نقش رسانه های جمعی و تاثیر آن بر فرهنگ جامعه و افکار عمومی

موضوع تحقیق عبارت است از بررسی رسانه های جمعی و تاثیر آن بر فرهنگ جامعه است . در ابتدا به توضیح و مورد نظر پرداخته و بیان علل و چگونگی انتخاب موضوع و کلماتی که باید در آن به توضیحی خاص خواسته پرداخته شده است و همچنین فرضیه های این تحقیق را بیان نموده و هدف از ضرورت انتخاب این موضوع را بیان نموده ایم و همچنین محدودیتهای این تحقیق را نیز بر شمرده ایم . در فصل دوم این تحقیق به تاریخچه ی این تحقیق و از اوایل پیدایش و ضرورت نیاز به وسایل ارتباط جمعی پرداخته ام و سپس به ادبیات موضوع را توصیف توضیح داده ام و همچنین ویژگی رسانه های جمعی و توضیحات موارد دیگر را به آن پرداخته و تا مورد کوری برای کسی باقی نماند و در فصل سوم این تحقیق به تعریف فرضیه های خود را بیان کرده و توضیح داده ایم و جامعه آماری و نمونه گیری را تعریف و موارد آن را بیان کرده و توضیح داده ام و جامعه آماری و نمونه گیری این تحقیق را نیز بیان کرده ام . و انواع روش تحقیق را به طور مختصر توضیح داده ام و همچنین به جمع آوری اطلاعات و انواع جمع آوری اطلاعات را بیان و توضیح کافی برای آن مبذول داشته ام . و همچنین پرسشنامه ی این تحقیق را نیز تهیه و در پیوست آن قرار داده ام . در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل فرضیه ها پرداخته و همچنین به جدول فراوانی و به رسم نمودار ( ستونی) هسپتوگرام و دایره ای آن را کشیده و در فصل پنجم به نتیجه گیری فرضیه ها پرداخته و راه حل ها و پیشنهاد های ارائه شده است و در پایان منابع و ماخذ را مشخص کرده ام .

رسانه ها یکی از وسایل ارتباطی جمعی هستند که در این تحقیق منظور از رسانه ها « وسایل ارتباطی جمعی» رادیو، تلویزیون و مطبوعات هستند . رسانه های همگانی مانند مطبوعات، رادیو، تلویزیون و سینما و امثال آنها است و همچنین فرآیند ارتباط همگانی در حال افزایش است امروزه پژوهش های پیرامون نظام ارتباطی را به عنوان یکی از ارگانهای مهم اجتماعی که با دیگر نظام های موجود در جامعه روابط و مبادلات متقابلی دارد و به نیازهای گوناگون جامعه انسانی پاسخ می دهد . از آنجا که نیازهای بشر گوناگون است و پیچیدگی های جامعه انسانی روز افزون می باشد نقش وسایل ارتباطی اشکال و جنبه های مختلفی به خود می گیرد . بنابراین نظام ارتباطی در معنای عام پدیده ای است جهانی که در همه جا وجود دارد و به نیازهایی پاسخ می دهد که برای تمامی افراد مشترک است . و در واقع جامعه انسانی نمی تواند بدون نظام ارتباطی به حیات خود ادامه دهد در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری تحت بررسی و مطالعه دقیق و منظم قرار گرفته اند و این مطالعات و تحقیقات گسترده حکایت از اهمیت رسانه های همگانی به عنوان نهاد مهم اجتماعی می باشد . یکی از تاثیرات رسانه ها، تاثیرات فرهنگی آن بر جامعه می باشد امروزه عمده ترین نقش وسایل ارتباط جمعی بر عهده دارند عبارت اند از فرهنگ سازی، آموزش، اطلاع رسانی و ایجاد مشارکت است به گفته ی س . پ اسکات اولین سردبیر روزنامه گاردین می گوید : امور مقدس اند و تفاسیر آزاد است و او برای مطبوعات به عنوان یکی از وسایل ارتباط جمعی دو نقش کارکرد بیان می کند 1) اطلاع رسانی  2) بیان عقاید ولی مهمترین نقش رسانه ها فرهنگ سازی یک جامعه را بر دوش می کشد و می تواند حتی فرهنگ های مختلف را تغییر و باعث رشد فرهنگ جدید در جامعه شود معرفت عامی که از تجارب شخصی حاصل می شود جوهر اصلی تعریف عام رسانه است . رسانه ها دارای ابعاد مختلفی است که مارشال مک یوهان وسایل ارتباطی را از نظر حرارتی به دو دسته تقسیم می کند ( عکس، رادیو، سینما) را یک وسیله ارتباطی گرم می داند که لوهان معتقد است این وسایل ارتباطی تنها در امتداد یکی از حواس آدمی هستند و توصیف و تشریح زیادی را در بر دارند یعنی با حجم زیادی داده های همراه از نظر بیان مقصود کامل هستند حال آنکه وسایل ارتباطی سرد( خط تصویری، تلفن، تلویزیون) کمتر به تشریح و توصیف می پردازند و مشارکت زیادی را می طلبد و همچنین رسانه ها یکی از انواع وسایل آموزشی اند که نقش مهمی را در آموزش ایفا می کنند و مخاطبان بسیاری را به خود جذب می کند و از روش های گوناگون افراد جامعه را آموزش می دهند بسیاری از افراد رسانه ها را به عنوان ابزار فرهنگی می دانند زیرا فرهنگی می دانند زیرا از بطن جامعه بر می خیزد و تاثیر فرهنگی که رسانه ها بر مخاطب می گذارند را می توان فرهنگ جمعی نامید و تعریفی که از فرهنگ ارائه می شود آن باورها و ارزشهای حاکم بر جامعه است و همچنین رسانه ها نماد فرهنگ و تمدن یک کشور هستند و تحت تاثیر حکومتند یعنی بر اساس باورها و ارزشهای جامعه عمل می کنند و رعایت کننده هنجارهای جامعه هستند .

فرضیه های تحقیق:

1. رابطه ی معناداری بین عملکرد رسانه های جمعی و بهبود افکار عمومی وجود دارد.
2. رابطه ی معناداری بین رسانه های جمعی و بالا رفتن فرهنگ جامعه وجود دارد .
3. رابطه ی معناداری بین رسانه های جمعی و بالا رفتن سطح آموزش وجود دارد.
4. رابطه ی معناداری بین رسانه های جمعی و گذراندن اوقات فراغت وجود دارد.
5. رابطه معناداری بین عملکرد ضعف رسانه های جمعی و پایین بودن سطح فرهنگی وجود دارد .

اهداف تحقیق:

در این تحقیق می کوشیم به شناسایی رسانه ها بپردازیم و تعریفی از فرهنگ ارائه دهیم و همچنین جوامع مختلف را از لحاظ فرهنگی شناخته شود و نقش رسانه و تاثیر گذاری آن بر فرهنگ جوامع و آموزش ها و اطلاعاتی که یک رسانه به جوامع می دهد بررسی شود و همچنین چگونه می توان فرهنگ یک جامعه را از طریق رسانه ارتقاء داد و روش فرهنگ سازی رسانه ای را بررسی کرد .

راهکارهایی جهت کمبود اطلاعات فرهنگی در رسانه ها ارائه شود و اینکه تا چه حد رسانه ها می توانند بر نحوه انتقال فرهنگ تاثیر گذار باشند .

ضرورت تحقیق:

همانطور که می دانیم فرهنگ یکی از عوامل پیشرفت جوامع است و کشوری که سطح فرهنگ پایینی داشته باشد الزاماً در موارد مختلف اقتصادی و اجتماعی و غیره هم پیشرفت نخواهد کرد و یکی از عواملی که تاثیر بسزایی در آموزش فرهنگی ارتقاء فرهنگ دارد رسانه ها هستند که باعث اوج یا سقوط فرهنگ در جامعه ای می شوند و همین طور دیده می شود که بسیاری از کشورها در فقر بسیار فرهنگی به سر می برند دو در برخی کشورها رسانه ها جامعه خود را هدایت می کنند . پس ضرورتی که رابطه ی بین فرهنگ جامعه و رسانه وجود دارد و همچنین راهکارهای مختلفی که رسانه می تواند در بهبود این مسئله ارائه دهد بررسی شود و تاثیر فرهنگ بر رسانه و بالعکس و تاثیر مخاطبان بر رسانه و بالعکس و تمامی مواردی که می توان آنها را در ارتقاء یا رکود فرهنگی یک جامعه جای داد بررسی کرد تا بتوان به وسیله این تحقیق نقش رسانه بر فرهنگ سازی را یادآوری و راه حل هایی را بتوان ارائه کرد

تعریف اصطلاحات و واژه ها:

فرهنگ Culture فرهنگ به معنای دانش، ادب، علم و معرفت تعلیم و تربیت آثار علمی و ادبی یک قوم یا علت و نیز به معنی فرهنگ لغت نیز هست .

فرهنگ جمعی Mass Culture

جوامع توده وار: Masssocity از نظریه های * و رامت است که وابستگی های متمایل نهادهای مقتدر جامعه و رسانه های عمومی و یکپارچگی آنها را بیان می کند .

افکار عمومی Public opinion داشتن نظرات مشترک در یک جمع و گروه کثیری از مردم و جامعه را افکار عمومی گویند .

برجسته سازی : Sharpening به معنای بزرگ جلوه دادن بیش از حد یک چیز یا موضوع  است .

پیام :Massaye  پیام معنی و مفهومی است که از طرف شخصی به شخص دیگر می فرستند تا معنی مورد نظر در ذهن او تجلی یابد و همان پیغام یا پیام در ذهن افراد است

جهانی شدن : مارشال مک لوهان: دهکده جهانی تغییر فرهنگ و از بین رفتن مرزها توسط رسانه های جمعی

تبلیغ جمعی Mass Propaganda                     Masspripagandda

تاریخچه تحقیق

موضوع ارتباط از یونان باستان تا قرن هجدهم ، بیشتر از لحاظ ذهنی و محتوایی مطرح بوده است و اندیشمندان اجتماعی همواره ترغیب را معادل ارتباط می دانستند با پیدایی انقلاب صنعتی و آغاز عصر روشنگری علمی و ادبی در اروپا مسئله ارتباطات، بیشتر به قلمرو سیاسی اجتماعی گام نهاد و به طور مستقیم به امور روزمره حیات اجتماعی پیوند خورد و به عنوان یک پدیده عینی ، مورد توجه قرار گرفت . با پیچیدگی جامعه بشری و گسترش تکنولوژی، توجه به شیوه انتشار و کانالهای پخش اندیشه های انسان اهمیت فراینده ای یافت و موضوع ارتباطات ، ابعاد تازه تری به خود گرفت . گروههای اجتماعی برای کسب امتیازات بیشتر بر سر تصرف ابزار های پخش پیام با یکدیگر به ستیزه پرداختند و در میان مطبوعات به عنوان مهمترین کانال پخش عمومی، سرچشمه اختلافات اجتماعی و یکی از عوامل انسجام جامعه و همبستگی میان فرد و جامعه و حل و فصل تنشها و کشمکش های میان گروههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.

در دهه های 1930 و 1940 متغیر های جدیدی در حوزه ارتباطات کشف شد که بیشتر جنبه روانشناختی داشت از نیمه های قرن بیستم پژوهشهای مربوط به ارتباطات اجتماعی در پرتو کوششهای ثمر بخش اندیشمندانی چون پل ( ازارسفلد، کورت لوین، هارولدلامول، کارل ها ولند ، کارل دویچ و ….) به ثمره نشست . پژوهش در حوزه ارتباطات اجتماعی جنبه تجربی به خود گرفت و موضوعات جدیدی بر اساس متغیر های روانشناختی و جامعه شناختی مطرح شد که از میان آنها به چهار موضوع عمده می توان اشاره کرد .

1. موضوع تبلیغات و تاثیر آن بر روند شکل گیری افکار عمومی که در فاصله میان دو جنگ جهانی ، توسط اندیشمندانی نظیر لوملی، لی ولی، و تونیس، وبلومن استاک و … مورد توجه قرار گرفت آنچه در این پژوهش جلب توجه می کرد و وحشت همگان را برانگیخته بود ، شعار های ترقی خواهانه و مردم پسندی بود که یکی از عوامل موفقیت لنین در شوروی ، هیتلر در آلمان و موسولینی در ایتالیا محسوب می شد … در این پژوهشها، تحلیلهای جالبی از ترغیب سیاسی » و چگونگی انجام آن و همچنین ، مقالات توصیفی بیشماری با شرح جزئیات پیرامون تبلیغات سیاسی و اثر بخش آنها انتشار یافت .
2. پژوهش پیرامون رفتار رای دهندگان در انتخابات و تاثیر رسانه های جمعی بر رفتار گیرندگان پیام . نخستین جامعه شناسانی که در این زمینه به پژوهش پرداختند عبارتند از : پل لازارسفلد و برلسون و همچنین کامپ بل، میلر، کانورس، واستوکن نتایج پژوهشهای گرانقدر این افراد که زمینه های پژوهش علمی منظم را در ارتباطات فراهم آورد.
3. مطالعات پیرامون تاثیر ارتباطات سیاسی در سطح ملی و بین المللی ، نظیر مطالعات کارل لویچ و پیروانش درباره شالوده ملی گرایی بر اساس اطلاعات و ارتباطات و نیز مطالعه ( اسول ولیتر، پیرامون سخنرانیهای سیاسی و تحلیل محتوای آنهاست .
4. مطالعات سنتی پژوهشگران و نیز روزنامه نگاران پیرامون مسائلی نظیر « مطبوعات»، « دولت» ، « افکار عمومی» و « روابط میان آنها» یکی از نخستین پژوهشگران و در عین حال روزنامه نگارانی که در این زمینه نظریات قابل توجهی عرضه کرده است .

یکی از عملکرد های رسانه ها از زمان نقالان تا عصر کتابهای دست نویس ، پیش از اختراعات چاپ تا عصر تلویزیون، فرایند القاء ، تقویت ارزشها، باورها، سنتها و معیارهای رفتاری بوده است پژوهش در این زمینه تا جنگ جهانی اول به طور جدی صورت نگرفته است ، اما همزمان با رشد پرشتاب وسایل ارتباط جمعی در اواسط قرن 20 بیستم ضرورتی  روزافزون برای آگاهی بیشتر در زمینه فرآیندها و تاثیر این وسایل پدید آمد .

نتیجه گیری

بی گمان انقلاب ارتباطات و گسترش داد و ستد جوامع مختلف حوزه های گوناگون سیاسی – اقتصادی دو نوع پویش را به ارمغان آورد نخست حرکت در راستای جهانی شدن و تک قطبی شدن جهان و سلطه فرهنگی است که در مجموع خطری برای هویت فرهنگی و آسیبی برای فرهنگ جهانی محسوب می شود دوم پویش برای ایجاد داد و ستد در میان فرهنگ ها مبتنی بر احترام متقابل ، تحکیم شخصیت و هویت ملی در میان ملل گوناگون است برای تامین این هدف لازم است که فرهنگ تهدید شده حفاظت کرد، ارتباط در سطح محلی را توسعه داده استقرار سیاستهای فرهنگهای ملی که هویت و خلاقیت فرهنگی را تقویت نماید و رسانه ها را مشغول این وظایف سازد که باید موکداً مورد توجه باشند این سیاست ها باید در حالی که آگاهی از فرهنگ های دیگر را افزایش دهند . در عین حال حاوی خط و مشی هایی برای تامین توسعه و فرهنگ های ملی باشند زیرا فرهنگ هر ملت در ارتباط با دیگر فرهنگ هاست که هویت خویش را تعالی می بخشد و واقعیت های موجود نیز آن را تایید می نمایند با وجود جهان کنونی بر خلاف انتظار به سوی یک نظام چند قطبی به پیش می رود .

زیرا پویش های محلی از نیاز مردم به فرهنگ های بومی ، عادت و هنجارهای قومی آنها سرچشمه گرفته و پدیده ای جدا ناپذیر از زندگی آنها است .

پیشنهادات و نظرات اصلاحی:

البته نمی توان پیشنهادات کامل و جامعی ارائه داد به دلیل اینکه تحقیق من آنچنان وسیع نبوده است . امروزه رسانه های گروهی از روزنه ها و باریک راهنمای چشم و گوش اندیشه انسان به جای زندگی اجتماعی و خصوصی افراد این جامعه تاثیر گذار و آگاهی بخش یافته اند . در درون خانواده و تمام حریم خصوصی و عمومی مردم حضور دارند و تاثیر گذارند پس رسانه ها باید نقش خود را در فرهنگ و جامعه و در بین خانواده ها خوب ارائه دهند و اگر رسانه ها با هم همفکر و همراه باشند و در راستای همدیگر گام بردارند نقش خود را به خوبی ایفا می کنند .

فصل یک : کلیات تحقیق

• موضوع تحقیق
• تعریف موضوع
• فرضیه این تحقیق
• اهداف تحقیق
• تعریف واژه

فصل دوم

• تاریخچه تحقیق
• چکیده ی تحقیق

فصل سوم : روش تحقیق

• تعریف فرضیه
• تعریف جامعه آماری
• نمونه گیری این تحقیق
• روش تحقیق و انواع آن

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل پنجم : نتیجه گیری

• پیشنهادات و نظرات اصلاحی
• منابع و ماخذ

منابع

1. صنایع فرهنگی ( یونسکو) – ترجمه مهرداد وحدتی – انتشارات موسسه پژوهشی – نگاه معاصر
2. کتاب سروش- مجموعه مقالات و 2) رسانه ها و فرهنگ – انتشارات سروش
3. تلویزیون در خانواده و جامعه نو – نوشته انریک ملون – مارتینز ترجمه جمشید ارجمند – انتشارات سروش
4. رسانه و ثبات سیاسی- تالیف جمعی از نویسندگان – انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی
5. درآمدی بر حقوق ارتباط جمعی ( مطبوعات، ماهواره، اینترنت) انتشارات ققنوس – مولف محمد حسن بردبار
6. جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی تالیف ژان کازنو
7. جامعه شناس و افکار سنجی در رسانه های جمعی تالیف سید علی میر سعید قاضی – حامد اسماعیلی از انتشارات آن
8. کتاب مبانی ارتباط جمعی از دکتر سید محمد دادگران