هندسه نااقلیدسی، فراکتال

هندسه اقلیدسی قادر به تبیین و تشریح اشکال پیچیده و ظاهراً بی نظم طبیهی نیست. مندل بروت اعلام کرد «که ابرها به صورت کره نیستند، کوه ها همانند مخروط نمی باشند، سواحل دریا دایره شکل نیستند، پوست درخت صاف نیست و صاعقه به صورت خط مستقیم حرکت نمی کند».

جسم فراکتال از دور و نزدیک یکسان دیده می شود، به تعبیر دیگر خود متشابه است. وقتی که به یک جسم فراکتال نزدیک می شویم، می بینیم که تکه های کوچکی از آن از دور همچون دانه های بی شکلی به نظر می رسید، به صورت جسم مشخصی در می آید که شکلش کم و بیش مثل خمان شکلی است که از دو دیده می شود.

بسیاری از عناصر مصنوع دست بشر نیز به صورت فراکتال می باشند. تراشه های سیلیکان، منحنی نوسانات بازار بورس، رشد و گسترش شهرا و بالاخره مثلث سرپینسکی را می توان در این مورد مثال زد.

نظریه پیچیدگی

چارلز جنکر در سال 1995 بر اساس یافته های جدید علمی در مورد سیر تکوین کیهان و تطور غیر خطی آن، کتابی به نام معماری پرش کیهانی منتشر کرد. جنکز در این کتاب به تشریح نحوه تکوین کیهان به زبان ساده پرداخت و بیان داشت که جهان به صورت خطی و یکسویه گسترش و تکامل نیافته، بلکه این تکامل به صورت گسترش خطی و سپس رسیدن به مرز بحرانی و آشفتگی و در نهایت پرش به شرایطی کاملاً متفاوت با گذشته صورت گرفته است.

معماری پرش کیهانی

به عقیده جنکز، اگر در جهان سنت، فرم تابع سنت (Form follows Tradition) و در جهان مدرن فرم تابع عملکرد بوده است در جهان کنونی، فرم تابع دیدگاه جهانی (Form follows world View) باید باشد.

یکی از ساختمان های جالب توجه که در این سبک شناخته شده، طرح فرانک گهری برای موزه گوگنهایم در شهر بیلبائو است . بندر بیلبائو است. بندر بیلبائو، بزرگترین شهر منطقه جدایی طلب باسک در شمال اسپانیا است. در این منطقه، همواره خشونت ها و درگیری های جدایی طلبانه باعث نمایش چهره ای خشن از آن شده است. ولی با افتتاح موزه گوگنهایم در اکتبر 1997، توجه هنرمندان و هنردوستان سراسر جهان، به شهر بیلبائو به عنوان یک شهر هنرپرور جلب شد.

جنکز از این ساختمان به عنوان یکی از سه ساختمان مهم سبک معماری پیدایش کیهانی نام برده و معتقد است بسیاری از مبانی این سبک در این ساختمان پیاده شده است.

گهری در طرح خود از فن آوری رایانه استفاده کرده. بدین منظور وی از نرم افزار CATIA که برای طراحی هواپیماهای جنگنده میراژ فرانسوی بوده، استفاده کرده است. تیرها و ستون های فلزی و سطوح و احجام مختلف با استفاده از این نرم افزار به صورت دقیق طراحی شده است. در این ساختمان سازه تابع فرم است.

یکی از ایرادهایی که جنکز به این ساختمان گرفته، یک اندازه بودن صفحات تیتانیوم بر روی سطوح با انحناء متفاوت ساختمان است.

طرح های اخیر گهری مانند موزه جدید گوگنهایم در نیویورک، دانشکده مدیریت در دانشگاه کیس وسترن در کلیولند، تالار کنسرت والت دیسنی در لس آنجلس، خانه چیات در کلرادو، موزه هنر مدرن سامسونگ در سئول و بسیاری دیگر ، همانند موزه بیلبائو، جملگی نمایشی از هندسه فراکتال، علوم پیچیدگی و آشفتگی و معماری شدن به جای معماری بودن است.

جنکز معتقد است که به این سبک می توان سبک ارگانیک گفت، زیرا بر اساس پیدایش در یک کیهان ارگانیک استوار است. ولی به واسطه تشابه اسمی با معماری ارگانیک فرانک لوید رایت، چارلز جنکز به این سبک نام «معماری پیدایش کیهانی» داده است. اگر چه وی از این سبک به نام های معماری «پرش کیهانی» و «معماری غیر خطی» نیز نام برد.

معماری غیر خطی، کوژ و کج و انحنادار، که امروزه توسعه و رشد می یابد، متاثیر از دیدگاه های فیزیک امروز است که جهان را با موج و اجزاء ذرات می شناسد.

ساختمان Max Reinhardt Haus کار پیتر آیزنمن ، پروژه ای برای برلین، 1993. یک معماری منشور گونه خود را به داخل محوطه نامتجانس تا کرده و بعضاً بر اساس روش فولدینگ و علوم مختلف پیچیدگی پایه ریزی شده است. این ساختمان چند کاره، آسمانخراش، طاق نصرت و نوار مویبوس را در آمیزه ای معمایی با هم ترکیب نموده است. معمار چنین اظهار می دارد که می خواهد ساختمانی زیبا بین گونه[1] ایجاد نماید. که اختلاف ها و تفاوت ها را در داخل خود بپیچاند و تا کند و بدین ترتیب نمادی از آلمان و آینده باشد. با شکستن طاق نصرت و جعبه، ساختمان، درون و برون را همانند ترکیب عملکردهایش به هم می پیوندد و همچون یک نوار موبیوس نمادی از دو گانگی لاینتاهی و کیهان شناسی معاصر می شود. در جهان ابرنخ، مدل نهایی یک بطری کلاین (یک نسخه سه بعدی از نوار مویبوس) باشد. بنابراین یک تصویر تازه، مناسب با نقش نمادین آن و بر اساس علوم برجسته یعنی یک معماری پیدایش کیهانی پایه ریزی شده است.

معماری کیهانی

از جمله متفکران پیشگام در زمینه معماری کیهانی، طراحان ژاپنی هستند.

آراتا ایسوزاکی – اشاعه دهنده معماری کیهانی نوع ایستا – آن را بر پایه اجرای بنایی بزرگ و کج و معوج که دارای سئوالات شوخ گونه است پایه ریزی کرده است. اولین کارش در این زمینه، باشگاه برون شهری فوجیمی (1972) ، یک طاق آهنگ بتنی بسیار بزرگ به شکل علامت سئوال است و سئوالی را مطرح می کند که امروزه در ذهن هر کسی وجود دارد (افزایش ساخت باشگاه های برون شهری با رونق اقتصادی سال 1991 آغاز گردیده است) اینکه : چرا ژاپنی ها گلف بازی می کنند؟ سئوالی که اگر چه پیش پا افتاده به نظر می رسد، اما این موضوع به قلب هویت ژاپنی ها مربوط است. این سئوال به منزله این است که چرا آنها (ژاپنی ها) فنی آوری غرب را به این خوبی کپی می کنند و چرا آنها اقتصاد جهانی را به سیطره خود در آورده اند؟

در مرکز گردهم آیی کلمبوس که توسط آیزنمن طراحی شده، روی این امواج نوسانی را همانند کرم یا یک شکل کرم وار به لحاظ شرایط سایت و برنامه، ساده تر نموده است. مسیرهای خطوط راه آهن و آزاد راههایی که در مجاورت سایت قرار دارند، منبع الهام فرم های کرم گونه هستند. این طرح تلاشی در جهت ساختن یک معماری آمریکایی درباره موضوع وسایل نقلیه و جلسات پرجمعیتی است که در چنین سالن های بزرگی برگزار می شود. طرح این ساختمان بزرگ و یکپارچه در اواخر دوره سرمایه داری بسیار جالب تر از شرایط محیطی اطراف آن است. این ساختمان همچون یک سرپناه بزرگ بدون مقیاس است که دارای حداقل ارتفاع و گستردگی بی نهایت است.

ساختمان مجاور طبیعت با گفتمان طبیعی

فرم های طبیعی، ما را از یک سو با کیهان و از سوی دیگر با جهان اطلاعات و ارتباطات همگون می سازد. لذا طراحی باید با توجه به هر دو مورد صورت گیرد. طراحی با پیچ و تاب خوردن، تا شدن (فولد)، فراکتال و امواج انجام شود. خود همانندی جایگزین تکرار جزء به جزء گردد. به ساختار سیستم های طبیعی مانند کریستال ها، استخوان ها، کپک های لجن و ابرها توجه شود. این فرمها، نمایانگر استمرار با جهان طبیعی هستند. این فرمها با خلاقیت انسان می توانند کامل شوند. خود ما مبتکران طبیعت ثانویه هستیم.

معماری باید زمان و برنامه اجباری آن که شامل ضرورت شناخت چرخه طبیعی و کثرت گرایی سیاسی است را تصدیق کند.

این حقیقت به سمت گزینه های مختلف سبز و سبک های محلی که ساختمان را به زمان، مکان و ساختار مشخص ارتباط می دهد، سوق پیدا می کند. ما نمی توانیم نابودی انبوه که مدرنیسم به طور غیر مستقیم باعث به وجود آمدن آن بوده را رد کنیم. معماری ممکن است دارای قدرتی جهت تغییر دادن این شرایط به طور مستقیم نباشد ولی مانند هر تمرین فرهنگی، می تواند آگاهی در مورد شرایط را توسط نمادها و پیشنهاد تدریجی گزینه ها تغییر دهد. به هر حال معماری همواره چیزی بیش از برنامه طرح است.

معماری باید به علم، خصوصاً علم معاصر جهت آشکارسازی نشانه های کیهانی توجه کند.

جهت گذار از مسائل جزئی کنونی، انسان انگاری و مد و کسب مجدد قدرتی که تمامی معماری والا داشته است، باید به قوانین متعالی که علم کشف می کند توجه نمود. بطور کلی، محتوای مشترک معماری در این قوانین قرار دارد: مسائلی مانند اولویت حرکت موج وار که نقش اساسی برای تفکر، وجود ما، جهان کوانتوم و احتمالاً واقعیت نهایی ابرنخ [2] دارد. هرچند که محتوای صحیح مانند تفکر صحیح کافی نیست. یک معماری پیدایش کیهانی باید خیال را هم به حرکت در آورد و باید روند اخلاق را بزرگ نماید و گرنه هیچ چیز نیست. وظیفه والای معماری این است که قوانین را نمایش دهد و پدید آمده و در حال تکوین باشد – این شگفت انگیز خواهد بود.

گری از به کار بردن مصالح ارزان و معمولی و مبتدل (صفحات آهن موج دار، توری، چوبهای ناصاف) ابایی ندارد وی دلیل استفاده از مصالح ارزان قیمت را پایین آوردن قیمت ساختمان ذکر می کند و می گوید که بدین ترتیب عده بیشتری قوه خرید ساختمان را خواهند داشت. اما معلوم نیست که چگونه همین معمار پای فانتزی را به عرصه معماری می کشد که بی هیچ تردیدی مخارج ساختمان را افزایش می دهد بی آنکه برخلاف و عملکرد آن بیفزاید.

[1] . Kaleidoscopic : زیبا بین وسیله ای متشکل از چندین قطعه آینه در زوایای خاص و تعدادی قطعات شیشه ای رنگی است که اشکال را ایجاد نموده است.
[2] . بر اساس نظریه جدید کوانتوم، در درون هسته هر اتم، نوترون و پروتون قرار دارد که هر کدام از اینها ا سه کوراک تشکیل شده اند و در داخل هر کوارک یک ابرنخ وجود دارد که دو سر آن با سرعت نور در حرکت است.

پیدایش معماری

مقدمه

بخشی از تحقیق

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “پیدایش معماری” لغو پاسخ