مركز آفرینش های هنری و فرهنگسرا

تحولات گوناگون در تاریخ هر مرز و بومی جدای از همه عوامل درونی و بیرونی اش یک واقعیت غیر قابل انکار بوده است. عرصه های گوناگون اجتماعی، تاریخی، فرهنگی و … شاهد این دگرگونی با درجات مختلف بوده اند.

یک روز در جامعه ای ورود صنعت و ماشین منشا این تحولات بوده و روزگاری شرایط خاص منطقه ای چنین نقشی را ایفا کره است. شهرها و روستاهای مختلف سرزمین عزیزمان ایران، سرد و گرم بسیار چشیده اند و تغییرات بسیاری را تجربه کرده اند. با پیشرفت علم، فن آوری ارتباطات و … روز به روز تحولات، گسترده تر شده اند و آثار آنها گریز ناپذیر تر نموده اند. چنین تحولات، علتها، چگونگی و تبعات آن بخشی است که شاید راهکارهای مناسبی برای دستیابی به یک هدف مشخص در هر زمینه فعالیتی باشد.

ساختار معماری هر منطقه ای هم روند فوق الذکر را داشته است و کما بیش تحولات و دگرگونی هایش منطبق بر مدعای اخیر است. با یک نگاه گذرا اما پر دقت می توان دریافت که بافتهای شهری و اجتماعی شهرهای ایران و به خصوص منطقه فوق ، دستخوش بسیاری از اتفاقات به طور خواسته و یا ناخواسته و مثبت یا منفی گشته اند. سنت، مردم، اعتقادات، اقلیم، امکانات و … در طول دورانهای مختلف گذشته چهره یک شهر یکدست، متمرکز را تصویر کرده است. که در سایه تمامی همان عوامل بر شمرده شده پاسخگوی تمام جوانب یا لااقل بخش عمده ای از نیازهای زمان خود بوده است.

به عنوان مثال سلسله مراتب دسترسی بر اساس مرکزیت اماکن عمومی مثل بازار،مسجد جامع، حسینیه ها و حمام و … شکل گرفته بود و در نهایت به کوچه ها و در بندها و هشتی و حیاط و اتاقها منتهی می شد، راهکاری بود برای پاسخگویی به تمامی نیازهای فوق.

اقلیم سرد بواسطه سازوکارهای اندیشیده شده توسط معماران و استفاده از مصالح بوم آور، رام گشته بود. مسائل اعتقادی و فرهنگی نیز چه در مقیاس بزرگ شهری (مساجد و …) و چه در مقیاس مسکن شخصی (اندرونی و بیرونی و …) به شکل مطلوبی پاسخ داده شده بود برای هر پرسش، پاسخ برازنده تراشیده شده بود در هر زمان برای هر سوالی، جوابی در خور (یا لا اقل قابل قبول) اندیشیده می شد که خود پیوستگی دورانها و تحولات آن مورد را رقم می زد. این راهکارها و تفکرات پاسخگو را شاید بتوان در زمره پیشرو ترین های آن دوران قلمداد کرد. اما بنا به دلائل مختلف (انقلاب صنعتی و پس از آن عدم کفایت حکام زمان و …) دوران شکوفایی در تمام عرصه ها به نوعی از دست این قوم گسیخته شد و به تبع آن مانند مسابقه دوئی که همیشه چشم دیگران به ما که در جلو بودیم دوخته شده بود. حالا چشم به ساق پیشرو سبقت گرفته داریم.

به این ترتیب ابتکار عمل و اندیشه به لحاظ عقب افتادگی ناخواسته از دستمان خارج شده و روز به روز شاهد تغییرات و تحولاتی بودیم که به علت وجود اندیشه ها و کارهای نوی دیگران ما را نیز تحت تاثیر قرار می داد. اما از آنجا که تحولات پی در پی و رشد پویای همه جانبه افکار، اندیشه ها، فن اوری و … یکی از اصول همیشگی دورانها بوده است، بی تردید هر مملکت و قومی که به هر علتی نتواند رشد قابل توجه در زمینه ای مختلف داشته باشد نمی تواند تعیین کننده و تاثیر گذار باشد. به عبارتی همزمان باافول تدریجی همه جانبه تواناییها در سرزمین ما و رشد و توسعه جوامع دیگر به خصوص مغرب زمین، تمام فعالیتها و روابط به طور اعم و فرهنگ و هنر به طور اخص تحت تاثیر این موج ایجاد شده قرار گرفت. به طوری که با گذشت هرروز، ماه و سال، شاهد کمرنگ شدن اصالتهاو هویتهای خویش بودیم. علت نیز کاملا مشخص است، وقتی توان و مایه اصلی به هر علت و دلیلی وجود نداشته باشد توانایی مقابله با مایه ها و حرفها و توانهای شاید بد، اما اندیشیده شده نیز نخواهد بود. مانند بسیاری از ورزشها ما نیز در این شرایط حالت دفاع آن هم از نوع بدش را داشتیم، دفاع بازی که هر بار بازتر و بازتر می شد.

بعضا هم اگر مقابله ای می کردیم که یا شاید قدرتمان کمتر بوده و شاید چون اندیشه خاصی نداشتیم بزودی زود از صحنه خارج شدیم به این شکل در بسیاری از زمینه ها ما مصرف کننده تولیدات و ابتکارات دیگران شدیم. تجربه و تحقیق نشان داده است که در طی این روند خواسته یا ناخواسته ملتهایی از نوع و درجه ملت ما هر جا که اندیشه ها و فکر برتر و طبیعتا عمل مناسب تر در آستین داشته اند موفق بوده اند. یعنی هر جا که صرفا مصرف کننده بدون تفکر نبوده ایم و در همان زمینه وارداتی اندیشه را نیز بکار گرفته ایم، نسبتا موفق بوده ایم چنین جریانی در باب فرهنگ و معنی به ویژه در چند سال اخیر بعد از انقلاب اسلامی در کشور خودمان به شکل زاینده ای دیده می شود. برای مثال درست است که سینما و فیلم یک مقوله کاملا بیگانه با فرهنگ ماست و ما مبتکر آن نبوده ایم اما با مختصری اندیشه و کار عاقلانه توانسته ایم در سالهای گذشته (صرف نظر از سالهای قبل از انقلاب که خود بافته بودیم) حرفهای بسیاری برای گفتن داشته باشیم و سینمایی را تحت عنوان «سینمای ایران» در دنیا مطرح کنیم. باشد که در کلیه زمینه های فرهنگ ، هنر و .. به جایگاه واقعی خود دست یابیم .

فرهنگسرا Cultural Center

فرهنگ معماری مدرن به طور سیستماتیک، فضاهای شهری سنتی مانند خیابان و میدان را از شهرها حذف کرد و با تفکیک کار بریها بر اساس عملکرد آنها برای هر یک ، یک مجموعه  یا ساختمانهای اختصاصی در نظر گرفت. بدین ترتیب، فروشگاههای کنار خیابانها به فروشگاههای بزرگ و مراکز خرید، دفاتر قدیمی به مجموعه های اداری، تماشاخانه ها و گالریها به مجموعه های عظیم فرهنگی نقل مکان کردند. این نگرش یک بعدی به پاسخگویی به نیازها موجب شد ابنیه مدرن به محفظه هایی برای تعدادی کاربری مشخص از قبیل کتابخانه ، سینما، تئاتر، موزه، گالری و … تبدیل شوند.

اما در سه دهه پایانی قرن بیستم توجه جهانیان به این واقعیت معطوف شد که ارتباطات اجتماعی پیچیده ای که به طور ضمنی در بهره وری از کاربریهای شهری شکل می گیرند و موجب جاری و تپیده شدن زندگی شهری می شوند. به مراتب مهم تر از پاسخگویی صرف به نیازی مشخص به صورت مستقیم و صریح است. تحقیقات بسیار دهه های 70 و 80 نشان دادند که کاربریهای مهم فرهنگی اعم از سینما، تئاتر، موزه، اپرا و … همه درگیر بحران اند و نمی توانند مخارج خود را تامین کنند. و علت اصلی این بحران بی روح بودن و تخصصی بودن بیش از حد این فضاهاست. این تحقیقات نشان دادند که ایجاد امکانات پیشرفته علمی و تکنولوژی برای پاسخگویی به نیاز مردم کافی نیست.

تئوریهای جدید موزه سازی، که به ایجاد تغییرات در موزه های مهمی چون لوور انجامید، حاصل تجدید نظر در نگرشهای رایج نسبت به این نوع فضاها بودند و در عمل اثبات کردند که تلفیق کاربریهای تخصصی با کاربریهای جذاب عادی می تواند در موفقیت یک موزه نقش مهمی ایفا کند.

هم اینک دیگر موزه های جدید خواه علمی ، خواه هنری دیگر مکانهایی نیستند که فقط افراد علاقه مند با اهداف مشخصی به آنها رجوع می کنند. بلکه فضاهایی برای گذران اوقات فراغت که در عین حال آشنایی با اهداف مشخصی به آنها رجوع میکنند. بلکه فضاهایی برای گذران اوقات فراغت اند که در عین حال آشنایی مردم را با مضامین حدی و اصلی نیز امکان پذیر می کنند. درواقع، امروزه تمایل پذیرفته شده در هم آمیختن فعالیتهای فرهنگی و علمی با تفریح، سرگرمی و برخوردهای اجتماعی است. موزه های علمی گالریهای نقاشی، نمایشگاهها و لابراتوارها، بیش از آنکه به ارائه نمونه های اصل و آزمایشهای علمی دقیق مورد توجه متخصصان بپردازند. به طور عمده به برنامه های آموزشی ـ تفریحی، شبیه سازیهای بازی گونه، به نمایش گذاردن ماکتها و نمونه های بدلی فراوان، متنوع و سرگرم کننده، اختصاص یافته اند از معروفترین این نوع مراکز فرهنگی، مرکز ژرژپمپیدو و مجموعه فرهنگی دلاویلت است.

چنین بینشی با شرایط جدید پیشرفت علم و تکنولوژی و تنوع و تغییرات سریع در زمینه های هنری مطابقت دارد. چرا که معلومات عمومی علمی یک فرد تحصیلکرده ـ حتی اروپایی ـ عمدتا مربوط به کشفیات و اختراعات قرن نوزده  است و کمتر کسی از آخرین پیشرفتهای علم نجوم، فیزیک، ریاضیات و … خبر دارد. فرهنگسراها از اولین نمونه های فضاهای فرهنگی هوشمند برای پاسخگویی به این شرایط جدید به شمار می روند.

فرهنگسرا به عبارتی فضای واقعی محصور شهری است که در درون آن کاربریهای بسیار متنوع و غیر همجنس تجاری، فرهنگی، آموزشی، نمایشی و … در کنار هم قرار می گیرند؛ محل گذران اوقات فراغت و محل برخوردهای اجتماعی و معاشرتهاست، مکانی است برای شرکت مردم در تولید فرهنگ، و سرانجام جایی است که در آن بین شهر و شهروند رابطه ای متقابل و پویا ایجاد می شود.

و به همین دلیل بر دیگر کاربریهای تک منظوره و کمابیش منفعل مانند موزه و گالری سنتی برتری دارد. استقبال وسیع ایران به صورت مختص تهران از فرهنگسراها، که با تاخیر زیاد نسبت به دیگر کشورها ولی با سرعت چشمگیر ساخته شده اند، حاکی از موفقیت آنها در پاسخگویی به نیازی عینی است. ظاهرا آنها اگر چه از نمونه های غربی اقتباس شده اند. کاملا با فرهنگ و روحیه ایرانی تطابق دارند. پیشینه فضاهای شهری در ایران حاکی از آن است که ایرانیان بسیار پیش از اروپاییها به محاسن  تلفیق کاربریهای گوناگون در قالب مجموعه ای واحد پی برده اند. کتابخانه ، مساجد، مدارس، بازار حسینیه ها و تکایا همواره به عنوان اندامهای یک ارگانیزم واحد به هم مربوط بوده اند و کاربریهای عمومی شهر نه به صورت ساختمانهای مجزای قرار گرفته در فضاهای «بیرونی» میدان و خیابان که اجزا و درونهای مجموعه ای بزرگ به شمار می آمده اند.[1]

پیشینه مراکز فرهنگی

اگر بخواهیم به طور کل به موضوع فرهنگ نگرشی داشته باشیم، شاید بتوان نخستین مساجد، حسینیه ها و میدان ها را به عنوان فرهنگسرا و فرهنگستان های اولیه نامید. مراکز محله و فضاهای مذهبی خود به عنوان مکانی در جهت رشد و توسعه ی مذهب و فرهنگ، نقش موثری داشته اند. در این خصوص احداث ساختمان تکیه ی دولت که به دستور ناصر الدین شاه در سمت جنوب تالار الماس در سال 1285 هـ.ق آغاز شد را می توان اولین بنای مذهبی و به نوعی فرهنگی در ایران است که تحت تاثیر آمفی تئاتر فرهنگی بنیان نهاده شد. قرار داشتن غرفه های خواص جهت تماشای مراسم در اطراف صحنه وشکل مدور گونه تکیه دولت، درمعماری سنتی ایران سابقه نداشته و این نوع طراحی به سالن های اجرای نمایش و اپرا در فرانسه نظیر سالن اپرای پلیتر و سالن خانه ی اپرای پاریس شباهت زیادی دارد. در این تکیه محل نمایش و اجرای مراسم در فضای میانی بنا بوده که حضار و تماشاچیان در گرداگرد سکوی وسط و افراد مشخص در غرفه های  داخل بنا مراسم را تماشا می کردند. حضور زنان با چادرهای سیاه و روبنده و اجرای مراسم رژه توسط موزیکچیان ملبس به یونیفرم های فرنگی و در حال نواختن ادوات موسیقی غربی، همانند طرح خود بنا همجواری سنت و تجدد در یک زمان و مکان را به نمایش می گذارد. به مرور زمان، فکر جدا کردن عملکردها مد نظر قرار گرفت و فضاهای فرهنگی ـ آموزشی در مجموعه هایی جدا از هم تعریف شد. به طور کلی میتوان گفت که فرهنگستان به عنوان یکی از پیامدهای قرن سیزدهم، در طی دوران های مختلف، به عنوان یک فضای زیر بنایی در اشاعه ی فرهنگ ایران فعالیت می نمود.

فعالیت های فرهنگی و هنری در دوره ی پهلوی اول ، بعد تازه ای به خود گرفت. آنچه قبل از آن و در دوره ی قاجار به عنوان فعالیتهای هنری و یا فرهنگی انجام می گرفت، هیچ گاه در یک قالب منسجم سیستماتیک دنبال نشد و اصولا فعالیتی کلاسیک و وسیع در نقش یک تشکیلات فرهنگی و هنری به وقوع نپیوست؛ تلاش هایی که انجام گرفت، تنها در چندین شخصیت و از جمله کمال الملک خلاصه می شد و تمامی آنچه به عنوان میراث فرهنگی اتلاق می شد، آن بود که بین توده ی مردم و تماماً به شیوه ی سنتی ، محلی، سینه به سینه و منحصرا از استاد به شاگرد منتقل می شد.

نخستین اقدامات به شیوه ی جدید، در دوره ی معاصر، در زمان پهلوی اول به تاثیر از فرنگ انجام پذیرفت. اولین فرهنگستان در زمان کابینه فروغی تشکیل شد و فعالیت هایی در زمینه ایجاد واژه ای جدید مورد احتیاج در زبان فارسی و تبدیل بعضی لغات بیگانه و عبری به زبان فارسی انجام گردید. اولین موزه هنرهای زیبا در سال 1309 برای پیشرفت و رواج هنرهای زیبای ایران آغاز به کار نمود وهمزمان با آن ، هنرستان صنایع قدیمه نیز افتتاح شد و گروهی از هنرمندان برجسته ایرانی برای ترویج و پرورش هنرهای زیبای باستانی دعوت شدند؛ که این هنرستان در رشته های مختلف هنرهای سنتی، دستی و قدیمی ایران، خدماتی ارزنده در زنده نمودن و بازسازی این هنرهای فراموش شده انجام داد. فعالیت موزه ایران باستان نیز در سال 1315 هـ. ش آغاز شد و این موزه در بخش های مختلف (دوران پیش از تاریخ، دوران های تاریخی پیش از اسلام، دوره های اسلامی، سکه ها و مهره ها و …) فعالیت خود را شروع نمود.

این روند ادامه پیدا کرد و به مرور زمان در تمامی نقاط کشور، کتابخانه ها، فرهنگسراها، موزه ها و مکان هایی از این قبیل تاسیس شدند.

البته آنچه امروزه از یک مرکز فرهنگی ـ هنری انتظار داریم، بسیار فراتر از آن چیزی است که در چند دهه اخیر از آن انتظار می رفت. در آن زمان، مرکز فرهنگی، فضایی برای نمایش آثار خلق شده بود، ولی امروزه بسیاری از فعالیتهای جنبی از قبیل نمایشگاه های موقتی، همایش ها، پایگاه های اطلاع رسانی و … درکنار آن اضافه شده اند، چرا که جهان امروز، جهان ارتباطات است و برای آگاهی از موقعیت خود ضروری است علاوه بر شناسایی دقیق فرهنگ ملی،از سایر رخدادهای فرهنگی دنیا نیز آگاه بود. این مراکز با ارزش ترین و پر ثبات ترین عناصر زیر بنای ملی در هر کشور محسوب می شوند که بیشترین دانش های بالقوه از طریق آنها جمع آوری و ذخیره شده و سپس بازتاب می یابد.[2]

اهمیت تاسیسات فرهنگی ـ اجتماعی

رشد شهر نشینی و گذران اوقات فراغت در مناطق شهری امروزه یکی از مباحث پر اهمیت در جامعه شناسی شهری و بطور کلی علم جامعه شناسی است. اثر پذیری روابط اجتماعی و بروز ناهنجاریها در محیط های پر جمعیت و به دور از نظارت های اجتماعی از ویژگی های نقاط شهری است. افزایش آسیب های اجتماعی و فرهنگی نظیر جرم و جنایت، سرقت و خودکشی، طلاق، عقب ماندگی فرهنگی و امثال آن روابط مستقیمی با وضعیت های نهادی موجود هر جامعه دارد و محرومیت از برخی تاسیسات اجتماعی ـ فرهنگی و یا کمبود های موجود در این زمینه خود مهیا گر سوق طبقات سنی، خاصه نوجوانان و جوانان به کج رویهای اجتماعی در محیط های شهری است در این خصوص تامین مراکز گذران اوقات فراغت جهت تمامی گروههای سنی و اقشار مختلف بصوری سازنده و مفرح، مانند توسعه مراکز تفریح کودکان و نوجوانان، احداث سالنهای نمایش و سینماها، کتابخانه های عمومی در مراکز شهری و مراکز نواحی، کلوپ های تفریحات سالم، مراکز ورزشی و پارکها، شهربازی و فرهنگسراها جهت پر کردن اوقات فراغت و بیکاری جوانان و نوجوانان و افراد میانسال خانوارهای شهری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار میباشد.

ضرورت مجموعه های فرهنگی

افزایش جمعیت و رشد و توسعه شهر نشینی طی دهه آینده نیازهای جدیدی را جهت گذران اوقات فراغت و ارتقاء کیفی نیازمندیهای اجتماعی ساکنان شهر ایجاب می نماید و از اینرو با توجه به :

1. رشد اجتماعی ـ اقتصادی شهر تحت تاثیر برنامه های منطقه ای و ملی
2. رشد فرهنگی جامعه شهری تحت تاثیر روز افزون فرهنگ و آموزش و آشنایی با شیوه زندگی جدید از طریق وسائل ارتباط جمعی
3. تاثیر متقابل رفتار  اجتماعی گروه های تحصیل کرده در سایر گروههای اجتماع شهر
4. ارتقاء سطح درآمد و سهولت برخورداری از اوقات فراغت جهت گروههای مختلف اجتماعی
5. چاره جویی جامعه شهری  جهت حل معضلات آسیب های اجتماعی خاصه در بین جوانان و نوجوانان
6. توسعه وسایل ارتباط جمعی در سطح ملی، افزایش میزان چاپ نشریات و مجلات و کتب و فیلم و نوار لزوم بوجود آمدن مکانی جهت پاسخگویی موارد فوق مشهود می باشد.

اهداف کلی طرح

• ـ پاسخ به نیازهای فرهنگی ، هنری و گذران اوقات فراغت
• ـ پاسخ به نیازهای جسمانی و روانی
• ـ آشنا نمودن جوانان با ظرفیتهای ذهنی خود
• ـ سعی در تامین سلامت روان جامعه
• ـ ایجاد زمینه های اقتصادی
• ـ ارتقاء سطح آگاهی مردم منطقه
• ـ هدف عمده این مجموعه آموزش علمی و نظری ، هنرجویان علاقه مند و اشاعه و ارائه ما حصل کار خود به صورت نمایشگاهها، گردهمایی ها برای ارائه به عموم است.

اهمیت انتخاب منطقه به عنوان بستر مطالعاتی و طرح

با توجه به موارد زیر شهر یزد به عنوان محل طراحی انتخاب شد

• ـ کمبود فضاهای آموزشی و فرهنگی
• ـ تواناییهای گسترش فرهنگ و هنر
• ـ برخورداری از فرهنگ سنتی
• ـ آشنایی با جمعیت جوان و پر کردن و اوقات فراغت آنها
• ـ هنرهای بومی و محلی منطقه
• نبود مجموعه ای شامل عملکردهای مختلف در کنار هم
• ـ رشد فرهنگ کتابخوانی
• ـ آشنایی با هنرهای جدید

فرهنگ

تعریف فرهنگ : [در کتاب شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب «دکتر فلامکی»]

فرهنگ در زبان پهلوی و فارسی به معنای خرد، دانش، تربیت ، آداب ، آموختن و داشتن هر نوع آداب اجتماعی و تربیتی می باشد. فرهنگ جمع بندی تاریخی مهارت ها، عقاید، احساسات و همچنین استعدادها و تحقق آنها در مهارت های تولید و خدمات عمومی، سطح تحصیلات و نهادهای اجتماعی مشخص، تنظیم و سازماندهی زندگی اجتماعی، دستاوردهای علمی و آثار ادبی و هنری است. البته فرهنگ را نباید با دستاوردهای مادی و معنوی اشتباه کرد، بلکه نحوه استفاده از تحصیلات عمومی، سطح دانش، نقش مذهب در زندگی و نظایر آن شامل فرهنگ جامعه میباشد. فرهنگ به معنای مجموعه علوم، معارف وهنرهای یک قوم به کار رفته و به طور کلی فرهنگ یعنی از ژرفای وجود افراد ملتی یا از درون یک جامعه، دانستنی ها، نیروهای نهفته و تراوشات مستقل ذهنی و استعدادهای درونی را بیرون کشیدن

فرهنگ در معنای انتزاعی خود سه کار برد عمده پیا می کند:اول به صورت یک اسم مستقل و انتزاعی که فراگرد عام رشد فکری، معنوی و زیبایی شناسانه را می نمایاند؛ دوم آنکه کاربردی عام یا خاص پیدا می کند که معرف روش زندگی معینی است (در یک گروه، مردم دوره یا بشریت به طور کلی)؛ و سوم توصیف آثار و تجربیات فکری که به خصوص فعالیتهای هنری را هدف می گیرد. استعمال واژه ی فرهنگ در مفاهیم مجازی، در زبانهای مختلف معناهای مختلفی به این واژه داده است.

امروز بسیاری از فعالیتهای هنری را با فرهنگ مترادف می گیرندو وزارتخانه هایی در دنیا به اسم وزارت فرهنگ بر پا شده اند که بسته به مورد و کشور، فعالیتهای مختلفی را به نام فرهنگ و هنر سازمان می دهند.در ایران چنین وزارتخانه ای نخست با نام وزارت فرهنگ و هنردر سال 1343 به راه افتاد. که پس از انقلاب 57 تغییر نام داد و اکنون با نام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کار می کند.

بر اثر پژوهشهای قوم شناختی و به ویژه با راه اندازی رشته ای به نام انسان شناسی فرهنگی کاربرد این واژه چارچوب علمی روشن تری یافته است. در زبان فارسی در قیاس با زبانهای اروپایی، واژه ی فرهنگ معنای غیر مادی واضح تری دارد. وقتی می گوییم فرهنگ ترافیک، منظورمان نوع خاصی از رفتار در حوزه ی راهنمایی و رانندگی است.

یا کوب بورکهارت می گوید سه قدرت بزرگی که واقعیت هستی بشر و روند تاریخ را تعیین کرده اند عبارتند از : دین ، دولت و فرهنگ

بر اساس تعریفی دیگر فرهنگ شامل تمامی عادات یک جامعه است. یا اگر جامعه را مجموعه ی افرادی سازمان یافته بدانیم که شیوه زندگی خاصی دارند در این صورت فرهنگ یعنی همین شیوه زندگی. «تهودی باربو» درکتاب خود به نام «جامعه ، فرهنگ و شخصیت» می نویسد بیشتر تعریفهای فرهنگ برد و نکته تاکید می گذارند: نخست عناصر فرهنگ، چه به صورت عادات اجتماعی جلوه گر شوند و چه به صورت روش زندگی یک جامعه تظاهر بیابند؛ دوم اثر انگیزاننده و هنجاری این عناصر بر رفتار فرد.

در اروپای قرن نوزدهم مفهوم فرهنگ از اعتبار معنوی ویژه ای برخوردار بود اما کاربرد گسترده ی آن باعث شد که به تدریج دقت خود را از دست بدهد و ارزش علمی خاصی به دست نیاورد. با وجود این همواره کنش و جذبه ی خاصی به سوی این مفهوم مشاهده می شد. کاربردهایی چون فرهنگ سیاسی، فرهنگ فراغت، فرهنگ کار، فرهنگ شهری یا چیزهایی از این دست کار را به جایی رساند که دیگر کسی درست نداند فرهنگ به چه معناست. همین امروز هم در زبان فارسی فرهنگ را در معناهای مختلف به کار می گیرند: فرهنگ ترافیک، فرهنگ آپارتمان نشینی، فرهنگ روستایی یا فرهنگ ماشین سواری

همه ی اینها در ضمن بیانگر موقعیت خاص جامعه ای است که با مفهوم فرهنگ، بسته به حال و هوای خود، سروکار پیدا می کند.

این واقعیت را باید پذیرفت که رابطه ی فرهنگ و تمدن خود رابطه ای است پیچیده و تاثیر گذار بر یکدیگر که گاه، اگر برداشتی دیگر از این اصطلاح نشود، می توان آن را ارتباطی دیالکتیک نام نهاد. یعنی این دو تاثیر متقابل بر هم دارند و می گذارند.

برای فرهنگ و تمدن مادر فارسی از دیر باز معناها و کاربردهایی داشته ایم که در برخی موارد حتی با دریافت امروزین علوم اجتماعی جدید هماهنگی دارد. جنبه معنوی فرهنگ که در اروپا در دوره ای اهمیت داشته است باکاربرد فرهنگ در بعد معنوی در زبان فارسی همخوانی دارد.

[1] محله نما ، شماره 124، کامران افشار نادری
[2] مجله نما شماره 125 ، مهندس لیلا پهلوان زاده ، مهندس مریم مانی

• مقدمه ۱
• اهمیت موضوع ۱
• فرهنگسرا Cultural Center ۳
• پیشینه مراکز فرهنگی ۵
• اهمیت تاسیسات فرهنگی ـ اجتماعی ۷
• ضرورت مجموعه های فرهنگی ۷
• تقسیم بندی فضاهای فرهنگی شهر ۸
• الف ) فضاهای فرهنگی محله ای ۸
• ب ) فضاهای فرهنگی منطقه ای ۹
• ج ) فضاهای فرهنگی شهری ۹
• د ) فضاهای فرهنگی فرا شهری ۱۰
• مجموعه فرهنگی امام رضا (ع) ۱۱
• فاز یک : ۱۱
• فاز ۲: ۱۴
• فرهنگسرای خاوران ۱۵
• کتابخانه ۱۷
• خانه کودک و نوجوان ۱۷
• مشاوره ۱۸
• نمایش ۱۸
• انجمن های علمی فرهنگی جوانان ۱۹
• انجمن بانوان ۱۹
• ادبیات ۲۰
• خدمات علمی فرهنگی ۲۰
• موسیقی ۲۰
• فیلم ۲۱
• هنرهای تجسمی ۲۱
• خوشنویسی ۲۱
• بازار فرهنگ و هنر ۲۲
• تحلیل فرهنگسرای خاوران توسط کامران افشار نادری ۲۲
• اهداف کلی طرح ۲۷
• اهمیت انتخاب منطقه به عنوان بستر مطالعاتی و طرح ۲۷
• فرهنگ ۲۸
• تعریف فرهنگ : [در کتاب شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب «دکتر فلامکی»] ۲۸
• سیاست فرهنگی سنتی ۳۰
• لزوم ایجاد مراکز فرهنگی ۳۰
• ۱ـ خودآگاهی فرهنگی ۳۰
• ۲ـ زمینه های فرهنگی که دخالت در آنها امکان دارد ۳۲
• ۳ـ شرکت در ایجاد محیط زیست فرهنگی ۳۳
• ۴ـ شکلهای جدید فرهنگی ۳۴
• ۵ـ مفاهیم سیاست فرهنگی در ایران ۳۴
• ۶ـ گسترش فرهنگ در مورد گسترش فرهنگ باید به دو نکته اساسی توجه نمود: ۳۶
• ۷ـ استفاده از اوقات فراغت در جهت کسب فرهنگ ۳۷
• فراغت ۳۹
• اوقات فراغت ۳۹
• طبقه بندی اوقات فراغت ۳۹
• کارکردهای اوقات فراغت ۴۰
• برخی آثار ونتایج اوقات فراغت ۴۱
• برخی از آثار مثبت اوقات فراغت عبارتند از : ۴۱
• عوامل موثر در برنامه ریزی فراغت ۴۳
• نکات مورد توجه در ایجاد فضای فراغتی ۴۴
• فراغت، گردشگری و فرهنگ ۴۵
• نمونه های گوناگون وقت گذرانی ۴۵
• نظاره و تماشا ۴۶
• فعالیتهای صحنه ای ۴۸
• نگارش ۴۹
• ریشه واژه هنر ۵۰
• معنی هنر در لغتنامه دهخدا ۵۰
• فلسفه هنر ۵۱
• سیر تکاملی هنرهای اولیه ۵۲
• در بررسی یک اثر هنری چهار عامل مورد توجه قرار می گیرد: ۵۳
• آثار هنری دوره پیش از تاریخ مدیون این نظرات مستند است که: ۵۵
• کلیات هنر ۵۷
• نتیجه ۵۹
• تجزیه تحلیل انواع هنرها و ارتباط با یکدیگر ۵۹
• ۱ـ شکل : ۶۱
• ۲ـ تکرار : ۶۱
• ۳ـ تعادل : ۶۲
• ۴ـ تعادل و وحدت: ۶۲
• ۵ـ تضاد: ۶۲
• ۶ـ فرم و طرح صفحه: ۶۳
• ۷ـ اصول طرح: ۶۳
• ۸ـ بافت: ۶۳
• ۹ـ حرکت : ۶۴
• هنر، هنرمند، اجتماع ۶۴
• هنرمند ۶۵
• ارتباط هنر و زمان خلق اثر هنری ۶۷
• فضاها و زیر فضاهای مورد نیاز ۶۸
• حوزه های فعالیت مجموعه ۶۸
• آموزش عملی حوزه هنرهای تجسمی ۶۹
• آموزش عملی در حوزه هنرهای نمایشی ۶۹
• آموزش عملی در حوزه موسیقی ۶۹
• آموزشهای جانبی ۷۰
• طبقه بندی عام فضاهای اصلی و فرعی ۷۰
• فضاهای آموزشی ۷۰
• فضاهای کمک آموزشی (وابسته آموزشی) ۷۱
• فضاهای رفاهی و خدماتی ۷۱
• ضوابط طراحی در گروه فضاهای آموزشی (کلاسها ـ کارگاهها ـ استودیوهای موسیقی) ۷۱
• مشخصات فضاهای آموزشی ۷۲
• کلاسهای تئوری ، اتاقهای آتلیه وکارگاهها ۷۲
• کارگاهها ۷۳
• موسیقی ۷۳
• کلاسهای موسیقی ۷۴
• اتاق اسباب و ادوات موسیقی ۷۵
• فضای تجهیزات موسیقی ۷۵
• ضوابط طراحی در گروه فضاهای کمک آموزشی ۷۶
• کتابخانه ۷۷
• تسهیلات مطالعه انفرادی ۷۷
• مشخصات فضاهای قرائت ۷۷
• سایر ویژگیهای کتابخانه ۷۹
• مختصری درباره کتابخانه های مرجع ۸۰
• فضاهای عملکردی کتابخانه ها ۸۰
• عناصر اصلی کتابخانه ۸۲
• بخش کتب مرجع ۸۴
• کلیات ۸۵
• طول قفسه ها وفاصله بین آنها ۸۸
• تجهیزات ارائه خدمات ۹۰
• میزها ۹۰
• یادداشت برداشتن و نوشتن ۹۱
• استانداردهای سرمایش ، گرمایش، … ۹۱
• کیفیت فضاها ۹۲
• سالنهای اجتماعات ۹۳
• راهروهای سالن نمایش ۹۵
• ورودی و خروجی ها ۹۶
• پروژکسیون ۹۶
• سرویس بهداشتی ۹۷
• زوایای دید و فواصل تماشاچیان ۹۷
• زوایای تابش و فاصله پروژکتور ۹۸
• صندلی و نحوه انتظام صندلیها ۹۸
• نحوه استقرار صندلیها ۹۹
• تعداد صندلیها در یک ردیف ۹۹
• حداکثر تعداد ردیفهای بین دو راهرو عرضی ۱۰۰
• قرارگیری صندلیهای نسبت پرده ۱۰۰
• شیب کف سالن ۱۰۰
• سالن تئاتر و اجتماعات ۱۰۱
• فضاهای مورد نیاز ۱۰۱
• انواع تئاتر بر حسب ظرفیت تماشاچی ۱۰۱
• انواع تئاترها بر حسب نوع برنامه ها ۱۰۲
• نمایش فیلم ۱۰۲
• آکوستیک مناسب ۱۰۳
• ایمنی سالن ۱۰۴
• راههای فرار ۱۰۵
• طراحی صحنه ۱۰۸
• مشخصات کلی سالنهای تئاتر ۱۰۹
• انواع تئاترها بر حسب دامنه فعالیتشان ۱۰۹
• تئاتر تجربی ۱۱۰
• نمایشگاه ۱۱۱
• مشخصات فضاهای اداری ۱۱۲
• آمفی تئاتر روباز ۱۱۳
• مرکز کامپیوتر ۱۱۳
• نمازخانه ۱۱۳
• تفکیک و توزیع فضاها در طبقات ۱۱۳
• پارکینگ ۱۱۴
• ضوابط فنی و اجرایی ۱۱۵
• سازه ۱۱۵
• ویژگی سازه سالنهای نمایش ۱۱۶
• بررسی مصالح در ارتباط با سیستم های سازه سالن ۱۱۶
• ایمنی از حریق ۱۱۷
• نکات ویژه ایمنی از حریق ۱۱۷
• سایر مقررات ایمنی از حریق ۱۱۸
• تاسیسات
• گرمایش و تهویه مطبوع
• روشنایی
• فاضلاب
• آکوستیک تالارها
• کاواک : (رزوناتر)
• طراحی تالارها:
• فرم
• آکوستیک در تالار کنفرانس
• آکوستیک در تالار کنسرت
• اصول طرح تالارها (کلاس درس)
• تالار اجتماعات
• معرفی طرح
• ساختاری معماری شهر یزد
• ساختار بافت درونی شهر
• بررسی توزیع جمعیتی شهر یزد : 112
• نوجوانان و جوانان و سطوح تحصیلی 115
• منابع : 118

منابع

1. مجله آبادگران
2. معماری یزد
3. مجله صفه
4. معماری اسلامی ایران
5. ابنیه سنتی ایران , انتشارات دانشگاه تهران , دکتر وحید قبادیان
6. فضاهای ورودی در معماری سنتی , حسین سلطان زاده
7. مبانی فلسفی و روانشناختی ادراک فضا , نوشته ادوارد وینکلز , ترجمه آرش ارباب جلفایی
8. فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران , حسین سلطان زاده
9. مجله بافت تاریخی شهرها