پژوهشی در اساطیر ایرانی

اسطوره همان واژه ای است که در زبان فرنگی به دو شکل Story (قصه ) و History  (تاریخ )دیده می شود از این جا می توان دریافت که در مورد اسطوره دو نوع تلقی وجود دارد از طرفی آن را افسانه و دروغ و از طرف دیگر حقیقت و تاریخ می دانند .مطالب تاریخی و مذهبی و واقعی با گذشت ایام ظاهر افسانه یافته است . پس اسطوره بیانی است که ژرف ساخت آن حقیقت و تاریخ (در نبرد مردمان باستان ) و رو ساخت آن افسانه باشد.اساطیر در مواجهه با حقیقت تبدیل به تاریخ می شوند و امروزه وجه راستین بسیاری از اساطیر قدیم معلوم شده است.چنان که اسطوره نابودی جزیره آتلانتیس که در آثار افلاطون آمده است در دهه پنجاه قرن حاظر تبدیل به تاریخ و حقیقت شده گاهی اوقات اسطوره همان مذاهب منسوخ ملل قدیم است که امروزه دیگر کسی به صورت خودآگاه به آنها توجهی ندارد اما تحمیل به صورت ناخودآگاه در بسیاری از رفتارها و پندارهای ما موثر است در زبان یونانی قدیم به هر داستان بدون شاخ و برگ میتوس Mitos می گفتند و به راست و دروغ بودن آن توجهی نداشتند. اما امروز   Myth به داستانی گفته می شود که چهارچوب نظام اسطوره شناسی یا علم الاساطیر یا Mythology  قرار داشته باشد و مواد مجموعه متجانسی از داستانهای قدیمی موروثی است که زمانی در اعتقاد گروهی از مردم جنبه حقیقت داشت می توان گفت که نظام اساطیری مذهبی است که امروزه کسی بدان باور ندارد.اصطلاح اسطوره توسعاً به آن دسته از داستانها درباره امور مافوق طبیعی که محصول جعل نویسندگان است نیز اطلاق می شود.مثلاً افلاطون داستانهای اساطیری یی را برای بیان تفکرات فلسفی خود جعل کرده علاوه بر این اصطلاح اسطوره را در مورد سفسطه و اغفال و در مورد داستانهای تخیلی از قبیل آثار فاکنر نیز به کار می برند.اسطوره به زمان ازلی بر می گردد و می گوید که خدایان در ازل چه کرده اند .چگونه جهان را ساخته اند،چگونه با نیروهای شر جنگیده اند چگونه  قدرت خدایی را بر هستی مسلط کرده اند و بعد از زندگی و حوادث جالب ایشان می گوید به نظر الیاده اسطوره عبارت است از روایتی مقدس که به خویشتن

شناسی انسان متدین شکل می بخشد و بدین روی بعدی دینی در دریافت اسطوره ای وجود دارد که آنرا به چیزی جز بصیرت دینی نمی توان تعبیر کرد اسطوره تاریخی مقدس را روایت می کند یعنی واقعه ای ازلی که در آغاز زمان انجام یافته است .اسطوره همواره نقلی از آفرینش است و اصطلاحی کلی است که در برگیرنده باورهای مقدس انسان در مرحله ی خاصی از تصورات اجتماعی است.

که در عصر جوامع به اصطلاح ابتدایی شکل می گیرد و باور داشت مقدس همگان می گردد .زمان حال یعنی زمانی میان زمانهای آغازین و پسین اعصار تاریخی زندگی بشر معمولاً در محدوده ی اسطوره قرار نمی گیرد بلکه در پهنه ی حماسه وارد می شود .در حماسه به مسائل ازلی نمی رسیم .البته به زمانهای بسیار قدیم می رسیم.حماسه راجع به هزارها سال پیش صحبت می کند اما درباره ی زمان ازلی یا ابتدای زمان و جهان چیزی نمی گوید یعنی در حماسه به ازل نمی رسیم شخصیتهایش هم خدایان نیستند بلکه شاهان و پهلوانان هستند البته اسطوره و حماسه خویش کاری مشترک هم دارند .مثلاً هردوشان نظامهای اجتماعی آن عصر را به می شناساند اسطوره ها قصه هایی هستند که منشا تاریخی نامعمولی دارند،برای اقوام اولیه اساطیر اساس باورها و اعتقادات مذهبی به شمار می رفت و انسان به وسیله آنها پدیده های هستی و طبیعی را تغییر می کرد ؛ اما با پیشرفت دانش ،اسطوره جنبه ی اعتقادی خود را از دست داد و تنها به صورت قصه باقی ماند واژه ی اسطوره در زبان فارسی و ام واژه ای است برگرفته از زبان عربی «الاسطوره » و «الاساطیر»و در زبان عرب به معنای روایت و حدیثی است که اصلی ندارد این واژه ی عربی خود وام واژه ای است از اصل یونانی Historia  به معنی استفسار ،تحقیق،اطلاع،شرح و تاریخ در زبان عربی اساطیر جمع شده است.

اسطوره ها

اسطوره های ایرانی ،قصه ها و داستانهای کهن هستند که موجوداتی خارق العاده یا ماوراءطبیعی را شامل می شوند.این اسطوره ها که از گذشته ی افسانه های ایران بر جای مانده اند دیدگاههای جامعه ای را منعکس می کنند که در آغاز به آن تعلق داشته اند دیدگاههای این مردم نسبت به رویارویی خیر و شر،اعمال خدایان و دلاوریهای قهرمانان و موجودات افسانه ای .اسطوره ها در فرهنگ ایرانی نقش مهمی ایفا می کنند.هزاره ی دوم قبل از میلاد معمولاً عصر مهاجرت بشمار می آید زیرا پیدا شدن نوع جدیدی از سفال در ایران غربی که شبیه به اشیاء ساخته شده در شمال غربی ایران در دوره های پیشرفته است از ورود مردمانی حکایت می کند این سفالها که رنگ آنها از خاکستری روشن تا سیاه است متعلق به حدود سال 1400 قبل از میلاد است.این سفالها ظروف خاکستری اولیه یا آهن یک نامیده شده است و این نام دوم نشان دهنده ی آغاز عصر آهن در آن ناحیه است .اولین قبیله ی ایرانی مادها بودند که تاریخ آن به قرن 9 قبل از میلاد بر می گردد.مادها تهدید جدی برای قوم آشور بودند آنها با بابلیها متحد شدند و در سال 612 قبل از میلاد آشور را از میان بر داشتند.

خدایان و آفرینش های دنیای ایران باستان

در اوستا خدایان و قهرمانان و موجودات افسانه ای غالباً در بخشی موسوم به یشت ها آمده اند.مجموعه ی دعاها که نیایش نامیده می شود و شامل باور های اولیه زردشتی است نیز آموزنده است.از جمله ی این دعاها می توان آتش نیایش یا دعا برای آتش را نام برد.وندیراد به آفرینش اهورا مزدا سرور دانا که بعدها به اهریمن مشهور شد می پردازد.

« خـدایـان »

اهورامزدا و انگیزه ی مینیو

اهورامزدا ،سرور دانا ،خدای غایی،خیر مطلق و خرد و معرفت،آفریننده ی خورشید،ستارگان ،روشنایی و تاریکی،انسانها و حیوانات و تمامی فعالیتهای فکری و جسمی است او مخالف بدی ها و رنح ها ست و در مقابل او انگیزه مینیو(اهریمن)قرار دارد که روح شر است و همواره سعی می کند دنیا و حقیقت را ویران کند و به انسانها و حیوانات آسیب برساند.اهورامزدا تجسم خیر مطلق است و انگره مامن همه ی دیوان است و از مهمترین این دیوان می توان به ایشمه دیو خشم و غضب هیولایی دارای سه سر،شش چشم و سه پوزه که بدنش پر از چلپاسه و عقرب است اشاره کرد که در پایان جنگ هم شکست می خورد.

اردوی سور آناهیتا

ایزد بانوی همه ی آبهای روی زمین و سرچشمه ی اقیانوس کیهانی است او بر گردونه ا ی سوار است که چهار اسب آن را می کشند .بادــ باران ــ ابر ــ تگرگ .وی سرچشمه ی زندگی و تصفیه کننده ی شیر مادر ها است .آبان یشت به او اختصاص داده شده است و نزول او بر زمین آفریده ی اهورا فرود آمده و این چنین گفت اردوی سور ناهید:هنگامی که زردشت از تو می پرسد آیین پرستیدن اوو چگونه است ایزدبانو پاسخ می دهد:ای ستایش مرا بستای .مراسم مرا بجای آر.از هنگام بر آمدن خورشید تا به وقت فرو رفتن آن در اوستا همه ی به یکسان  آناهیتا را می ستانید به درگاه او دعا می کنند و قربانیانی به حضورش تقدبم می دارند.

میترا

معروفترین خداست و دلیلش گسترش و محبوبیت میترائیسم در امپراطوری روم است.او ناظربر انسانها و اعمال توافق ها و قراردادها ی آنهاست او انسانها را به راه راست هدایت می کند در ایران و هند به خدای خورشید شناخته شده .یکی از مهمترین وظایف میترا حفاظت از اقبال شاهانه است فقط فرمانروایان مشروع ایرانی دارای اقبال بو دند و اگر شاهی منحرف می شد این اقبال او را ترک می کرد.

ویو

خدای باد به صورت جنگجویی تصویر شده است که با زوبین تیز و سلاح های زرین خود ارواح شرور را دنبال می کند تا از آفریده های خوب اهورا مزدا حمایت کند.

تیشتر ریه

خدای باران در قالب ستاره ی شعرا ی میانی یا ککب اکبر تجسم پیدا می کند دشمنان او جادوگران هستند وی با بیانی زنده و جاندار به مثابه خدایی تصویر شده که از چشمه ی همه ی آبها بر می خیزد و آبها را در میان کشور ها تقسیم می کند و هنگامی که دیو قحطی در آستانه ی پیروزی قرار می گیرد تشتر از دریای فراخکرت می گریزد و از این که مردم او را بدرستی پرستش نمی کنند شکوه می کند.چهارمین ماه تقویم ایرانی بنام همین خداست با کمی تغییر(تیر).

آتر

آتر یا آتش فرزند اهورامزدا سرور بزرگ است مردم می بایست گوشت را به عنوان قربانی به آتش تقدیم کنند و در همان حال دسته ای از گیاه مقدس بر سم را در دست داشته باشند هر خانه ای می بایست محلی برای قربانی کردن داشته باشد و نیایش گزاران در مقابل آن بتوانند بگویند:

ای آتش ،فرزند اهورامزدا تو شایسته آن هستی که برایت قربانی و به در گاهت نیایش کنند که قربانی و ستایش مردم را در خانه آنها بپذیری.

هومه(هوم)

خدایی است که تندرستی و قوت می دهد و به محصولات و بندگان برکت ارزانی می دارد هوم نام گیاهی است که توانایی شفابخشی دارد و از جنس افدرا است شیره اش قدرت های ماوراءالطبیعی اعطا می کند و تاثیر مسمومیت زدایی دارد.

«آفرینش جهان»

ایرانیان باستان عقیده داشتند آسمان نخستین بخش از جهان بوده که آفریده شد.آسمان در اصل به صورت یک پیوسته تهی گرد توصیف شده است که از صخره سخت ساخته شده و از زیر و بالای زمین می گذرد.بعد آب و زمین ساخته شده بعد گیاهان و حیوانات .انسانها ششمین مخلوق و آتش آفرین آفریده بوده.

دیوان موجودات افسانه ای و پهلوانان

در دنیای ایران باستان دو نوع نیروی شر متداول بوده ؛آنهایی که مستقیماً بر پیکر انسانها حمله می کردند و آنهایی که در اطراف انسانها پرسه می زدند و در انتظار فرصتی بودند تا به آنها و دام ها و محصولاتشان زیان برسانند.

موجودات شر یاتو نامیده می شدند اینها ساحران و جادوگران بودند و ریشه در اصطلاح دوا دارد به معنی خدای دروغین.گروهی شرور مونث نیز بودند که پئیریکا نامیده می شدند.(فارسی آن پری و انگلیسی آن فیری)است که شبها فعالیت داشتند.پریان با شکل های مختلف ظاهر می شدند مثلاً موش یا ستارگان دنباله دار گاهی آنقدر زیبا می شدند که انسان را اغوا می کردند و به آنان زیان می رساندند و در سنت بعدی ایران غالباً زیبایی آنها ستایش می شد.

«موجودات افسانه ای»

پرنده افسانه ای به نام سیمرغ است یک باز بزرگ که اهمیت ویژه دارد بر فراز درخت(همه تخم)لانه دلرد و با بر هم زدن بالهای خود بذرها را به اطراف می پراکند.او به جوجه هایش شیر می دهد و در شاهنامه فردوسی با یک پرنده ی افسانه ای مشابه بر می خوریم که قدرت ما وراءالطبیعی دارد ودر داستان زال و سپهرش نقش مهمی ایفا می کند این درخت در میان دریای فراخکرت قرا ردارد یک ماهی به نام کر از آن نگاهداری می کند.قورباغه سعی می کند ریشه های این درخت را بجود .موجود افسانه ای دیگر به نا م فرپاک است سفید دارای شاخی زرین سه پا شش چشم و نه پوزه است و همه موجودات پلید را در دریا از بین می برد.بجز سیمرغ کرشپتر تیز پروازی است که گفته های پیامبر زردشت را می پراکند و دیگر جغد است که دیوان شرور را دور می کند به نام اشوزشت  پرنده ای دیگر چمروش است که وظیفه میهن پرستانه او بر چیدن غیر ایرانیان است .چند نوع اژدها هم داریم :اژی سرور سبز و زردشاخدار که اسبان و ادیان را می خورد .کندربزرین پاشنه که دریای فراخکرت را هراسان می کند و سناویزک جوان که قصد دارد ارواح خیر و شر را به کشیدن گردونه خود وادار کند.یک پرنده بد نهاد به نام کمک همراه با سایر موجودات افسانه ای زیان بخش با انسانها دشمنی می کند اما خود قربانی قهرمان می شود .

« نخستین انسان و پهلوانان»

کیومرث نخستین انسان اسطوره ای است چهره ای بلند بالا و جذاب به روشنی خورشید که از زمین آفریده شده تخمواروپ(تهمورث شاهنامه ای )که جانشین هئوشنگه(هوشنگ شاهنامه ای)شد و 700 سال در نیروهای شرو دیوان حکومت می کرد یمه(جمشید شاهنامه)که به سنت های اروپایی و هندی تعلق دارد مرگ را بر می گزیند و خدایای مردگان می شود .فریدون به خاطر مبارزه اش با ضحاک در یادها باقی می ماند وی ضحاک را نمی کشد اما تا پایان جهان او را در کوه دماوند به بند می کشد کرسسپا(گرشاسب)به عنوان عضوی از خانواده سام معرفی می شود دارنده ی دیوان ،بسیار نیرومند ومصلح به گرز معرفی می شود .

کتاب شاهان — شاهنامه فردوسی

کتابی است با اثر حماسی که اسطوره ها و افسانه ها و تاریخ ایران پیش از اسلام را توصیف می کند فردوسی که در توس و خانواده ای زمیندار متولد شد شاهنامه ی خود را در حدود سال 1010 میلاد ی یعنی 3 قرن و نیم پس از فتح ایران به دست اعرا ب به انجام رساند .شاهنامه به فرمانروای غزنوی تقدیم شد که نه تنها اثر ارزشمند ادبی به شمار می آمد بلکه منبع ارزشمندی از اطلاعات درباره ی سنت ها — آداب و رسوم و فرهنگ عامیانه ایران پیش از اسلام است .فردوسی چه منابعی در اختیار داشته است؟جدا از منابع شفاهی ،وی به اسناد مکتوب نیز دسترسی داشته از جمله این منابع یکهزار بیت شعری است که دقیقی سروده و پیش از آنکه بتواند روایت خود از کتاب شاهان را به انجام برساند به قتل رسید.منابع دیگر وی خدای نامک یا خدای نامه – شاهنامه منثور را ابو منصور که در قرن دهم بوده و از بین رفته .حماسه ی فردوسی روایت منظومی از آن است .دستاورد او یعنی تجدید حیات و نجات زبان فارسی و نیز اسطوره شناسی گذشته و تاریخ اولیه ی ایران بر پایه یک سنت شفاهی و مکتوب طولانی استوار است.

« نخستین اسطوره های شاهنامه»

حماصه واقعی شاهنامه باسلسله ی پیشدادیان آغاز می شود نخستین چهره کیومرث است .او فرمانروایی است که تخت و کلاه را پدید می آورد ،در کوهها زندگی می کند .بر انسانها و حیوانات فرمان می راند .لباس از پوست ببر بر تن دارد که بر دلیری و مردانگی او دلالت می کند.غارنشین است و به پاس سلحشوری خود به فرمانروایی بزرگ تبدیل می شود.نماد آغاز تمدن بشر است .هنگامی که یک ضربه تراژدی به وی وارد می شود این هاهنگی از هم می گسلد واقعه مرگ فرزند است.

حکومت جمشید

دوران حکومت او دوره ی اختراعات بود برای مقابله با دشمنان جنگجویان بوجود آمدند .روحانیون – دهقانان  کشاورزان  و پیشه وران نیز وجود دارد . و هر یک کار خاص خود را انجام می دادند حتی دیوان هم کار خود را که در هم آمیختن گل و آب برای خشت ساختن بود را انجام می دادند .یک نماد سلطنتی مهم همراه با جمشید بود و آنهم فره ایزدی بود که تخت شاهی را به او ارزانی داشت و او مانند خورشید تابان بر آن سلطنت می کرد و این واقعه همراه با نوروز یعنی اولین روز سال که جشن گرفته می شود .جمشید 300 سال سلطنت کرده و با صلح و صفا توام است .قدرتهای بالا را کنار می گذارد و خرد را تنها فرمانروا می داند روحانیون آشفته شده و فره ایزدی خود را از دست می دهد.سپاهیانش او را ترک می کنند .اهریمن بر جهان پیروز می شود و دوران بی عدالتی آغاز می شود .

خانواده رستم

رستم فرزند زال و نواده سام مورد توجه قرار گرفته و یکی از بزرگترین پهلوانان اسطوره ای ایران و ایثار در راه کشورش تبدیل شد رستم پیوند عمیقی با سیمرغ دارد در هنگاهه های بحران بارها به نجات وی می شتابد .زال در انتظار فرزند است هنگام تولد از وجود فرزند شاد می شود اما یکباره غم بر تمام اعضایش مستولی می شود چرا که او بدنی به پاکی نقره و چهره اش چون بهشت است اما موهایش مانند یک پیرمرد سفید است .سام از دیدن فرزندش آشفته می شود او را که همچون فرزند دیو است به کوههای البرز می برد و در آنجا رها می کند .خداوند سیمرغ را برای نجات او می فرستد سیمرغ او را برداشته به آشیانه می برد تا از او برای بچه هایش غذا دهد اما خدا وحی می کند که از تخمه اش مردی پا خواهد گرفت به این ترتیب زال با سیمرغ بزرگ می شود .به سام خبر می رسد که جوانی بلند بالا بر کوه زندگی می کند و وقتی به مشاوران خود می گوید آنها پیام زنده بودن فرزندش را به او داده و او به جستجوی فرزندش می رود.سام از خدا طلب بخشش می کند .سیمرغ که نظاره گر این قضایا بوده زال را تشویق می کند که نزد پدر برگردد .یک پر از پرهای خود به زال داده تا موقع خطر آن را آتش زده تا به کمکش بیاید .زال به سیستان محل قلمرو پدر برمی گردد .بارودابهدختر شاه کابل ازدواج می کند و رستم ثمره این ازدواج است .زمان زایمان رودابه می رسد و او از درد به خود می پیچد که زال پر سیمرغ را آتش می زند سیمرغ حاضر شده و وعده می دهد که پسر در راه است که با شکافتن پهلو به دنیا می آید و مادر با استفاده از معجون های سیمرغ که بر پهلو می کشد سلامت خود را بازیافته و نامش را رستم می گذارند.هنگامی که یکروزه بود گویی یک سال داشت .آنقدر قوی می شود که به تنهایی یک فیل را از پای در می آورد .اسبی بنام رخش دارد که همیشه همراه اوست.یکی از وقایع عجیب او هفت خوان است که رستم به سلامت از آن می گذرد.دشمنی ایران و توران ادامه می یابد.افراسیاب پادشاه توران هیچ فرصتی را برای حمله به ایران از دست نمی دهد و مقابل رستم ایستادگی می کند او دامهای زیادی برای رستم می گستراند که یکی از همین دامها باعث می شود که رستم فرزند خویش را که قصد بر تخت نشاندن پدر را داشت به قتل برساند .رستم به سمنگانمی رود و با تهمینهدختر پادشاه آشنا و ازدواج می کند .

«موجودات اسطوره ای در شاهنامه»

برخورد با دیو به دوران دو پادشاه اول اسطوره ای برمی گردد سیامک فرزند کیومرث نخستین پادشاه سلسله ی پیشدادی به دست دیو سیاه ،بچه اهریمن کشته می شود و سپس هوشنگ،فرزند سیامک به جنگ با دیو بر می خیزد و با این دیو و سپاهیانش او متشکل از پریان – پلنگان  و ببران و شیران – گرگان و پرندگان نبرد می کند و انتقام خون پدر را باز می ستاند .اسبان شاهنامه نیز معمولاً باید در رویارویی با دیوان که به صورت های مختلف در می آیند دلیری و نیروی بدنی خود به شاهشان را اثبات کنند .از جمله این موجودات می توان به سیمرغ و رخش اشاره کرد.

زردشت

«داستانهای زرتشت ،کوروش و اسفندیار»

فره از دنیای نور خورشید ،ماه وستارگان سرچشمه گرفت و از آنجا در خانه ی اجداد زردشت به کانون خانواده راه یافت .ماد وزردشت دو غرو فرهرا در پیکر خود حمل می کرد و آنقدر نورانی بود که این زن در تاریکی می درخشید .نیروهای اهریمنی سوءاستفاده کردند و این دختررا جادوگر خواندند لذا پدرش او را از خانه بیرون کرد وی نزد خانواده ی سپتیان رفت و با پسری به نام پورشسب ازدواج کرد روزی پورشسب به سوی درختی مخصوص رفت روح پاسپان. که  از آسمان به زمین آمده بود به شکل گیاه هوم در شاخه های این درخت نهاده شده بود .وی این گیاه را برای همسر خود برد.روزگار پس از ولادت زردشت نیز در لفافی از اسطوره پیچیده شده است و حکایت از استمرار تلاش دیوان می کند تا نشان دهند که فره یک نشان اهریمنی است در نتیجه پدر زردشت چندین بار سعی می کند به زندگی فرزند خویش پایان دهد اول سعی می کند او را در آتش بسوزاند سپس او را در مقابل درندگان قرار می دهد اما هر بار کودک نجات پیدا می کند.

استمرار یک سنت باستانی

موبدان زرتشتی با حفظ کردن و تکرار سرودها و نیایش ها دین خود را حفظ کردند مطرب ه برای فره نروا و دربار او برنامه اجرا می کردند و در آثار بسیاری از این شاعران سخن گفته شده .در داستان رامین هم همینطور است. رامین که خود مطربی استاد و نوازنده ی چنگ است درباره ی عشق خودش و ویس آواز می خواند .در ایران باستان هنر قصه گویی فوق العاده ارزشمند بوده . بهرام گور پادشاه ساسانی علاقه ی فراوان به شکار داشت و مهارت بی نظیر در تیر اندازی که در شعر از هنر او ستایش شده .یک دختر ایرانی بنام آزاده را به عنوان کنیز سوگلی در کنار خود داشت که آواز می خواند و چنگ می نواخت و در سفرها بهرام را همراهی می کرد .داستان باربد نمونه ی دیگر آن است .باربد نوازنده ی دربار ساسانی بود او تصمیم می گیرد شخصی بنام سرکش را که رئیس نوازندگان دربار است به مبارزه بطلبد اما از جمع نوازندگان دربار ترد می شود باربد مصمم است که توجه شاه را به خود جلب کند به باغ سلطنتی می رود و با باغبان طرح دوستی می ریزد و او به باربد قول می دهد هنگام آمدن شاه او را خبر کند .یک روز باغبان خبر آمدن شاه را به باربد می دهد .باربد لباس سبز می پوشد و ساز خود را رنگ سبز می زند و پشت درخت مشغول نواختن می شود پادشاه و همراهانش از صدای او شادمان میشوند پادشاه دستور می دهد که او را بیاورند ولی همرا هان هر چه می گردند او را پیدا نمی کنند .پادشاه فریاد می زند اگر باربد از جای خود بیرون آید دهانش را پر از جواهر می کند و باربد پایین آمده و خود را غلامی معرفی می کند که فقط برای شاه زندگی  می کند  .از این به بعد باربد نوازنده ی دربار می شود .هنگامی که خسرو پرویز کشته می شود باربد انگشتان خود را قطع می کند و ساز خود را آتش می زند .مقام مطربی در دربار سلطنتی یک امتیاز به حساب می آمد .نخستین شاعر بزرگ فارسی رودکی بود این شاعر نابینا بود و اشعار خود را همراه چنگ و عود می خواند .

نتیجه

اسطوره ها و افسانه های ایرانی بازتاب یک سنت قدیمی در فرهنگ و زبان این ناحیه ی جغرافیایی پهناور است که در فراسوی مرزهای ایران کنونی گسترش یافته نه حرکت ها و تاخت و تارهای عشایری و نه تحولات سیاسی و فراز و نشیب های داخلی نتوانسته اند این حماسه های کهن و پهلوانی را نابود سازند حفظ آنها سنت ها و مفاهیم اجتماعی گذشته ای دور را زنده نگه می دارد به زبان و فرهنگ ایرانی کمک کرده که باقی بماند و ببالد.آثار شاعران بزرگ همچون فردوسی ـ دقیقی باعث شد که مردم بتوانند این داستانها را نه از طریق ترجمه های عربی بلکه از زبان خود بخوانند و گوش کنند.شاهنامه خوانی هنر ویژه ای است و محبوب تمام ایرانیان است.دست کم از قرن 14 دستنویس های مصور شاهنامه این قبیل اسطوره ها و افسانه ها را به تصویر کشیده اند.ضحاک ماردوش و  فریدون و گرز سرگاوی،اسفندیار رویین تن ـ دیو ـ رستم پیل تن ـ سیمرغ همگی در نقاشی های ایرانی به چهره هایی آشنا تبدیل شده اند.

اسطوره های ایرانی – نوشته: وستا سرخوش کرتیس ، ترجمه: عباس مخبر