محیط زیست و بهداشت انسان و عوامل موثر بر آن

اصول زیست شناسی

گرچه زیست شناسی برخلاف علم فیزیک که معمولا سیستم های زیست شناختی را بر حسب اشیایی که تسلیم قوانین فیزیکی تغییر ناپذیر تشریح شده با ریاضیات را توصیف نمی کند، با اینحال توسط بسیاری از اصول و مفاهیم اصلی توصیف می گردد که شامل: جامعیت، تکامل، تنوع، تسلسل، هم ایستایی و فعل و انفعالات می گردد.

جامعیت: زیست شیمی، سلول ها و کد وراثتی

واحد ها و فرایندهای رایج جامع بسیاری وجود دارد که برای گونه های مشخص حیات ضروری می باشد. بعنوان مثال تمام گونه های حیات از سلول هایی تشکیل شده اند، که در عوض، این سلول ها بر پایه یک سری زیست شیمی عمومی با زیر ساخت کربن استوارند . تمام موجودات از طریق ماده وراثتی که بر پایه نوکلئیک اسید دی ان ای استوار است از یک کد وراثتی جامع استفاده می کنند.در مبحث رشد،موضوع فرایند های جامع نیز بیان می شود ، مثلا در بیشتر موجودات چند یاخته اى قدمهای اولیه در رشد رویان مراحل ریخت شناسی مشابهی دارد و ژنهای مشابهی را شامل می شود .

تکامل : هدف اصلی زیست شناسی

یکی از اهداف اصلی و سازمانده در زیست شناسی این است که تمام حیات از طریق یک فرایند تکامل از یک خاستگاه مشترک ناشی شده است . در واقع این یکی از عللی است که موجود زیستی تشابه قابل توجهی از واحدها و فرایند هایی که در بخش قبل تشریح شد را بروز می دهد . چارلز داروین نظریه تکامل را بعنوان یک نظریه قابل دوام با برشمردن نیروی محرک آن بنا نهاد : نظریه انتخاب اصلح در طبیعت . ( الفرد راسل والاس یکی از همکاران شخص پی برنده به این مفهوم شناخته می شود ) . رانش وراثتی بعنوان یکی از شیوه های به اصطلاح ترکیب امروزی پذیرفته شده است .
تاریخچه تکاملی گونه ها که گویای خصوصیات اجزای مختلفی است که از آن ناشی شده، به همراه رابطه شجره ای اش با دیگر گونه ها ، تاریخ نژادی جانور یا گیاه نامیده می شود. دیدگاه های گوناگون زیادی در زیست شناسی اطلاعات مربوط به زیست شناسی را به وجود آورده است. این اطلاعات مقایسه های زنجیره های اسید دزوکسی ریبونوکلئیک که منجر به زیست شناسی مولکولی و ژنومیک می شود، و مقایسه های سنگواره ها با دیگر گونه های موجودات باستانی در علم فسیل شناسی را شامل می شود. زیست شناسان روابط تکاملی را با روش های مختلف سامان داده و بررسی می کنند که این شیوه ها شامل تکامل نژادی، فنتیک، و رده بندی جانداران بر حسب جد مشترک می شود. وقایع مهم در تکامل حیات، آنگونه که بتازگی زیست شناسان به آنها پی برده اند در این خط زمانی تکاملی بطور مختصر بیان شده است.

هم ایستایی: سازگار با دگرگونی
هم ایستایی خاصیت یک نظام باز برای تنظیم محیط درونی خودش است ، طوری که بوسیله چندین بار تطبیق همتراز حرکتی کنترل شده با ساز و کارهای قانونی بهم وابسته ، یک وضعیت ثابت را حفظ کند. تمام موجودات زنده ، چه تک سلولی و چه چند سلولی هم ایستایی بروز می دهند . هم استایی در سطح سلولی می تواند با حفظ یک قدرت اسیدی ثابت خود را بروز دهد ( پی اچ ) ؛ در سطح موجود زنده حیوانات خون گرم یک درجه حرارت ثابت درونی را حفظ می کنند ؛ و در سطح بوم سازگان ، مثلا وقتی که میزان دی اکسید کربن موجود در جو افزایش می یابد ، گیاهان قادر به رشد بهتری هستند و بنابراین دی اکسید کربن بیشتری از جو می زدایند. بافت ها و اندامها تیز می توانند هم ایستایی داشته باشند.

اکولوژی محیط زیست انسان

محیط زیست از آب ، هوا ، خاک، انرژی و موجودات زنده تشکیل شده است. پایه‌های شناسایی این محیط زندگی ، علوم فیزیک ، شیمی ، زیست شناسی ، ریاضی و فنی و مهندسی هستند. جمعیت دنیا تا قرن 14 میلادی تقریبا یکنواخت بود و به علت پیشرفت تکنولوژی جدید و علوم پزشکی و … جمعیت جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه ، در حال افزایش است. با تغییرات شدیدی که بشر در اکوسیستمهای محیط زیست خود فراهم می‌آورد، مشکلات بسیار زیادی را بوجود آورده است. اگر تدابیر بهداشت محیط انجام نپذیرد، طبیعی است که ادامه حیات بشر مختل خواهد شد.

آلودگی حرارتی محیط زیست

بعضی از کارخانه‌های تولید برق با توربین بخار کار می‌کنند. وقتی بخار از توربین خارج می‌شود توسط دستگاههای تقطیر ، دوباره مایع شده به توربین برگردانده می‌شود. برای سرد کردن دستگاههای تقطیر از آبهای سطحی استفاده می‌شود که پس از یک دور زدن به رودخانه و یا دریاچه برگردانده می‌شود و باعث گرم شدن آبها می‌شود که این فرآیند سبب بهم زدن شدید تعادل اکولوژی می‌گردد که آن را Thermal Pollution می‌گویند. که این آلودگی باعث کاهش اکسیژن محلول در آب شده و موجب مرگ موجودات آبزی می‌شود.

آلودگی هوا و اثرات آن

هوای تنفسی دارای مقدار معینی از گازهاست. وجود مواد زاید و آلوده کننده در هوا سبب صدمه به بهداشت انسان می‌شوند. آلوده کننده‌های هوا را از نظر فیزیولوژیک می‌توان به خفه کننده‌ها ، مواد آلرژی‌زا ، سموم دستگاههای بدن ، مواد بیحس کننده و مواد سرطانزا تقسیم بندی کرد. آلوده کننده‌های بیولوژیکی شامل آلرژنتها و میکروارگانیسمها است. اثرات آلودگی هوا ممکن است از یک ناراحتی ساده تا به مخاطره انداختن جان اشخاص متغیر باشد.

باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های کارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.

تعریف بهداشت

بهداشت مجموعه‌ای از علوم مختلف است و بطور کلی منظور از آن، انجام کارهایی برای جلوگیری از ابتلا مردم به بیماری و رسیدن به سلامتی است. تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) از بهداشت به صورت زیر است: بهداشت علم و هنر پیشگیری از بیماریها و طولانی کردن عمر و ارتقا سطح آن است.

آموزش بهداشت بهداشت محیط تشخیص بیماریها پیشگیری علیه بیماریها عفونی ایجاد یک سیستم اجتماعی که هر فرد بتواند از حق طبیعی خود برخوردار باشد.

با فراهم آوردن این امکانات سلامتی مردم تامین می‌شود. البته امروزه دامنه بهداشت عمومی توسعه یافته است و تامین سلامتی سالخوردگان، مادران، تغذیه، جامعه، نوتوانی، آلودگی هوا و آلودگی صوتی جز وظایف بهداشت قلمداد شده است. در علوم تجربی عوامل در شرایط یکسان نتیجه یکسان بدست می‌دهند، یعنی از ترکیب دو اتم هیدروژن با یک اتم اکسیژن، آب بدست می‌آید. اما باید توجه داشت که در مورد یک امر بهداشتی مثل واکسیناسیون، تنها جنبه علمی قضیه کافی نیست. زیرا یک برنامه بهداشتی موفق لزوما در منطقه و فرهنگ دیگر موفق نمی‌باشد، چون جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی، روانی و … نیز موثرند. پس بهداشت هنر است.

هدف دیگر بهداشت، طولانی کردن عمر انسان است. عوامل مختلفی بر طول عمر اثر دارند و از آن جمله رفاه اقتصادی، آرامش فکری، خدمات پزشکی، تغذیه، حقوق بشر، آموزش، ارتباط مردم با دوست و با همدیگر، آزادی و روابط دولت و ملت است. باید توجه داشت باشیم که امروزه اصطلاحات متفاوتی از نظر ظاهر برای بهداشت مطرح است. مثل بهداشت جامعه، جامعه‌شناسی بهداشت، پزشکی اجتماعی، پزشکی جامعه نگر و … که در واقع همگی مترادف بهداشت عمومی هستند. باید گفت مفهوم تمام این عناوین یکی است، ولی طرز نگرش آنها با هم متفاوت است، چون نیازهای جوامع باهم تفاوت دارد.

بعد سومی هم مطرح است و آن این که باید آینده افراد را برای پرورش استعدادها در نظر بگیریم که مترادف با هدفهای حیاتی‌اند و منظور از هدفهای حیاتی این است که انسان چنان تکامل کند که خلیفه‌الله روی زمین باشد. زمانی این امر محقق می‌شود که فرد از نظر فیزیولوژیکی، روانی و عاطفی و بعد فلسفی و … در سطح عالی باشد و آن سلامتی در موازات اهداف حیات است، چرا که ما هر قدر امکانات بیشتری را بتوانیم ایجاد کنیم، برای تبدیل استعدادهای بالقوه به بالفعل در راستای سلامتی مردم قدم برداشته‌ایم.

تعاریف بهداشت روانی

تعریف سازمان بهداشت جهانی

سازمان بهداشت جهانی ، بهداشت روانی را اینگونه تعریف می‌کند: “بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش‌های روانی و جسمی ، بهداشت به معنای نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست.”

تعریف انجمن بهداشت روانی کانادا

انجمن بهداشت روانی کانادا در یک دید جامع بهداشت روانی را در سه قسمت “نگرش‌های مربوط به خود ، نگرش‌های مربوط به دیگران و نگرش‌های مربو به زندگی” تعریف می‌کند. از نظر این انجمن بهداشت روانی یعنی : “توانایی سازگاری با دیدگاههای خود ، دیگران و رویارویی با مشکلات روزمره زندگی.”

عوامل موثر بر بهداشت روانی

بهداشت روانی افراد متاثر از عوامل متعددی است، اگر چه این عوامل به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار می‌گیرند ولی در واقع این موضو ع چند وجهی متاثر از یکدیگر است. بدین معنی که افراد به علت شرایط محیطی یا عوامل فردی تعادل و آرامش روحی شان دچار تغییراتی می‌شود و هر چه شدت این عوامل زیادتر باشد، تاثیر و تهدیدش بیشتر خواهد بود. عواملی همچون : “عدم برآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانه های جمعی و… از عمده ترین تاثیرگذاران بر بهداشت روانی هستند.

اثرات بعضی عوامل فیزیکی بر بهداشت انسان

اثرات فیزیکی محیط بر انسان ، تحت عناوین مختلف مثل نور ، اشعه مادون قرمز ، اشعه فرابنفش ، حرارت ، سرما ، گرما ، اشعه‌های یونساز و ارتعاش آب و هوا بررسی می‌شوند. این عوامل نه تنها از نظر محیط کار موثر هستند بلکه نشان دهنده بهترین حد و همچنین قابل تحمل برای فعالیتهای انسان می‌باشند.

• اصول زیست شناسی 1
• جامعیت: زیست شیمی، سلول ها و کد وراثتی 1
• تکامل : هدف اصلی زیست شناسی 2
• هم ایستایی: سازگار با دگرگونی 3
• اکولوژی محیط زیست انسان 4
• آلودگی حرارتی محیط زیست 4
• مواد زاید جامد و اثرات آن بر محیط زیست 5
• آلودگی هوا و اثرات آن 5
• عوامل آلوده کننده هوا 6
• مواد آلوده کننده هوا 6
• هوای آلوده چیست؟ 7
• CFC ها چه موادی هستند؟ 8
• تهدید اکوسیستم‌ها 8
• راهیابی مواد شیمیایی به محیط زیست 8
• مواد سمی در پلاستیک‌ها 9
• آلودگی هوا و باران اسیدی 9
• باران اسیدی چیست؟ 9
• پیامدهای باران اسیدی 10
• آب 11
• آلودگی آب (Water Pollution) و خطرهای آن 12
• سختی آب و بیماریهای قلبی – عروقی 12
• تعریف بهداشت 13
• روشهای مختلف استفاده از بهداشت عمومی 15
• از طریق مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها : 16
• از طریق بیمه 16
• از طریق طب خصوصی 17
• تعاریف بهداشت روانی 21
• تعریف سازمان بهداشت جهانی 21
• تعریف انجمن بهداشت روانی کانادا 21
• عوامل موثر بربهداشت روانی 22
• ابعاد بهداشت روانی 22
• پیشگیری نوع اول (Primary Prevention) 23
• پیشگیری نوع دوم (Secondary Prevention) 23
• پیشگیری نوع سوم 23
• بهداشت از دیدگاه اسلام 24
• اثرات بعضی عوامل فیزیکی بر بهداشت انسان 25
• آلودگیهای بیولوژیکی آب 25
• تاریخچه تغذیه 26
• فساد غذا 30
• عوامل فساد 30
• انواع غذاهایی که بیشتر باعث مسمومیت می شوند 30
• برای جلوگیری از آلودگی شیر رعایت نکات زیر لازم است 32
• رژیم غذایی مناسب در ماه رمضان 33
• مثال هایی از انتخاب های غذایی در هنگام سحر 34
• افطار 35
• توصیه های تغذیه ای 36
• تاریخچه علم ویروس شناسی 39
• علت اهمیت ویروسها 40
• میزبان ویروسها 41
• اندازه ویروسها 41
• منشا تکاملی ویروسها 42
• واکسیناسیون یا ایمن‌سازی فعال 43
• رابطه بین نوع واکسن با ایمنی حاصل 44