تجزیه و تحلیل کار و زمان سنجی و کارسنجی

در این پروژه در ابتدا به مطالعه و بررسی کار و تجزیه و تحلیل کار و زمان سنجی و کارسنجی و به صورت کلی مطالعه کار می پردازیم و سپس به ارائه جداولی که نتیجه اعمال این بررسی و مطالعه ها است اقدام می نماییم. امید است که نتایج تلاش بنده مورد قبول و توجه دانشجویان و اساتید محترم قرار گیرد و توانسته باشم در اجرای بهتر عملیات در شرکت زامیاد و بهبود روشها موثر بوده باشم.

پیشگفتار:

از جمله اهدافی که در ارائه این پروژه دنبال شده است، بررسی و تجزیه و تحلیل و مطالعه کار و زمان سنجی در شرکت زامیاد و بررسی علل مشکلات زمان سنجی و حل مشکلات می باشد که نتیجه این بررسی ها و مطالعه ها به صورت جداولی که خواهد آمد تدوین شده و در این پروژه سعی برآن شده است که تمامی مراحل به صورت کامل قید شوند.

تاریخچه مطالعه کار:

روشهای مطالعه کار در قالب دو روش مستقل از هم، یعنی مطالعه زمان ومطالعه حرکت رشد کرده به همین دلیل در گذشته و امروزه در برخی از متون مطالعه کار را مطالعه زمان و حرکت نیز می نامند.

زمان سنجی که عبارت است از شکستن یک کار به عناصر و اجزاء و تعیین زمان های لازم برای انجام کار نخستین بار بوسیله فردی فرانسوی بنام «ژان برونت» در سال 1760 در یک کارخانه سوزن سازی ابداع شد. سپس در سال 1792 توسط «توماس میسون» در صنعت سفال سازی استفاده شد. در سال 1830 «چارلز بابیج» در کارخانه سوزن سازی کارهای مراحل تولید را زمان سنجی کرد. نخستین کار جدی درباره زمان سنجی بوسیله «تیلور» در سال 1881 در کارخانه فولاد انجام شد. تیلور به خاطر ابداع الگو برای مطالعه عناصر کار و تعیین زمان انجام کار و طرح مطالعه زمان نسبت به گذشتگان خود از این حیث از اعتبار بیشتری برخوردار می باشد.

بعدها «چارلز دوکس» با استفاده از ضریب مجاز «Allowance factor» در زمان سنجی و تعیین ضریبی برای  آهنگ کار، زمان سنجی را تکامل بیشتری بخشید.

بدین ترتیب زمان سنجی که بوسیله تیلور آغاز شد برای تعیین استانداردهای زمان انجام کار بکار می رفت بعدها استاندارد زمان انجام کار نقش مهمی را پیش بینی، هزینه تولید، تعداد نیروی انسانی مورد نیاز واحد تحویل کالا به مشتری ها، پرداخت حقوق و دستمزد بر اساس حجم تولید نسبت به زمان استاندارد، نظارت بر عملکرد نیروی کار و افزایش کارایی و بهره وری ایفا کرد.

تعریف مطالعه کار:

به مطالعه روشهایی گفته می شود که با مطالعه و بررسی و تجزیه و تحلیل روشهای موجود انجام کار و بهبود آنها و تعیین زمانهای استاندارد برای انجام کار به بهره وری و کارایی سازمان کمک می کند.

کارسنجی:  (Work Measurement)

به مجموعه روشهایی که به منظور بررسی و تعیین زمان لازم برای اینکه یک کارگر واجد شرایط بتواند کار خاصی و در سطح معینی از عملکرد انجام دهد گفته می شود.

مطالعه حرکت: «Motion study»

مطالعه حرکت بوسیله «گیلبرگ ها» «فرانک ولیلیان» توسعه یافت. آنها در مطالعه حرکات دست انسان و تجزیه و تحلیل روشهای انجام کار از دوربین عکاسی و فیلمبرداری استفاده کردند. با تجزیه و تحلیل این حرکات، روش های کار را بهبود دادند به نظر می رسد در ابتدا مطالعه زمان، بیشتر از نوع مطالعه حرکت بوده که بویژه در تعیین جدول حقوق و دستمزد مورد استفاده قرار می گرفته است. تا اینکه در دهه 1930 جنبش مطالعه کار با هدف یافتن روشهای ساده تر و بهبود روشها آغاز شد. بعداً دوره ای شروع شد که در آن مطالعه زمان و حرکت با هم انجام گرفت و هر دو مکمل یکدیگر شدند و با هم مورد استفاده قرار گرفتند.

امروزه هدف مطالعه زمان و حرکت یا به عبارت دیگر مطالعه کار پیدا کردن بهترین روشها و سیستم ها برای انجام کار است. به طوریکه بتوان با تعریف مسایل و مشکلات تنظیم اهداف و یافتن راه حلهای مناسب برای چگونگی انجام کار به طور مستمر بهره وری و کارایی را افزایش داد.

اهداف مطالعه کار:

1. طراحی سیستم ها و روشهای بهتر، کارآمدتر و کم هزینه تر و اقتصادی تر برای انجام کار.
2. استاندارد کردن سیستم ها و روشهای انجام کار.
3. تعیین زمان استاندارد برای انجام کار.
4. کمک به آموزش کارکنان برای اجرای روشهای بهتر کار.

مراحل بهبود و حل مسئله در کارسنجی و زمان سنجی:

• تعریف مسئله:

1. معیارها
2. نیازمندیهای خروجی
3. تاریخ تکمیل و اجرای روش جدید

• تجزیه و تحلیل مسئله:

1. مشخصات و محدودیتها: محدودیتها مشتمل بر هر گونه محدودیتی درباره هزینه های سرمایه ای می باشد.
2. توصیف و روش موجود: که این توصیف شامل: 1- نمودارهای فرایند 2- نمودار جریان 3- نمودارهای فراوانی سفر 4- نمودار کارگر ماشینی 5- نمودارهای عملیات 6- نمودار سیمو.
3. تعیین فعالیتهایی که افراد احتمالا می توانند به بهترین وجه انجام دهند و آنهایی که ماشین می تواند به بهترین وجه انجام دهد و تعیین روابط انسان و ماشین.
4.  بررسی مجدد مسائل در تعیین مسائل فرعی.
5.  بررسی مجدد معیارها و شاخص هایی ارزیابی راه حلها.

• یافتن راه حلهای ممکن برای حل مسئله
• ارزیابی راه حلهای مختلف
• توصیه راه حلهای بهینه برای اجرا

دیاگرام نخی یا ریسمانی: String Diagram

دیاگرام نخی ترسیمی است که در آن طول نخ به کار رفته برای ثبت تحرک و جابجایی یک کارگر یا قطعه تجهیزاتی که در درون یک سطح محدود شد در پریود مشخص از زمان کار می کند مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد: دیاگرام های نخی در شرایط های زیر مورد کاربرد قرار می گیرد:

1. هنگامی که یک سیستم کاری مشغول به کار باشد.
2. هنگامی که یک عملگر (عمل کننده) بر روی ماشینهای مختلف کار می کند.
3. در فرایندی که چندین زیر مونتاژ مجبور به جابجایی برای مونتاژ است.
4. در جایی که احتیاجات فرایند به عملگرها از محلی به محل دیگر جابجا می شود.
5. برای آزمایش و قیاس ارزشهای طرح های متفاوت.

کارسنجی

هدف کارسنجی تعیین استانداردهای زمانی برای انجام کار است. استانداردهای زمانی مقدار زمانی است که طول می کشد کاری بوسیله یک کارگر آموزش دیده در یک آهنگ نرمال کار بر اساس روش از پیش تعیین شده انجام شود.

زمان سنجی یک فن اندازه گیری کار است که زمان و سرعت کار را برای عناصر یک کار معین تحت شرایط مشخص ثبت می کند و جهت تحویل اطلاعات بدست آمده برای محاسبه زمان استاندارد جهت انجام یک کار در سطحی معین بکار می رود.

در سازمانها کارسنجی به دلایل مختلفی انجام می شود. مهمترین کاربرد کارسنجی عبارتند از: 1- برآورد تعداد نیروی کار و نیازمندیهای ظرفیتت ولید متناسب با تعداد نیروی کار 2- تعیین هزینه عملیات تولید برای هدفهای حسابداری 3- تدوین نظامهای دستمزد و انگیزشی نیروی کار 4- نظارت بر عملکرد نیروی کار 5- تعیین جدول زمانی تولید 6- ایجاد تعادل کاری در گروههای کاری.

روشهای کارسنجی:

روشهای متعددی برای کارسنجی وجود دارد که به شرح زیر می باشند:

1. ثبت و جمع آوری تمام اطلاعات قابل دسترس مربوط به عوامل مختلف کار که در انجام زمان سنجی موثر می باشد.
2. ثبت و تشریح کامل روش و تفکیک و تقسیم روش کار به عناصر تشکیل دهنده آن.
3. ارزیابی مجدد روش و عناصر کار برای اطمینان از اینکه بهترین روش انجام کار فراهم شده است و تعیین اندازه نمونه.
4. اندازه گیری زمان هر عنصر کار با استفاده از وسایل مربوط به ثبت زمانهای بدست آمده در نتیجه فعالیت و عملکرد کارگر در انجام آن عناصر.
5. تخمین سرعت انجام کار اپراتور در مقایسه با سرعت و نرخ استاندارد اپراتور.
6. تبدیل زمانهای مشاهده شده به زمانهای پایه.
7. تعیین تاخیرات مجاز جهت افزایش به زمان پایه.
8. تعیین زمان استاندارد جهت عمل.

در انجام زمان سنجی که مشاهدات را ثبت می کنیم اطلاعات مختلفی را مانند شماره بررسی، شماره فرم، نام مطالعه کننده، تاریخ مطالعه، نام افراد تهیه کننده، سرپرست دپارتمان کارسنجی مدیر تولید، سرعت ماشین، اطلاعات مربوط به تولید و اپراتور – برد زمانی مطالعه- زمان شروع و ختم مطالعه، شرایط کار و …. را در فرم های استاندارد درج می کنیم.