تاثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر

در این تحقیق آزمون مصور ناکامی روزنزوایگ کودکان بر روی دویست دانش آموز دختر و پسر کلاس های چهارم و پنجم مقطع ابتدایی اجرا گردید تا تصویر عوامل ناکام کننده بر جنس آزمودنی ها و نوع عکس العملهای پرخاشگرانه آنان مشخص گردد .

عامل ناکام کننده عبارت بود از محرومیت ساختن دانش آموزان گروه آزمایشی از شرکت در مسابقه ورزشی که قرار آن قبل از اجرای آزمون گذاشته شده بود .

روش نمونه گیری تصادفی و طرح تحقیق ، طرح پس آزمون باگروه کنترل بود دانش آموزان به چهار گروه تقسیم شدند .دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل و برای هر گروه پنجاه نفر در نظر گرفته شد .

فرض بر این بود که عامل ناکام  کننده در پسران ودختران دانش آموز عکس العملهای متفاوتی را هم از لحاظ نوع وهم از لحاظ جهت پرخاشگری موجب می شود .

-یافته های نهایی پژوهش نشان داد که عوامل ناکام کننده در پسران گروه آزمایشی موجب بروز عکس العمل های پرخاشگرانه بیرونی در جهت دفاع از خود شده در حالی که پسران گروه کنترل عکس العمل پرخاشگرانه را در جهت بقای نیاز نشان داد .

عوامل ناکام کننده در دختران گوره آزمایشی عکس العمل پرخاشگرانه درونی را درجهت تسلط و بقای مانع موجب گردید . در شرایطی که دختران گروه کنترل عکس العمل نا پرخاشگرانه را در همان جهت نشان دادند .

مقدمه

« به نام آنکه هر چه هست و نیست همه در گه قدرت اوست »

دلم می خواست دنیا رنگ دیگر بود ، خدا با بنده هایش مهربانتر بود ، وز آن بیچاره مردم یاد می فرمود ، دلم می خواست خدا از بارگاه خویش ، زنجیر گران می آویخت ، تا بیچاره گان خدای را در پای آن دیوار ، به درد خویش آگاه می ساختند ، مگو این آرزو خام است ، مگو روح بشر همواره سرگردان و ناکام است اگر این آسمان درهم نمی ریزد ، و گر این کهکشان از هم نمی پاشد ، بیا تا ما :

فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم    زشادی گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم «باباطاهر »

علاقه وافر به کودکان توجه به دنیای زیبا و شگرف آنان ، اهمیت به خواسته ها و آرزوها و هدف هایشان و همچنین موانع و مشکلاتی که سد راه این خواسته ها بوده و باعث می گردد برخی از این فرشته های مهربان خشم آلود وعصیانگر و برخی غمناک ، گوشه گیر و در خود فرو رفته باشند ، افزون بر آن ، عدم آگاهی والدین و مربیان درباره علل این تغییرات رفتاری در کودکان و چگونگی مقابله و برخورد با آنان برای برطرف نمودن و کاهش این چنین رفتارهایی ، همه و همه ، محقق را بر آن داشت تا به تحقیق در زمینه « بررسی تاثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر ( مقطع ابتدایی ) بپردازد . تا شاید به این طریق بتوان گام کوچکی درجهت شناخت برخی از عوامل برانگیزنده رفتارهای پرخاشگرانه و ارائه راه حل ها و توصیه هایی د راین رابطه به والدین و مربیان ، بر داشت و راه را برای تحقیقات وسیع تر در آینده هموار نمود ».

مسلم است که انجام این تحقیقات راهنمایی اندیشمندان و صاحبنظران و محققین گرامی را می طلبد که با بیان نقطه نظرهای عالمانه خود ، کاستی ها را جبران نموده و معایب را برطرف نمایند . امید است محقق را در پیمودن ره بی انتهای علم راهبر باشید . « انشاءالله»

طرح مسئله

موضوع این تحقیق :

« بررسی تاثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »

بنابراين با طرح سوالات زیر مسئله این تحقیق را مطرح می سازیم :

1. آیا ناکامی در پرخاشگری تاثیر دارد ؟
2. آیا تاثیر ناکامی در پرخاشگری دختران و پسران دانش آموز یکسان است ؟
3. دختران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
4. پسران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
5. آیا عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز ، در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
6. آیا عکس العمل های پرخاشگرانه پسران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟

هدف تحقیق

هدف این تحقیق دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی می باشد ، بنابراین با توجه به این هدف دو جنبه ، اهداف تحقیق مطرح می شود :

1. جنبه بنیادی : بررسی دیدگاه روانکاری و بخصوص نظریه زیگموند فروید در مورد ناکامی به عنوان عامل برانگیزنده پرخاشگری است . « ناکام ماندن تلاشهای فرد برای دستیابی به هدف موجب پیدایش سائق پرخاشگری شده  و این نیز به نوبه خود رفتاری را  برای صدمه زدن به فرد به شی موجد ناکامی بر می انگیزد و بروز پرخاشگری باعث کاهش این سائق شده و در پاسخ به ناکامی پرخاشگری یک پاسخ غالب است .» (هلیگارد ، اتکینسون 1985).
2. جنبه کاربردی : بررسی پرخاشگری دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی و ناکامی بعنوان علتی برای آن که بدین منظور ، آزمون مصّور ناکامی روزتر وایگ در کودکان مقطع ابتدایی بکار می رود . ارائه راهبردها و توصیه هایی به اولیاء دانش آموزان در زمینه برخی  از علل رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان و چگونگی مقابله و برخورد با آنها به منظور اصلاح رفتار آنان در جهت تخفیف رفتارهای پرخاشگرانه .

فرضیه تحقیق

با توجه به اینکه : ناکامی به عنوان یکی از عوامل برانگیزنده پرخاشگری ، موجب عکس العمل های پرخاشگرانه متفاوت در بین دختران و پسران دانش آموز مقطع ابتدایی می شود . چند فرضیه به ترتیب زیر مورد بررسی قرار می گیرد :

• عوامل ناکام کننده در دختران دانش آ‎موز مقطع ابتدایی ، باعث بروز عکس العملهای پرخاشگرانه درونی می شود .
• عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز مقطع ابتدایی در جهت تسلط و بقای مانع است .
• عوامل ناکام کننده در پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، باعث بروز عکس العمل های پرخاشگرانه بیرونی می شود .
• عکس العمل های پرخاشگرانه در پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، در جهت دفاع از خود می باشد .

تعریف عملیاتی متغیرها و اصطلاحات :

ناکامی [1]: حالتی است که موجود زنده – جاندار در مواقع برخورد با موانع کم و بیش عبور ناپذیر دارا می باشد موانعی که درونی و بیرونی هستند و سّد راه ارضای نیازها می شوند « لاگاش »

• هنگامی که راه دستیابی به یک هدف خواستنی بسته می شود یا دستیابی به آ‎ن به تاخیر می افتد ناکامی روی می دهد ، سدهای گوناگونی چه درونی و برونی بر سر راه کوشش های فرد برای دستیابی به هدف قرار می گیرد ، در محیط فیزیکی سدهایی وجود دارد مانند راهبندان خیابانها ، صفهای طولانی برای خرید از فروشگاهها ، خشکسالیهای که محصولات کشاورزی را از بین می برد و سرو صدا که راه بر تمرکز فکر را می بندد ، سدهای محیط اجتماعی به صورت محدودیتهای است که مردم به آدمی تحمیل می کنند ، از امر ونهی پدر و مادر گرفته تامسائل گسترده تر تبعیض نژادی یا جنسیتی ، همه در زمره همین محدودیت هاست .
• گاه چیزی که مانع دستیابی آدمی به هدف و خشنود شدن وی می شود از کم و کاستیهای خودش سرچشمه می گیرد ، معلولیت های جسمانی ، نداشتن برخی از توانایی ها و یا خویشتن داری ناکامی نیز ممکن است آدمی را از رسیدن به هدف باز دارند و اگر کسی هدفهایی برای خود انتخاب کند که فراتر از تواناییهای او باشد ، متحملاً دچار ناکامی خواهد شد .
• به طور کلی ناکامی چیزی است بیشتر از یک محدودیت و یا باز داشتن ساده از کاری که مورد درخواست است . در کودک ناکامی عکس العملی است به امتناع محیط از آنچه که از او خواسته است و به آن ارزشی شخصی و واقعی داده است و در بزرگسال عکس العمل فرد است در مقابل حقی که برای خود قائل است و از آن محروم شده است ، توضیحات فوق روشن می سازد که رابطه معینی میان مکانیسم درونی ناکامی و آنچه که در فرد به ویژه کودک در موقعیت های شکست زندگی عادی اتفاق می افتد ،وجود دارد «هسنارد[2] 1975 و لافن[3] 1969»
• عوامل ناکام کننده می تواند غایب یا حاضر باشد ،عوامل حاضر می تواند فعال یا غیر فعال باشد و در هر یک از دو حال یا درونی است یا بیرونی است .
• مفهوم ناکامی در نظریه و آزمون روز نزوایگ [4]با سه مفهوم «فشار روانی[5] » «مانع[6] » و «نیاز[7] »در آمیخته و مربوط است :

الف ) « فشار روانی » موقعیتی است که مانع برآورده شدن نیاز فرد است ، دو نوع فشار روانی وجود دارد : فعال و غیر فعال ، که هر کدام از این نوع فشار های روانی ، درونی یا بیرونی هستند .

1. فشار روانی فعال درونی : تعارض های است که در روانکاری بررسی شده و در نتیجه برخورد دو نیاز با کشش مساوی حاصل می شود .
2. فشار روانی فعال بیرونی : عملا مانع دستیابی فرد به هدف می شود ، مانند پلیسی که راه را بسته باشد .
3. فشار روانی غیر فعال درونی : ناتوانی فرد را نشان می دهد ، آنطور که در روانشناسی آدلر مطرح است فرد در مقابل مانع احساس کهتری می کند .
4. فشار روانی غیر فعال بیرونی : فرد وسیله برای عبور از مانع را ندارد مانند در بسته و نبودن کیلد برای باز کردن آ‎ن .

ب) نیاز: روز نزدیک اصطلاح « نیاز» را در مفهوم وسیعی به کار می برد و آن را به دو دسته تقسیم می کند :

1. نیازهای ارگانیسم به دفاع : این نیازها برای حفظ ارگانیسم در ضایعات و بهم خوردن و مشوش شدن ساخت و کنش های ارگانیم به کار می رود .
2. نیازهایی که در زندگی روزانه پیش می آید : مثل نیاز به مورد تایید قرار گرفتن ، آزاد بودن و ..

ج) مانع : کرامر [8](1985) می گوید : مفهوم « مانع » به معنی عوامل باز دارنده واقعیت دادن به ناکامی ، به اندازه مفهوم ناکامی اهمیت دارد .

مانع هر دو نوع درونی و بیرونی است ،

1. مانع درونی : مثلا اگر کشش حاصل از « نهاد [9]» با « من برتر[10] » د رتعارض قرار گیرد مانع درونی در برابر ارضاء برخی از نیازها بوجود می آورد .
2. مانع بیرونی : طبیعتا شخصی و فردی است ، زیرا برای آنکه یک محرک به صورت نمودی از مانع جلوه کند بایستی آن محرک بوسیله فرد مشخص ، انتخاب و به عنوان مانع تفسیر شود ، بدین ترتیب محرک خارجی بهانه ای است که اورگانیم پیش گرفته است تا خود را در شرایط ناکامی قرار دهد . فرد به تعبیر و تفسیر عوامل عینی دنیای خارج می پردازد و به آن عوامل صفات نامطبوع نسبت می دهد ، کیفیت موانع بیرونی نسبی است و وابسته به جریانهای « درونی » فرد است و تابع برونفکنی های از دنیای شخصی هر فرد است که تحت تاثیر زندگی اجتماعی حاصل می شود ، چنان است که گویی مانع هر چه باشد درونی است .

و با توجه به آنچه در مورد ناکامی ، مانع ، نیاز، استرس گفته شد ، می توان به نتایج زیر رسید :

• الف – ناکامی عکس العملی است در برابر امتناعی که  در پذیرفته شدن ارزشها خواه به وسیله عوامل درونی و خواه به وسیله عوامل بیرونی ، در فرد بروز می کند .
• ب – مانع ، خواه درونی ، خواه بیرونی باشد ، عامل امتناعی است که فرد به آن ارزش داده است .
• ج- نیاز همان ارزشی است که از طرف فرد به عوامل داخلی یا خارجی نسبت داده شده است .
• د- استرس نحوه هستی داشتن فرد است در حضور عوامل امتناعی ارزش داده شده و بیرونی ویا درونی .

پرخاشگری [11]:

• از عوامل انفعالی وجود انسان به هر گونه ای نهفته است که هنگام بروز در پرده ای از پوشش های دفاعی پیچیده شده است و به صورت بخشی از نیروی آمده برای عمل و فعالیت ظاهر می گردد .
• پرخاشگری معمولا به رفتار ی اطلاق می شود که قصد از آن صدمه رساندن ( جسمانی یا زبانی ) به فرد دیگری یا نابود کردن امکانات مادی آ‎نها است . واژه اصلی در این تعریف قصد است ، یعنی اگر شخصی تصادفاً پای کسی را لگد کند و فوراً عذر خواهی کند ، احتمال نمی رود که بر چسب رفتار پرخاشگرانه بر آن زده شود ، ولی اگر همین عمل با قصد و نیت آزار رساندن همراه باشد ، مسلما موجب عصبانیت خواهد شد . وبا وجود این حتی اعمال عمدی پرخاشگرانه ممکن است هدفی غیر از صدمه رساندن داشته باشد . مثل قدرت ، ثروت ، مقام ، و غیره… در پرخاشگری وسیله ای ، هدف بدست آوردن پاداش است نه صدمه زدن به دیگران مثل جنگیدن برای دفاع ازخود ، حمله به فرد دیگر هنگام دستبرد ، و از این قبیل .
• رفتار پرخاشگرانه در کودکان : پرخاشگری را می توان یک حالت گذرا ویک بخش از رشد و تحول فرد دانست . روانکاوی برای اولین بار به پرخاشگری به صورت یک پدیده قابل بررسی توجه کرد . استفاده از اصطلاحاتی مانند « نیروی پرخاش [12]» « نیروی تخریب[13] » و بالاخره « نیروی مرگ[14] » درهمین راستا بوده است . فروید درنظریه های اول خود ، این نیروها را مقابل یکدیگر قرار می داد ، مثلا از نیروی حفظ حیات و نیروی جنسی نام می برد ، اما بعدها میان « نیروهای من » [15] . و نیروی های جنسی تفاوت قائل شد .

نیروی مرگ گرایش بنیادی موجودات زنده به انحلال اورگانیسم خود را نشان می دهد . بدین ترتیب ، نیروههای مرگ و زندگی در چهار چوب نیروههای متضاد قرار می  گیرند .

ملانی کلاین [16]به تبعیت از آبراهام [17] نیاز به گاز گرفتن و با دهان پاره کردن را در کودکان واجد اهمیت می داند به ویژه در مرحله دهانی ، : وقتی کودک از مکیدن شیر در پستان مادر ناکام می شود ،

دچار اوهام پرخاشگرانه می گردد و می خواهد مادر را دندان بکند و پاره کند و پستان را گاز می گیرد .

یافته های اصلی و نتیجه گیری :

نتایجی که از محاسبات بدست آمد ، نشان داد که اکثریت پاسخهای آزمودنیها در زمینه های زیر می باشد:

• الف ) عکس العملهای پرخاشگرانه در گروه آزمایشی پسران ( بدون متغیر مستقل ) پرخاشگری بیرونی در جهت بقای نیاز است . (تابلوی 2 ص 87)
• ب ) عکس العملهای پرخاشگرانه در گروه کنترل پسران ( بدون متغیر مستقل ) پرخاشگری بیرونی در جهت بقای نیاز است ( تابلوی 2 ص 87)
• ج) عکس العملهای پرخاشگرانه در گروه آزمایشی دختران ( با متغیر مستقل ) پرخاشگری درونی در جهت تسلط  و بقای مانع است (تابلوی 2 ص 87)
• د) ج) عکس العملهای پرخاشگرانه در گروه آزمایشی دختران ( با متغیر مستقل ) پرخاشگری درونی در جهت تسلط  و بقای مانع است (تابلوی 2 ص 87)
• و) عامل ناکامی ( در دو موقعیت آزمایشی و کنترل ) در دو گروه آزمودنی ( دختر و پسر ) در جهت عکس العمل های پرخاشگرانه بیرونی و درونی تاثیر دارد . (تابلوی 3 ص 87)
• ه ) جنسیت آزمودنی ها ، با عامل ناکامی ( در دو موقعیت ) در جهت عکس العمل های پرخاشگرانه درونی و بیرونی تاثیر دارد (تابلوی 3 ص 87)
• ی ) تعامل این عوامل ( جنسیت آزمودنی ها ، عوامل ناکام کننده ) در عکس العملهای پرخاشگرانه درونی تاثیر داشته و در عکس العملهای پرخاشگرانه بیرونی تاثیر نداشته است ( تابلوی 3 ص 87)

پاسخ به پرسشهای مطرح شده :

1. نتایج تحقیق نشان داد که احتمالا ناکامی ( عامل ناکام کننده در گروه های آزمایشی ) در عکس العملهای پرخاشگرانه تاثیر دارد .
2. تاثیر عامل ناکام کننده در دختران و پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، احتمالا یکسان نیست و عامل ناکام در پسران باعث بروز عکس العمل پرخاشگرانه بیرونی درجهت دفاع از خود می شود و درحالیکه همین عامل در دختران باعث بروز عکس العمل پرخاشگرانه درونی در جهت تسلط و بقای مانع می باشد .
3. زمانیکه عامل ناکامی ( متغیر مستقل ) وجود نداشته باشد ، پسران دانش آْموز مقطع ابتدایی عکس العملهای پرخاشگرانه بیرونی را نشان میدهند ولی این عکس العمل ها در جهت بقای نیاز است . درحالیکه در دختران دانش آموز ان همین مقطع ، در این شرایط عکس العمل نا پرخاشگرانه در جهت تسلط و بقای مانع را نشان دادند .
4. احتمالا عامل ناکامی در پسران فقط در زمینه نوع پرخاشگری تاثیر داشته است و در رابطه با جهت عکس العملهای پرخاشگرانه تاثیر نداشته است .

نتیجه گیری کلی :

بر اساس نتایج تحقیق بعمل ‎آمده میتوان گفت : احتمال متغیر مستقل ، در دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی تاثیر چندانی نداشته است ، چون عکس العملهای پرخاشگرانه پسران  گروه آزمایشی و گروه کنترل مشابه بوده است ولی متغیر مستقل در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی تاثیر داشته و عکس العملهای پرخاشگرانه آنها ( در گروه آزمایشی و گروه  کنترل ) متفاوت بود .

محدودیتها :

به این دلیل که در رابطه با آزمون مصور ناکامی روزنزوایگ کودکان ، تحقیقات کمی صورت گرفته اطلاعات زیادی در این زمینه وجود ندارد در واقع این آزمون فقط برای جامعه ایرانی ترجمه شده و هنوز هنجاریابی نشده است . همین امر باعث بوجود آمدن مشکلات زیادی در نحوه اجرای این آزمون می گردد.

برخی از تصاویر این آزمون برای دانش آموزان مقطع ابتدایی مفهوم نداشته و اصلا متوجه منظور تصویر نمی شوند ، چون با ناکامیهای که آنها در زندگی روزانه با آن روبهرو هستند مطابقت ندارد ، مثل تصاویر : (هفت ، ده ، سیزده، چهارده ، هفده ، و بیست و چهار )در مورد تصویر شماره دوازده اکثریت آزمودنیهای گروه نمونه ، معنی کلمه « اراده » را نمی دانستند واین مسائل و مشکلات آزمونگر را مجبور به توضیحات بیشتری در رابطه با تصاویر می نمود .

با وجودی که طبق گفته های روزنزوایگ ، این آزمون بر روی سنین سه تا سیزده سال قابل اجرا است ، اما نتایج اجرای آ‎زمون آزمایشی ( قبل از اجرای آزمون اصلی ) بر روی دانش آموزان کلاسهای اول ، دوم ، سوم مقطع ابتدایی (سنین هفت تا نه سال ) نشان داد که این گروه قادر نیستند مفاهیم تصاویر را درک کرده و به تمام تصاویر آزمون پاسخگو باشند . به همین دلیل برای اجرای آزمون اصلی گروه نمونه از دانش آموزان کلاسهای چهارم و پنجم مقطع ابتدایی انتخاب شد.

همچنین اجرای آزمون به صورت گروهی مشکلات  زیادی را در رابطه با کنترل متغیرهای محیط ( صدا ، مزاحمت و..)  ثبت واکنشهای آزمونها هنگام پاسخ دهی به تصاویر و شیوه های تجزیه وتحلیل نتایج آزمون و … در پی داشته است .

پیشنهادات :

چون این آزمون نتایج مفیدی در زمینه تاثیر ناکامی در بروز عکس العمل های پرخاشگرانه مختلف و همچنین شناخت رفتارهای بیمارگونه ، بدست می دهد و همچنین مشخص می کند ، افراد وقتی در برابر موقعیتهای قرار میگیرند که موانعی در رسیدن به خواسته و نیازهای آنها وجود دارد ، چه واکنشهای از خود نشان خواهند داد ، در واقع با مشخص شدن این عکس العملها میتوان در جهت بالا بردن تحمل و گذشت افراد در برابر عوامل ناکام کننده و حتی تقلیل عکس العملهای پرخاشگرانه به طرق مختلف بالا بردن شناخت و آگاهی والدین و اولیاء مدارس در مورد برخورد با دانش آموزان و در نظر گرفتن عواقب ، احساسات خاصه ها ، امیال ، نیازها …

و اجازه بیان این خاصه ها و رعایت عدالت و انصاف .. در زمینه های کاربردی آموزش خانواده مشاور کودکان مشاور خانواده – روانشناسی کودک  سایر زمینه ها اقدام نمود .

[15] نیروی من در نتیجه یگانگی بخشی از نیروی پرخاش یا نیروی زندگی حاصل می شود .

فصل اول ۱

• (الف ) مقدمه ۱
• (ب)طرح مسئله ۲
• موضوع این تحقیق : ۲
• (پ) هدف تحقیق ۳
• (ت ) فرضیه تحقیق ۴
• (ج) تعریف عملیاتی متغیرها و اصطلاحات : ۴
• پرخاشگری : ۸
• پرخاشگری در حیوانات : ۱۲
• داده های فیزیولوژی درباره پرخاشگری : ۱۳
• دیدگاههای مختلف در مورد پرخاشگری : ۱۵
• نتیجه : ۱۶
• انواع عکس العملهای پرخاشگرانه: ۱۷

فصل دوم : ۱۹

• ادبیات مربوط به تحقیق ۱۹
• پیشینه تحقیق ۱۹
• تحلیلی از تحقیق های پیشین ۱۹
• الف ) تحقیقات در زمینه پرخاشگری ۱۹
• ب) تحقیقات در زمینه ناکامی : ۳۰
• ج) تحقیقات در زمینه آزمون روزنزوایگ : ۳۳
• الف ) تحقیقات در زمینه پرخاشگری : ۳۶
• ب ) تحقیقات در زمینه ناکامی : ۵۱
• علل پیدایش ناکامی : ۵۲
• واکنشهای ناشی از ناکامی : ۵۴
• تدابیر موثر برای تحمل ناکامی : ۵۸
• ج) تحقیق در رابطه با آزمون روزنزوایگ : ۵۸

فصل سوم ۶۰

• روش تحقیق ۶۰
• جامعه : ۶۰
• نمونه و نمونه گیری : ۶۰
• ۳-طرح تحقیق : ۶۱
• ۴-متغیرها ۶۲

فصل چهار

• انواع پرخاشگری طبق تابلوی روزنزوایگ : ۶۷
• ثبات بیرونی پرخاش ( E) ۷۱
• ثبات درونی پرخاش (I) ۷۱
• ثبات در ناپرخاشگری (M) ۷۲
• تنبیه به سرزنش بیرونی ( E) ۷۲
• عامل ( E)معرف نوعی از تغیرات عامل( E است . ۷۲
• تنبیه و سرزنش درونی (I) ۷۳
• عامل (I)معرف نوعی از تغییرات عامل (I)است ۷۳
• بدون تنبیه و سرزنش (M) ۷۳
• مقاومت بیرونی (e) ۷۴
• مقاومت درونی (I) ۷۴
• بدون مقاومت (m) ۷۴
• شیوه و مفهوم اساسی تجزیه و تحلیل آزمون روزنزوایگ : ۷۴
• ۶-روشهای آماری : ۷۹
• کد یابی برای پاسخها : ۷۹
• محاسبه G.C.R تطابق با گروه : ۷۹
• محاسبه نیمرخ ها : ۸۰
• محاسبه انگاره ها : ( انگاره کلی کلاسیک ) ۸۱
• محاسبه گرایشها : ۸۱

فصل پنج ۸۳

• « خلاصه و نتیجه گیری » ۸۳
• بیان مجدد مساله : ۸۳
• توصیف روشهای بکار رفته : ۸۳
• یافته های اصلی و نتیجه گیری : ۸۴
• نتیجه گیری کلی : ۸۶
• الف ) محدودیتها : ۸۷
• پیشنهادات : ۸۸
• منابع ۹۱

منابع

کتاب ها:

1. اتکینسون ریتال و اتکینسون ریچارد بس ، هیلگارد ، ارنست . ر ( 1985) در زمینه روانشناسی جلد اول ترجمه گروهی انتشارات رشد – چاپ دوم 1367 فصول (10،11) صفحات 590-560
2. اتکینسون ریتال و اتکینسون ریچارد بس ، و هیلگارد ارنست ر(1985) در زمینه روانشناسی جلد اول ترجمه گروهی انتشارات رشد – چاپ دوم 1367 فصول(14) صفحات (133-137)
3. ارونسون الیور (1972) روانشناسی اجتماعی – ترجمه شکرکن حسین – انتشارات رشد – و چاپ سوم( 1366)فصل پنجم صفحات (190-160)
4. ادوارد – ج – مورثی – انگیزش هیجان – ترجمه براهنی محمد تقی – انتشارات چهر- صفحات (126-125)
5. بست ، جان (1977) – روششهای تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری – ترجمه : شریفی حسن پاشا و طالقانی ، نرگس انتشارات رشد – چاپ دوم (1367) فصول (10،2،1)
6. براهنی محمد تقی و همکاران – واژه نامه روانشناسی و زمینه های وابسته – چاپ فرهنگ معاصر
7. دبس ، موریس – مراحل تربیت ترجمه کاردان علی محمد انتشارات دانشگاه تهران صفحات 170 – 47
8. خدیوی زند محمد مهدی – پرخاشگری و ناکامی – انتشارات تربیت چاپ اول 1374
9. دلاور علی – روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی – انتشارات ویرایش چاپ سوم 1376
10. دلخوشنواز هاشم – روانشناسی شخصیت کودک نشر اروند چاپ دوم 1370 صفحه 240
11. کازنو ژان 1972 – جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی – ترجمه : ساروخانی باقر – محسنی منوچهر – انتشارات اطلاعات چاپ پنجم فصل سوم صفحات 95 – 71
12. کی نیا مهدی ، مبانی جرم شناسی جلد اول صفحه 218 و جلد دوم صفحه 924
13. گنجی – حمزه – روانشناسی تفاوت های فرد – انتشارات بعثت 1369 صفحات 210 – 209
14. لافون روبرت 1970 – ریشه های روانی رفتار کودکان – ترجمه سروری محمد حسین چاپ اول 1370
15. منصور محمود – شخصیت – انتشارات دانشگاه تهران 1375 چاپ سوم فصل اول

پایان نامه ها:

1. اسلامی حیدر و سالاری علی – بررسی عوامل موثر در پرخاشگری دانش آموز راهنمایی پسرانه شهر یزد وزارت آموزش و پرورش یزد 1370 –شماره مدرک (20401) شماره کامپیوتری (101278)
2. بخشی گلناز – بررسی میزان افسرده گی در پرخاشگری کودکان شاهد – دانشکده روانپزشکی و علوم تجربی دانشگاه تهران 1371 – شماره مدرک 11-شماره کامپیوتری (025286)
3. حبیبی امیر هوشنگ – بررسی عوامل موثر در پرخاشگری بین نوجوانان پسر دبیرستانهای شهرستان زنجان اداره آموزش و پرورش استان زنجان 1371 – 1372 شماره مدرک (14573) شماره کامپیوتری (095644)
4. سبحانی رحیم – بررسی خصوصیات شخصیتی نوجوانان پرخاشگر و ساخت خانوادگی آنها در استان لرستان آموزش و پرورش استان لرستان 75 – 1374 – شماره مدرک (14573) شماره کامپیوتری (151360)
5. کاهنی سیما – بررسی تاثیر طلاق والدین بر بروز رفتارهای نابهنجار نوجوانان شهرستان بیرجند – دانشکده علوم پزشکی ( پرستاری و مامایی ) شهید بهشتی 1372 – شماره مدرک (19209) شماره کامپیوتری (024670)
6. فرمهینی فراهانی محمد تقی – پرخاشگری کودکان و ارتباط آن با ساخت خانواده – دانشگاه تربیت مدرس 65-1364 – شماره مدرک (08880) شماره کامپیوتری (090017)
7. مرادی علیرضا بررسی – خصوصیات شخصیتی نوجوانان پرخاشگر و ساخت خانواده های آنها در میان دانش آموزان مدارس راهنمایی تهران – دانشگاه تربیت مدرس 1365- شماره مدرک (5557) شماره کامپیوتری (027499)
8. محسنی کهنه شهری ابراهیم – علل روانی و اجتماعی پرخاشگری کودکان و نوجوانان دانشگاه ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تبریز 1350 – شماره مدرک (00950)شماره کامپیوتری (0004909
9. میر منصوری رحیم – بررسی صفات شخصیتی ورزشکاران مرد رشته های انفرادی و گروهی و مقایسه آنها با یکدیگر دانشگاه تربیت مدرس 1373- شماره مدرک (19275) – شماره کامپیوتری (024666)
10. مجد آبادی فراهانی زهره – بررسی تحولی مسند کنترل و رابطه آن با پرخاشگری – دانشگاه تربیت مدرس 1375 – شماره مدرک (06759)- شماره کامپیوتری (130610)
11. هراتی زاده ، صبغت الله – رضازاده محمدعلی – بررسی رابطه بین تنبیه بدنی با پرخاشگری ، افسردگی و افت تحصیلی دانش آموزان مدارس راهنمایی فردوس – آموزش و پرورش استان خراسان 1371 شماره مدرک (21802)- شماره کامپیوتری (102567)

مقاله ها:

1. احمدی ، علی اصغر – پرخاشگری – تربیت دوره هفتم شماره 5 بهمن 1370 صفحات 40-36 شماره مدرک (02623)
2. اخوان علیزاده ، الهه – علل پرخاشگری کودکان – تربیت دوره دهم شماره 7 فروردین 1374 صفحات 18-16 شماره مدرک (08933)
3. ایمانی ، محسن – ناکامی و شیوه های برخورد با آن ( قسمت یک ) – تربیت دوره ششم شماره 9 خرداد 1370 صفحات 18-16 شماره مدرک (02597)
4. ایمانی ،محسن – ناکامی و شیوه های برخورد با آن ( قسمت دوم ) تربیت دوره ششم شماره (10) تابستان 1370 صفحات 18-16 شماره مدرک (02597)
5. ایمانی ،محسن – ناکامی و شیوه های برخورد با آن( قسمت سوم ) – تربیت دوره هفتم شماره یک مهر 1370 صفحات 39 – 37 شماره مدرک (03940)
6. شمالی ، شروین – پدیدآیی تفاوت جنسی در پرخاشگری قسمت اول – تربیت دوره دهم شماره یک مهر 1373 صفحات 53-50 شماره مدرک (08897)
7. شمالی ، شروین – پدیدآیی تفاوت جنسی در پرخاشگری قسمت دوم – تربیت دوره دهم شماره دو آبان 1373 – صفحات 38-35 –شماره مدرک (08903)
8. غیاثی فرشته – خشم پرخاشگری در کودکان و نوجوانان – پیوند شماره 171 دی 1372 صفحات 63-56 شماره مدرک (07896)
9. فرغاز ، شهربانو ،- ناکامی و شیوه های مواجهه با آن – تربیت دوره هشتم شماره 5 بهمن 1371 صفحات 29 –25 شماره مدرک (03980)
10. چرا کودکان پرخاشگری می کنند ؟ روزنامه همشهری سال دوم شماره (519) صفحات 12-11 (1372)