیشگیری اولیه ، … موفق بوده است . آموزش بهداشت به ارتقاء کیفیت زندگی و بطور واقع بینانه به صرفه جویی در خدمات بهداشتی منجر می شود و به طور کلی بدون آموزش برای دانش بهداشتی و فهم آن هیچگونه تصمیم گیری آگاهانه برای ارتقای سلامتی فردی و اجتماعی و محیطی وجود ندارد. پس آموزش بهداشت ابزاری است که افراد را قادر می سازد کنترل بیشتری بر سلامت خود و بر عواملی که سلامتی شان را تحت تاثیر قرار می دهد ، داشته باشد .

1. بیماری های عفونی و انگلی ، دکتر صائبی
2. صمات ورزشی ، ضیاء معینی
3. مبانی تغذیه ، مینو فروزانفر
4. امداد پزشکی ، دیوید ورنر
5. آلودگی هوا ، چیت سازیان