ارزش ها در دفاع مقدس

در بهمن ماه 1357 تحولی شگرف و معجزه ای الهی در تاریخ ایران بلکه در جهان اسلام و حتی جهان بشریت رخ داد که همه متفکرین و تحلیلگران علوم سیاسی, تاریخ نگاران و سیاستمداران دنیا را به حیرت و تعجب وا داشت,  زیرا هیچکس از آنان حتی سازمانهایی نیز که به انبوه اطلاعات بسیار حساس و سری و مجهزترین امکانات تکنولوژیکی دسترسی داشته و از کمک تئوریسین ها و تحلیل گران گوناگون بهره می بردند نتوانستند وقوع انقلاب اسلامی ایران را در این زمان و موقعیت و منطقه به این شکل پیش بینی کنند .عظمت این انقلاب اگرچه از زوایای مختلفی همچون فروپاشی نظامی شاهنشاهی و رژیمی فاشیست و مستبد که از قدرتمندترین ارتشهای منطقه برخوردار و میلیاردها دلار درآمد نفت صرف هزینه آن می کرد و همه دولتهای مقتدر جهان از جمله آمریکا و انگلیس تا پایان کار از او حمایت می کردند و از این لحاظ که در این انقلاب, بر خلاف معمول انقلابها, ملتی با تظاهرات غیر مسلحانه و روحیه ای ایثارگر و شهادت طلبانه برای سالها ,از آسایش , رفاه و صیانت از جان دست برداشت تا چیزی را که می خواست به چنگ آورد و از این منظر که نظم موجود و پذیرفته شده در روابط بین الملل و بلوک بندی ها و صف بندی های تثبیت شده بعد از جنگ جهانی دوم را در هم ریخت, بسیار قابل توجه می باشد.

ولی از تمام اینها مهمتر, پیروزی اندیشه اسلام ناب محمدی ( ص ) در همه ابعاد ایدئولوژیکی, سیاسی و فرهنگی بر سلطه فکری , سیاسی و فرهنگی استکبار جهانی بود. تفکر و اندیشه انقلاب اسلامی که در تمام ابعاد در رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی ( قدس سره ) تبلور می یافت , او که مردی از دودمان پیامبران و بر شیوه آنان , با دستی پر معجزه و دلی به عمق و وسعت دریا, در میان مردمی چشم به راه چون آیه رحمت فرود آمد و آنان را تا عرش عزت و عظمت بر کشید و با نفس روح الهی اش به پیکر امت اسلامی جان بخشید و افسون, یاس و ذلت را در روح آنان باطل ساخت. این تفکر و اندیشه متلها را در اقصی نقاط جهان جلب و جذب کرد, استکبار جهانی که از زوال سلطه خویش به شدت نگران شده بود تمام امکانات و توان خود را در مقابله با این اندیشه سعادت بخش و جلوگیری از صدور آن به کار گرفت و از هر نوع توطئه و جنایتی بهره برد و چون از ترفندها و دسیسه ها راه به جایی نبرد با ترغیب و تشویق رژیم بعثی به جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران و سپس حمایت همه جانبه از این رژیم متجاوز و مفسد قصد براندازی این نظام را داشت, روستاها و شهرهای مرزی کشور از زمین و هوا مورد تهاجم قرار گرفت و جنگی تمام عیار بر نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران تحمیل گردید, گستره اشغالگری و تجاوز و قتل و غارت و تخریب منازل مردم و به اسارت بردن آنان و انواع مفاسد و جنایات چکمه پوشان رژیم بعثی عراق قهقهه شیطانی را بر اردوگاه استکبار نمایان ساخته بود, با تدبیر و فرمان معمار انقلاب اسلامی , دفاع از کشور و لبیک به استغاثه مردان و زنان مظلوم غرب و جنوب کشور سرلوحه امور قرار گرفت.

جلوگیری از تهاجم دیکتاتور بعثی و دفاع از خواهران و برادران مناطق مذکور کانون توجه ملت انقلابی ما قرار گرفت و این جز با ایثار و شهادت میسر نبود, تمام کفر در برابر یک نظام نوپای اسلامی صف آرایی کرده بودند و سازمانهای به اصطلاح حقوق بشر در سکوتی مرگبار به سر می بردند , گویا همه مصممند که این نور الهی را خاموش کنند ولی نور الهی خاموش شدنی نیست.

دانشگاه , دفاع مقدس, پاسخ به شبهات

در تاریخ تحولات کشورها , نقاط عطفی وجود دارد که به صورت سمبل شادکامی ها و یا تلخ کامی های ملی آن کشور خودنمایی می کند و به همین دلیل آن روز یا روزها جشن گرفته می شود وو پرچمها برافراشته می شود و یا بالعکس, مراسم سوگ برگزار می گردد و پرچم ها فرو می آید.

هشت سال دفاع مقدس یک مقطع تاریخی درخشان در طول حیات سیاسی ایران بوده و اگرچه به دلیل تلفات انسانی آن, نقاط تلخی به همراه دارد اما از آنجا که این جنگ صحنه هایی از غیرت ملی و دینی ایرانیان را به نمایش گذاشت, یک مقطع تاریخی فوق العاده مهم بحساب می آید که در تاریخ معاصر ایران بی نظیر است.

دفاع ملت ایران از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود, آنهم در شرایطی که اغلب کشورهای جهان جانب عراق را گرفته بودند, این درس را به سایر ملل و اقوام آموخت که روحیه ملی ایرانیان در دفاع از کیان و سرزمین خود بالا است و به همین دلیل وسوسه تجاوز به ایران زمین از ذهن آنها پاک شده است.

به رغم دستاوردهای درخشان هشت سال دفاع مقدس, گاهی اوقات از منظرهای انتقادی به این دوره نگریسته می شود بگونه ای که کل این دوره و یا فرازهایی از آن مورد سوال جدی قرار می گرد. استنادات و استدلال های غیر دقیق و نادیده انگاشتن بسیاری از زوایای پیدا و پنهان آن , این سوء تفاهم را بوجود می آورد که دفاع ملت ایران در مقابل هجوم نیروهای عراقی که به نیابت از قدرتهای استعماری وارد جنگ با نام نوپای ایران شده بودند, بنیانی متزلزل داشته است.

رواج این ایده ها در میان نسل نو جامعه ایرانی باعث می شود که آنها با دیده تردید با یک مقطع مهم از تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی کشور خود بنگرند. از این رو ضروری است با بررسی های مستند و دقیق به بعضی شبهات پاسخ داده شود تا نسل جدید نه تنها دوران دفاع مقدس را نقطه تاریکی در تحولات کشورشان ندانند بلکه آن را نقطه ای درخشان و عاملی برای پیوند نسل ها قلمداد کنند.

نوشتاری که پیش رو دارید بعنوان گامی کوچک در دفاع از خون شهیدانی که آگاهانه جان خود را در راه دین و کشور از دست دادند تا ایران و اسلام زنده بماند, سعی کرده است به بعضی از شبهات پاسخ دهد؛ باشد که محققین و مورخین کشورمان به موشکافی دقیق تر این موضوع بپردازند.

فارغ از ملاحظاتی که در رویکرد نقادانه با ماهیت سیاسی وجود دارد, حضور نسل جوان در عرصه سیاسی – اجتماعی کشور و توجه و واکنش های آن ها نسبت به جنگ نیز بیانگر یک نگرش جدید است که درون مایه آن, تاثیرپذیری از موقعیت ها و فضای جدید حاکم بر کشور در نحوه نگرش انتقادی نسبت به مسایل و مهمتر از آن, عدم حضور در صحنه در زمان وقوع یک گفت و گو به دست آمده است, تا اندازه ای ابعاد این مسئله را روشن می سازد؛ یکی از جوانان در پاسخ به این پرسش که چه خاطره ای از جنگ دارید, می گوید:

« اصلا جنگ برای چی شروع شد ؟ چون من اصلا در آن زمان 9 سالم بود. جنگ برای چه چیزی شروع شد ؟ چگونه تمام شد ؟ کی می خواست تمام شود ؟ آیا این جنگ به ما, تحمیل شد و در این صورت ما دفاع کردیم و آیا ما خواستار جنگ بودیم ؟ این چیزی است که اصلا خودم هم درست و حسابی نمی دانم ؛ یعنی واقعاً در جریان شروع جنگ نبودم و نیستم و فلسفه آن چه معنایی داشت برای آنها, به خاطر خودشان می جنگیدند یا واقعاً به خاطر ایران می جنگیدند ؟ . . . این که امام فرمودند صلح جام زهر بود که به من نوشاندند, چرا امام این احساس را داشت ؟ من هیچ کتابی , هیچ چیزی, هیچ منبعی سراغ ندارم که بدانم افکار سیاستمداران ما در زمان جنگ چی بود ؟

امام، فرهنگ ایثار و دفاع و نقش دانشگاه در پاسداشت آن

دفاع حقی است مشروع، ذاتی و طبیعی که وجودش در هیچ دوره ای از تاریخ مورد انکار قرار نگرفته است و انسانهای ایثارگر در آموزه های دینی از امتیازات ویژه ای برخوردار می باشند و والاتر از دفاع از مرز و بوم وطن دفاع از حریم بنیه های اعتقادی و دینی مردم است و در این راستا مدافعان و پاسداران مرزهای ارزشی مسئولیت بزرگی بر دوش خواهند داشت.

از این رو آشنایی با موقعیت جغرافیایی و نیز مجهز شدن به صلاح روز در هر مقطعی برای آحاد جامعه یک ضرورت تلقی می شود چنانچه آگاهی با ترفندهای دشمن در تهاجم فرهنگی و آشنایی جهت مقابله با آن اهمیت ویژه ای دارد و گفتار امام راحل ( ره ) و توصیه های مقام معظم رهبری بهترین رهنمود جهت حفظ دستاوردهای دفاع مقدس می باشد و از اندیشمندان حوزه و دانشگاه انتظار می رود تا ضمن تلاش مجدانه، برای پاسداشت از ارزشهای دفاعی ، راهکارهای مناسبی ارائه دهند و برای مقابله با هجمه های مخرب فکری که منجر به تخریب افکار و فساد جامعه می گردد کمر همت را محکم بسته، بطور مستدل و استوار پاسخگو باشند. در این نوشتار نگارنده تلاش نموده تا با استفاده از متون اسلامی و گفتار امام راحل ( ره ) به راهکارهای مناسبی جهت تبیین موضوع مورد بحث ارائه دهد.

بحث و تحلیل در مورد نقش امام راحل، دانشگاه و دفاع مقدس برای آنان که شاهد ایثار و رشادت های صحنه های جبهه و جنگ بوده اند امری بس دشوار است تا چه رسد به کسانی که آن صحنه ها را شاهد نبوده و حضور نداشته و حتی با الفبای جنگ و دفاع و ایثارگری آشنا نبودند.

از این رو بررسی موضوع مورد نظر نیازمند شناخت شرایط روزهای آغازین جنگ، توطئه های قبل از جنگ و برنامه ریزی های دراز مدت دشمنان نسبت به کشور ما و نیز توجه به وضعیت روزهای آخرین جنگ بویژه پس از پذیرش قطعنامه 598 از سوی جمهوری اسلامی می باشد. افزون بر اینکه آشنایی با شرایط جغرافیایی ایران در منطقه و نیز زمان آغاز جنگ و کشور آغاز کننده ی و متجاوز جنگ از دیگر موارد ضروری جهت تحلیل این مبحث می باشد.

نقش زن در دفاع مقدس

نقش زن در دفاع مقدس هشت ساله یکی از لایه های جنگ است. یعنی اگر ما خود جنگ را یک دایره بزرگ فرض کنیم دایره های متعددی در این دایره بزرگ وجود دارند. که اینها با دایره اصلی متحدالمرکز هستند ما به این دایره های کوچکتر نمی رسیم مگر اینکه این دایره اصلی و دایره بزرگ را که در واقع خود جنگ هست بشناسیم . شناخت ما از جنگ محدود است. این حادثه ای که در کشور ما اتفاق افتاد بسیار برای ما مهم و سرنوشت ساز است ما مطلع نیستیم که 36 کشور به طور مستقیم و غیر مستقیم در این جنگ شرکت داشتند. زنان ما در این میان چه کردند؟ کشوری که اشغال می شود زن و بچه و پیر و جوان دیگر مطرح نیست همه می آیند برای جنگ کردن همه می آیند برای دفاع کردن . هر کسی هر چیزی دم دست دارد بر می دارد و از خانه به صحنه می آید که دفاع کند .

سینما و دفاع مقدس

موفقیت هایی را که در مقاطعی از فعالیت های سینمایی داشته ایم با فراز و فرودهایی روبرو بوده و هست به طوریکه در برخی اوقات واقعاً سوژه فیلم ها، به طور غالب سطحی می شوند، و مضامین، محتوا و پیام های اخلاقی و معنوی و هویتی آثار کمرنگ می شوند.

سینماگران باید تعریفشان را از سینمای ایران و نیز تعریفشان را از نسبت سینما با فرهنگ و جامعه روشن کنند.

پاره ای نمادها و سمبل ها که در قالب مختلف شعر، موسیقی، ادبیات، معماری و . . . تجلی یافته که لازم است آن ها را بشناسیم و سپس ببینیم چه عواملی باعث شکل گیری و تقویت فرهنگ دوران دفاع مقدس گردید و تاثیراتش را روی مردم در آن زمان و زمان های بعد گذاشت.

جنگ و شرایط جنگی، زمینه را برای تجلی و نمود فرهنگ دفاع مقدس آماده کرد که ریشه در کتاب، فرهنگ، سنت، دین گذ شته و تاریخ ما داشته است و امروز هم به میزانی که ما بکوشیم این فرهنگ را بازسازی کنیم و با زبان تازه، با زبان هنر از طریق سینما به تناسب نیاز جوان امروز آنها را منتقل کنیم این انتقال امکان پذیر است.

اگر بخواهیم با یک برداشت صرفاً سطحی، بدون استفاده از ابزارهای هنری و بی توجه به نیازهایی که نسل جوان ما دارد به دفاع مقدس بپردازیم فرهنگ دفاع مقدس انتقال می یابد.

باید انتقال فرهنگ دفاع مقدس را عصری کنیم و سعی کنیم قالب های جدیدی را برای معرفی آن ها پیدا کنیم و از تکنیک ها و ابزارهای هنری هم کمال استفاده را نماییم.

نتیجه

در پایان به این نتیجه می رسیم که اگر ملت و دانشگاه خود بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت حساس باشد، با کمترین هزینه ها و صرف وقت می توان با تدبیری صحیح کار ترویج را به دوش جوانان نهاد و آنان را یاری کرد تا علاوه بر آنکه خود با این فرهنگ خو بگیرند، پاسدار ارزش ها و مروج آن نیز باشند.

برای جلوگیری از تهاجم فرهنگی باید به تقویت بسیج پرداخت و با اجرای برنامه های متنوع فرهنگی – ورزشی در جذب جوانان و دانشجویان بکوشیم.

• مقدمه 1
• دانشگاه ، دفاع مقدس ، پاسخ به شبهات 4
• امام، فرهنگ ایثار و دفاع و نقش دانشگاه در پاسداشت آن 14
• نقش زن در دفاع مقدس 17
• مداوا و پرستاری مجروحان 17
• فراهم کردن غذا و آب رسانی 18
• انتقال مجروحان و شهیدان 18
• حضور زنان در دفاع مقدس از دیدگاه امام خمینی ( ره ) 19
• سینما و دفاع مقدس 20
• نتیجه 22
• منابع 23

منابع

1. احمری، حسین ، دانشگاه و دفاع مقدس ، سال چاپ ، 1384
2. سنگری، محمدرضا، فرهنگ عاشورا، انتشارات ژیان
3. عبداللهی محمدی، جایگاه زن در اندیشه امام خمینی ( ره ) ، نشر آثار امام
4. فولادیان ، احمد ، عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس